Οι κυβερνήσεις πρέπει να κάνουν τα πάντα για να αποφεύγουν τις υφέσεις, αφού δεν καταστρέφουν μόνο τις ζωές των ανθρώπων που αναγκάζονται να υπομένουν δυσανάλογο κόστος – αλλά, πολύ χειρότερα, υπονομεύουν τη μελλοντική ευημερία των παιδιών τους, καθώς επίσης όλες τις επόμενες γενιές.
Ανάλυση
Σύμφωνα με την ευρωπαϊκή στατιστική υπηρεσία, η βιομηχανική παραγωγή στην Ελλάδα σημείωσε αύξηση τον Ιανουάριο του 2017 ύψους 2,5% σε σχέση με τον προηγούμενο μήνα (πηγή) – ενώ η αύξηση έφτασε στο 7,4% συγκριτικά με τον Ιανουάριο του 2016. Θα επρόκειτο λοιπόν για ένα πολύ ευχάριστο γεγονός, εάν στην εικόνα ταίριαζαν οι υπόλοιποι οικονομικοί δείκτες – κάτι που όμως δεν συμβαίνει, αφού ο ρυθμός ανάπτυξης το τέταρτο τρίμηνο του 2016 ήταν αρνητικός (-1,2%), ενώ το λιανικό εμπόριο συνεχίζει να έχει προβλήματα (πηγή).
Εκτός αυτού υπάρχει ο φόβος, στα πλαίσια των διαπραγματεύσεων της κυβέρνησης με τους «θεσμούς» για το κλείσιμο μία ακόμη αξιολόγησης, να επιβληθούν στην Ελλάδα νέα μέτρα λιτότητας – τα οποία θα επιβαρύνουν επί πλέον την οικονομική της εξέλιξη. Απορεί βέβαια κανείς σε σχέση με τις καθυστερήσεις που διαπιστώνονται και οι οποίες έχουν ως συνήθως αποτέλεσμα την επιβολή αυστηρότερων μέτρων – αφού οι δείκτες της οικονομίας επιβαρύνονται, οπότε απαιτείται μεγαλύτερη «αναπροσαρμογή».
Με απλά λόγια, εάν η κυβέρνηση δεν είχε και δεν έχει την πρόθεση να προβεί σε ρήξη με τους πιστωτές, η οποία κατά την άποψη μας είναι απολύτως απαραίτητη, τότε δεν καταλαβαίνει κανείς γιατί καθυστερεί πάντοτε τις διαπραγματεύσεις, με ακόμη πιο δυσμενή αποτελέσματα για την οικονομία – εκτός εάν το μόνο που την ενδιαφέρει είναι οι θεατρικές παραστάσεις με κοινό τους ψηφοφόρους της, κατά τη διάρκεια των οποίων «αγωνίζεται ηρωικά και πέφτει στο πεδίο της μάχης, λόγω της παντοδυναμίας των εχθρών της χώρας».
Οι τραγικές εξελίξεις
Περαιτέρω, η αύξηση της βιομηχανικής παραγωγής ίσως πράγματι υποδηλώνει ότι θα ακολουθήσει ανάπτυξη στην Ελλάδα, μετά από οκτώ σχεδόν χρόνια ύφεσης – κάτι που πάντοτε συμβαίνει, αφού ακόμη και εκείνες οι χώρες που έχει καταστραφεί εντελώς η οικονομία τους, κάποια στιγμή αρχίζουν ξανά να αναπτύσσονται.
Το θέμα είναι όμως το επίπεδο της πτώσης, από το οποίο θα ξεκινήσει η αντίστροφη μέτρηση – όπου στην περίπτωση της Ελλάδας είναι ήδη τραγικό, αφού καμία άλλη χώρα στον πλανήτη και ποτέ στην ιστορία δεν έχει χάσει σχεδόν το 28% του ΑΕΠ της σε περίοδο ειρήνης. Στο γράφημα που ακολουθεί φαίνεται η τριμηνιαία εξέλιξη του ΑΕΠ της Ελλάδας από τις αρχές του 2007 – η άκρως δραματική εικόνα μίας ραγδαίας κατάρρευσης, καθώς επίσης μίας τραγικής οικονομικής στασιμότητας στο χαμηλότερο δυνατό επίπεδο, από το 2013 και μετά (πηγή).
