Παράλληλο νόμισμα από την πίσω πόρτα

Η νέα ιταλική κυβέρνηση, έχοντας αξιολογήσει σωστά τις αποτυχημένες ελληνικές διαπραγματεύσεις και το σύστημα πληρωμών τύπου IOU, σχεδιάζει να υιοθετήσει μία παραλλαγή που ισχυρίζεται πως δεν απαγορεύεται από την ΕΚΤ: τα mini BoTs! 

Διεθνή 

Μόνο το 36% των Ιταλών το περασμένο Φθινόπωρο θεωρούσε πως η συμμετοχή της χώρας στην ΕΕ είναι θετική για την οικονομία και την κοινωνία – εύλογα, αφού το κατά κεφαλήν ΑΕΠ της είναι χαμηλότερο από την εποχή της εισόδου της στην Ευρωζώνη. Σε γενικές γραμμές πάντως, μετά την κρίση του 2008 το δημόσιο χρέος της Ιταλίας αυξήθηκε κατά 554 δις € στα 2,28 τρις € (είναι δηλαδή επτά φορές μεγαλύτερο από το ελληνικό), οι φόροι έχουν εκτοξευθεί στο 43% του ΑΕΠ, η βιομηχανία της έχει καταρρεύσει, η κατανάλωση και οι επενδύσεις μειώνονται συνεχώς, η παραγωγικότητα των εργαζομένων της έχει πάψει να αυξάνεται, αδυνατεί να ανταγωνιστεί τη Γερμανία, οφείλει επί πλέον πάνω από 430 δις € στη Γερμανία ουσιαστικά μέσω του Target 2 και το τραπεζικό της σύστημα είναι υπερχρεωμένο – οπότε εύλογα αναζητεί απεγνωσμένα τρόπους αντιμετώπισης των προβλημάτων της προτού χρεοκοπήσει, ενώ ουσιαστικά διατηρείται στη ζωή με τη βοήθεια της ΕΚΤ. 

Η μελλοντική κυβέρνηση της τώρα, έχοντας υποσχεθεί στους εκλογείς της ένα ελάχιστο εγγυημένο εισόδημα ύψους 780 € μηνιαία και κόστους 17 δις € για την οικονομία, μειώσεις φόρων κόστους 80 δις € και κατάργηση των συνταξιοδοτικών μεταρρυθμίσεων κόστους 15 δις €, ήτοι συνολικά 112 δις € ετησίως, όταν η χώρα έχει δεσμευθεί να εξοικονομήσει 12,5 δις € το 2019 και 20 δις € το 2020 με εναλλακτική την αύξηση του ΦΠΑ από το 22% στο 25% το 2021 (για την καλύτερη κατανόηση, μία μονάδα αύξησης του ΦΠΑ στην Ελλάδα συνεισφέρει έσοδα στο δημόσιο της τάξης του 1,5 δις €, οπότε στην Ιταλία με 10πλάσιο ΑΕΠ πολύ περισσότερα), προσπαθεί να ξεφύγει από την παγίδα με τη βοήθεια της υιοθέτησης ενός παράλληλου νομίσματος από την πίσω πόρτα – ενώ διαρρέει πως θα απαιτήσει τη διαγραφή ομολόγων της που κατέχει η ΕΚΤ ύψους 250 δις € καθώς επίσης, το σπουδαιότερο, πως κατέθεσε αίτημα εύρεσης μίας διαδικασίας εξόδου από την Ευρωζώνη ενός κράτους μέλους της, γνωρίζοντας πως δεν υπάρχει τρόπος να δρομολογηθεί. 

Ειδικά όσον αφορά το παράλληλο νόμισμα τώρα, ο στόχος της νέας κυβέρνησης είναι να τηρήσει εν μέρει τις προεκλογικές της δεσμεύσεις με την έκδοση των «mini BoTs» – τα οποία θα είναι ονομαστικά αξιόγραφα μικρών ποσών σε ευρώ, μη τοκοφόροι δηλαδή λογαριασμοί του Δημοσίου υπό τη μορφή τίτλων στον κομιστή, οι οποίοι θα εξασφαλίζονται (=θα έχουν ως αντίκρισμα) με φορολογικά έσοδα. Αν και τα συμβατικά BoTs όμως είναι «ηλεκτρονικά χρεόγραφα» (electronic book-entry securities), τα «mini BoTs» λέγεται πως θα τυπωθούν με τη χρήση των πιεστηρίων εισιτηρίων της κρατικής λαχειοφόρου αγοράς, αποτελώντας έμμεσα χαρτονομίσματα – με τα οποία το κράτος θα πληρώνει τις υποχρεώσεις του, χωρίς όμως να είναι υποχρεωμένοι οι ιδιώτες να τα αποδεχθούν. 

Συνεχίζοντας, παρά το ότι «mini BoTs» πιθανότατα θα διαπραγματεύονται με χαμηλότερη τιμή, οι αποδέκτες τους θα είναι σε θέση να εξοφλούν τις υποχρεώσεις τους στο κράτος ή σε δημόσιους οργανισμούς, χωρίς να υποτιμούνται – οπότε πρόκειται ασφαλώς για ένα παράλληλο νόμισμα που θα τυπώνεται από το κράτος, αυξάνοντας τα χρέη του έμμεσα. Τα δύο κυβερνητικά κόμματα δηλώνουν βέβαια πως δεσμεύονται να τηρήσουν τη συμφωνία της Λισαβόνας, σύμφωνα με το άρθρο 106 της οποίας μόνο η ΕΚΤ μπορεί να εκδώσει το νόμισμα του ευρώ – ισχυριζόμενα πως τα «mini BoTs» δεν θα αυξήσουν το δημόσιο χρέος, όπως απαιτεί το σύμφωνο σταθερότητας της Ευρωζώνης. 

Από την άλλη πλευρά, επειδή τα «mini BoTs» δεν θα χαρακτηρίζονται ως νόμισμα (πηγή: FT), δεν θα υπόκεινται στο νόμιμο όριο για πληρωμές σε μετρητά ύψους 3.000 € στην Ιταλία – οπότε θεωρείται πως θα διευκόλυναν τις παράνομες συναλλαγές ή την αποφυγή φόρων και άρα την παραοικονομία. Παρομοιάζονται δε με τα ομόλογα Patacon που εξέδωσε η Αργεντινή το 2001-02 για να πληρώσει το κράτος τις υποχρεώσεις του, μετά τη χρεοκοπία της – τα οποία εξοφλήθηκαν τελικά με φορολογικά έσοδα. 

Ολοκληρώνοντας, οι κεντρικοί τραπεζίτες, οι υπουργοί οικονομικών των ισχυρών κρατών της Ευρωζώνης και φυσικά η γερμανική κυβέρνηση προσπαθούν να ισορροπήσουν μεταξύ οργής και αποπληξίας, όσον αφορά τις προτάσεις της Ιταλίας – κατανοώντας πως εάν ευοδωθούν, το τέλος της νομισματικής ένωσης δεν θα αποφευχθεί.

Άρης Οικονόμου

Πηγή : https://analyst.gr