Το οριστικό τέλος της μισθωτής εργασίας

του Βασίλη Κουφού


 
Είχε δημιουργηθεί τεράστιος σάλος όταν το 1996 είχε κυκλοφορήσει στην εγχώρια αγορά η μετάφραση του προφητικού έργου του Τζέρεμι Ρίφκιν “The End Of Work”. Ο τίτλος για τα ελληνικά δεδομένα ήταν κατ΄ ελάχιστον απαγορευτικός, οπότε η ημεδαπή εκδοχή του περιείχε μια μικρή προσθήκη αισιοδοξίας και μια τεράστια δόση εννοιολογικής αντίφασης : «Το τέλος της εργασίας και το μέλλον της». 

Αυτό και μόνον, χαρακτηρίζει τον τρόπο με τον οποίο αντιμετωπίζονται οι (ακραίες και μη) καταστάσεις στην Ελλάδα: Με τα λόγια.

Γυρίζοντας πίσω στο βιβλίο, αυτό που θα παρατηρούσε ο απλός και καλοπροαίρετος αναγνώστης, ήταν το σχεδόν αυτονόητο. Το σύστημα δεν μπορεί να φορτωθεί με επιπλέον μαζική εργασία.

Η εξειδίκευση την έφτασε στα όριά της, και μαζί έφθασε και το τρέχον οικονομικό μοντέλο στα δικά του θεωρητικά και πρακτικά άκρα. Άλλωστε, ο καπιταλισμός ποτέ του δεν βασίστηκε στη μαζική μισθωτή εργασία. Αντιθέτως, μεγαλούργησε μέσα από την καινοτομία και την ευελιξία της επιχειρηματικότητας. Πόσο καινοτόμος και δημιουργικός μπορεί να είναι ένας από τους χιλιάδες υπαλλήλους μιας τεράστιας πολυεθνικής; Πόση προστιθέμενη αξία μπορεί να προσθέσει στο τελικό παραγόμενο προϊόν; 

Σχεδόν μηδενική. Αντιθέτως, ο κόσμος άλλαξε και ανακατευθύνθηκε άπειρες φορές από μια ιδέα, μια επινόηση της στιγμής. Ο ηλεκτρονικός υπολογιστής, το τηλέφωνο, το αεροπλάνο, ακόμα και τα προηγμένης τεχνολογίας αθλητικά παπούτσια, σχεδιάστηκαν και δοκιμάσθηκαν σε γκαράζ, αποθήκες και παραλίες. Ποτέ κατά παραγγελίαν και ποτέ βάσει σχεδίου.

Το φθηνό χρήμα που έρευσε στις αγορές από τα μέσα της δεκαετίας του ’90 και έως τα τέλη του 2007, ήταν μοιραίο να ωθήσει ακόμη περισσότερο κόσμο στη σιγουριά της μισθωτής εργασίας.

Πόσο μάλλον που η εξειδίκευση έγινε δελεαστικά προσιτή στα μεσαία στρώματα, ενώ τα bonus και οι πρόσθετες παροχές (βρέξει-χιονίσει, όπως απεδείχθη) τίναξαν τις αμοιβές σε ουρανομήκη μεγέθη. Έτσι η επιχειρηματικότητα αδράνησε και η καινοτομία αφέθηκε στις πολυεθνικές, εξαντλούμενη σε ένα νέο gadget ανά διετία. Το σύστημα πόνεσε, αλλά κανείς δεν θέλησε να το ακούσει απαρνούμενος τη σιγουριά του μηνιαίου μισθού. Και ποιος παρήγαγε αυτόν τον μισθό;

Η ασθμαίνουσα και, τελικώς, αποτελματωμένη επιχειρηματικότητα. Και αυτά αφορούν αυστηρά και μόνον τον ιδιωτικό τομέα. Μπορεί κανείς να υποθέσει πόσο ατροφικός και προβληματικός καθίσταται πλέον ο Δημόσιος τομέας. Διότι η υποτιθέμενη προστιθέμενη αξία που παράγει, κυρίως υπό μορφήν υπηρεσιών, χρηματοδοτείται αδρά από τους ήδη ελλειμματικούς πόρους του ασθενούς ιδιωτικού τομέα.

Είναι εξαιρετικά απλό: Όταν δεν μπορεί να χρηματοδοτηθεί (ιδιωτικώς) η έρευνα και η ανάπτυξη, μπορούν να εισρέουν κεφάλαια για τη διατήρηση ενός κράτους που κατά πολύ ξεπερνά τις στοιχειώδεις ανάγκες ενός σύγχρονου ανθρώπου;

Γιατί δεν θα πρέπει να ξεχνάμε ότι: Δημόσιο δεν είναι μόνον η μισθοδοσία των υπαλλήλων και η καταβολή των συντάξεων. Είναι οι επιδοτήσεις, οι επιχορηγήσεις, οι φοροαπαλλαγές, τα επιδόματα, οι εκπτώσεις, οι ρυθμίσεις και κυρίως τα κανονιστικά πλαίσια και οι απαγορεύσεις. Όλα αυτά αποτιμώνται και αθροίζονται σε χρηματική αξία.

Μια τελευταία σημείωση: Η μαζική ζήτηση μισθωτής εργασίας σε συνδυασμό με την ευκολία απόκτησης τυπικής εξειδίκευσης, οδήγησε σε πληθωρισμό και τεράστια υποτίμηση την έννοια της μόρφωσης. Διότι πλέον το ζητούμενο δεν είναι η διακονία του επιστημονικού αντικειμένου μέσα από την έρευνα, τη διαρκή μελέτη και αναζήτηση, αλλά η απόκτηση του τίτλου σπουδών ως προαπαιτούμενου για την περαιτέρω ανάδειξη στην ιεραρχία με έπαθλο το bonus.

Η γενιά της δεκαετίας του ’90, ήταν μάλλον η τελευταία που κινήθηκε στα παραπάνω πλαίσια. Θα ήταν τεράστιο έπαθλο στους μίζερους καιρούς μας, να ανδρωθεί μια νέα γενιά επιχειρηματικότητας και καινοτομίας. «Η σιγουριά είναι συντήρηση». Μπορεί αυτό να γίνει το δικό της moto.

ΠΗΓΗ: http://arouraios.gr/2013/09/to-oristiko-telos-ths-misthotis-ergasias/