Επεξήγηση γραφήματος: Τριμηνιαία εξέλιξη του ΑΕΠ της Ελλάδας –
εποχιακά αναπροσαρμοσμένη (μπλε καμπύλη), μη εποχιακά
αναπροσαρμοσμένη (κόκκινη γραμμή).
Συνεχίζοντας, η καταστροφή που υπέστη η Ελλάδα δεν φαίνεται τόσο από την πτώση του ΑΕΠ της, όσο από αυτήν των επενδύσεων – όπως στο γράφημα που ακολουθεί, από το οποίο διαπιστώνεται η κατάρρευση των ακαθάριστων επενδύσεων παγίου κεφαλαίου ανά ομάδα παγίων, από το τρίτο τρίμηνο του 2007 έως το τέταρτο τρίμηνο του 2016. Στο συγκεκριμένο χρονικό διάστημα η συνολική πτώση ήταν της τάξης του 68% – όπου, όσον αφορά τα μηχανήματα και τον γενικότερο εξοπλισμό των μέσων μεταφοράς (συμπεριλαμβανομένης της τεχνολογίας των επικοινωνιών, καθώς επίσης των οπλικών συστημάτων), έφτασε στο 70%, ενώ στις κατασκευές κατοικιών στο 96%!
Επεξήγηση γραφήματος: Τρίμηνη εξέλιξη των ακαθάριστων
επενδύσεων παγίου κεφαλαίου ανά ομάδα – συνολικά (γαλάζια
καμπύλη), κατασκευή κατοικιών (κόκκινη), μηχανές και εξοπλισμός
μεταφορών (πράσινη).
Περαιτέρω πρόκειται για μία τρομακτική εξέλιξη – επειδή, ενώ οι καταναλωτικές δαπάνες ακόμη και μετά από μία μεγάλη ύφεση μπορούν να επανέλθουν σχετικά γρήγορα, με την πτώση των επενδύσεων εξαιτίας συνθηκών βαθιάς ύφεσης δεν συμβαίνει το ίδιο. Εν προκειμένω ισχύει το ότι, όσο πιο χρονικά εκτεταμένη και βαθύτερη είναι μία ύφεση, τόσο πιο αδύναμη είναι η οικονομική ανάκαμψη – ενώ τόσο περισσότερο επηρεάζεται αρνητικά η ακαθάριστη δημιουργία κεφαλαίων.
Ως εκ τούτου, οι μελλοντικές μακροπρόθεσμες δυνατότητες ανάπτυξης της χώρας που πλήττεται, περιορίζονται σε πολύ μεγάλο βαθμό – κάτι που δυστυχώς συμβαίνει με το χειρότερο δυνατό τρόπο στην Ελλάδα, χωρίς να δίνεται η απαιτούμενη προσοχή από κανέναν.
Με απλά λόγια, σύντομα η Ελλάδα θα επανέλθει νομοτελειακά σε πορεία ανάπτυξης, λόγω της αύξησης της κατανάλωσης, αλλά θα αργήσει πάρα πολύ να φτάσει στα προηγούμενα επίπεδα του ΑΕΠ της, επειδή οι επενδύσεις έχουν υποχωρήσει κατά πολύ περισσότερο – γεγονός που σημαίνει ότι, ο ρυθμός ανάπτυξης της θα είναι «αναιμικός», χωρίς να αποκλείονται ενδιάμεσες υφέσεις που θα οδηγούν ξανά πίσω την οικονομία (ειδικά εάν μεσολαβήσουν απρόβλεπτα γεγονότα, όπως η πτώση του τουρισμού, ένα παγκόσμιο κραχ, μία μικρή σύγκρουση με την Τουρκία κοκ.).
