Οι πειρατές του καπιταλισμού

Η κρατική παρέμβαση για την διάσωση των πιστωτικών ιδρυμάτων συνιστά ηθικό κίνδυνο καθώς οι παράγοντες που δημιουργούν το πρόβλημα θα δράσουν και πάλι χωρίς σύνεση, αφού δεν υποχρεώνονται να υποστούν τις συνέπειες των πράξεων τους.

Άρθρο

Εάν υπήρχε σε διεθνές επίπεδο συντεταγμένη πολιτική βούληση τότε πολλά πράγματα θα είχαν μεταβληθεί αναφορικά με το ρυθμιστικό πλαίσιο που πρέπει να διέπει το διεθνές χρηματοπιστωτικό σύστημα. Αναφερόμαστε σε συντεταγμένη πολιτική βούληση διότι απαιτείται η μεγίστη δυνατή συνεργασία για τη επίτευξη αποτελέσματος ικανού να μεταβάλει την σημερινή άναρχη κατάσταση. 

Η υπερεθνικότητα του θέματος, το εύρος του και κυρίως η δύναμη και οι δυνατότητες του αντιπάλου που φέρει το όνομα «κερδοσκοπικό κεφάλαιο» απαιτούν μεγίστη έως απόλυτη συσπείρωση των δυνάμεων που επιζητούν την εύρυθμη λειτουργία του διεθνούς χρηματοπιστωτικού συστήματος. 

Τα «πρέπει» είναι πολλά και η υλοποίηση τους ενδεχόμενα να οδηγούσε σε ένα ιδεατό χρηματοπιστωτικό σύστημα, όμως για να είμαστε απόλυτα ρεαλιστές είναι δύσκολα εφαρμόσιμα. 

Τα «πρέπει» απαιτούν υπόβαθρα που σήμερα απουσιάζουν και που ενδεχόμενα θα απουσιάζουν και τις επόμενες δεκαετίες , με κυριότερο έλλειμμα αυτό της πολιτικής βούλησης. Για τις ανάγκες του ιδεατού πλην δύσκολα εφαρμόσιμου θα καταγράψουμε ορισμένα «πρέπει»’ για να γίνει κατανοητό το μέγεθος του εγχειρήματος. 

Πρέπει η παράλληλη οικονομία ή για πολλούς η σκιώδης οικονομία που την αποτελούν τα Hedge funds, οι εταιρείες επενδύσεων κεφαλαίων, οι επενδυτικές τράπεζες, οι θυγατρικές και τα εταιρικά σχήματα ειδικού σκοπού , τα περίφημα special purpose vehicles –SPV και γενικότερα ότι βρίσκεται εκτός ισολογισμού να λάβει τέλος ή να τεθεί υπό συγκεκριμένο ρυθμιστικό πλαίσιο και φυσικά υπό το άγρυπνο βλέμμα των εποπτικών αρχών . 

Πρέπει το off-shore χρήμα που συγκεντρώνεται στους φορολογικούς παραδείσους και στις θυγατρικές των μεγάλων πολυεθνικών πιστωτικών ιδρυμάτων να τεθεί υπό διαρκή παρακολούθηση με αυστηρότατο ρυθμιστικό πλαίσιο στην βάση διεθνών συμφωνιών. 

Είναι γνωστό ότι οι φορολογικοί παράδεισοι αφορούν εξήντα περίπου περιοχές και συγκεντρώνονται σε τέσσερις ζώνες (Ηπειρωτική Ευρώπη, ζώνες Βρετανίας, ΗΠΑ , Αυστραλίας). Η φοροδιαφυγή στους παραδείσους αυτούς είναι εντυπωσιακή ενώ οι κίνδυνοι σε επίπεδο συστήματος είναι τεράστιοι. 

Το off-shore χρήμα ήταν από τους πρωταγωνιστές της κερδοσκοπικής φούσκας των subprimes τοξικών προϊόντων. Μην ξεχνούμε ότι στο City του Λονδίνου υποθάλπονταν οι θυγατρικές της Lehman, της AIG και της Goldman Sachs, που έπαιξαν αρνητικό ρόλο στην μεγαλύτερη από το 1930 χρηματοπιστωτική κρίση. 

