Η σύνοδος κορυφής της ομάδας των BRICS
του περασμένου μήνα στο Καζάν της Ρωσίας, ήταν όπως όλες οι συνόδους
κορυφής, με πολλές ευκαιρίες για οικογενειακε΄ς φωτογραφίες...
Και οδήγησε μια δεύτερη πράξη που ήταν εξίσου βαρύτερη ως προς τον συμβολισμό αλλά και την ουσία: τη δημοσίευση μιας έκθεσης του ρωσικού υπουργείου Οικονομικών και της Κεντρικής Τράπεζας σχετικά με τη «βελτίωση του διεθνούς νομισματικού και χρηματοπιστωτικού συστήματος», με την οποία Ρώσοι αξιωματούχοι προφανώς εννοούσαν «την εξεύρεση εναλλακτικής λύσης» στο δολάριο το οποίο έχει καταστεί γεωπολιτικό όπλο».
Οι εκφράσεις δυσαρέσκειας για την κυριαρχία του δολαρίου επί του παγκόσμιου χρηματοπιστωτικού και χρηματοδότησης ανάγονται τουλάχιστον στον Γάλλο υπουργό Οικονομικών Valéry Giscard d'Estaing το 1965, ο οποίος επέκρινε περίφημα για «υπερβολικό νομισματικό προνόμιο» του δολαρίου.
Πράγματι, η επιθυμία για μια εναλλακτική λύση στο ευρωπαικό νόμισμα δεν έπαιξε μικρό ρόλο στη δημιουργία του euro 34 χρόνια αργότερα Barry Eichengreen καθηγητής στο Berkeley.
Εδώ βρίσκεται πρόβλημα… για τους BRICS.
Η δημιουργία του ευρώ χρειάστηκε 34 χρόνια.
Αναγκαστικά χτίστηκε σε μισό αιώνα άλλα βήματα που βάθυναν την ευρωπαϊκή ολοκλήρωση και καθιέρωσαν κοινούς πολιτικούς θεσμούς.
Και το ευρώ, ούτως ή άλλως, δεν έχει δείξει σημάδια αμφισβήτησης του δολαρίου ή ακόμη και μέτριας μείωσης της παγκόσμιας υπεροχής του.
Οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής στις αναδυόμενες αγορές έχουν στην πραγματικότητα προσφέρει έναν μακρύ κατάλογο πιθανών υποκατάστατων του δολαρίου.
Καμία από τις προτάσεις τους δεν απέδωσε καρπούς.
Το 2009, ο διοικητής της Λαϊκής Τράπεζας της Κίνας (PBOC) Zhou Xiaochuan πρότεινε την αντικατάσταση των αποθεματικών σε δολάρια με τα Ειδικά Τραβηκτικά Δικαιώματα του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου.
Γρήγορα έγινε φανερό ότι κανείς δεν ενδιαφέρθηκε ιδιαίτερα να κρατήσει, πολύ περισσότερο να χρησιμοποιήσει, ένα τεχνητό περιουσιακό στοιχείο συνδεδεμένο σε ένα αυθαίρετο καλάθι νομισμάτων.
Στη συνέχεια, οι Κινέζοι αξιωματούχοι ξεκίνησαν μια εκστρατεία για την προώθηση της χρήσης του ρενμίνμπι στις διεθνείς πληρωμές.
Στην πραγματικότητα, οι κινεζικές εταιρείες διακανονίζουν πλέον το μεγαλύτερο μέρος των διασυνοριακών συναλλαγών τους σε renminbi.
Σε παγκόσμιο επίπεδο, ωστόσο, το ρενμίνμπι αντιπροσωπεύει λιγότερο από το 6% των εμπορικών διακανονισμών, ενώ οι κινεζικοί έλεγχοι κεφαλαίων και τα θέματα διακυβέρνησης περιορίζουν τη χρησιμότητα του νομίσματος για χρηματοοικονομικές συναλλαγές.
Παρά το γεγονός ότι έχουν δημιουργήσει ένα σύστημα διασυνοριακών διατραπεζικών πληρωμών, οι κινεζικές τράπεζες εκκαθαρίζουν μόλις το 3% των ημερήσιων συναλλαγών, κατ' αξία, από γραφεία συμψηφισμού με έδρα τις ΗΠΑ.
Στη συνέχεια ήρθαν προτάσεις για ένα νόμισμα των BRICS, το οποίο αποτελεί τον σταθμισμένο μέσο όρο των υπαρχόντων νομισμάτων κρατών της ομάδας ή ίσως υποστηρίζεται από χρυσό ή άλλα εμπορεύματα.
Αλλά ένα «καλάθι νομισμάτων» των BRICS δεν ήταν φυσικό να ταιριάζει για κανέναν από τους εξαγωγείς των χωρών-μελών του.
Χωρίς ισοδύναμο της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, που διαχειρίζεται το ευρώ, ή του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, στο οποίο απαντά η ΕΚΤ, θεμελιώδη ερωτήματα –όπως ποιος θα το διαχειριζόταν– παρέμειναν αναπάντητα.
Ένα νόμισμα με υποστήριξη χρυσού θα είχε προφανή απήχηση σε μεγάλους παραγωγούς χρυσού όπως η Ρωσία και η Νότια Αφρική.
Αλλά οι πληρωμές θα ήταν ακριβές στο βαθμό που αφορούν πραγματικές αποστολές χρυσού.
Εάν το «στηριγμένο στο χρυσό» σημαίνει και μετατρέψιμο σε χρυσό στην επικρατούσα τιμή της αγοράς, τότε η μονάδα δεν θα ήταν σταθερή.
Εάν αυτό σημαίνει μετατρέψιμο σε σταθερή τιμή, αυτό θα ισοδυναμούσε με το να φοράτε το ζουρλομανδύα του κανόνα του χρυσού.
Έκτοτε έχουν γίνει συζητήσεις για διακανονισμό σε τοπικό νόμισμα, όπως αυτές που κατέχουν τη Ρωσία και την Ινδία για μεγάλο μέρος του 2023.
Αλλά αυτό θα μπορούσε να λειτουργήσει μόνο εάν το διμερές εμπόριο ήταν απόλυτα ισορροπημένο και καμία από τις δύο χώρες δεν είχε πολλή όρεξη να συσσωρεύσει το νόμισμα της άλλης.
Τα οφέλη του πολυμερούς εμπορίου θα χαθούν.
Όπως ήταν αναμενόμενο, αυτές οι συνομιλίες Ρωσίας-Ινδίας δεν οδήγησαν πουθενά – εκτός από το Καζάν.
Η ρωσική έκθεση στη σύνοδο κορυφής των BRICS συνέστησε μια κοινή πλατφόρμα για διασυνοριακές πληρωμές χρησιμοποιώντας ένα σύνολο ψηφιακών νομισμάτων κεντρικής τράπεζας BRICS.
Αυτό θα μπορούσε να αποφύγει την υποχρέωση να περάσει κάποιος μέσω του δολαρίου, του τραπεζικού συστήματος των ΗΠΑ και της διατραπεζικής υπηρεσίας πληρωμών SWIFT.
Η Τράπεζα Διεθνών Διακανονισμών βοήθησε στην ανάπτυξη μιας τέτοιας πλατφόρμας, γνωστής ως Project mBridge, με τη συμμετοχή πέντε κεντρικών τραπεζών, συμπεριλαμβανομένης της PBOC, η οποία λέγεται ότι γνωρίζει τις τεχνικές λεπτομέρειες, έχοντας σχεδιάσει πολλές από αυτές.
Η ένταξη πρόσθετων αναδυόμενων αγορών θα μπορούσε να προσφέρει διακανονισμούς συναλλαγών σε κοινό νόμισμα, διατηρώντας παράλληλα ένα μικρό ποσοστό πολυμερούς προσέγγισης.
Οι συμμετέχοντες μπορεί να είναι χαρούμενοι που κρατούν ο ένας τα νομίσματα του άλλου τώρα που αυτά ήταν χρησιμοποιήσιμα με χαμηλό κόστος σε ολόκληρο το μπλοκ.
Αλλά εάν το τεχνολογικό πρόβλημα έχει λυθεί, το πρόβλημα διακυβέρνησης παραμένει.
Οι συμμετέχοντες θα πρέπει να συμφωνήσουν για το ποιος θα χορηγήσει άδεια ως διαπραγματευτές συναλλάγματος στην πλατφόρμα ή για τη συναλλαγματική ισοτιμία με την οποία θα εκτελούνται οι συναλλαγές αλγοριθμικά.
Θα έπρεπε να συμφωνήσουν για το ποιος ήταν υπεύθυνος για την παροχή ρευστότητας και υπό ποιες προϋποθέσεις.
Θα πρέπει να συμφωνήσουν σε έναν μηχανισμό επίλυσης διαφορών. Θα πρέπει να συμφωνήσουν σχετικά με τους νόμους και τις πρακτικές για την προστασία της ιδιωτικής ζωής και των δεδομένων, καθώς και πώς να προστατεύονται από απειλές στον κυβερνοχώρο.
Θα πρέπει να συμφωνήσουν για την επιβολή των κανόνων για την καταπολέμηση της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες. Θα έπρεπε να συμφωνήσουν για το ποιες κεντρικές τράπεζες θα μπορούσαν να ενταχθούν με την πάροδο του χρόνου.
Θα έπρεπε να συμφωνήσουν για την ιδιοκτησία και τις μετοχές με δικαίωμα ψήφου, ανάλογες με τις μετοχές ιδιοκτησίας και ψήφου στη SWIFT.
Στη Διακήρυξη του Καζάν, οι συμμετέχοντες στη σύνοδο κορυφής «αναγνώρισαν» τον ρόλο των BRICS στη βελτίωση του διεθνούς νομισματικού και χρηματοπιστωτικού συστήματος και «έλαβαν υπόψη» τη ρωσική έκθεση.
Κανείς δεν πρέπει να εκπλήσσεται που δεν κατάφεραν να κάνουν περισσότερα αλλά το μέλλον ανήκει στη νομισματική επανάσταση που έχει εξαγγελθεί.
Barry Eichengreen
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου