Η γεωπολιτική διάσταση του πολέμου στην Συρία

Γράφει ο Νίκος Καρατουλιώτης

Υποστράτηγος Ε.Α. 

Με την φράση παγκόσμια νήσο οι σύγχρονοι γεωπολιτικοί αντιμετωπίζουν ολόκληρη την γη ως μια παγκόσμια νήσο και όλες τις θάλασσες ως έναν παγκόσμιο ωκεανό. 

Έτσι λοιπόν και σύμφωνα με την θεωρία του Μακίντερ «όποιος κυβερνά την καρδιά της γης “Heartland”, εξουσιάζει την Παγκόσμια Νήσο. Όποιος εξουσιάζει την Παγκόσμια Νήσο, κυβερνά τον κόσμο» και καθ’ επέκταση όποιος κυβερνάει την Ευρασία, ελέγχει τα πεπρωμένα του κόσμου. 

Ευρασία 

Η Ευρασία είναι η μεγαλύτερη ήπειρος της υδρογείου και αποτελεί άξονα από γεωπολιτική άποψη. Κύρια χαρακτηριστικά της γεωστρατηγικής ταυτότητας της Ευρασίας είναι : 

• Ο πληθυσμός της, που αποτελεί τα 4/6 του παγκοσμίου πληθυσμού.

• Ο ορυκτός πλούτος της, που αποτελεί το 85% των πηγών ενεργείας (φυσικό αέριο και πετρέλαιο). 

Η Ευρασία αντιπροσωπεύει περίπου το 60% του παγκοσμίου ΑΕΠ. Εδώ βρίσκονται οι ισχυρότεροι γεωπολιτικοί παίκτες οι οποίοι θα μπορούσαν να αμφισβητήσουν την πρωτοκαθεδρία των ΗΠΑ. 

Μετά από τις Ηνωμένες Πολιτείες (Ηνωμένων Πολιτειών) οι επόμενες έξι μεγαλύτεροι μεγαλύτερες οικονομίες και οι επόμενοι έξι καταναλωτές στρατιωτικών όπλων βρίσκονται στην Ευρασία. 

Οι δύο πιο πολυπληθείς διεκδικητές της περιφερειακής ηγεμονίας και της παγκόσμιας επιρροής είναι ευρασιατικές δυνάμεις. Όλες οι δυνάμεις που θα μπορούσαν δυνητικά να αμφισβητήσουν την πολιτική και οικονομική πρωτοκαθεδρία της Ηνωμένες Πολιτείες είναι ευρασιατικές. Αθροιστικά, η δύναμη της Ευρασίας υπερβαίνει κατά πολύ εκείνη της Ηνωμένες Πολιτείες.

Έτσι λοιπόν η Δύση δηλαδή οι ναυτικές δυνάμεις, προκειμένου να εξασφαλίσουν την επικυριαρχία τους στην παγκόσμια νήσο, δημιούργησαν ένα δακτύλιο στραγγαλισμού, γύρω από την Heartland τον οποίo ονόμασαν Rimland.

Η Ρωσία δυνητικά θα ήταν η χώρα που θα μπορούσε να υλοποιήσει την Hertland και ως εκ τούτου παρέμεινε ο αιώνιος αντίπαλος των ναυτικών δυνάμεων και θα έπρεπε να απομονωθεί στο εσωτερικό της και να στραγγαλισθεί γεωπολιτικά. 

Με την λήξη του ψυχρού πολέμου και την ανατροπή της Σοβιετικής Ένωσης, το ΝΑΤΟ όχι μόνο δεν έπαψε να υπάρχει αλλά αντίθετα έγινε ποιο επιθετικό. Η υπερδύναμη ζαλισμένη από την απρόσμενη νίκη της, έβλεπε την διάλυση του Συμφώνου της Βαρσοβίας και την ανατροπή της Σοβιετικής Ένωσης. 

Έτσι μετά από μια παρατεταμένη περίοδο αμηχανίας και ομφαλοσκόπησης, τον Μάιο του 1997 ανακοινώνεται το νέο «γεωπολιτικό μανιφέστο» των Ηνωμένων Πολιτειών, με το οποίο χαράσσεται η νέα Εθνική Στρατηγική. Στόχος είναι οι Ηνωμένες Πολιτείες να διατηρήσουν την παγκόσμια κυριαρχία τους μέσα στο νέο μεταψυχροπολεμικό Διεθνές Σύστημα, όπου μέσα από ιστορικές συγκυρίες αναδείχθηκε σε ηγεμονική δύναμη παγκόσμιας κλίμακας. 

Το κύριο χαρακτηριστικό αυτής της πολιτικής είναι: 

α. αποδυνάμωση της Ρωσίας στον ιστορικό της χώρο 

β. αποτροπή «οιασδήποτε μορφής συμμαχίας» Ρωσίας-Ευρώπης 

γ. αποτροπή μετεξέλιξης της Ευρωπαϊκής Ένωσης σε ανεξάρτητη δύναμη 

Βασικό εργαλείο για την επίτευξη των στόχων της εξωτερικής πολιτικής των Ηνωμένων Πολιτειών είναι το ΝΑΤΟ, το οποίο από αμυντικός οργανισμός, μεταλλάσσεται σε έτι επιθετικότερο εργαλείο. Το ΝΑΤΟ, είναι το εργαλείο εκείνο που επιτρέπει στους Αμερικανούς να κρατούν τη Γερμανία «κάτω», τη Ρωσία «έξω» και τους εαυτούς τους «μέσα» στην Ευρώπη. 

Η Ευρωατλαντική συμμαχία σφίγγει και άλλο την γεωπολιτική θηλιά (Rimland) γύρω από την Ρωσία ενσωματώνοντας συνεχώς νέα μέλη. Το 1999 Πολωνία, Ουγγαρία και Τσεχία για να συνεχίσει το 2002 με τις χώρες της Βαλτικής (Λετονία, Λιθουανία, Εσθονία), τη Σλοβενία, τη Σλοβακία, τη Ρουμανία και τη Βουλγαρία. Επαληθεύοντας το ρητό στις διεθνείς σχέσεις «οι χθεσινοί εχθροί, σημερινοί φίλοι». 

Στα υπόλοιπα σύνορα της Ρωσίας όπου οι Ηνωμένες Πολιτείες δεν είχαν κάποια αντίστοιχη στρατιωτική συμμαχία, ανέτρεψαν τις υπάρχουσες κυβερνήσεις και επέβαλαν νέες της αρεσκείας τους, με την βοήθεια κάποιων Μ.Κ.Ο. (Μη Κυβερνητικών Οργανώσεων). Χαρακτηριστικό των νέων κυβερνήσεων είναι ότι οι επικεφαλείς τους είναι κατά κανόνα αμερικανοσπούδαστοι και βρίσκονται σε ευθεία γραμμή με τα συμφέροντα της Ουάσιγκτον ακόμη και εάν αυτό είναι σε βάρος της πατρίδας τους. 

Έτσι έλαβαν χώρα μια σειρά από «έγχρωμες επαναστάσεις» όπως ονομάσθηκαν. 

Α. Στην Ουκρανία (πορτοκαλί επανάσταση) 

Β. Στην Κιργισία (επανάσταση του λεμονιού) 

Γ. Στην Μολδαβία (επανάσταση του αμπελιού) 

Δ. Στην Αρμενία (επανάσταση του βερίκοκου) 

Ε. Κάτι ανάλογο συνέβη και στην Γεωργία όπου με την επανάσταση των ρόδων και την ανατροπή του Έντουαρντ Σεβαρνάτζε μετά από εξέγερση της φοιτητικής οργάνωσης Kmera («Aρκετά»), που χρηματοδοτείτο από το ίδρυμα Liberty Institute, θυγατρικό του γνωστού USAID ανήλθε στην εξουσία ο Σαακασβίλι. 

ΣΤ. Παρόμοιες προσπάθειες ανατροπής κυβερνήσεων σημειώθηκαν με τη βοήθεια διαφόρων ΜΚΟ στην Λευκορωσία από το νεοσυντηρητικό International Republican Institute, στο Αζερμπαϊτζάν από τη νεολαιίστικη οργάνωση «Νέα Σκέψη» με την υποστήριξη του National Democratic Institute, στη Κιργισία («επανάσταση του λεμονιού»), και στο Καζακστάν («εξέγερση της τουλίπας). 

Ταυτόχρονα ίδρυσαν την GUAM η οποία αποτελεί μια στρατιωτική συμφωνία μεταξύ Γεωργίας, Ουκρανίας, Αζερμπαϊτζάν και Μολδαβίας. Σκοπός της παραπάνω συμμαχίας είναι να δημιουργήσουν πρόβλημα στο μαλακό υπογάστριο του Καυκάσου, μπήγοντας ποιο βαθειά το μαχαίρι στα πλευρά της Ρωσίας. 

Στην ίδια λογική του ρωσικού απομονωτισμού εντάσσεται και ο πόλεμος στο Ιράκ και Αφγανιστάν. 

Η διάλυση την Γιουγκοσλαβίας, του τελευταίου εναπομείναντα συμμάχου της Ρωσίας στα Βαλκάνια, ήταν αποτέλεσμα της εξωτερικής πολιτικής των ΗΠΑ για την πλήρη απομόνωση της Ρωσίας στον ιστορικό της χώρο. 

Ο εμφύλιος στην Ουκρανία, μία από τα ίδια και ο απομονωτισμός της Ρωσίας. 

Συρία

Η Ρωσία διαθέτει ένα αξιόλογο σύστημα βάσεων στην Συρία το οποίο πρόσφατα σε συμφωνία με τον Άσαντ ανακατασκευάζει και επεκτείνει τη Ναυτική Βάση Ταρτούς, Βάση Ακροάσεων στη Λαττάκεια και την Αεροπορική Βάση Χμεϊμίμ.

Οι παραπάνω βάσεις προσφέρουν τις δυνατότητες να ενεργεί ο Ρωσικός στόλος στη Μεσόγειο και ως εκ τούτου να υλοποιηθεί η διαθήκη του Μεγάλου Πέτρου για έξοδο σε θερμές θάλασσες, αλλά και να σπάει ο δακτύλιος απομονωτισμού «Rimland»

Η Ρωσία από την μεριά της στραγγαλίζεται γεωπολιτικά και στηρίζει τον Άσαντ με κάθε τρόπο, προκειμένου να ανασάνει γεωπολιτικά.

Πηγή : https://geopolitics.iisca.eu