Η χρηματοπιστωτική βόμβα

Τα παράγωγα προϊόντα, σε συνδυασμό με την υπερχρέωση του πλανήτη, με τα οικονομικά προβλήματα μίας σειράς κρατών, καθώς επίσης με την πτώση των τιμών των πρώτων υλών λόγω της ύφεσης, μάλλον θα πυροδοτήσουν το κραχ

Όλο και περισσότεροι διεθνείς οργανισμοί, από το ΔΝΤ έως την BIS, προειδοποιούν για την έλευση μίας χρηματοπιστωτικής καταιγίδας τεραστίων διαστάσεων – ενώ αυτό που συνέβη μακριά από τα φώτα της δημοσιότητας στα μέσα του Σεπτεμβρίου, όπου το αμερικανικό υπουργείο οικονομικών αναγκάσθηκε να παρέμβει στην αγορά των Repos (συμφωνίες επαναγοράς), με το τεράστιο ποσόν των 405 δις $ (πηγή), επιβεβαιώνει το μέγεθος του προβλήματος. 

Το μεγάλο ρίσκο πάντως φαίνεται να κρύβεται στην αγορά παραγώγων, την οποία ελάχιστοι καταλαβαίνουν – αν και στην πραγματικότητα δεν είναι καθόλου δύσκολη η κατανόηση της, αφού πρόκειται ουσιαστικά για στοιχήματα, όπου κάποιος κερδίζει και κάποιος χάνει. Στο γράφημα που ακολουθεί φαίνονται οι βασικές κατηγορίες των παραγώγων, τα οποία στηρίζονται εξ ολοκλήρου στις μελλοντικές προβλέψεις (πηγή).

Περαιτέρω, δύο από τις μεγαλύτερες και πλέον σημαντικές μορφές αυτού του τυχερού παιχνιδιού είναι οι συμβάσεις ανταλλαγής επιτοκίων (Interest Rate Swap), καθώς επίσης τα ασφαλιστήρια έναντι μελλοντικών κινδύνων (Credit Default Swaps) – όπου, στο παράδειγμα των συμβάσεων ανταλλαγής επιτοκίων, ένας «επενδυτής» στοιχηματίζει με έναν τραπεζίτη, σε σχέση με την κατεύθυνση που θα κινηθούν τα επιτόκια. 

Για τα ασφαλιστήρια έναντι μελλοντικών κινδύνων (CDS), όπου ουσιαστικά κάποιος ασφαλίζει το σπίτι του γείτονα έναντι πυρκαγιάς, έχοντας κάθε λόγο να το κάψει, γράψαμε πάρα πολλά στο παρελθόν – αφού αυτά οδήγησαν την Ελλάδα στη χρεοκοπία, οπότε στα δίχτυα του ΔΝΤ. 

Εκείνο που έχει πάντως σημασία σήμερα, είναι η τρομακτική έκθεση των μεγάλων τραπεζών γενικά στα παράγωγα – όπως της Goldman Sachs (47,7 τρις $), της Bank of America (53 τρις $), της Citigroup (56 τρις $) και της JP Morgan (78,1 τρις $) – των τεσσάρων μεγαλύτερων αμερικανικών τραπεζών δηλαδή, οι οποίες κατέχουν το συντριπτικά υψηλότερο ποσοστό στις Η.Π.Α. (γράφημα). 

Συνεχίζοντας, οι περισσότεροι «επενδυτές» εξεγείρονται, όταν εξισώνει κανείς τα παράγωγα με στοιχήματα, με ένα τυχερό παιχνίδι δηλαδή που δεν έχει τίποτα να ζηλέψει από τα καζίνο – επειδή τα θεωρούν ως ασφάλεια για τις υπόλοιπες τοποθετήσεις τους. Αυτό οφείλεται στην αρχική τους χρήση όπου, για παράδειγμα, αγόραζε κανείς μετοχές προβλέποντας πως θα έχουν ανοδικές τιμές, ενώ ασφαλιζόταν για τυχόν κάθοδο τους, συνάπτοντας μία ανάλογη πτωτική συμφωνία στα παράγωγα. 

Εν τούτοις, στη συνέχεια συνάπτονταν συμφωνίες στα παράγωγα, χωρίς να έχει κάποιος μετοχές, συνάλλαγμα κοκ., με στόχο την προστασία του – κερδοσκοπώντας δηλαδή, οπότε δεν είναι τίποτα άλλο από στοιχήματα, με πιθανότητες επιτυχίας όπως το μαύρο και το κόκκινο στη ρουλέτα. 

Περαιτέρω, στα πολύ μεγάλα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα που κινδυνεύουν από τα παράγωγα, ανήκει η Glencore – η οποία ήταν κάποτε η δέκατη μεγαλύτερη επιχείρηση παγκοσμίως. Εξαιρετικά ανησυχητικό στην περίπτωση της είναι τα παράγωγα, τα οποία χρησιμοποιεί με στόχο την προστασία της απέναντι στα φυσικά εμπορεύματα, με τα οποία συναλλάσσεται (ενέργεια, πρώτες ύλες) – ενώ ακόμη και η Τράπεζα της Αγγλίας συστήνει τη μείωση των τοποθετήσεων των επενδυτών. 

Ειδικότερα, τον Ιούνιο του 2015 κατείχε παράγωγα της τάξης των 9,8 δις $, από 19 δις $ στα τέλη του 2014 – ισχυριζόμενη πως ο λόγος της μείωσης τους αφορούσε τις μεγάλες αλλαγές στις διακυμάνσεις των τιμών αυτού του έτους. Εν τούτοις, δεν κατάφερε να πείσει κανέναν – γεγονός που έχει προβληματίσει σε μεγάλο βαθμό τις διεθνείς τράπεζες, οι οποίες έχουν επενδύσει συνολικά το ποσόν των 100 δις $ στην εταιρεία. 

Εάν λοιπόν η Glencore χρεοκοπήσει, θεωρούμενη ήδη ως η επόμενη Lehman Brothers, τότε θα ξεσπάσει η αναμενόμενη καταιγίδα των καταιγίδων – σημειώνοντας πως τα διεθνή χρηματοπιστωτικά ιδρύματα έχουν τοποθετήσει σε εταιρείες όπως η Glencore, πολλές από τις οποίες βρίσκονται σε πολύ δύσκολη οικονομική θέση λόγω της πτώσης των τιμών των πρώτων υλών και της ενέργειας, το ποσόν των 500 δις $. 

Ολοκληρώνοντας, όσον αφορά την Ευρώπη το μεγαλύτερο πρόβλημα από την έκθεση της στα παράγωγα αντιμετωπίζει η Deutsche Bank – τυχόν χρεοκοπία της οποίας θα ισοδυναμούσε με έναν τεράστιο χρηματοπιστωτικό σεισμό, ο οποίος πιθανότατα δεν θα ισοπέδωνε μόνο τη Γερμανία. 

Πηγή : Analyst Team