Ο Trump και το επόμενο κραχ

Η νέα κρίση θα προέλθει από την αγορά ομολόγων των Η.Π.Α., ενώ θα αφορά το ίδιο το δολάριο, ειδικά μετά την επιδείνωση των σχέσεων της υπερδύναμης με τη Ρωσία – η οποία σχεδιάζει τη σύνδεση του νομίσματος της με το χρυσό, σε συνεργασία με την Κίνα, υπενθυμίζοντας πως και η Γερμανία αγοράζει χρυσό.

Άρθρο

Η εκλογή του κ. Trump στην προεδρία των Η.Π.Α. δημιούργησε αισιοδοξία τόσο σε έναν μεγάλο αριθμό Αμερικανών που πίστεψαν στο δόγμα του, όσο και στον υπόλοιπο πλανήτη – ειδικά σε αυτούς που θεωρούν τον οικονομικό εθνικισμό που ανήγγειλε ως λύση για τα προβλήματα των χωρών τους, καθώς επίσης σε όσους νόμισαν πως η υπερδύναμη θα πάψει να συμμετέχει σε πολεμικές συγκρούσεις ανά την υφήλιο. 

Η αισιοδοξία όμως αυτή κράτησε ελάχιστο χρόνο, αφού φάνηκε πολύ γρήγορα πως ένα μεμονωμένο άτομο δεν μπορεί να ανατρέψει πολιτικές που ασκούνται επί δεκαετίες – τόσο σε γεωπολιτικό επίπεδο, όσο και σε οικονομικό.

Όσον αφορά το πρώτο, η επίθεση με πυραύλους εναντίον της Συρίας, η κυριότερη συνέπεια της οποίας ήταν η απώλεια της εμπιστοσύνης της Ρωσίας στη νέα αμερικανική κυβέρνηση (χωρίς την οποία οι Η.Π.Α. είναι αδύνατον να αντιπαρατεθούν με την Κίνα επιτυχώς), επανέφερε τους φόβους μίας παγκόσμιας σύρραξης.

Σε σχέση με το δεύτερο, είναι ανόητο να πιστεύουμε πως η οικονομική κακοδιαχείριση, η πολιτική διαφθορά, καθώς επίσης η παγιωμένη γραφειοκρατία που κυριαρχούν για πολλές δεκαετίες στις Η.Π.Α., μπορούν να καταπολεμηθούν – ενώ μάλλον σωστά σωστά θεωρείται ότι, η ζημία που έχει προκληθεί στη χώρα από το πολιτικό κατεστημένο είναι μη ανατρέψιμη, ενώ το οικονομικό της σύστημα ζει με δανεικό χρόνο.

Σε κάθε περίπτωση ο κ. Trump έχει ήδη απογοητεύσει πολλούς από αυτούς που πίστευαν πως θα μπορούσε να αλλάξει τη χώρα, κάνοντας την ξανά μεγάλη – ιδίως μετά την αποτυχία του, όσον αφορά το νομοσχέδιο για την υγεία, χωρίς την ψήφιση του οποίου η φορολογική μεταρρύθμιση που υποσχέθηκε είναι ανέφικτη. Πολύ χειρότερα, η προσπάθεια να ανακτήσει την αξιοπιστία του με τη ρίψη πυραύλων σε μία χώρα που έχει υποφέρει τα πάνδεινα, με μία έωλη αιτιολογία και χωρίς να δώσει σημασία στην επιδείνωση των σχέσεων του με τη Ρωσία, διεύρυνε την αποτυχία του – η οποία πλέον του έχει δέσει κυριολεκτικά τα χέρια.

Έτσι οι Η.Π.Α. θα συνεχίσουν το γνωστό παλιό παιχνίδι της αύξησης των ελλειμμάτων, της εκτύπωσης νέου φθηνού χρήματος κοκ. – για να διατηρήσουν τις φούσκες που έχουν δημιουργηθεί στην οικονομία τους, καθώς επίσης για να μην καταρρεύσουν κάτω από το βάρος των χρεών τους. Αν και πολλοί θεωρούν δε πως το πρόβλημα είναι ο διπλασιασμός του δημοσίου χρέους τους στα 20 τρις $, το ιδιωτικό χρέος είναι πολύ πιο επικίνδυνο – έχοντας φτάσει ήδη σε δυσθεώρητα επίπεδα (γράφημα).

Επεξήγηση γραφήματος: Συνολική μόχλευση του αμερικανικού
συστήματος (χρέη επιχειρήσεων, νοικοκυρών, περιθωρίων, τραπεζών),
σε σχέση με το ΑΕΠ = 51 τρις $ (κόκκινη γραμμή), έναντι 18,86 τρις $.

Τα φοιτητικά χρέη έχουν υπερβεί το 1 τρις $, τα δάνεια για την αγορά αυτοκινήτων είναι στα ύψη, των πιστωτικών καρτών επίσης κοκ. – γεγονός που σημαίνει ότι η επόμενη κρίση δεν θα αφορά μόνο έναν τομέα της αμερικανικής οικονομίας, όπως αυτή του 2008 με τα ενυπόθηκα δάνεια ή του 2000 με τις εταιρείες του διαδικτύου, αλλά πολλούς μαζί. Το κυριότερο όλων, θα αφορά το ίδιο το δολάριο, ειδικά μετά την επιδείνωση των σχέσεων της υπερδύναμης με τη Ρωσία – η οποία σχεδιάζει από καιρό τώρα τη σύνδεση του νομίσματος της με το χρυσό, σε συνεργασία με την Κίνα, υπενθυμίζοντας πως επίσης η Γερμανία αγοράζει χρυσό.

