Η επιβολή εμπορικών περιορισμών και κυρώσεων των ΗΠΑ εναντίον ορισμένων εθνών, συμπεριλαμβανομένης της Ρωσίας, του Ιράν, της Κούβας, της Βόρειας Κορέας, του Ιράκ και της Συρίας ήταν πολιτικά αναποτελεσματική και απέδωσαν αντίθετα προς τις δυτικές οικονομίες. Ως αποτέλεσμα, το δολάριο ΗΠΑ χάνει το ρόλο του ως κύριου νομίσματος για τη διευθέτηση διεθνών επιχειρηματικών απαιτήσεων.
Επειδή δεν τηρούν τις πολιτικές των ΗΠΑ και άλλων δυτικών δυνάμεων, περισσότερες από 24 χώρες έχουν γίνει στόχος μονομερών ή μερικών εμπορικών κυρώσεων. Αυτοί οι περιορισμοί, ωστόσο, αποδείχθηκαν επιζήμιοι για τις οικονομίες των χωρών της Ομάδας των Επτά (G7) και έχουν αρχίσει να επηρεάζουν την ηγεμονία του δολαρίου ΗΠΑ στο παγκόσμιο εμπόριο.
Στο χώρο του, ένα «νέο παγκόσμιο εμπορικό μπλοκ» έχει αναδειχθεί στο προσκήνιο, ενώ έχουν δημιουργηθεί και εναλλακτικές λύσεις στο δυτικό σύστημα τραπεζικών μηνυμάτων SWIFT για διασυνοριακές πληρωμές.
Ο γεωπολιτικός αναλυτής Andrew Korybko λέει στο The Cradle πως οι έκτακτες κυρώσεις της Δύσης και η κατάσχεση ρωσικών περιουσιακών στοιχείων στο εξωτερικό έσπασαν την πίστη στο δυτικοκεντρικό παράδειγμα της παγκοσμιοποίησης, το οποίο είχε φθίνουσα πορεία για χρόνια, αλλά είχε καταφέρει ωστόσο να διατηρήσει τα παγκόσμια πρότυπα.
«Οι ανερχόμενες πολυπολικές χώρες επιτάχυναν τα σχέδιά τους για αποδολαριοποίηση και διαφοροποίηση μακριά από το δυτικοκεντρικό μοντέλο παγκοσμιοποίησης προς όφελος ενός πιο δημοκρατικού, ισότιμου και μόνο ενός – με επίκεντρο τις μη δυτικές χώρες ως απάντηση σε αυτές τις οικονομικές και χρηματοπιστωτικές διαταραχές» προσθέτει.
Μείωση των αποθεμάτων σε δολάρια
Το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (ΔΝΤ) κατέγραψε μείωση των διαθεσίμων των κεντρικών τραπεζών σε αποθεματικά σε δολάρια ΗΠΑ κατά το τέταρτο τρίμηνο του 2020 - η οποία έφτασε από 71 τοις εκατό σε 59 τοις εκατό - αντανακλώντας τη φθίνουσα επιρροή του δολαρίου ΗΠΑ στην παγκόσμια οικονομία.
Και συνεχίζει να επιδεινώνεται: Απόδειξη αυτού μπορεί να φανεί από το γεγονός ότι οι απαιτήσεις της τράπεζας σε δολάρια έχουν μειωθεί από 7 τρισεκατομμύρια δολάρια το 2021 σε 6,4 τρισεκατομμύρια δολάρια στα τέλη Μαρτίου 2022.
Σύμφωνα με την έκθεση του ΔΝΤ για τη σύνθεση των επίσημων συναλλαγματικών αποθεμάτων (COFER), το ποσοστό των δολαρίων ΗΠΑ στα αποθεματικά της κεντρικής τράπεζας έχει μειωθεί κατά 12 τοις εκατό από το 1999, ενώ το ποσοστό άλλων νομισμάτων, ιδιαίτερα του κινεζικού γουάν, έχει δείξει ανοδική τάση με άνοδο 9% κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου.
Η μελέτη υποστηρίζει ότι ο ρόλος του δολαρίου μειώνεται λόγω του ανταγωνισμού από άλλα νομίσματα που κατέχουν οι τράπεζες των τραπεζιτών για διεθνείς συναλλαγές – συμπεριλαμβανομένης της εισαγωγής του ευρώ – και αποκαλύπτει πως αυτό θα έχει αντίκτυπο τόσο στις αγορές νομισμάτων όσο και στις αγορές ομολόγων εάν τα αποθέματα δολαρίου συνεχίζουν να συρρικνώνονται.
Εναλλακτικά νομίσματα και εμπορικοί δρόμοι
Για να ενισχύσει το παγκόσμιο εμπόριο και τις ινδικές εξαγωγές, η Reserve Bank of India (RBI) επινόησε τον περασμένο Ιούλιο ένα μηχανισμό διακανονισμού με ρουπίες για να αποτρέψει την πίεση στο ινδικό νόμισμα μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία και τις κυρώσεις των ΗΠΑ-ΕΕ.
Η Ινδία έχει πρόσφατα συνάψει συμφωνίες για ανταλλαγές συναλλάγματος ύψους 75,4 δισεκατομμυρίων δολαρίων με τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, την Ιαπωνία και διάφορα κράτη της Νότιας Ασίας. Το Νέο Δελχί ενημέρωσε επίσης τη Νότια Κορέα και την Τουρκία για τις συναλλαγματικές ισοτιμίες του που δε διαμεσολαβούνται από το δολάριο για το νόμισμα κάθε χώρας. Επί του παρόντος, η Τουρκία διεξάγει επιχειρηματικές δραστηριότητες χρησιμοποιώντας τα εθνικά νομίσματα της Κίνας (γουάν) και της Ρωσίας (ρούβλι).
Το Ιράν πρότεινε επίσης στον Οργανισμό Συνεργασίας της Σαγκάης (SCO) ένα νόμισμα SCO παρόμοιο με το ευρώ για το εμπόριο μεταξύ του ευρασιατικού μπλοκ, προκειμένου να ελεγχθεί η οπλοποίηση του παγκόσμιου χρηματοπιστωτικού συστήματος που κυριαρχείται από το δολάριο ΗΠΑ.
Ο Mehdi Safari, αναπληρωτής υπουργός Εξωτερικών του Ιράν για την οικονομική διπλωματία, ενημέρωσε τα μέσα ενημέρωσης νωρίτερα τον Ιούνιο του περασμένου έτους ότι ο SCO έλαβε την πρόταση πριν από σχεδόν δύο μήνες.
«Πρέπει να χρησιμοποιήσουν πολυμερείς θεσμούς όπως οι BRICS και ο SCO για αυτόν τον στόχο – και συναφείς, όπως οι κοινοπραξίες νομισμάτων και ενδεχομένως ακόμη και η δημιουργία ενός νέου νομίσματος του οποίου η ισοτιμία βασίζεται σε ένα καλάθι των νομισμάτων τους, για να μετριάσουν τις επιπτώσεις των σχετικών περιορισμών του εμπορίου», παρατήρησε ο Korybko.
Ο Διεθνής Διάδρομος Μεταφορών Βορρά-Νότου (INSTC) αναβιώνει ως έργο «κατάρριψης κυρώσεων» από τη Ρωσία και το Ιράν. Το INSTC συγκέντρωσε νέο ενδιαφέρον μετά τις «κυρώσεις από την κόλαση» που επιβλήθηκαν από τη Δύση στη Μόσχα. Η Ρωσία ολοκληρώνει τώρα κανονισμούς που θα επιτρέπουν στα ιρανικά πλοία την ελεύθερη ναυσιπλοΐα κατά μήκος των ποταμών Βόλγα και Ντον.
Το INSTC σχεδιάστηκε ως ένα πολυτροπικό δίκτυο μεταφορών μήκους 7.200 χιλιομέτρων που περιλαμβάνει θαλάσσιες, οδικές και σιδηροδρομικές γραμμές για τη μεταφορά εμπορευμάτων μεταξύ της Ρωσίας, της Κεντρικής Ασίας και των περιοχών της Κασπίας.
Σύστημα πληρωμών ρουβλίου-γουάν
Στις 30 Δεκεμβρίου 2022, ο Ρώσος Πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν και ο Κινέζος ομόλογός του Σι Τζινπίνγκ πραγματοποίησαν βιντεοδιάσκεψη στην οποία ο Πούτιν ανέφερε πως το διμερές εμπόριο μεταξύ των δύο χωρών είχε φτάσει σε ιστορικό υψηλό με ρυθμό ανάπτυξης 25 τοις εκατό και ότι ο όγκος του εμπορίου ήταν σταθερός, αναμενόμενος να φτάσει τα 200 δισεκατομμύρια δολάρια μέχρι το επόμενο έτος, παρά τις δυτικές κυρώσεις και το εχθρικό εξωτερικό περιβάλλον.
Ο Πούτιν δήλωσε ότι υπήρξε «ουσιαστική αύξηση του όγκου του εμπορίου» μεταξύ Ιανουαρίου και Νοεμβρίου 2022, με αποτέλεσμα την αύξηση του εμπορίου κατά 36% στα 6 δισεκατομμύρια δολάρια. Είναι πιθανό ότι ο διμερής εμπορικός στόχος των 200 δισεκατομμυρίων δολαρίων, εάν επιτευχθεί μέχρι το επόμενο έτος, θα πραγματοποιηθεί σε ρωσικά ρούβλια και κινεζικό γιουάν, παρόλο που οι λεπτομέρειες του διμερούς εμπορικού διακανονισμού δεν προσδιορίστηκαν στη μετάδοση της τηλεδιάσκεψης.
Αυτό οφείλεται στο γεγονός πως η Μόσχα και το Πεκίνο έχουν ήδη δημιουργήσει ένα διασυνοριακό δίκτυο διατραπεζικών πληρωμών παρόμοιο με το SWIFT, αύξησαν τις αγορές χρυσού για να δώσουν στα νομίσματά τους μεγαλύτερη σταθερότητα και έχουν υπογράψει συμφωνίες για ανταλλαγή εθνικών νομισμάτων σε πολλές περιφερειακές και διμερείς συμφωνίες.
Επιπλέον, τόσο η Ρωσία όσο και η Κίνα φαίνεται να έχουν προβλέψει μια πιθανή κατάσχεση των χρηματοοικονομικών τους περιουσιακών στοιχείων από τις ΗΠΑ και το 2014 συνεργάστηκαν σε συμφωνίες με επίκεντρο την ενέργεια για να ενισχύσουν τους στρατηγικούς εμπορικούς τους δεσμούς.
Το 2017, το σύστημα «πληρωμή έναντι πληρωμής» σε ρούβλι-γουάν εφαρμόστηκε στο πλαίσιο της Πρωτοβουλίας Belt and Road της Κίνας (BRI). Το 2019, οι δύο χώρες υπέγραψαν συμφωνία για την αντικατάσταση του δολαρίου με εθνικά νομίσματα σε διασυνοριακές συναλλαγές και μετέτρεψαν το εμπόριο αξίας 25 δισεκατομμυρίων δολαρίων σε γιουάν (RMB) και ρούβλια.
Ανεξαρτησία από το δολάριο
Αυτή η μετατόπιση μείωσε την αμοιβαία εξάρτησή τους από το δολάριο και επί του παρόντος, λίγο περισσότερες από τις μισές εξαγωγές της Ρωσίας διακανονίζονται σε δολάρια ΗΠΑ, από 80 τοις εκατό το 2013. Το μεγαλύτερο μέρος του εμπορίου μεταξύ Ρωσίας και Κίνας διεξάγεται πλέον σε τοπικά νομίσματα.
Το Xinjiang στη δυτική Κίνα έχει επίσης καθιερωθεί ως βασικό κέντρο διασυνοριακού οικισμού μεταξύ Κίνας και Κεντρικής Ασίας, καθιστώντας το σημαντικό οικονομικό κόμβο στην περιοχή. Ο σωρευτικός διασυνοριακός διακανονισμός σε γιουάν που διεκπεραιώθηκε στο Xinjiang ξεπέρασε τα 100 δισεκατομμύρια γιουάν (14 δισεκατομμύρια δολάρια) ήδη από το 2013 και έφτασε τα 260 δισεκατομμύρια γιουάν το 2018.
Σύμφωνα με τον αναλυτή Korybko, έχει σημειωθεί σημαντική πρόοδος στη μείωση της εξάρτησης από το δολάριο ΗΠΑ στο διεθνές εμπόριο, αλλά υπάρχει ακόμη πολλή δουλειά που πρέπει να γίνει. Σημειώνει πως οι ΗΠΑ δεν είναι πιθανό να αποδεχτούν απλώς τις προκλήσεις για την οικονομική τους ηγεμονία και είναι πιο πιθανό να δράσουν για να την υπερασπιστούν.
«Για αυτόν τον λόγο, αναμένεται οι ΗΠΑ να προσπαθήσουν να ζητήσουν την υποστήριξη βασικών παραγόντων προσφέροντάς τους προτιμησιακές εμπορικές συμφωνίες ή την υπόσχεση τέτοιων συμφωνιών, ενώ ταυτόχρονα πυροδοτούν εντάσεις μεταξύ Ρωσίας, Κίνας, Ινδίας και Ιράν μέσω πληροφοριακού πολέμου και απειλώντας πιθανώς να ενισχύσουν το δευτερεύον καθεστώς κυρώσεων ως «αποτροπή».
Ευρασιατική Οικονομική Ένωση
Η Ρωσία εργάζεται για τη σύναψη συμφωνιών ανταλλαγής νομισμάτων με διάφορους εμπορικούς εταίρους, που περιλαμβάνουν την πενταμελή Ευρασιατική Οικονομική Ένωση (EEU), η οποία περιλαμβάνει τη Ρωσία, την Αρμενία, τη Λευκορωσία, το Καζακστάν και το Κιργιστάν.
Αυτές οι συμφωνίες έδωσαν τη δυνατότητα στη Ρωσική Ομοσπονδία να διεξάγει πάνω από το 70 τοις εκατό των συναλλαγών της σε ρούβλια και άλλα περιφερειακά νομίσματα. Με πληθυσμό 183 εκατομμυρίων κατοίκων και ΑΕΠ άνω των 2,2 τρισεκατομμυρίων δολαρίων, η EEU αποτελεί μια τρομερή πρόκληση για τη δυτική ηγεμονία στις παγκόσμιες χρηματοπιστωτικές συναλλαγές.
Το Ιράν και η EEU ολοκλήρωσαν πρόσφατα τις διαπραγματεύσεις για τους όρους μιας συμφωνίας ελεύθερων συναλλαγών που καλύπτει περισσότερες από 7.500 κατηγορίες αγαθών. Όταν το επόμενο ιρανικό έτος ξεκινήσει στις 21 Μαρτίου 2023, μια αγορά με δυνητικό μέγεθος 700 δισεκατομμυρίων δολαρίων θα είναι διαθέσιμη για ιρανικά αγαθά και υπηρεσίες.
Οι BRICS οδηγούν την αποδολαριοποίηση
Η τάση προς αποδολαριοποίηση στο διεθνές εμπόριο, ιδιαίτερα μεταξύ των χωρών BRICS, έχει αποκτήσει σημαντική δυναμική τα τελευταία χρόνια – μαζί αντιπροσωπεύουν το 41% του παγκόσμιου πληθυσμού, το 24% του ΑΕΠ και το 16% του εμπορίου του.
Το 2015, η Νέα Αναπτυξιακή Τράπεζα BRICS, συνέστησε τη χρήση εθνικών νομισμάτων στο εμπόριο. Τέσσερα χρόνια αργότερα, η τράπεζα παρείχε το 25 τοις εκατό της οικονομικής βοήθειας 15 δισεκατομμυρίων δολαρίων σε τοπικά νομίσματα και σχεδιάζει να το αυξήσει στο 50 τοις εκατό τα επόμενα χρόνια.
Αυτή η στροφή προς την αποδολαριοποίηση είναι ένα σημαντικό βήμα για τις αναδυόμενες οικονομίες, καθώς επιδιώκουν να διεκδικήσουν το ρόλο τους στο παγκόσμιο οικονομικό σύστημα και να μειώσουν την εξάρτησή τους από το δολάριο ΗΠΑ. Ενώ η υιοθέτηση της αποδολαριοποίησης μπορεί να παρουσιάζει ορισμένες προκλήσεις και αβεβαιότητες, είναι ένα σημαντικό βήμα προς μια πιο διαφοροποιημένη και ισορροπημένη παγκόσμια οικονομία.
Πηγή : https://www.freepen.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου