Η κρίση κάνει τους πλούσιους πλουσιότερους – Τι δείχνει έκθεση για τις ανισότητες

Κατά τις τελευταίες τέσσερις δεκαετίες σε διεθνές και σε ευρωπαϊκό επίπεδο, οι ασκούμενες πολιτικές της νεοφιλελεύθερης ανασυγκρότησης αντικατέστησαν, μεταξύ άλλων, τον αναδιανεμητικό και αναπτυξιακό ρόλο του φορολογικού συστήματος με τον αντικοινωνικό κύκλο της ανισοκατανομής του εισοδήματος (εισοδηματικές ανισότητες) και την ανάπτυξη του κοινωνικού κράτους με την απελευθέρωση των αγορών και την συρρίκνωση των κοινωνικών δαπανών (κοινωνικές ανισότητες).

 

Οι συνθήκες αυτές, ιδιαίτερα κατά τις δύο πρώτες δεκαετίες του 21ου αιώνα, ανέδειξαν, μεταξύ άλλων, τέσσερα κεντρικά κοινωνικά-οικονομικά προβλήματα, τα οποία υπονομεύουν την ομαλή πορεία της ευρωπαϊκής οικονομίας και την βελτίωση του βιοτικού επιπέδου των Ευρωπαίων πολιτών. Δηλαδή: α) το επίπεδο επάρκειας του κοινωνικού κράτους, β) τις ανισότητες, γ) το δημογραφικό και δ) την κλιματική κρίση.

 

Πληθωρισμός, κέρδη και ανισοκατανομή του εισοδήματος

Το διεθνές και το ευρωπαϊκό περιβάλλον, ιδιαίτερα τα τελευταία δύο χρόνια,  χαρακτηρίζονται, μεταξύ άλλων, από ανισοκατανομή του εισοδήματος και από βραχυπρόθεσμες ασυνέχειες και αναταράξεις, από μεσοπρόθεσμες κρίσεις της προσφοράς και από αύξηση του κόστους δανεισμού, οι οποίες υπονομεύουν σοβαρά την ανάπτυξη, διατηρώντας παράλληλα, παρά τη  σημαντική αύξηση των επιτοκίων, σε υψηλό επίπεδο τόσο τις τιμές των ενεργειακών  προϊόντων, των τροφίμων, των μεταφορών, του εφοδιασμού κτλ, όσο και το κόστος παραγωγής. 

 

Στις συνθήκες αυτές οι Κεντρικές Τράπεζες σε ΗΠΑ και Ευρωπαϊκή Ένωση προέβησαν και  προβαίνουν σε πολιτικές αύξησης των επιτοκίων προκειμένου να επιτύχουν τον Καταστατικό  στόχο της σταθερότητας των τιμών και της επιστροφής, σε σύντομο χρόνο, του επιπέδου του πληθωρισμού στο ουδέτερο επίπεδο του 2%.

 

Το χάσμα των ταξικών αντιθέσεων αναδεικνύει η έρευνα της ΕΛΣΤΑΤ

Dreamstime.com

Τραγικά τα στοιχεία της έκθεσης για το εισόδημα και τις συνθήκες διαβίωσης των νοικοκυριών που δόθηκε στη δημοσιότητα και καταγράφει την οριακή κατάσταση που βιώνουν οι μη προνομιούχοι συμπολίτες μας.

 

«Όπου φτωχός και η μοίρα του». Αυτό δυστυχώς είναι το συμπέρασμα που βγαίνει από ακόμη μια έρευνα, καθώς η έκθεση της ΕΛΣΤΑΤ καταδεικνύει τις τεράστιες ταξικές διαφορές που παραμένουν στη χώρα μας.

 

Η έρευνα εισοδήματος και συνθηκών διαβίωσης των νοικοκυριών για το 2022 αναφέρει μεν ότι το  δηλώνει το 56,8% του πληθυσμού 16 ετών και άνω, όμως το 70,2% του φτωχού πληθυσμού δηλώνει, μοιραία, καθόλου έως λίγο ικανοποιημένο από την οικονομική του κατάσταση.

