Καταστροφική για τη χώρα η οικονομική πολιτική που ακολουθείται. Από το 2010 έως το 2013 το ΑΕΠ από τα 222 δισ. ευρώ μειώθηκε στα 182, ενώ το χρέος από το 148,3% ανέβηκε στο 175,1%.
Τετάρτη 16 Απριλίου 2014
Κυνηγώντας 1,5 χάσαμε 40 δισ. ευρώ
Το κόλπο του υπουργείου Υγείας: Πώς πληρώνουμε περισσότερα για… φθηνότερα φάρμακα
Μπορεί πλέον πολλά πρωτότυπα φαρμακευτικά σκευάσματα να μην καλύπτονται από τα ασφαλιστικά ταμεία, αλλά τουλάχιστον έχουμε τα γενόσημα, που είναι δωρεάν. Σωστά; Λάθος.
Κι όμως, ακόμα και με συμμετοχή 0% στα φάρμακα, αρκετοί ασφαλισμένοι καλούνται να πληρώσουν για τη φαρμακευτική τους αγωγή – και μάλιστα, πλέον καλούνται να πληρώσουν πολύ περισσότερα, χάρη σε ένα «τρικ» του υπουργείου Υγείας.
ΠΙΝΑΚΑΣ ECONOMIST: Έρευνα έδειξε ότι οι Ελληνες ζημιώθηκαν μπαίνοντας στην ΕΕ, με στοιχεία 1981-2008
Σε άρθρο του βρετανικού Economist, στις 14 Απριλίου, αναφέρεται ότι ενώ μόλις την περασμένη εβδομάδα το Ινστιτούτο Οικονομικών Υποθέσεων της Βρετανίας βρέθηκε να απονέμει βραβείο € 100.000 ($ 140.000) στον νικητή διαγωνισμού για το σχεδιασμό το καλύτερου σχεδίου βρετανικής επιτυχίας μετά το "Brexit": την υποθετική αποχώρηση της Βρετανίας από την ένωση, μια άλλη έρευνα ταράζει τα νερά στην ΕΕ.
Αν κάναμε στη Γερμανία ό,τι και στην Ελλάδα θα είχε γίνει εξέγερση!
Ομολογία Γιούνκερ
Κυνική ομολογία του Γιούνκερ, κατά τη διάρκεια της ομιλίας του στην κοινοβουλευτική ομάδα του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος στο Στρασβούργο το βράδυ της Τρίτης.
“Βλέπουμε ότι εκείνοι που υπέφεραν ήταν οι πιο φτωχοί Έλληνες, ενώ άλλοι απλώς υποκρίνονταν ότι υπέφεραν. Αν υλοποιούσαμε στη Γερμανία ή στη Γαλλία τις μεταρρυθμίσεις που έγιναν στην Ελλάδα, θα είχε γίνει εξέγερση στη βόρεια Ευρώπη”, είπε ο κ. Γιούνκερ.
Προειδοποίηση Πούτιν σε Μέρκελ: Στα πρόθυρα του εμφυλίου η Ουκρανία
Προειδοποίηση στην Άνγκελα Μέρκελ για τις εξελίξεις στην Ουκρανία απηύθυνε σε τηλεφωνική συνομιλία που είχε με τη Γερμανίδα καγκελάριο ο Ρώσος πρόεδρος, Βλάντιμιρ Πούτιν, εκτιμώντας ότι η χώρα βρίσκεται στα πρόθυρα του εμφυλίου πολέμου.
Σύμφωνα με ανακοίνωση του Κρεμλίνου, «ο Ρώσος πρόεδρος σημείωσε ότι η απότομη κλιμάκωση της σύγκρουσης έχει φέρει τη χώρα στο χείλος του εμφυλίου πολέμου», ενώ και οι δύο ηγέτες τόνισαν τη σημασία των συνομιλιών που έχουν προγραμματιστεί για τις 17 Απριλίου και εξέφρασαν την ελπίδα ότι η συνάντηση της Γενεύης μπορεί να δώσει ένα σαφές μήνυμα για ομαλοποίηση της κατάστασης στην Ουκρανία.
Λογιστικές απάτες στο «πρωτογενές πλεόνασμα» Σαμαρά.
Του Γ. Δελαστίκ
Ιδιότητες απερίγραπτου... «λάστιχου» φαίνεται ότι έχει αυτό το «πρωτογενές πλεόνασμα» της κυβέρνησης, καθώς εμφανίζεται άκρως προσαρμόσιμο σε κάθε είδους πολιτική σκοπιμότητα ή λογιστική απάτη, όπως διαπιστώνουμε.
Ζαν Κλοντ Γιούνκερ: «Ήταν λάθος οι μεγάλες περικοπές στην Υγεία!»
Ο υποψήφιος της κεντροδεξιάς για την προεδρία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ζαν-Κλοντ Γιουνκέρ θεωρεί ότι η επιστροφή της Ελλάδας στις αγορές δεν διευθετεί τα οικονομικά και κοινωνικά προβλήματα με τα οποία βρίσκονται αντιμέτωποι οι Ελληνες, ενώ θεωρεί «λάθος» τις μεγάλες περικοπές στο σύστημα υγείας της χώρας!
Χάθηκαν 40 δισ. ευρώ την περίοδο της κρίσης! Αλλά έχουμε πρωτογενές πλεόνασμα...
Απώλειες 40 δισ. ευρώ υπήρξαν στο ΑΕΠ της χώρας την περίοδο 2010 - 2013, ενώ στο τέλος της περυσινής χρονιάς, το δημόσιο χρέος «εκτινάχθηκε» στο 175,1% του ΑΕΠ ή στα 318,7 δισ. ευρώ.
Και αυτό δε το λέμε εμείς. Το λένε τα επίσημα στοιχεία που κοινοποίησε η Ελληνική Στατιστική Αρχή (ΕΛΣΤΑΤ) στη Eurostat, στο πλαίσιο της πρώτης κοινοποίησης Διαδικασίας Υπερβολικού Ελλείμματος του 2014.
Πώς θα γίνονται οι κατασχέσεις της εφορίας
Μετά την επιστροφή στις αγορές και τη διανομή του κοινωνικού μερίσματος από το πρωτογενές πλεόνασμα, το Υπουργείο Οικονομικών μας ..προσγειώνει στην πραγματικότητα δίνοντας το νέο «οδηγό» για τις κατασχέσεις!
Η εγκύκλιος του υπουργείου Οικονομικών την οποία υπογράφει ο Γενικός Γραμματέας Δημοσίων Εσόδων Χάρης Θεοχάρης περιγράφει τη διαδικασία που θα ακολουθείται για τις κατασχέσεις, καθώς και τα νέα όρια «προστασίας», όπως ψηφίστηκαν στη Βουλή.
Το φασιστικό προεκλογικό σώου της «φιλανθρωπίας»
Πάντα τα μεγαλύτερα κτήνη το παίζουν και …φιλάνθρωποι!!!
Η φιλανθρωπία, γενικά, αποτελεί ένα από τα υπνωτικά χάπια της κεφαλαιοκρατικής κτηνωδίας, συνακόλουθα και της ιδεολογίας αυτής της κτηνωδίας: του ΦΑΣΙΣΜΟΥ…
Αυτό το χαρακτήρα έχει και η «φιλανθρωπία» του Σαμαρά προς τους άστεγους: Η «φιλανθρωπία» των ληστών και δημίων που εμπορεύονται και τα θύματά τους.
Τρίτη 15 Απριλίου 2014
Δημοκρατία, αγορές και παραμύθια
Μήπως αυτό το πολίτευμα είναι η νέα δημοκρατία των απαθών, αδιάφορων, άμαθων, φοβισμένων, και εξαθλιωμένων;
Πόσο Δημοκρατία είναι το πολίτευμα που ζούμε, όταν η Δικαιοσύνη απαγορεύει τη δημοσίευση υλικού που αποκαλύπτει ενέργειες της κυβέρνησης, οι οποίες μπορεί να βλάπτουν το δημόσιο συμφέρον και όταν η κυβερνητική πλειοψηφία ψηφίζει τροπολογίες που αμνηστεύουν παρανομίες υπουργών;
REUTERS Περί «επιμήκυνσης χρέους», «στήριξης της συγκυβέρνησης του συντηρητικού πρωθυπουργού» και «τεχνητά κατασκευασμένης» πώλησης του ομολόγου.
Μια πολύ ενδιαφέρουσα ανταπόκριση, από το Παρίσι αυτή την φορά, διαβάσαμε την Κυριακή στο Πρακτορείο Reuters, στην οποία επιγραμματικά αναφέρονται τα παρακάτω:
Ότι οι ευρωπαίοι εταίροι μας ετοιμάζονται να μας «προσφέρουν» μια μεγάλη επιμήκυνση κατά 30-50 χρόνια, ότι η έκδοση του ομολόγου ήταν τεχνητά κατασκευασμένη, (άραγε εδώ θα απαντήσει ο Κεδίκογλου;),
Με όρους αποικίας της Goldman Sachs η «έξοδος» στις αγορές
Η επιστροφή της Ελλάδας στις αγορές έπρεπε να γίνει με τρόπο που να κλείσει τον κύκλο της χρηματοοικονομικής περιθωριοποίησης της και να αποκαταστήσει την ισοτιμία της με τα υπόλοιπα κράτη της ευρωζώνης, δηλαδή έπρεπε να πραγματοποιηθεί τόσο με ίσους χρηματοοικονομικούς και νομικούς όρους με αυτούς που ισχύουν για τα άλλα ευρωπαϊκά κράτη όσο και με αυτούς που ίσχυαν για την ίδια προ της κρίσης.
Γιούνκερ: «Λάθος» οι μεγάλες περικοπές στο ελληνικό σύστημα υγείας
Ο πρώην επικεφαλής του Eurogroup παραδέχεται το «έγκλημα» κατά της υγείας των ελλήνων πολιτών – Ο κ. Γεωργιάδης θα συνεχίσει να το υπερασπίζεται;
Μετά Χριστόν προφήτης εμφανίζεται ο Ζαν Κλοντ Γιούνκερ, υποψήφιος του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος για την Κομισιόν, όσον αφορά στην καταστροφική πολιτική λιτότητας που ακολουθήθηκε στις χώρες του Ευρωπαϊκού Νότου και δη στην Ελλάδα.
Συλλάβετε τους οφειλέτες, κατασχέστε περιουσίες, πλειστηριάστε ακίνητα
Μέχρι στιγμής ξέραμε για τους ράμπο του ΣΔΟΕ. Τα πράγματα όμως δείχνουν ότι δεν είναι οι μοναδικοί, οι οποίοι φροντίζουν για τη φορολογική μας συμμόρφωση. Κι αυτό γιατί τα κορίτσια του Πολ Τόμσεν είναι αμείλικτα.
Πρόκειται για μια ομάδα αυστηρά επιλεγμένη από το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, η οποία έχει αναλάβει ένα ρόλο όχι ιδιαίτερα ευχάριστο. Οι εντολές είναι σαφείς άλλωστε: «Συλλάβετε τους οφειλέτες, κατασχέστε περιουσίες, πλειστηριάστε ακίνητα», όπως αναφέρει το «Πρώτο Θέμα» σε δημοσίευμά του.
Και τώρα, τρίτο Μνημόνιο.
Τώρα που η καγκελάριος επέστρεψε στο Βερολίνο και οι διθύραμβοι ολοκληρώθηκαν, ας επιστρέψουμε στη σκληρή και απαισιόδοξη πραγματικότητα. Η Ελλάδα θα χρειαστεί πρόσθετη χρηματοδότηση και πιθανότατα ένα τρίτο Μνημόνιο, παρά την επάνοδο στις αγορές. Η εκτίμηση ανήκει στον επικεφαλής του Ευρωπαϊκού Τμήματος του ΔΝΤ, Ρεζά Μογκαντάμ, προϊστάμενο του γνωστού μας Πόουλ Τόμσεν.
Δευτέρα 14 Απριλίου 2014
Ξέρουν κάτι στους Financial Times; Στο προσκήνιο το ενδεχόμενο χρεοκοπίας της Ελλάδας
Δημοσίευμα των Financial Times επαναφέρει στο προσκήνιο το ενδεχόμενο χρεοκοπίας της Ελλάδας.
Συγκεκριμένα, σε άρθρο γνώμης του ο Βόλφγκανγκ Μουνχάου τονίζει πως «την ώρα που ο χρηματοοικονομικός κόσμος πανηγυρίζει με την επιστροφή της Ελλάδας στις αγορές ομολόγων, εγώ αναρωτιέμαι το εξής: Είναι η κατάλληλη στιγμή να κηρύξει η Ελλάδα στάση πληρωμών στο εξωτερικό της χρέος;».
Κασιμάτης: «Να τι σημαίνει το Αγγλικό Δίκαιο που η Ελλάδα σήμερα πουλάει Ομόλογα και πανηγυρίζει ο Στουρνάρας»
Ο συνταγματολόγος Γιώργος Κασιμάτης αποκαλύπτει τι σημαίνει η αλλαγή του δικαίου για τα νέα ομόλογα: Με το ελληνικό δίκαιο οι κανόνες λειτουργούν υπέρ του οφειλέτη, ενώ με το αγγλικό δίκαιο υπέρ του δανειστή!
Αν γίνει η αλλαγή που μας ζητάνε επίμονα οι δανειστές, δεν μπορείς να ζητήσεις μείωση του χρέους.
Μερικές αλήθειες για το κατά κεφαλή ΑΕΠ της Ελλάδας
Όπως γνωρίζουμε από την εμπειρία μας, το κατά κεφαλή ΑΕΠ μια χώρας, ο πλούτος της δηλαδή, (εδώ gdp), συνδέεται στενά με την ανταγωνιστικότητά της (εδώ GCI), με μια θετική σχέση: όσο πιο ανταγωνιστική, τόσο πιο πλούσια.
Αν βάλουμε σε ένα γράφημα το gdp στον οριζόντιο άξονα και τον δείκτη ανταγωνιστικότητας στον κάθετο για χώρες απ' όλον τον κόσμο (επάνω) και για χώρες από την Ευρώπη (κάτω), παρατηρούμε ότι αυτές ομαδοποιούνται κατά μήκος της ευθείας γραμμής, η οποία είναι η καλύτερη που μπορούμε να τραβήξουμε, με κάποιες να πέφτουν επάνω της, και κάποιες άλλες να βρίσκονται από πάνω ή από κάτω.
Ληστρικός φόρος 1.200 ευρώ σε ανέργους που παρακολούθησαν επιδοτούμενα προγράμματα!
Φόρο που θα φτάνει ακόμη και τα 1.200 ευρώ θα πληρώσουν άνεργοι που συμμετείχαν σε προγράμματα κατάρτισης όπως...
αυτό των πολυδιαφημιζόμενων voucher και λάμβαναν μηνιαία αμοιβή περίπου 500 ευρώ σύμφωνα με τις οδηγίες του υπουργείου Οικονομικών για την συμπλήρωση της φορολογικής δήλωσης αφού τα εισοδήματα αυτά των ανέργων θα ενεργοποιήσουν αυτόματα τα ελάχιστα τεκμήρια διαβίωσης των 3.000 ευρώ και θα φορολογηθούν με 26%.
ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗ ΚΑΙ ΔΙΚΑΣΤΕΣ
Γράφει ο Παναγιώτης Αποστόλου
Όταν λέμε “Δικαιοσύνη”, εννοούμε την ιδιότητα ή το γνώρισμα του δικαίου. Δηλαδή, χαρακτηρίζουμε την απονομή του ως και το σύνολο της δικαστικής εξουσίας. Ως “Δικαιοσύνη” ορίζεται το αγαθό που δεν στοχεύει στην ευδαιμονία όσων την ασκούν, αλλά στην ευδαιμονία των συνανθρώπων.
Κυριακή 13 Απριλίου 2014
Καμμένος: Δεν βγήκαμε στις αγορές ως ένα εθνικά κυρίαρχο κράτος
Κανένα θετικό μήνυμα δεν υπάρχει από την έξοδο της Ελλάδας στις αγορές, δηλώνει ο πρόεδρος των Ανεξάρτητων Ελλήνων Πάνος Καμμένος σε συνέντευξή του στην εφημερίδα Real News, ενώ παράλληλα εξαπολύει επίθεση εναντίον του Αντώνη Σαμαρά, λέγοντας ότι «είναι εγκληματικό να μην βλέπει ο πρωθυπουργός ότι οι πολίτες είναι εξαθλιωμένοι».
Εξηγώντας τους λόγους για τους οποίους δεν συμφωνεί με τους πανηγυρισμούς της κυβέρνησης, ο κ. Καμμένος επισημαίνει ότι «δεν υπάρχουν οικονομικά κριτήρια για να μπεις ή να βγεις στις αγορές αλλά καθαρά πολιτικά».
«Επιμήκυνση 50 ετών αντί για κούρεμα»
Για σχέδιο των ευρωπαίων εταίρων να επιμηκύνουν το ελληνικό χρέος από 30 έως 50 έτη, μεταφέροντάς το στις επόμενες γενιές, αποφεύγοντας το κούρεμα, κάνει λόγο το πρακτορείο Reuters.
Αφού αναφέρεται με άκρως κολακευτικά λόγια για την επιστροφή της Ελλάδας στις αγορές «μετά από τέσσερα χρόνια και μόλις δύο χρόνια μετά την απώλεια σημαντικών κεφαλαίων για τους ιδιώτες από το PSI», το Reuters αναλύει τα σχέδια της Ευρώπης για το ελληνικό χρέος, επικαλούμενο αξιωματούχους της Ε.Ε.
Καταρρέει το νέο Ελληνικό ομόλογο!
Oι ομιλούσες κεφαλές του τσίρκου οργίασαν σε θετικές δηλώσεις χθες με το γεγονός ότι η Ελλάδα κατάφερε να βγάλει ένα πενταετές ομόλογο στις δημόσιες αγορές ... μ' ένα κουπόνι 4,75 % και με υπερκάλυψη 8 φορέ.
Αυτό πρέπει να είναι μεγάλη είδηση , έτσι δεν είναι;
Λοιπόν , έχετε την καλοσύνη να μας εξηγήσετε πού βρίσκεται αυτή η πληθωρική ζήτηση σήμερα για την Ελλάδα που περιγραφόταν με τα λόγια : "Η Ελλάδα είναι καλύτερο πράγμα από το ψωμί σε φέτες" , καθώς η τιμή του ομολόγου έχει καταρρεύσει κατά 1,5 % και οι αποδόσεις ανέβηκαν υψηλότερα πάνω από 0,3% ..;
Έξοδος στις αγορές και εκφασισμός της κοινωνίας
Ενώ το όργιο εξαπάτησης του Ελληνικού λαού από την Κοινοβουλευτική Χούντα και τα χουντοκάναλα, με αφορμή την έξοδo στις αγορές, έχει φθάσει στο απόγειο ενόψει εκλογών, σημειώνονται παράλληλα κάποια φαινόμενα εκφασισμού της κοινωνίας που είναι ιδιαίτερα ανησυχητικά, όχι όμως αναπάντεχα. Παρόμοια φαινόμενα σημειώνονται σε κάθε χώρα που περνά ανάλογη διαδικασία πλήρους ενσωμάτωσης στη ΝΔΤ της νεοφιλελεύθερης παγκοσμιοποίησης (βλ. π.χ. Λατινική Αμερική).
H οικονομική παγκοσμιοποίηση και η διαμάχη για το έθνος-κράτος.
Μερική παγκοσμιοποίηση των διεθνών χρηματοοικονομικών
Τα διεθνή χρηματοοικονομικά είναι ο τομέας στον οποίο ταιριάζει σίγουρα ο όρος «οικονομική παγκοσμιοποίηση».
Η παγκοσμιοποίηση των χρηματοοικονομικών έχει καταστεί κρίσιμο και χαρακτηριστικό στοιχείο της παγκόσμιας οικονομίας. Η διεθνής διακίνηση κεφαλαίων έχει ολοκληρώσει τις οικονομίες ολόκληρου του κόσμου. Ο ημερήσιος κύκλος εργασιών των νομισματικών συναλλαγών αυξήθηκε από 15 δισεκατομμύρια δολάρια το 1973 σε 1,2 τρισεκατομμύρια δολάρια το 1995, οι αγορές κεφαλαίου και ομολόγων αναπτύχθηκαν επίσης και έγιναν πιο παγκόσμιες. Η δυνατότητα να μεταφέρει κανείς δισεκατομμύρια δολάρια από μια οικονομία σε μια άλλη με το πάτημα ενός κουμπιού μεταμόρφωσε τα διεθνή χρηματοοικονομικά και ενίσχυσε τον αντίκτυπό τούς τόσο στη διεθνή όσο και στις εγχώριες οίκονομίες. Ωστόσο είναι σημαντικό να εξετάσούμε τις εξελίξεις αυτές, όπως και άλλους τομείς της οικονομικής παγκοσμιοποίησης, προσδίδοντάς τούς τις πραγματικές τούς διαστάσεις.
Παρά τους εντυπωσιακούς αριθμούς πού περιγράφούν το διεθνές χρηματοοικονομικό σύστημα, σε σχετικούς όρούς ο όγκος των χρηματοοικονομικών ροών στις αρχές τον 21ου αιώνα εξακολούθεί να είναι μικρότερος από τις διεθνείς κεφαλαιακές ροές των αρχών τον 19ου αιώνα. Πριν από τον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο, για παράδειγμα, οι Βρετανοί επένδυαν κατά προσέγγιση το ένα δεύτερο των αποταμιεύσεών τούς στο εξωτερικό. Από το 1880 έως το 1913 οι εξαγωγές βρετανικών κεφαλαίων ανέρχονταν κατά μέσο όρο στο 5% του ΑΕΠ και στο αποκορύφωμά τούς έφτασαν σχεδόν το 10% του ΑΕΠ.
Αντίθετα, αν και ο κόσμος αισθανόταν κατάπληξη για τις ιαπωνικές εξαγωγές κεφαλαίων στη δεκαετία του 1980 και στις αρχές της δεκαετίας του 1990, η Ιαπωνία στην πραγματικότητα εξήγε κεφάλαια που ισοδυναμούσαν μόλις με το 2%-3% του ΑΕΠ της. Θα πρέπει επίσης να θυμόμαστε ότι τα βρετανικά κεφάλαια πριν από τον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο τοποθετούνταν σε μεγάλο βαθμό σε επενδύσεις σε σιδηρόδρομους, λιμενικές εγκαταστάσεις και άλλα έργα υποδομής πού παρείχαν τις υλικές βάσεις για την εξαιρετικά αλληλεξαρτημένη διεθνή οικονομία πού αναπτυσσόταν εκείνη την εποχή... Σήμερα σημαντικό μέρος των διεθνών κεφαλαιακών ροών είναι βραχυπρόθεσμες (περίπου εξαμηνιαίες) και εξαιρετικά κερδοσκοπικές και υπάρχει διαμάχη σχετικά με τον βαθμό κατά τον οποίο πραγματικά συμβάλλουν στην παγκόσμια οικονομική ανάπτύξη.
Αν και η διεθνοποίηση των χρηματοοικονομικών έχει καταστεί σημαντικό χαρακτηριστικό της παγκόσμιας οικονομίας, το διεθνές χρηματοοικονομικό σύστημα συνεχίζει να έχει σε μεγάλο βαθμό εθνικές βάσεις και συνίσταται από στενά αλληλοσυνδεόμενα, ξεχωριστά εθνικά χρηματοοικονομικά συστήματα. Ορισμένες χώρες, όπως η Ιαπωνία και η Κίνα, διατηρούν μάλιστα ελέγχούς στις κεφαλαιακές ροές. Επιπλέον, όπως λέγεται στην κοινή γλώσσα των οικονομικών, τα χρηματοοικονομικά εξακολουθούν να χαρακτηρίζονται από ένα ισχυρό φαινόμενο «προκατάληψης υπέρ της χώρας καταγωγής».
Οι επενδυτές έχούν την τάση να επενδύουν στις οικονομίες της χώρας τους παρά να διατηρούν χαρτοφυλάκια διεθνών επενδύσεων. Τη δεκαετία του 1990, για παράδειγμα, το 94% των μετοχών στο αμερικανικό Χρηματιστήριο και το 98% στο ιαπωνικό ανήκαν σε Αμερικανούς και Ιάπωνες αντίστοιχα και οι ιαπωνικές χρηματοοικονομικές αγορές ρυθμίζονταν στενά από το ισχυρό υπουργείο των Οικονομικών. Ωστόσο Θα πρέπει κανείς να παρατηρήσει ότι η τάση για «προκατάληψη υπέρ της χώρας καταγωγης» μπορει να ελαττώνεται, έστω κι αν ο κόσμος εξακολουθεί να χαρακτηρίζεται από εθνικές χρηματοοικονομικές αγορές.
Μια σημαντική μελέτη των Martin Feldstein και Charles Horioka απέδειξε ότι η αυξημένη ελευθερία διακίνησης κεφαλαίων δεν ολοκλήρωσε τα διεθνή χρηματοοικονομικά όσο πιστεύούν πολλοί. Αν ο κόσμος είχε πράγματι ολοκληρωθεί αναφορικά με τα χρηματοοικονομικά ζητήματα, τότε οι εθνικοί δείκτες αποταμιεύσεων και επενδύσεων δεν θα συσχετίζονταν πλέον στενά και τα επιτόκια σε ολόκληρο τον κόσμο Θα ήταν σχεδόν τα ίδια. Αν τα κεφάλαια είχαν πλήρη ευχέρεια κινήσεων, η επένδύση σε μια συγκεκριμένη χώρα θα εξαρτιόταν από τις επενδυτικές ευκαιρίες σε αυτή την οικονομία και δεν θα συσχετιζόταν πολύ με τον δείκτη αποταμιεύσεων σε αυτό το κράτος. Γεγονός ωστόσο είναι ότι οι αποταμιεύσεις και οι επενδύσεις συσχετίζονται στενά' χώρες με υψηλούς δείκτες αποταμιεύσεων, όπως η Ιαπωνία, τείνούν να είναι χώρες που πραγματοποιούν πολλές επενδύσεις, ενώ ισχύει το αντίστροφο για τις χώρες με χαμηλούς δείκτες αποταμιεύσεων.
Οι Ηνωμένες Πολιτείες συνιστούν σημαντική εξαίρεση αυτής της γενίκευσης ως προς το ότι οι εγχώριες επενδύσεις υπερβαίνουν σημαντικά τις εθνικές αποταμιεύσεις και εξαρτώνται από τον ξένο δανεισμό. Άλλωστε, σε ένα τέλεια ολοκληρωμένο διεθνές χρηματοοικονομικό σύστημα το κόστος του κεφαλαίού, μη λαμβάνοντας υπόψη τον παράγοντα τον κινδύνου, θα ήταν κατά προσέγγιση το ίδιο παντού' αντίθετα, σημαντικές εθνικές διαφορές ως προς το κόστος του κεφαλαίού εξακολουθούν να χαρακτηρίζούν την παγκόσμια οικονομία. Παρά τις προειδοποιήσεις αυτές, η παγκοσμιοποίηση των χρηματοοικονομικών είναι μια πραγματικότητα και έχει πράγματι βαθιές συνέπειες για την παγκόσμια οικονομία.
Το απόλύτο μέγεθος, η πολύ μεγάλη ταχύτητα και το παγκόσμιο πεδίο δράσης των χρηματοοικονομικών κινήσεων υπήρξαν πολύ σημαντικά στη μεταπολεμική περίοδο. Ιδιαίτερα η αυξημένη σημασία των κερδοσκοπικών, βραχυπρόθεσμων επενδύσεων από μεγαλοεπενδύτές όπως ο George Soros, από «κερδοσκοπικά κεφάλαια κάλυψης κινδύνου» σε αναδυόμενες αγορές και από διεθνείς τράπεζες επέτειναν σημαντικά την τρωτότητα του διεθνούς χρηματοοικονομικού συστήματος και της παγκόσμιας οικονομίας γενικότερα' τα κερδοσκοπικά κεφάλαια ανέρχονται σε εκατοντάδες δισεκατομμύρια δολάρια. Πολλοί οικονομολόγοι και δημόσιοι αξιωματούχοι πιστεύουν ότι αυτές οι βραχυπρόθεσμες, κερδοσκοπικές ροές απειλούν όλο και περισσότερο τη σταθερότητα της παγκόσμιας οικονομίας και ότι θα έπρεπε συνεπώς να ρυθμιστούν.
II. Ενότητα ή κατακερματισμός του νομισματικού συστήματος;
Η δημιουργία τον Ευρωπαϊκού Νομισματικού Συστήματος και το κοινό νόμισμα (εύρώ) συνιστούν σοβαρή απειλή για την ενότητα τον διεθνούς νομισματικού συστήματος. Υπάρχει σημαντικό ενδιαφέρον και διαφωνίες μεταξύ των κυβερνητικών αξιωματούχων, των οικονομολόγων και των πολιτικών εμπειρογνωμόνων και στις δύο πλευρές τον Ατλαντικού και σε άλλα μέρη τον κόσμου σχετικά με τις επιπτώσεις που θα έχει το εύρώ για το δολάριο και τη διεθνή οικονομία γενικότερα. Τα σημαντικότερα ερωτήματα είναι αν το ευρώ θα αντικαταστήσει ή όχι το δολάριο ως το βασικό νόμισμα τον κόσμου, ποιες θα είναι οι συνέπειες για τις Ηνωμένες Πολιτείες σε αυτή την περίπτωση και πώς θα επηρεάσει το εύρώ τη λειτουργία και τη διαχείριση τον διεθνούς νομισματικού και οικονομικού συστήματος. Ο μεγάλος αριθμός των οικονομικών και πολιτικών ασαφειών που περιβάλλούν το ευρώ καθιστούν αδύνατη την παροχή οριστικών απαντήσεων σ' αυτά και σε άλλα συναφή ερωτήματα. Παρ' όλα αυτά, τα θέματα αυτά είναι τόσο σημαντικά για το μέλλον της παγκόσμιας οικονομίας, που πρέπει να εξεταστούν, έστω κι αν τα συμπεράσματά μας θα είναι προσωρινά.
Καθ' όλη τη μεταπολεμική εποχή ο διεθνής ρόλος τον δολαρίού υπήρξε σημαντικό στοιχείο της παγκόσμιας οικονομίας. Το 40%-60% περίπου των διεθνών χρηματοοικονομικών συναλλαγών εκφράζονται σε δολάρια. Για δεκαετίες το δολάριο ήταν επίσης το κύριο αποθεματικό νόμισμα τον κόσμού' το 1996 περίπού τα δύο τρίτα των παγκόσμιων συναλλαγματικών αποθεμάτων ήταν σε δολάρια. Το ενδεχόμενο το εύρώ να αντικαταστήσει το δολάριο και να αναλάβει τον διεθνή ρόλο του ως συναλλαγματικού και αποθεματικού νομίσματος έχει καταστεί εξαιρετικά σημαντικό, ιδιαίτερα για τις Ηνωμένες Πολιτείες και τη χρηματοοικονομική τούς κοινότητα.
Στη Δυτική Ευρώπη πολλοί πιστεύούν ότι τελικά το εύρώ θα αντικαταστήσει σε σημαντικό βαθμό το δολάριο. Από την άλλη πλευρά, οι περισσότεροι αμερικανοί οικονομολόγοι πιστεύούν ότι είναι απίθανο το ευρώ να υποσκελίσει το δολάριο. Θεωρούν επιπλέον ότι, αν συμβεί μια μετατόπιση από το δολάριο στο εύρώ, αυτή θα πραγματοποιηθεί με πολύ αργούς ρυθμούς και θα χρειαστεί μεγάλη χρονική περίοδο που θα προσφέρει στις Ηνωμένες Πολιτείες αρκετό χρόνο ώστε να πραγματοποιήσούν τις απαραίτητες προσαρμογές, όπως την εξάλειψη τον τεράστιού ελλείμματος εμπορίού/πληρωμών τούς.
Οι περισσότεροι αμερικανοί οικονομολόγοι υποθέτουν ότι ο συνεχιζόμενος διεθνής ρόλος τον δολαρίού θα εξαρτηθεί περισσότερο από την ισχύ της αμερικανικής οικονομίας παρά από οτιδήποτε άλλο και ότι η σπουδαιότητα του δολαρίου για τις διεθνείς χρηματοπιστωτικές αγορές θα καθοριστεί κυρίως από τη διεθνή ανταγωνιστικότητα του αμερικανικού χρηματοοικονομικού συστήματος. Το ευρώ, σύμφωνα με αυτή τη θέση, θα μπορούσε να αντικαταστήσει το δολάριο μόνο αν οι Δυτικοευρωπαίοι δημιουργήσουν μια ολοκληρωμένη και αποτελεσματική χρηματοπιστωτική αγορά. Πολλοί αμφιβάλλούν ότι θα συμβεί κάτι τέτοιο σύντομα. Κατά συνέπεια, οι αμερικανοί αξιωματούχοι και οικονομολόγοι τείνουν να προεξοφλούν ότι το εύρώ δεν θα υπονομεύσει τη διεθνή κυριαρχία του δολαρίού, τουλάχιστον όχι στο άμεσο μέλλον.
Αν το εύρώ αντικαταστήσει το δολάριο ως το βασικό νόμισμα του κόσμου, θα υπάρξουν σημαντικές επιπτωσεις τόσο για τα ιδιωτικά αμερικανικά χρηματοοικονομικά συμφέροντα όσα και για την αμερικανική κυβέρνηση. Η επιτυχία του ευρώ θα μπορούσε να έχει μεγάλο αντίκτύπο στις αμερικανικές τράπεζες και στα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα, επειδή ένας μέγάλος όγκος συναλλαγών σε ένα νόμισμα οδηγεί σε οικονομίες κλίμακας και μειωμένο κόστος συναλλαγών.
Όσο μεγαλύτερος είναι ο όγκος των νομισματικών συναλλαγών στο νόμισμα μιας συγκεκριμένης χώρας τόσο μεγαλύτερα οφέλη και ανταγωνιστικότητα απολαμβάνούν οι τράπεζες και το χρηματοπιστωτικά ιδρύματα αυτής της χώρας. Αν το εύρώ αντικαθιστούσε το δολάριο ως αποθεματικό ή συναλλαγματικό νόμισμα, τότε τα οφέλη κλίμακας και το χαμηλότερο κόστος συναλλαγών θα μεταφέρονταν από το αμερικανικά στα ευρωπαϊκά χρηματοπιστωτικά ιδρύματα. Σύμφωνα με μια εκτίμηση, η μετατροπή τον χαρτοφυλακίού από το δολάριο στο εύρώ θα μπορούσε να ανέλθει σε 1 τρισεκατομμύριο δολάρια.
Ο διεθνής ρόλος τον δολαρίου παρείχε πολλά οικονομικά και πολιτικά οφέλη στις Ηνωμένες Πολιτείες και, αν το δολάριο έχανε τη θέση του ως το βασικό νόμισμα τον κόσμου, οι Ηνωμένες Πολιτείες θα στερούνταν αυτά τα οφέλη. Η διεθνής ζήτηση δολαρίων σήμαινε ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες ήταν σε θέση να χρηματοδοτούν το τεράστιο και συνεχιζόμενο έλλειμμα εμπορίου/πληρωμών τους από τις αρχές της δεκαετίας τον 1980 με ελάχιστο κόστος.
Στην πραγματικότητα, η κυβέρνηση των Ηνωμένων Πολιτειών μπορούσε να θεωρεί δεδομένο ότι οι άλλες χώρες θα χρηματοδοτούσαν αυτόματα το έλλειμμα εμπορίου/πληρωμών τούς, επειδή οι χώρες αυτές, πού χρειάζονταν δολάρια για να διεξαγάγούν τις διεθνείς επιχειρηματικές τούς δραστηριότητες, δεν απαιτούσαν υψηλά επιτόκια. Επιπλέον, οι Ηνωμένες Πολιτείες μπορούσαν να δανείζονται στο νόμισμα τούς κι έτσι να αποφεύγουν τους κινδύνους των συναλλαγματικών ισοτιμιών. Πολλά από τα κυκλοφορούντα δολάρια βρίσκονται σε άλλες χώρες, στα χέρια μη Αμερικανών' αυτή η επονομαζόμενη «απειλή κατά του δολαρίού», ύψούς περίπου 265 δισεκατομμύρίων δολαρίων, ισοδυναμεί με ένα άτοκο δάνειο προς τις Ηνωμένες Πολιτείες που ορισμένοι έχουν υπολογίσει ότι αξίζει περίπού 13 δισεκατομμύρια δολάρια σε ετήσιες πληρωμές τόκων. Επιπλέον, το αμερικανικό γόητρο σίγούρα ενισχύεται από τον διεθνή ρόλο του δολαρίού.
Πολλοί δυτικοευρωπαίοι ηγέτες πιστεύούν ότι το εύρώ θα ενισχύσει πάρα πολύ την πολιτικη τούς θέση έναντι των Ηνωμένων Πολιτειών στις διεθνείς οικονομικές διαπραγματεύσεις. Το εύρω θα μπορούσε να εξαλείψει τη σχεδόν αυτόματη χρηματοδότηση τον ελλείμματος του αμερικανικού ισοζυγίου πληρωμών και να περιορίσει τη σημαντική χρηματοοικονομική ελευθερία που ειχαν οι Ηνωμένες Πολιτείες να ακολουθούν τις δικές τους ανεξάρτητες οικονομικές και εξωτερικές πολιτικές. Επιπρόσθετα, ένα επιτυχημένο εύρώ θα μπορούσε να υποσκάψει τις φιλοδοξίες της Ιαπωνίας να διαδραματίσει το γεν πολύ σημαντικότερο ρόλο ως διεθνές νόμισμα. Σε μια παγκόσμια οικονομία που αποτελείται από τρία βασικά νομίσματα οι Ιάπωνες φοβούνται ότι το γεν θα μπορούσε να αποβεί «περιττό».
Η αυξανόμενη ανησυχία για ένα τέτοιο ενδεχόμενο στην πραγματικότητα ώθησε την Ιαπωνία να προτείνει μια παγκόσμια «νομισματική τριαρχία» του δολαρίού, του εύρώ και του γεν, μια διευθέτηση που θα διαχειρίζονταν οι τρεις μεγάλες οικονομικές δυνάμεις.
Η πραγματική ή έστω η υποθετική απειλή ότι το εύρώ θα μπορούσε να υποσκελίσει το δολάριο θα μπορούσε να προξενήσει σοβαρή διαμάχη μεταξύ της Δυτικής Ευρώπης και των Ηνωμένων Πολιτειών - και πιθανώς και της Ιαπωνίας, προκαλώντας έτσι έναν αγώνα μεταξύ αυτών των τριών μερών. Αν ξεσπούσε μια διαπάλη ανάμεσα στο δολάριο και στο εύρώ, παρόμοια με την προγενέστερη για επικράτηση ανάμεσα στο δολάριο και στη στερλίνα στις δεκαετίες του 1920 και του 1930, μια τέτοια διατλαντική σύγκρουση θα μπορούσε να επισύρει σημαντικό οικονομικό και πολιτικό κόστος. Το ενιαίο διεθνές νομισματικό σύστημα θα μπορούσε να κατακερματιστεί σε περιφερειακά μπλοκ γύρω από το εύρώ, το δολάριο και πιθανώς το γεν. Στο ξεκίνημα του 21ου αιώνα πολλές μικρότερες χώρες εξέταζαν το ενδεχόμενο να συνδέσούν τα νομίσματα τούς με το νόμισμα του κυριότερού έμπορικού τους εταίρού.
Το ενδεχόμενο της ανάπτυξης νομισματικών μπλοκ προκύπτει από την πεποίθηση ότι τα νομισματικά μπλοκ θα μείωναν τον κίνδύνο των συναλλαγματικών ισοτιμιών μεταξύ των κρατών-μελών, όπως συμβαίνει στη Δυτική Ευρώπη' μια τέτοια αλλαγή θα ήταν ιδιαίτερα σημαντική για χώρες που συναλλάσονται έντονα μεταξύ τους και ήταν ο βασικός λόγος για τη δημιουργία της Οικονομικής Νομισματικής Ένωσης. Ένα κοινό νόμισμα θα μπορούσε επίσης να προωθήσει τη διατήρηση ενός χαμηλού πληθωρισμού μεταξύ των χωρών-μελών, υπό την προϋπόθεση ότι η ηγέτιδα χώρα θα διατηρούσε χαμηλό πληθωρισμό' αυτό συνέβη και στον Μηχανισμό Συναλλαγματικών Ισοτιμιών, όπου η Δυτική Γερμανία ήταν ηγέτιδα χώρα. Το κύριο οικονομικό μειονέκτημα ενός νομισματικού μπλοκ ή ένωσης είναι η απώλεια της εθνικής ανεξαρτησίας ως προς τη χάραξη μακροοικονομικής πολιτικής. Ωστόσο ο σοβαρότερος κίνδυνος που επισείουν τα νομισματικά μπλοκ είναι ότι θα μπορούσαν να επιδεινώσουν τις ήδη τεταμένες πολιτικές σχέσεις μεταξύ των Ηνωμένων Πολιτειών, της Ιαπωνίας και της Δυτικής Ευρώπης.
III. Η αυξημένη περιφερειοποίηση των υπηρεσιών και της βιομηχανικής παραγωγής
Μια από τις σημαντικότερες πρόσφατες εξελίξεις στην παγκόσμια οικονομία υπήρξε η διεθνοποίηση των υπηρεσιών και της βιομηχανικής παραγωγής, μια εξέλιξη που προήγαγε η μειωση του κόστους των επικοινωνιών και των μεταφορών και η οποία επέτρεψε στις εταιρείες να ολοκληρώσουν την παραγωγή και τις άλλες δραστηριότητές τούς σε ολόκληρο τον κόσμο. Η συνεχιζόμενη αναδιάρθρωση των υπηρεσιών και της βιομηχανικής παραγωγής ήταν εξαιρετικά σημαντική για τη φύση της παγκόσμιας οικονομίας καθώς αυτή εισερχόταν στη νέα χιλιετία.
Παρ' όλα αυτά, παρατηρούνται συχνά παρανοήσεις και υπερβολές όσον αφορά στη σπουδαιότητα αυτής της εξέλιξης. Ενώ οι άμεσες ξένες επενδύσεις το 2000 αποτελούν μόνο ένα μικρό μέρος των συνολικών εγχώριων επενδύσεων των πλούσιων χωρών, τη δεκαετία που προηγήθηκε του 1914 οι βρετανοί καπιταλιστές είχαν επενδύσει στο εξωτερικό σχεδόν όσο είχαν επενδύσει και στη χώρα τους και το ευρωπαϊκό απόθεμα άμεσων ξένων επενδύσεων ήταν υψηλότερο το 1914 απ' ό,τι είναι αναλογικά στον 21ο αιώνα. Επιπλέον, αντίθετα με τη συχνά επικαλούμενη άποψη ότι οι πολυεθνικές επιχειρήσεις έχούν «παγκοσμιοποιήσει» την τεχνολογία και ότι έχούν θέσει τις εταιρείες τούς σε ολόκληρο τον κόσμο στην ίδια βάση, η πραγματικότητα είναι τελείως διαφορετική. Για εσωτερικούς λόγούς των ίδιων των εταιρειών και λόγω των συνθηκών που επικρατούν σε πολλές αναπτυσσόμενες χώρες, η τεχνολογία τείνει να διαχέεται από τις εκβιομηχανισμένες στις εκβιομηχανιζόμενες χώρες με σχετικά αργούς ρυθμούς.
Εξάλλού, η διεθνοποίηση των υπηρεσιών και της παραγωγής είναι εξαιρετικά συγκεντρωμένη μεταξύ των μεγάλων δυνάμεων και στο εσωτερικό συγκεκριμένων περιοχών' σύμφωνα με μια εκτίμηση που έγινε στα μέσα της δεκαετίας του 1990, το 85% όλων των ξένων επενδύσεων πραγματοποιείται μεταξύ των μελών της Τριάδας (των Ηνωμένων Πολιτειών, της Δυτικής Ευρώπης και της Ιαπωνίας). Οι πολυεθνικές εταιρείες των τριών μεγάλων οικονομικών δυνάμεων συγκεντρώνουν τις άμεσες ξενες επενδύσεις στις αντίστοιχες επικράτειές τούς και διαμορφώνούν μια περιφερειακά ολοκληρωμένη παραγωγή και δίκτυα υπηρεσιών. Οι αμερικανικές άμεσες αμεσες ξένες επενδύσεις εχουν αρχισει να μετατοπίζονται από την Ανατολική και τη Νοτιοανατολική Ασία προς το Μεξικό' αν και, λόγω των πολύ χαμηλών ημερομισθίων της Κίνας και των τεράστιων δυνατοτήτων της ως αγοράς, η Κίνα ήταν η εξαίρεση σε αυτή την τάση. Οι ιαπωνικές εταιρείες προτιμούν τούς υπεργολάβούς της Ανατολικής Ασίας και η πλειοψηφία των εισαγωγών τούς σε βιομηχανικά προϊόντα προέρχεται από αυτή την περιοχή. Η Γερμανία, για οικονομικούς και πολιτικούς λόγούς και για να επωφεληθεί από το εξαιρετικά ειδικευμένο και φτηνότερο εργατικό δυναμικό της Ανατολικής Ευρώπης, επενδύει τεράστια ποσά στην Ανατολική Ευρώπη, ιδιαίτερα στην Πολωνία, στη Δημοκρατία της Τσεχίας και στην Ουγγαρία. Κατά συνέπεια, τα στοιχεία υποδηλώνουν ότι η περιφερειακή καθώς και η παγκόσμια ολοκλήρωση χαρακτηρίζούν τις στρατηγικές των πολυεθνικών εταιρειών. Ενώ ο οικονομικός ανταγωνισμός και οι χρηματοοικονομικές αγορές γίνονται όλο και πιο παγκόσμιες, η παραγωγή και οι υπηρεσίες είναι όλο και πιο περιφερειοποιημένες.
Η τάση προς την περιφερειοποίηση των επενδύσεων, των υπηρεσιών και της παραγωγής μπορεί να ερμηνευτεί με διάφορούς τρόπούς. Νέες μέθοδοι παραγωγής και διαχείρισης, όπως είναι η «λιτή παραγωγή» και η ελαστική βιομηχανική παραγωγή ενθαρρύνουν την περιφερειοποίηση' και οι δύο τεχνικές απαιτούν εξαιρετικά καταρτισμένα και δραστήρια εργατικά δυναμικά πού μπορούν να χρησιμοποιηθούν αποδοτικότερα και με λιγότερο ρίσκο σε περιφερειακό παρά σε παγκόσμιο επίπεδο. Μάλιστα, η ανάγκη μετακίνησης σε περιοχές με χαμηλά ημερομίσθια μειώθηκε πάρα πολύ, καθώς ελαττώθηκε δραματικά το μερίδιο των ανειδίκευτων εργατών στην παραγωγή από τη δεκαετία τον 1970 και μετά. Η περιφερειακή συγκέντρωση προάγει επίσης τις οικονομίες κλίμακας στην παραγωγή. Ένας άλλος παράγοντας είναι ότι τα δίκτύα περιφερειακής παραγωγής επιτρέπούν στις εταιρείες να βρίσκονται πιο κοντά στούς βασικούς τούς πελάτες' αυτός ο παράγοντας θα καταστεί ακόμη πιο σημαντικός καθώς συνεχίζουν να αναπτύσσονται περιφερειακές αγορές στη Δυτική Ευρώπη και στη Βόρεια Αμερική.
Οι πολιτιστικές ομοιότητες μπορεί επίσης να διαδραματίσουν κάποιο ρόλο σε αυτή την τάση. Επιπρόσθετα, η περιφερειοποίηση της παραγωγής μπορεί να απομονώσει και να προστατεύσει τις οικονομίες ολόκληρης της περιοχής από εμπορικούς πολέμούς και νομισματικές διακυμάνσεις. Γι' αυτούς αλλά και για άλλούς λόγούς η κίνηση προς την περιφερειοποίηση της παραγωγής θα συνεχιστεί στο εσωτερικό της Βόρειας Αμερικής, της Ασίας του Ειρηνικού και της Δυτικής Ευρώπης και είναι πιθανόν να ενισχυθεί στη Λατινική Αμερική και αλλού.
Η αυξημένη σπουδαιότητα της περιφερειοποίησης στην παγκόσμια οικονομία δημιούργεί ορισμένες ανησυχητικές προοπτικές. Η τάση προς την περιφερειοποίηση θα μπορούσε να οδηγήσει στην αποδυνάμωση της κίνησης προς τη φιλελευθεροποίηση τον εμπορίού πού υιοθετήθηκε μετά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο. Ενώ οι πολυεθνικές επιχειρήσεις των μεγάλων οικονομικών δυνάμεων συνεχίζουν να ακολουθούν παγκόσμιες στρατηγικές και να επενδύούν οι μεν στις οικονομίες των δε και το αντίστροφο (με εξαίρεση την Ιαπωνία, λόγω του σχετικά χαμηλού επιπέδού άμεσων ξένων επενδύσεων προς το εσωτερικό της), συγκεντρώνούν επίσης τις άμεσες ξένες επενδύσεις τούς στις γειτονικές χώρες.
Η δημιουργία περιφερειακής μάλλον παρά παγκόσμιας παραγωγής και δικτύων άντλησης έχει αναδειχτεί σε αξιοσημείωτη τάση. Αν η πορεία προς την παγκοσμιοποίηση αναγκαζόταν να επιβραδυνθεί λόγω της αυξημένης περιφερειοποίησης των υπηρεσιών και της παραγωγής, η ανοιχτή παγκόσμια οικονομία θα μπορούσε να υποστεί μια ανάσχεση' κάτι τέτοιο θα είχε σοβαρές αρνητικές συνέπειες για τις χώρες πού δεν θα ήταν μέλη κάποιας περιφερειακής διευθέτησης. Και το 2000 η πλειοψηφία των λιγότερο αναπτυγμένων οικονομιών βρίσκεται εκτός των αναδυόμενων περιφερειακών μπλοκ.
IV.Η διαμάχη για την πολυεθνική επιχείρηση και το έθνος-κράτος
Πρόλογος
Οι μεγαλύτερες πολυεθνικές επιχειρήσεις του κόσμου είναι υπεύθυνες για τα τέσσερα πέμπτα περίπου της παγκόσμιας βιομηχανικής απόδοσης, ενώ τυπικά τα δύο τρίτα του εργατικού δυναμικού που απασχολούν βρίσκονται στη χώρα προέλευσης τους...
Οι απόψεις για τον ρόλο των πολυεθνικών επιχειρήσεων στην παγκόσμια οικονομία και τις σχέσεις τούς με τις οικονομίες προέλευσής τούς διίστανται. Από τη μια πλευρά, υπάρχούν ορισμένοι πού πιστεύούν ότι η αυξανόμενη σπουδαιότητα των πολυεθνικών επιχειρήσεων στην οργάνωση και στη διαχείριση της διεθνούς οικονομίας συνιστά έναν μετασχηματισμό των παγκόσμιων οικονομικών και πολιτικών σχέσεων. Γι' αυτούς η παγκοσμιοποίηση της παραγωγής και ο κεντρικός ρόλος της πολυεθνικής εταιρείας στην παγκόσμια οικονομία αντιπροσωπεύουν τον θρίαμβο των δυνάμεων της αγοράς και της οικονομικής ορθολογικότητας επί του αναχρονιστικού έθνους-κράτους και μιας πολιτικά κατακερματισμένη διεθνούς οικονομίας. Από την άλλη πλευρά, η κρατικοκεντρική θέση υποστηρίζει ότι ο βαθμός και ο αντίκτυπος της παγκοσμιοποίησης τονίζονται υπερβολικά και ότι το έθνος-κράτος εξακολουθεί να θέτει τους κανόνες που πρέπει να ακολουθούν οι πολυεθνικές επιχειρήσεις. Στην πραγματικότητα, η ουσία αυτής της διαμάχης δεν είναι η σπουδαιότητα των πολυεθνικών επιχειρήσεων και ελάχιστοι παρατηρητές εκτός από οικονομολόγους δεν παραδέχονται τη σημασία τους...
Οι πουλεθνικές επιχειρήσεις έχουν αναμφίβολα επιφέρει αλλαγές στην παγκόσμια οικονομία. Καθώς οι εταιρείες ενίσχυσαν την παρουσία τους στις ξένες αγορές, επήλθε κάποια απομάκρυνση από τις οικονομίες προέλευσης τους και οι εθνικές τους ταυτότητες εξασθένησαν' παρ' όλα αυτά, το μεγαλύτερο μέρος της παραγωγής, της έρευνας και ανάπτυξης και των δραστηριοτήτων της εταιρείας εξακολουθεί να διεξάγεται στην οικονομία προέλευσης της. Είναι επίσης αλήθεια ότι η τεράστια επέκταση του ενδοεπιχειρησιακού εμπορίου έχει μεταβάλει την έννοια των εισαγωγών και των εξαγωγών. Αν, για παράδειγμα, ληφθούν υπόψη οι υπερπόντιες πωλήσεις των αμερικανικών θυγατρικών, τότε οι Ηνωμένες Πολιτείες θα είχαν μεγάλο εμπορικόπλεόνασμα για πολλά χρόνια.
Οι πολυεθνικές επιχειρήσεις και το έθνος-κράτος
Τόσο η βιομηχανική παραγωγή όσο και οι βιομηχανίες υπηρεσιών θεωρείται ότι έχουν βάση τους κυρίως το κράτος. Αν και είναι αλήθεια ότι ο συνολικός όγκος των προϊόντων που παράγονται στο εξωτερικό από αμερικανικές εταιρείες έχει αυξηθεί σημαντικά αγγίζοντας το 20% της συνολικής παραγωγής στα τέλη του αιώνα, στις αρχές του 21ου αιώνα το υπόλοιπο 80% της αμερικανικής οικονομίας ήταν σε μεγάλο βαθμό απομονωμένο από την παγκόσμια οικονομία. Με ελάχιστες εξαιρέσεις, η κύρια αγορά μιας εταιρείας εξακολουθεί να είναι η εγχώρια αγορά της και οι πολιτικές των κυβερνήσεων της χώρας προέλευσης βαρύνούν περισσότερο στις αποφάσεις της εταιρείας απ' ό,τι εκείνες των κυβερνήσεων των χωρών υποδοχής. Επιπλέον, δεν πρέπει να λησμονούμε ότι οι ξένες αγορές είναι επίσης εθνικές αγορές και ότι οι επιχειρηματικές στρατηγικές πρέπει να προσαρμόζονται στις άλλες εθνικές αγορές και στις πολιτικές των κυβερνήσεων των χωρών υποδοχής. Επιπρόσθετα, η διεθνοποίηση των υπηρεσιών και της παραγωγής λαμβάνούν χώρα πιο συχνά σε περιφερειακή βάση, ιδιαιτερα στην Ευρώπη και στη Βόρεια Αμερική. Και οι πολιτικές και οι οργανισμοί των αναδυόμενων περιφερειακών μπλοκ τείνούν να εκφράζούν τα οικονομικά και πολιτικά συμφέροντα των κυρίαρχων κρατών-μελών τούς.
Μια έξοχη παρουσίαση της κρατικοκεντρικής θέσης αποτελεί το βιβλίο Multinationals and the Myth of Globalization. Αυτή η προσεκτική μελέτη, πού εξετάζει τη συμπεριφορά αμερικανικών, γερμανικών και ιαπωνικών πολυεθνικών σε ένα ευρύ φάσμα βιομηχανικών τομέων και δραστηριοτήτων, αμφισβητεί με επιτυχία το επιχείρημα ότι τεχνολογικές, οικονομικές και άλλες διεθνικές δυνάμεις οδηγούν σε σύγκλιση των κρατικών πολιτικών, των εγχώριων οικονομικών δομών και της συμπεριφοράς της πολυεθνικής επιχείρησης.
Αντ' αυτού, οι συγγραφείς διαπιστώνουν ότι η εγχώρια δομή και η οικονομική ιδεολογία της οικονομίας προέλεύσης εξακολουθούν να επηρεάζούν έντονα τις στρατηγικές και τις δραστηριότητες των πολυεθνικών επιχειρήσεων. Καταδεικνύούν πολλές σημαντικές διαφορές μεταξύ των εταιρειών των τριών κυρίαρχων οικονομιών και παρατηρούν ότι αυτές οι διαφορές μπορούν να ερμηνευτούν από εγχώριούς παράγοντες όπως είναι η ιστορική εμπειρία της χώρας, οι διαφορετικές οικονομικές ιδεολογίες, η δομή της οικονομίας και οι εσωτερικοί μηχανισμοί εταιρικής διοίκησης. Αν και τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της εταιρείας, όπως είναι ο βιομηχανικός της τομέας και τα χαρακτηριστικά των προϊόντων της, προφανώς επηρεάζούν τη συμπεριφορά της, οι συγγραφείς καταδεικνύούν με πειστικό τρόπο ότι στούς πιο θεμελιώδεις τομείς της επιχειρηματικής στρατηγικής οι εθνικές ρίζες των εταιρειών συνήθως εξακολουθούν να αποτελούν αποφασιστικούς παράγοντες καθορισμού της συματεριφορας τους.
Πολλές βασικές διαφορές στην επιχειρηματική στρατηγική και συμπεριφορά απεικονίζουν εθνικές θεσμικές δομές, οικονομικές πολιτικές και κοινωνικές προτεραιότητες. Οι Ηνωμένες Πολιτείες εχουν την τάση να υιοθετούν μια στάση laissez-faire έναντι των επιχειρηματικών δραστηριοτήτων εκτός αν μπορεί να στοιχειοθετηθεί με ισχυρά επιχειρήματα η ανάγκη για κυβερνητική παρέμβαση. Η Γερμανία, από την άλλη πλευρά, με την έννοια της «Κοινωνικής Αγοράς» και τον συνεταιρισμό εργαζομένων/διοίκησης έδινε παραδοσιακά μεγαλύτερη έμφαση στις κοινωνικές ευθύνες ή στις ευΘύνες της εταιρείας έναντι της κοινότητας. Η Ιαπωνία έδινε μεγάλη προτεραιότητα στη διατήρηση μιας ισχυρής εγχώριας βιομηχανικής βάσης και στη διαφύλαξη των βασικών στοιχείων του συστήματος της εφ' όρου ζωής απασχόλησης.
Οι απορρέουσες διαφορές ως προς τη συμπεριφορά των αμερικανικών, γερμανικών και ιαπωνικών εταιρειών μπορούν να εντοπιστούν σε βασικές πλευρές της επιχειρηματικής συμπεριφοράς, όπως είναι τα πρότύπα των στρατηγικών επενδύσεων, το ενδοεπιχειρησιακό εμπόριο η έρεύνα και η ανάπτύξη, η εταιρική διοίκηση και η μακροπρόθεσμη επιχειρηματική χρηματοδότηση. Οι αμερικανικές εταιρείες είναι πιθανότερο να διεξάγούν βασική έρεύνα και ανάπτύξη σε άλλες χώρες απ' ό,τι οι γερμανικές ή οι ιαπωνικές εταιρείες' είναι επίσης πολύ πιθανότερο να πραγματοποιήσουν επενδύσεις στο εξωτερικό. Οι εθνικές διαφορές απεικονίζονται επίσης στα επίπεδα τον ενδοεπιχειρησιακού εμπορίου. Ενώ οι αμερικανικές εταιρείες χαρακτηρίζονται από μέτριο επίπεδο ενδοεπιχειρησιακού εμπορίου, οι γερμανικές έχούν υψηλότερο επίπεδο και οι ιαπωνικές πολύ υψηλό. Αυτός ο συνοπτικός κατάλογος των εθνικών διαφορών Θα μπορούσε να διευρυνθεί σημαντικά' ωστόσο έχούν σημειωθεί πολλές αλλαγές στις εθνικές παραδόσεις και υπάρχει μια συγκρατημένη τάση προς σύγκλιση όσον αφορά στην επιχειρηματική συμπεριφορά και δομή.
Υποστηρίζοντας ότι το έθνος-κράτος παραμένει ο βασικός παράγοντας στις διεθνείς οικονομικές σχέσεις, οι υπέρμαχοι της κρατικοκεντρικής θέσης ισχυρίζονται ότι οι πολυεθνικές επιχειρήσεις είναι απλώς εθνικές εταιρείες που επιδίδονται σε επιχειρηματικές δραστηριότητες στο εξωτερικό και ότι, με ελάχιστες εξαιρέσεις, αυτές οι εταιρείες εξακολουθούν να είναι βαθιά εδραιωμένες στις εθνικές τούς κοινωνίες. Τα διοικητικά τούς συμβούλια και η εταιρική τούς διοίκηση αποτελούνται κυρίως από υπηκόους της χώρας προέλευσής τούς, ενώ τα ηγετικά στελέχη των επιχειρήσεων φέρούν ευθύνες έναντι των μετόχων ή των συμμετεχόντων οι οποίοι είναι επίσης σε συντριπτικό βαθμό υπήκοοι της χώρας προέλευσής τούς. Αν και η κατάσταση αυτή αλλάζει, ελάχιστες σχετικά εταιρείες έχούν ξένούς υπηκόους ως διευθυντικά στελέχη ή ως μέλη της ανώτατης διοίκησής τούς. Επιπλέον, ο έλεγχος των χρηματοπιστωτικών μέσων της επιχείρησης παραμένει κατά κανόνα στη χώρα προέλεύσης.
Τα βασικά στοιχεία της έρεύνας και ανάπτυξης διατηρούνται επίσης στην οικονομία προέλεύσης. Η στρατηγική της εταιρείας επηρεάζεται έντονα από τις πολιτικές της χώρας προέλευσής της και από άλλούς τοπικούς παράγοντες' παρά το γεγονός ότι υπάρχουν ορισμένοι κοινοί παράγοντες, όπως η σπουδαιότητα της εξάντλησης των εξαρτηματων παραγωγής για τη μείωση του κόστους, οι επιχειρηματικές στρατηγικές δεν συγκλίνουν προς ένα κοινό πρότυπο. Και κάθε κυβέρνηση με τον έναν ή τον άλλο τρόπο προάγει τα συμφέροντα των δικών της εθνικών εταιρειών. Συνοπτικά, στην αλλαγή του αιώνα δεν υπάρχουν πραγματικά παγκόσμιες επιχειρήσεις άνευ εθνικότητας και θα χρειαστεί αναμφίβολα να περάσουν κάποιες δεκαετίες προτού να εμφανιστούν τέτοιες εταιρείες, αν δηλαδή εμφανιστούν ποτέ.
Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι οι συμμαχίες μεταξύ επιχειρήσεων απέκτησαν μεγάλη σημασία στην οργάνωση και στη λειτουργία των διεθνών επιχειρηματικών δραστηριοτήτων, ωστόσο μπορεί εύκολα να μεγαλοποιηθεί, και έχει μεγαλοποιηθεί, η σημασία αυτής της εξέλιξης. Οι συμμαχίες μεταξύ επιχειρήσεων διαφορετικών εθνικοτήτων έχούν δημίουργήσει πολύτιμους διεθνικούς δεσμούς, παρ' όλα αυτά οι συμμαχίες επιχειρήσεων είναι διαβόητα ασταθείς. Το 40% περίπου αυτών των συμμαχιών διαρκεί τέσσερα περίπου χρόνια.
Η ευπάθεια ή η εγγενής αδυναμία τους έγκειται στο ότι, ενώ οι συμμαχίες επιχειρήσεων μπορούν να παράσχουν συνεργασία σε συγκεκριμένους τομείς όπως είναι η έρεύνα σε μια συγκεκριμένη τεχνολογία ή η συνεργασία σε μια συγκεκριμένη αγορά, οι εταιρείες συχνά συνεχίζούν να ειναι σκληροί αντίπαλοι στούς τομείς που δεν περιλαμβάνονται στη συμφωνία. Κίνητρο για τη σύναψη συμμαχιών είναι η επιθυμία μιας εταιρείας να αυξήσει το μερίδιο αγοράς της' κατά συνέπεια, όταν οι καταστάσεις μεταβάλλονται, μπορεί επίσης να μεταβληθεί το συμφέρον της επιχείρησης που μετέχει στη συμμαχία. Πράγματι, οι συμμαχίες επιχειρήσεων που δεν αφορούν στην εμπορευματοποίηση είναι πιθανότερο να ευοδωθούν απ' ό,τι άλλες συμμαχίες. Γενικά, οι συμμαχίες επιχειρήσεων είναι θέμα ισχύος και συμφέροντος και είναι εξίσού εύθραύστες με τις συμμαχίες μεταξύ κρατών.
Στο βιβλίο τον Τhe Competitίve Advantage of Natίons ο Michael Porter αποδεικνύει ότι η εθνική οικονομία παραμένει η υπερισχύουσα οικονομική οντότητα στην παγκόσμια οικονομία. Στην ανάλυσή τον η έδρα μιας πολυεθνικής εταιρείας είναι ο κύριος παράγοντας που καθορίζει την ανταγωνιστικότητά της. Οι πολυεθνικές είναι και πρέπει να συνεχίσουν να είναι εθνικές εταιρείες, υποστηρίζει ο Porter, επειδή το συγκριτικό τούς πλεονέκτημα δημιουργείται και πρέπει να διατηρηθεί εντός της οικονομίας προέλευσής τούς. Ο Porter υποστηρίζει ότι η παγκόσμια οικονομία είναι οργανωμένη σε συμπλέγματα βιομηχανικής υπεροχής που έχούν ως βάση τούς το κράτος. Η ανταγωνιστικότητα αυτών των εθνικών συμπλεγμάτων, όπως είναι η ισχύς των ιαπωνικών εταιρειών στον τομέα της κατασκευής αντοκινητων ή των αμερικανικών στον τομέα των υπολογιστών, καθορίζεται από τοπικούς παράγοντες και τις εθνικές πολιτικές. Η εθνική εξειδίκεύση, οι ισχυρές εθνικές εταιρείες σε συγκεκριμένες βιομηχανίες και οι διαφορές ως προς τον εθνικό πλούτο μαρτυρούν στο σύνολο τους τη συνεχή σπουδιαότητα των εθνικών οικονομιών.
Αν και οι αμερικανοί πανεπιστημιακοί, τα ηγετικά στελέχη των επιχειρήσεων και οι ιάπωνες σύμβουλοι επιχειρήσεων μπορεί να προπαγανδίζουν την ιδέα της παγκόσμιας επιχείρησης, οι ιαπωνικές επιχειρήσεις και η ιαπωνική κυβέρνηση δεν έχουν βέβαια αποδεχτεί την ιδέα ότι οι επιχειρήσεις έχουν απεκδυθεί την εθνικότητα τους και έχουν καταστεί άνευ εθνικότητας. Η γιγαντιαία εταιρεία παραγωγής ηλεκτρονικών Matsushita είναι και θα είναι πάντα ιαπωνική' καθήκον του ιαπωνικού υπουργείου Διεθνούς Εμπορίου και Επενδύσεων είναι και θα είναι πάντα να προάγει τα συμφέροντα της Matsushita και άλλων ιαπωνικών επιχειρήσεων. Μάλιστα, η ευημερία αυτών των εταιρειών θεωρείται ταυτόσημη με την ευημερία της ιαπωνικής κοινωνίας. Αν και οι Αμερικανοί μπορεί να διακωμωδούν την παρατήρηση του άλλοτε υπουργού Άμυνας Wilson ότι «αυτό που είναι καλό για την General Motors είναι καλό για τη χώρα», οι Ιάπωνες πιστεύουν πραγματικά ότι αυτό που είναι καλό για τη Matsushita ή την Toyota είναι καλό για την Ιαπωνία. Η ιαπωνική κοινωνία θεωρεί τις υπερπόντιες πωλήσεις ιαπωνικών προϊόντων και το μερίδιο της αγοράς ιαπωνικών επιχειρήσεων πολύ σημαντικά. Ούτε είναι πολύ ελκυστικές οι έννοιες της παγκόσμιας επιχείρησης και της χωρίς αρμούς παγκόσμιας οικονομίας για εκείνους τους Δυτικοευρωπαίους που επιχειρούν να δημιουργήσουν μια ενοποιημένη ευρωπαϊκή οικονομία και ισχυρές ευρωπαϊκές επιχειρήσεις οι οποίες θα ανταγωνιστούν αποτελεσματικά τους ανταγωνιστές τους από τις Ηνωμένες Πολιτείες και την Ιαπωνία.
Επιλογος
Τα κρατικοκεντρικά συγγράματα για την πολυεθνική επιχείρηση υποστηρίζουν οτι η άνοδος και η επιτυχία της στον σύγχρονο κόσμο Θα μπορούσαν να συμβούν μόνο μέσα σε ένα ευνοϊκό διεθνές πολιτικό περιβάλλον. Υποστηρίζουν ότι, παρά τις διάφορες θεωρίες των οικονομολόγων των επιχειρήσεων, η πολυεθνική επιχείρηση δεν μπορεί να ερμηνευτεί μόνο με όρούς δυνάμεων της αγοράς και/ή επιχειρηματικών στρατηγικών. Αν και οι οικονομικοί παράγοντες είναι προφανώς σημαντικοί για την εμφάνιση και την επιτυχία των πολυεθνικών επιχειρήσεων, δεν θα μπορούσαν να υπάρχουν χωρίς ένα ευνοϊκό διεθνές πολιτικό περιβάλλον που θα δημιουργούσε μια κυρίαρχη δύναμη της οποίας τα οικονομικά συμφέροντα και τα συμφέροντα ασφαλείας θα εννοούσαν μια ανοιχτή και φιλελεύθερη διεθνή οικονομία.
Όπως η Ραχ Britannica παρείχε ένα ευνοϊκό διεθνές περιβάλλον για την υπερπόντια επέκταση των βρετανικών εταιρειών και επενδυτών στα τέλη τον 19ου αιώνα, έτσι και ο ηγετικός ρόλος που ανέλαβαν οι Αμερικανοί μετά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο παρείχε ένα παρόμοια ευνοϊκό διεθνές περιβάλλον για την υπερπόντια επέκταση των αμερικανικών και άλλων καπιταλιστικών εταιρειών στη μετά τον Β' Παγκόσμια Πόλεμο εποχή. Τις δεκαετίες του 1980 και του 1990 το συμφέρον των Ηνωμένων Πολιτειών, της Δυτικής Ευρώπης και της Ιαπωνίας ήταν να διατηρήσούν, ακόμη και να ενισχύσουν τις διεθνείς συνθήκες που εννοούσαν τις πολυεθνικές επιχειρήσεις.
Οι κρατικοκεντρικοί συγγραφείς πιστεύουν ότι, αν η συναίνεση και η συνεργασία μεταξύ των μεγάλων καπιταλιστικών δυνάμεων έπαύαν να υφίστανται, ο κυρίαρχος ρόλος της πολυεθνικής επιχείρησης στην παγκόσμια οικονομία σταδιακά Θα εξασθενούσε... Οι υποστηρικτές αυτής της θέσης διατείνονται ότι οι εν λόγω εταιρείες συνδέονται στενά και σε τελική ανάλυση εξαρτώνται από τις αντίστοιχες οικονομίες από τις οποίες προέρχονται. Όπως επισήμαναν ο Ρaul Doremus και οι συνάδελφοί τους στο θαυμάσιο βιβλίο τους Τhe Myth of the Global Corporation, κάθε πολυεθνική επιχείρηση είναι ένα χαρακτηριστικό προϊόν της έδρας της και αντανακλά τις κοινωνικές, οικονομικές και πολιτικές της αξίες.
Παρά την υπερβολή που περικλείει ο ισχυρισμός ορισμένων ανώτατων στελεχών επιχειρήσεων και συμβούλων επιχειρήσεων ότι οι πολυεθνικές επιχειρήσεις έχουν απεκδυθεί κάθε πολιτική απόχρωση και έχουν καταστεί επιχειρήσεις άνεύ εθνικότητας, οι πολυεθνικές επιχειρήσεις στην πραγματικότητα είναι βαθιά εδραιωμένες και σε μεγάλο βαθμό προϊόν της ιστορίας, της κουλτούρας και των οικονομικών συστημάτων των κοινωνιών από τις οποίες προέρχονται.
Παγκόσμια πολιτική οικονομία
Princeton University Press
Εκδ. Ποιότητα
2002
Η Κομισιόν αποκαλύπτει Νέο Μνημόνιο μετά τις εκλογές!
Το γερμανικό Κοινοβούλιο επικαλούμενο την έκθεση ελέγχου της Κομισιόν για τη χώρα μας, επιβεβαιώνει τη μυστική συμφωνία για το νέο Μνημόνιο....(σας το είχαμε αποκαλύψει έγκαιρα) που ψηφίστηκε ως «πολυνομοσχέδιο» από την Κυβέρνηση και θα έχει «ουρά» με νέα μέτρα (απολύσεις δημοσίων υπαλλήλων, νέες παρεμβάσεις στην αγορά εργασίας) αμέσως μετά τις ευρωεκλογές.
Εγγραφή σε:
Αναρτήσεις (Atom)