Πρέπει να εξαλειφθεί πλήρως ο καπιταλισμός των προσβάσεων που δημιουργείται από την αγαστή συνεργασία πολιτικών προσώπων που έχουν απολέσει τους πολιτικούς τους τίτλους με εταιρείες που έχουν ευεργετηθεί από τις αποφάσεις τους όταν αυτοί είχαν την πολιτική ευθύνη κυβερνήσεων ή υπερεθνικών οργανισμών. Η πρόσληψη τους πρέπει να θεωρείται οιονεί δωροδοκία και να στιγματίζεται ηθικά και νομικά. 

Κλασικό παράδειγμα προς αποφυγή ο Γκέρχαντ Σρέντερ, ο οποίος με την ιδιότητα του καγκελαρίου είχε εγκρίνει την διαδρομή του ρωσογερμανικού αγωγού φυσικού αερίου από τη Βαλτική θάλασσα. Το 2005 προσλήφθηκε από την ρωσική εταιρεία Gazprom ως πρόεδρος της North-European Gas Pipeline , δηλαδή της εταιρείας που ανέλαβε την κατασκευή και την εκμετάλλευση του αγωγού. 

Πρέπει να πάρει τέλος το ιδεολόγημα ότι η κατάρρευση των τραπεζικών κολοσσών θα συμπαρασύρει στο γκρεμό ολόκληρο το χρηματοπιστωτικό σύστημα. 

Απαιτείται να προϋπάρχουν σχέδια για τακτική χρεοκοπία όσων πιστωτικών ιδρυμάτων βρεθούν σε αδιέξοδο προκειμένου οι παράπλευρες απώλειες να περιοριστούν στο ελάχιστο. 

Η κρατική παρέμβαση για την διάσωση των πιστωτικών ιδρυμάτων συνιστά ηθικό κίνδυνο καθώς οι παράγοντες που δημιουργούν το πρόβλημα θα δράσουν και πάλι χωρίς σύνεση, αφού δεν υποχρεώνονται να υποστούν τις συνέπειες των πράξεων τους. 

Πρέπει οι εξωχρηματιστηριακές συναλλαγές της αγοράς παραγώγων να τεθούν υπό τον έλεγχο των εποπτικών αρχών. 

Οι όγκοι που καθημερινά διακινούνται είναι εξωπραγματικοί, πολλαπλάσιοι του παγκόσμιου ΑΕΠ με αποτέλεσμα ολόκληρο το χρηματοπιστωτικό σύστημα να βρίσκεται στην ουσία αιχμάλωτο της αγοράς παραγώγων. 

Πρέπει το ολιγοπώλιο των οίκων αξιολόγησης και των ελεγκτικών εταιρειών να πάρει τέλος. Για τους οίκους αξιολόγησης λίγο-πολύ είναι γνωστές οι ευθύνες για την περίοδο που προηγήθηκε τις κρίσης όταν σάπια προϊόντα αξιολογούνταν με την μεγαλύτερη βαθμολογία. Όμως πλέον το λάθος έγκειται στην ευρωπαϊκή ένωση που έριξε στις καλένδες την δημιουργία ευρωπαϊκού οίκου αφήνοντας ξανά το παιχνίδι στα χέρια αυτών που κατ’εξακολούθηση αδιαφορούν για τους συστημικούς κινδύνους των αξιολογήσεων τους. 

Για το ολιγοπώλιο των ελεγκτικών εταιρειών, μια και τέσσερις μοιράζονται την αγορά, το ευτράπελο είναι ότι οι λεγόμενες και ως «big four» χρηματοδοτούν το Σώμα Διεθνών Λογιστικών Προτύπων, δηλαδή χρηματοδοτούν την ένωση που διαμορφώνει τους διεθνείς λογιστικούς κανόνες. 

Ανάλογα «πρέπει» υπάρχουν αρκετά, όμως από την στιγμή που δεν υπάρχει βούληση για αλλαγή του σημερινού πλαισίου η καταγραφή τους απλά θα επιβεβαιώνει ότι οι πειρατές του καπιταλισμού θα συνεχίσουν να υπάρχουν και να δημιουργούν κατά διαστήματα προβλήματα στην πραγματική οικονομία.

Σαράντος Λέκκας
Οικονομολόγος, e–mail: salekkas@gmail .com

Πηγή : http://www.analyst.gr