 

Όταν η πανδημία απειλεί τη Δημοκρατία

Παρέμβαση της αστυνομίας στη διαδήλωση των Querdenker στη Φρανκφούρτη τον περασμένο Νοέμβριο

Αν ήταν σύμπτωση, ήταν μία ευτυχής σύμπτωση: Παράλληλα με την έναρξη του Παγκοσμίου Οικονομικού Φόρουμ, που φέτος γίνεται μέσω τηλεδιάσκεψης, το γερμανικό Ίδρυμα Μπέρτελσμαν δημοσιεύει την ετήσια έκθεσή του, στην οποία εξετάζει την ποιότητα της διακυβέρνησης και την ικανότητα για υλοποίηση μεταρρυθμίσεων στα 41 κράτη-μέλη του Οργανισμού για την Οικονομική Συνεργασία και Ανάπτυξη (ΟΟΣΑ). Στις περισσότερες χώρες, εκτιμά το γερμανικό Ίδρυμα Μπέρτελσμαν, ο μεταρρυθμιστικός οίστρος υποχωρούσε, η απειλή της φτώχειας αυξανόταν και οι προσπάθειες για μία βιώσιμη οικονομική ανάπτυξη εξασθενούσαν πολύ πριν εμφανιστεί η απειλή της πανδημίας.

Το 0,001% έχει διπλάσιο πλούτο από το 50% του πληθυσμού στη Γερμανία!

Υπάρχει ένα βασικό ερώτημα, το οποίο έχει βεβαίως απαντηθεί ποικιλοτρόπως τα τελευταία χρόνια, αλλά πάντοτε νέα στοιχεία δίνουν συνεχώς πιο ενδιαφέρουσες απαντήσεις: ποιος επωφελείται (κερδίζει) από την οικονομική μεγέθυνση και την αύξηση των επιχειρηματικών κερδών; Η κοινωνία ως σύνολο, ή λίγα επιλεγμένα μέλη της που βρίσκονται ψηλά στην ιεραρχία του πλούτου; Η μελέτη της κατανομής του εισοδήματος στη Γερμανία πριν ενσκύψει ο κορονοϊός μας δίνει την απάντηση.

Μια τελευταία μελέτη για την κατανομή του εισοδήματος στην Γερμανία του γερμανικού Ινστιτούτου Οικονομικών Ερευνών (DIW), (Stefan Bach, Andreas Thiemann and Aline Zucco Looking for the Missing Rich: Tracing the Top Tail of the Wealth Distribution, 2018) δίνει τη δυνατότητα για μια ενδελεχή ανάλυση του ζητήματος αυτού στην ισχυρότερη οικονομία της Ευρώπης, που επιθυμεί να λειτουργεί και ως παράδειγμα για τις υπόλοιπες. Τα αποτελέσματα της έρευνας παρουσιάζονται στον πίνακα 1 που ακολουθεί.

Η απειλή κατάρρευσης της Δύσης

Η επιτυχία θαυμάζεται πάνω από όλα. Οι πολιτικοί κερδίζουν την αναγνώριση, επειδή έχουν εκλεγεί και όχι για τις αρχές που αντιπροσωπεύουν. Οι άνθρωποι των επιχειρήσεων εκτιμούνται για την περιουσία τους και όχι για την τιμιότητα τους ή για τη συμβολή των εταιρειών τους στην κοινωνική και οικονομική ευημερία. Ο πλούτος εκτιμάται δραματικά περισσότερο από την καλλιέργεια και τη μόρφωση – η πολιτική δύναμη, ακόμη και αν πηγάζει από τη διαφθορά, ακραία περισσότερο από την ηθική. Το τι είναι δίκαιο, έχει υποταχθεί απόλυτα στο τι είναι πιο αποτελεσματικό – οπότε γίνεται ευκολότερο το να επιτύχει κανείς χωρίς να δίνει καμία προσοχή στο τι είναι δίκαιο. Ίσως είναι περιττό να τονίσω ότι, σε όλα αυτά διακρίνω έναν πολύ μεγάλο κίνδυνο για τη σταθερότητα της κοινωνίας μας.

Ανάλυση

Λυπάμαι που το λέω, αλλά τα δύο ελληνικά κόμματα που διεκδικούν τη διακυβέρνηση της χώρας, δεν ξέρουν τι τους γίνεται όσον αφορά την ελληνική οικονομία – η οποία είναι σε τρισχειρότερη κατάσταση συγκριτικά με το 2010, ενώ κυριολεκτικά πνέει τα λοίσθια. Το χειρότερο όλων, δεν έχουν κανένα απολύτως πρόγραμμα, ενώ στηρίζονται ανόητα στα επιτόκια των δεκαετών ομολόγων – αγνοώντας προφανώς τη συγκυριακή τους μείωση που δεν θα διαρκέσει πολύ ακόμη, ενδεχομένως έως την αλλαγή διοίκησης της ΕΚΤ (ο απερχόμενος επικεφαλής της θέλει απλά να αφήσει τα προβλήματα στον επόμενο), καθώς επίσης τη διαφορά των ονομαστικών επιτοκίων με τα πραγματικά.

Ινστιτούτο Bruegel: Το ευρώ αύξησε απειλητικά το χάσμα των οικονομιών Βορρά-Νότου

Το χάσμα ανάμεσα στον πλούσιο Βορρά και τον φτωχότερο Νότο στην E.E. απειλεί να λάβει αβυσσαλέες διαστάσεις, έπειτα από τρεις δεκαετίες άκαρπων προσπαθειών για τη γεφύρωσή της. Κατά τη συζήτηση της στρατηγικής της Ε.Ε. για την επόμενη πενταετία θα τεθεί το ζήτημα, καθώς, όπως αποκαλύπτει σχετική αναφορά η απόκλιση κατά τα τελευταία 15 χρόνια είναι τεράστια.

Η συζήτηση είναι ιδιαίτερα σημαντική για την Ιταλία και την Ελλάδα, αλλά και για την Ισπανία που ατύπως βρίσκεται στο ίδιο άρμα, όσον αφορά την ανάπτυξη των κατά κεφαλήν εσόδων. Στην ευρωπαϊκή έκθεση κρούεται ο κώδωνας του κινδύνου για “αύξηση των πολιτικών και δημοσιονομικών πιέσεων” εάν συνεχισθεί η συγκεκριμένη τάση.

Γενικευμένη επικίνδυνη παρακμή

Του Χρίστου Αλεξόπουλου

Σε ομιλία, που έκανε ο γερμανός φιλόσοφος και κοινωνιολόγος Jürgen Habermas στην διάσκεψη «Νέες προοπτικές για την Ευρώπη», που διοργάνωσε το Κολλέγιο Επιστημών του Ανθρώπου του πανεπιστημίου Goethe της Φρανκφούρτης στις 21.9.2018, εκφράζεται η ανησυχία για την προοπτική της Ευρωπαϊκής Ένωσης και όχι μόνο.

«Δεν έχω να πω νέα και η κατάσταση αποσύνθεσης, στην οποία βρίσκεται σήμερα, στην εποχή του Trump, ακόμη και ο πυρήνας της Ευρώπης, με κάνει να έχω για πρώτη φορά αμφιβολίες για το βάσιμο των παλαιών προοπτικών, που μέχρι τώρα, διαρκώς και αταλάντευτα, επαναλάμβανα, ότι ανοίγονται μπροστά μας».

Ο ρατσισμός των ελίτ

Η πρόοδος, ειδικά στις Η.Π.Α., είναι τεράστια όσον αφορά την καταπολέμηση των ανισοτήτων που οφείλονται στην εθνική καταγωγή, στο φύλο, στις σεξουαλικές προτιμήσεις κοκ. – ενώ, ταυτόχρονα, οι οικονομικές ανισότητες έχουν αυξηθεί σε δυσθεώρητα επίπεδα.

Άποψη

Είμαστε αντιμέτωποι με έναν «πολιτικό ρατσισμό», ο οποίος επικρατεί κυρίως στην Ευρώπη, καθώς επίσης με έναν «οικονομικό ρατσισμό» στις Η.Π.Α. – όπου οι ομοιότητες με το 1928, με την εποχή δηλαδή πριν από την κατάρρευση του συστήματος, είναι τρομακτικές. Ειδικότερα, στην Ευρώπη, ιδίως στην Ελλάδα, οι ιδιοκτήτες των περισσοτέρων περιουσιακών στοιχείων είναι ορισμένοι διεφθαρμένοι «πολιτικοί ολιγάρχες» – καθώς επίσης οι «διαπλεκόμενοι» μαζί τους «κρατικοδίαιτοι» επιχειρηματίες, οι οποίοι τους στηρίζουν στηριζόμενοι.

Παγκόσμιες ανισορροπίες

Ζούμε σε έναν κόσμο μιας διαρκώς διογκούμενης οικονομικής ανισότητας, στον οποίο ολοένα και περισσότεροι άνθρωποι βλέπουν όχι μόνο το βιοτικό τους επίπεδο να μειώνεται αλλά, επίσης, την ελπίδα τους να κερδίσουν τα προς το ζην να εξαφανίζεται – οπότε αναπόφευκτα θα αντιδράσουν κάποια στιγμή βίαια.

Επικαιρότητα

Ο κ. S. Hawkins προσπάθησε να εξηγήσει τα αποτελέσματα του BREXIT, της εκλογής του λαϊκιστή κατά πολλούς προέδρου Trump στις Η.Π.Α., καθώς επίσης την άνοδο γενικότερα των λαϊκιστικών (=ακροδεξιών κομμάτων) στην Ευρώπη και αλλού, με τις ανησυχίες των φτωχότερων εισοδηματικών στρωμάτων, τα οποία «ληστεύονται» από το πλούσιο 1% του πληθυσμού – γράφοντας τα εξής:

Τριγμοί στην κοινωνική συνοχή από τη συνεχιζόμενη οικονομική δυσμένεια

Πολλαπλές, αλλά και πολυεπίπεδες είναι οι επιπτώσεις που παρατηρούνται τόσο στην οικονομία όσο και στην κοινωνική δομή, χάριν του υψηλού κινδύνου φτώχειας και τη μεγάλη εισοδηματική ανισότητα που καταγράφεται στην Ελλάδα. 

Κίνα, τεράστια χρέη και εισοδηματικές ανισότητες

Το 2017 θα είναι ένα σημαντικό έτος για πάρα πολλές χώρες και περιοχές (Ευρωζώνη) του πλανήτη, μεταξύ των οποίων για την Κίνα – στην οποία το Φθινόπωρο θα λάβει χώρα το 19ο συνέδριο του κομμουνιστικού κόμματος. Ο αρχηγός του κόμματος και πρόεδρος της χώρας, ο κ. Xi Jinping, θα εισέλθει στη δεύτερη πενταετή περίοδο της κυβέρνησης, ενώ πολλά μέλη του πολιτικού της συμβουλίου θα αλλάξουν. Ως εκ τούτου είναι πολύ σημαντικό για την ηγεσία του κόμματος να επιδείξει ισχύ, όσον αφορά την οικονομία, καθώς επίσης την εξωτερική πολιτική – εκτός αυτού να αποφύγει τις μεγάλες αναταράξεις, όπως αυτές των προηγουμένων ετών. 

Τι δεν καταλαβαίνεις ακόμα;

Ο κόσμος της «ελεύθερης αγοράς». Των πολυεθνικών. Της «ελεύθερης οικονομίας». Της ελεύθερης κίνησης κεφαλαίων. Των τραπεζών. Των χρηματοπιστωτικών οίκων. Του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου, της Παγκόσμιας Τράπεζας και της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας. 

Του Νίκου Μπογιόπουλου

Αυτοί είναι που γράφουν την Ιστορία. Και τυχαίνει να είναι οι ίδιοι – μαζί με τους πολιτικούς φίλους τους –που διατείνονται ότι έχει επέλθει το «τέλος της Ιστορίας». Τουτέστιν, έτσι είναι τα πράγματα, δεν αλλάζουν και δεν αλλάζουν διότι έτσι πρέπει να παραμείνουν.