Έχοντας αναλύσει πολλές φορές τη φούσκα του δολαρίου, είμαστε σίγουροι πως δεν έχει καμία δυνατότητα να αντέξει την ενδεχόμενη διπλή επίθεση της Κίνας και της Ρωσίας εναντίον του – πόσο μάλλον όταν, όπως η οικονομία των Η.Π.Α., ζει με δανεικό χρόνο, χωρίς κανένας να γνωρίζει για πόσο ακόμη θα τα καταφέρνει.

Την τελευταία φορά άλλωστε διασώθηκε κυριολεκτικά στο «παρά πέντε», με τη βοήθεια της χρηματοπιστωτικής κρίσης – η οποία είχε ως αποτέλεσμα την αγορά δολαρίων από πολλούς επενδυτές, επειδή θεωρείται ως «λιμάνι ασφαλείας». Το ίδιο και η οικονομία της υπερδύναμης, η οποία διασώθηκε από τη Fed, μέσω της μαζικής εκτύπωσης χρημάτων – μία ενέργεια που μιμήθηκαν όλες οι άλλες κεντρικές τράπεζες αναγκαστικά, αφού οι Η.Π.Α. είχαν προηγουμένως εξάγει στις χώρες τους τα δικά τους προβλήματα.

Η Fed βέβαια σταμάτησε την εκτύπωση χρημάτων, όπως επίσης η Τράπεζα της Αγγλίας και εν μέρει η κεντρική τράπεζα της Κίνας (γράφημα) – αν και συνεχίζεται από την κεντρική τράπεζα της χρεοκοπημένης Ιαπωνίας, από την ελβετική κεντρική τράπεζα, καθώς επίσης από την ΕΚΤ.

Επεξήγηση γραφήματος: Εξέλιξη του ισολογισμού των
μεγαλυτέρων κεντρικών τραπεζών του πλανήτη.

Εν τούτοις, δεν έχει ξεκινήσει ακόμη την «αναρρόφηση» της υπερβάλλουσας ποσότητας χρήματος, ούτε θεωρούμε πως θα τα καταφέρει σύντομα – ενώ πολλές χώρες έχουν αρχίσει να πουλούν μαζικά τα ομόλογα του αμερικανικού δημοσίου ή/και να μην αγοράζουν νέα. Επομένως, η κρίση θα προέλθει από την αγορά ομολόγων των Η.Π.Α., όπου η Fed θα υποχρεωθεί να τα αγοράζει η ίδια, κινδυνεύοντας να εκραγεί – όπου όμως, επειδή δεν ανήκει στο αμερικανικό δημόσιο αλλά στις μεγάλες τράπεζες της χώρας, δεν είναι βέβαιο πως θα το κάνει.

Εν προκειμένω μπορεί βέβαια κανείς να προβλέψει τι πρόκειται να συμβεί, αλλά ποτέ το χρονικό σημείο που θα συμβεί – οπότε γνωρίζουμε μεν πως οι Η.Π.Α. έχουν μία βόμβα στα θεμέλια της οικονομίας τους, αλλά όχι το πότε θα εκραγεί, αφού αυτό εξαρτάται από πάρα πολλούς παράγοντες. Ιδιαίτερα από τη συμπεριφορά των μεγάλων δανειστών τους, όπως είναι η Κίνα και η Ιαπωνία, καθώς επίσης από την εμπιστοσύνη των ανθρώπων στο δολάριο – κυρίως των αμερικανών που δεν θέλουν να πιστεύουν πως η οικονομία τους μοιάζει με ένα χάρτινο οικοδόμημα, οπότε πως το βιοτικό τους επίπεδο κινδυνεύει ανά πάσα στιγμή να καταρρεύσει.

Εάν η εμπιστοσύνη αυτή διατηρούταν για πάντα, τότε το χάρτινο οικοδόμημα θα λειτουργούσε στο διηνεκές – κάτι που όμως δεν είναι σωστό να θεωρούμε ως δεδομένο, αφού τα νούμερα δεν κάνουν λάθος και η πραγματικότητα είναι αδύνατον να αγνοείται για πάντα.

Στα πλαίσια αυτά μπορεί ο πρόεδρος Trump να θέλει να αντιστρέψει την τάση αυξάνοντας το βιοτικό επίπεδο των αμερικανών, ειδικά των μεσαίων και κατώτερων εισοδηματικών τάξεων που βλέπουν να μειώνεται κάθε χρόνο, αλλά μάλλον θα πετύχει το ακριβώς αντίθετο – ειδικά μετά τα τελευταία μεγάλα λάθη του, τα οποία θα επιταχύνουν την παρακμή της υπερδύναμης, η οποία βέβαια έχει ξεκινήσει πολλά χρόνια πριν.

Άρης Οικονόμου

Πηγή : http://www.analyst.gr