Οι δυσοίωνες μελλοντικές προοπτικές
Συνεχίζοντας δυστυχώς οι οπαδοί της λιτότητας δεν κατανοούν ότι, το κόστος αυτής της πολιτικής είναι κατά πολύ ακριβότερο, από μία προσωρινή αύξηση της ανεργίας ή/και από μία χρονικά περιορισμένη μείωση των εισοδημάτων – γεγονός που σημαίνει ότι η ανεργία θα μείνει σε πολύ υψηλά επίπεδα στην Ελλάδα για ένα μεγάλο χρονικό διάστημα, ενώ οι μισθοί σε πολύ χαμηλά, εάν δεν μειωθούν ακόμη περισσότερο.
Επομένως σε μακροπρόθεσμη βάση τα έσοδα του δημοσίου θα υποφέρουν, η φορολογία θα αυξηθεί, το ασφαλιστικό θα επιδεινωθεί, οι συντάξεις θα περιορισθούν ακόμη περισσότερο, οι τράπεζες θα έχουν προβλήματα κοκ. – χωρίς να φαίνεται «φως στο τούνελ» για μία πολύ μακριά χρονική περίοδο, εάν δεν ληφθούν άμεσα και μαζικά μέτρα για την αντιστροφή της τάσης.
Αναλυτικότερα, το βραχυπρόθεσμο κόστος μίας ύφεσης είναι ασφαλώς σημαντικό – οπότε απαιτείται η γρήγορη και αποφασιστική επέμβαση του κράτους για να περιορισθούν οι ζημίες, καθώς επίσης για να μειωθεί ξανά η ανεργία στα προηγούμενα επίπεδα.
Υπάρχει όμως ένας σπουδαιότερος λόγος, για τον οποίο πρέπει να παρεμβαίνει διορθωτικά το δημόσιο, χωρίς να χάνει καθόλου χρόνο – το ότι όσο πιο πολύ διαρκεί η ύφεση, τόσο μεγαλύτερες και περισσότερες ζημίες προκαλούνται στην οικονομία, ιδίως σε μακροπρόθεσμη βάση, οπότε τόσο υψηλότερο το κόστος που πληρώνει η χώρα και οι Πολίτες της (βιβλιογραφία).
Όπως εύλογα καταλαβαίνει κανείς στο θέμα της Ελλάδας, όπου όχι μόνο η ύφεση έχει διαρκέσει μία αιωνιότητα αλλά, επίσης, το κράτος δεν μπορεί (επειδή είναι υπερχρεωμένο) και απαγορεύεται να επέμβει (εκ μέρους των «θεσμών»), ενώ επί πλέον επιβάλλονται νέα υφεσιακά μέτρα, η καταστροφή που συνεχίζει να προκαλείται στην οικονομία της είναι τεράστια – οπότε θα την επηρεάζει για πάρα πολλές δεκαετίες.
Πόσο μάλλον όταν ο δρόμος μίας οικονομίας προς την ανάπτυξη εξαρτάται σχεδόν εξ ολοκλήρου από τις κεφαλαιακές επενδύσεις, καθώς επίσης από την εξέλιξη του πληθυσμού – όπου η Ελλάδα υποφέρει και από τα δύο, αφού κανείς δεν διακινδυνεύει τα χρήματα του σε μία διπλά υπερχρεωμένη χώρα (δημόσιος και ιδιωτικός τομέας), ενώ από την άλλη πλευρά όλο και περισσότεροι Έλληνες, ιδίως οι νέοι, εγκαταλείπουν τη χώρα, η υπογεννητικότητα είναι δεδομένη, το προσδόκιμο ζωής μειώνεται διαρκώς κοκ.
Επίλογος
Μία ύφεση που διαρκεί ένα μεγάλο χρονικό διάστημα δεν δημιουργεί μόνο βραχυχρόνια μεγάλα προβλήματα σε μία οικονομία – αλλά, πολύ χειρότερα, επιδεινώνει τις συνθήκες μελλοντικής ανάπτυξης της, καθιστώντας τη χώρα σημαντικά φτωχότερη στο διηνεκές.
Ειδικότερα, αφενός μεν σημειώνεται μείωση της συνολικής παραγωγικής της δυναμικότητας λόγω της διεξαγωγής λιγότερων επενδύσεων, αφετέρου προκαλούνται ποιοτικές ζημίες στο εργατικό της δυναμικό – επειδή οι ευκαιρίες εκπαίδευσης και ποιοτικής εξέλιξης των εργαζομένων περιορίζονται σημαντικά, οπότε μειώνεται το εργασιακό επίπεδο τους.
Οι νέοι που δεν βρίσκουν δουλειά δεν εξελίσσονται, ενώ οι μακροχρόνια άνεργοι χάνουν ένα μεγάλο μέρος των επαγγελματικών τους δεξιοτήτων – πόσο μάλλον σε ένα εργασιακό περιβάλλον που αλλάζει διαρκώς, λόγω της τεχνολογικής εξέλιξης. Ως εκ τούτου, οι ποιοτικές ζημίες του εργατικού δυναμικού, σε συνδυασμό με την έλλειψη επενδύσεων σε νέες παραγωγικές δυνατότητες σημαίνουν ότι, οι μελλοντικές προοπτικές της χώρας περιορίζονται συνεχώς – ευθέως ανάλογα με τα χρόνια που είναι βυθισμένη στην ύφεση.
Ολοκληρώνοντας, εφόσον είναι όλα αυτά γνωστά από την επιστήμη, οι κυβερνήσεις πρέπει να κάνουν τα πάντα, στα πλαίσια των δυνατοτήτων τους, για να αποφεύγουν τις υφέσεις – αφού δεν καταστρέφουν μόνο τις ζωές των ανθρώπων που αναγκάζονται να υπομένουν δυσανάλογο κόστος αλλά, πολύ χειρότερα, υπονομεύουν τη μελλοντική ευημερία των παιδιών τους, καθώς επίσης όλες τις επόμενες γενιές.
Όταν όμως συμβούν όλα όσα τραγικά συνέβησαν στην Ελλάδα, αυτό που απαιτείται σήμερα, χωρίς καμία απολύτως καθυστέρηση και πάση θυσία, είναι η κατάργηση των μνημονίων, καθώς επίσης η διαγραφή ενός μεγάλου μέρους του χρέους, δημοσίου και ιδιωτικού – έτσι ώστε να διενεργηθούν επενδύσεις και να απαλυνθεί η τεράστια ζημία που έχει ήδη προκληθεί.
Εάν δεν γίνει κάτι τέτοιο, τότε η χώρα μας θα έχει κυριολεκτικά καταδικαστεί σε θάνατο για πολλές δεκαετίες, ανεξάρτητα από ποιό κόμμα θα την κυβερνάει, ακόμη και αν έχει θεϊκές ικανότητες – κάτι που οφείλει να αποφευχθεί με κάθε τρόπο, πριν είναι πολύ αργά.
Ελπίζουμε και ευχόμαστε να το καταλάβουν όλα τα κόμματα, ιδίως η κυβέρνηση και η αξιωματική αντιπολίτευση που επιμένει στην εφαρμογή των μνημονίων θεωρώντας εσφαλμένα πως αρκεί ένα διαφορετικό μείγμα πολιτικής, τα ΜΜΕ, καθώς επίσης όλοι α ανεξαιρέτως οι Έλληνες Πολίτες – οι οποίοι δεν έχουν κανένα δικαίωμα να θυσιάσουν το μέλλον της πατρίδας τους και των παιδιών τους.
Βασίλης Βιλιάρδος
Οικονομολόγος
E-mail: viliardos@analyst.gr
Ειδικότητα: Mάκρο-οικονομικά / Πολιτική Οικονομία
Οικονομολόγος
E-mail: viliardos@analyst.gr
Ειδικότητα: Mάκρο-οικονομικά / Πολιτική Οικονομία
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου