Η ανάδυση νέων δυνάμεων και η στροφή στην εντοπιότητα

Οι απειλές και τα επικίνδυνα οικονομικά φαινόμενα συνιστούν προάγγελους συνθηκών κρίσης για τις επιχειρήσεις, τους οργανισμούς, τους χρηματοοικονομικούς φορείς και τα κράτη. Με τον πληθωρισμό να εμφανίζει ισχυρές αντιστάσεις στην περαιτέρω αποκλιμάκωσή του –ειδικά στα είδη διατροφής– και τις αποδόσεις των ομολόγων στις δευτερογενείς αγορές να διατηρούν ανοδικές τάσεις, οι παράγοντες που ωθούν τα επιτόκια σε υψηλότερα επίπεδα, αποσταθεροποιούν το παγκόσμιο τραπεζικό σύστημα και προκαλούν απορρύθμιση των αγορών σε παγκόσμιο επίπεδο.

 

Στο ρευστό περιβάλλον που επικρατεί, αναδύονται μεσαίες και μεγάλες δυνάμεις που δράττονται των ευκαιριών για να διεκδικήσουν με αξιώσεις αναβαθμισμένη θέση στη διεθνή σκηνή. Με πολλές χώρες να διαφοροποιούν ή και να αλλάζουν τον προσανατολισμό τους, παρατηρείται διεθνοποίηση της οικονομικής δραστηριοποίησής τους, με ταυτόχρονη έμφαση στην ανάγκη επιβίωσής τους σε εθνικό επίπεδο, μειώνοντας τις εξαρτήσεις τους. Στο συγκεκριμένο περιβάλλον αναδύονται δύο κυρίαρχες τάσεις με πρώτη τον γεωπολιτικό ανταγωνισμό και δεύτερη την ανάδειξη των νέων δυνάμεων.

 

Ο γεωπολιτικός ανταγωνισμός υποχρεώνει τα κεφάλαια να επιλέξουν πλευρές, ενώ η άνοδος των νέων δυνάμεων επιβάλλει μεταβολές στον τρόπο που κινούνται επιχειρηματικά εταιρικά σχήματα και μεγάλοι όμιλοι. Οι επιχειρήσεις που χάρη στην διορατικότητά τους προηγούνται των γεωπολιτικών αναπροσαρμογών, αποκτούν αντοχές στα οικονομικά πλήγματα, τους πολέμους και τις αναταραχές, με θετικό αντίκτυπο στις οικονομίες των χωρών τους. Αντίστοιχα, όσες βασίζονται σε εγχώριες δυνάμεις έχουν μεγαλύτερες δυνατότητες επιτυχίας και συγκριτικά εξελίσσονται αποδοτικότερα. Σε ένα γεωπολιτικό πεδίο που κατακερματίζεται, οι διεθνείς οικονομικές δραστηριότητες επιβάλλεται να επιβιώσουν σε εγχώριο επίπεδο, ώστε να εδραιωθούν και διεθνώς.

 

Η αντιπαράθεση ΗΠΑ-Κίνας, η υγειονομική κρίση και ο πόλεμος στην Ουκρανία πυροδοτούν κλιμακούμενες προσπάθειες θωράκισης των εφοδιαστικών αλυσίδων και των οικονομικών δραστηριοτήτων. Οι συγκρούσεις Ισραήλ-Χαμάς και ο πόλεμος στον Λίβανο προσθέτουν κινδύνους ασφαλείας στις αγορές και τον επιχειρηματικό κόσμο, όπως και οι επιθέσεις των Χούτι στην Ερυθρά Θάλασσα. Στο αναδυόμενο περιβάλλον καμία κυβέρνηση δεν διαθέτει την πολυτέλεια να εξαρτάται από τους τρέχοντες ή τους μελλοντικούς ανταγωνιστές της για την προμήθεια ζωτικών αγαθών, όταν ενσκήψει κρίση. Κατά τρόπο ανάλογο οι επιχειρήσεις δεν επιθυμούν να εξαρτώνται από ένα σημείο στην εφοδιαστική τους αλυσίδα, οπότε κράτη και επιχειρηματίες προσπαθούν να μεγιστοποιήσουν τις αντοχές τους σε γεωπολιτικούς κλυδωνισμούς.

 

Ο εντεινόμενος γεωπολιτικός ανταγωνισμός

 

Πρόκειται για εποχή που παρατηρείται ανάγκη αξιοποίησης των εγχώριων δυνάμεων, με τη συγκεκριμένη τάση να περιλαμβάνει προσφυγή σε τοπικά αγαθά, νέα μέτρα για την προστασία των ιδιωτικών δεδομένων, νόμοι για τη θωράκιση αυτοχθόνων παραγωγικών δραστηριοτήτων, δασμούς σε συνδυασμό με όρια εισαγωγών και επιχορηγήσεις. Συμπεριλαμβάνονται επίσης και πιέσεις για την προσαρμογή των επιχειρηματικών δραστηριοτήτων στις τοπικές ευαισθησίες, αλλά σε εναντία περίπτωση οι αποκλίσεις κινδυνεύουν από κοινωνικές και πολιτικές αντιδράσεις.

 

Η παρατηρούμενη στροφή προς τις τοπικές δυνάμεις συχνά καλύπτεται στα πλαίσια της επανόδου μίας συγκεκριμένης βιομηχανικής πολιτικής, ή στα ανάλογα μίας εθνικής στρατηγικής ασφαλείας. Σε πολλές περιπτώσεις επικεντρώνεται στην ενίσχυση ή στην ανάκτηση μίας εθνικά οικονομικής κυριαρχίας, αποσπώντας ένα δίκαιο μερίδιο φυσικών πόρων, ή παρέχοντας ποιοτικές θέσεις εργασίας στον βιομηχανικό τομέα. Αν και τα κίνητρα κρίνονται θετικά και από μία άποψη ευγενή, δεν συνεπάγονται ότι διευκολύνουν την δραστηριοποίηση των επιχειρήσεων, απλώς στρέφουν την προσοχή στη μετατόπιση της ισορροπίας δυνάμεων στην παγκόσμια οικονομία.

 

Η νέα τάση έχει αποκτήσει έναν ίσως απροσδόκητο μοχλό ώθησης, την καινοτόμο τεχνολογία, με αποτέλεσμα από τα εμπορευματοκιβώτια έως το διαδίκτυο, να λειτουργεί έως σχετικά πρόσφατα με τη μορφή διάχυσης των κυμάτων της παγκοσμιοποίησης. Όμως, ο εντεινόμενος γεωπολιτικός ανταγωνισμός για τον έλεγχο τεχνολογιών αιχμής, ή εξαιρετικά ευαίσθητων, από την Τεχνητή Νοημοσύνη, έως την ηλεκτροκίνηση, πλήττει το δίκτυο του διακρατικού εμπορίου και των επενδύσεων. Η πίεση για την προσαρμογή των προϊόντων και των λειτουργικών παραγωγικών διαδικασιών στις εγχώριες συνθήκες  αυξάνεται, από την στιγμή που οι κυβερνήσεις επιχειρούν να αυξήσουν τις αντοχές των οικονομιών τους και να διευρύνουν τα μερίδιά τους στις διεθνείς εφοδιαστικές αλυσίδες.

 

Η άνοδος νέων Δυνάμεων

 

Η παγκόσμια οικονομία και ο επιχειρηματικός κόσμος υποχρεούνται πλέον να λειτουργήσουν σε ένα κατακερματισμένο πολυπολικό γεωπολιτικό περιβάλλον. Οι BRICS+ και άλλες αναδυόμενες δυνάμεις απαιτείται να υλοποιούν συναλλαγές, συνεκτιμώντας τους γεωπολιτικούς διαχωρισμούς που αποκτούν συνεχώς μεγαλύτερη ισχύ και να εκτίθενται σε διαρκώς εντεινόμενο γεωπολιτικό ανταγωνισμό. Ένα παράδειγμα των συγκεκριμένων εξελίξεων αποτελεί η κρίση της Ουκρανίας και η εμπόλεμη σύγκρουση του Ισραήλ με τη Χαμάς και τη Χεζμπολάχ, που αποκαλύπτουν την δημιουργία νέων πεδίων στρατηγικού ανταγωνισμού.

 

 

Η σύρραξη που σοβεί στη Μέση Ανατολή και οι περιφερειακές αντιδράσεις συνιστούν εξαιρετικό παράδειγμα του πως η διαδικασία αναπροσαρμογής πυροδοτεί πλήγματα, μετριάζοντας όμως τους κινδύνους. Η φρικαλέα επίθεση της Χαμάς κατά του Ισραήλ, αποτελεί κατά ένα μέρος μία αντίδραση στην διαφαινόμενη πλήρη ομαλοποίηση των σχέσεων του Ισραήλ με την Σαουδική Αραβία. Η περιφερειακή αντίδραση χαρακτηρίζεται από την επιθυμία να αποφευχθεί η καταστροφή των επίπονων και σκληρών προσπαθειών (με διαμεσολαβητή το Πεκίνο), που καταλήγουν στη βελτίωση των σχέσεων του Ιράν με τα Εμιράτα και την Σαουδική Αραβία. Επιπλέον και οι δύο πρώτες δυνάμεις (με την τρίτη σε αναμονή), εντάσσονται στην ομάδα BRICS+, που προς το παρόν δεν επιθυμεί διάχυση της κρίσης.

 

Οι αναδυόμενες μεγάλες και μεσαίες δυνάμεις χαρακτηρίζονται επίσης από την ταχύτερη ανάπτυξη των οικονομιών τους και πρόκειται να αποτελέσουν μερικές από τις πλέον ελκυστικές αγορές το 2025. Από την άλλη πλευρά απαιτούν μεταρρυθμίσεις των διεθνών οργανισμών, αναγνώριση των αναπτυξιακών τους στόχων και αναδιανομή της διεθνούς ισχύος. Οι εν λόγω δυνάμεις αξιοποιούν την χρηματοοικονομική τους δύναμη και την επιρροή τους στις αγορές για να αναδιαρθρώσουν το διεθνές εμπόριο, την ανάπτυξη σε παγκόσμιο επίπεδο και το οικοσύστημα των βιομηχανικών δραστηριοτήτων. Όμως έχουν την ανάγκη διεθνών επενδύσεων, της μεταφοράς τεχνολογίας αιχμής και τεχνογνωσίας, όπως και των εμπειριών ανωτάτου επιπέδου, που θα τους επιτρέψει να αναβαθμίσουν τις διαπραγματευτικές τους δυνατότητες και να αποκτήσουν μία θέση στην ομάδα αυτών που ρυθμίζουν τις εξελίξεις στον πλανήτη.

 

Παρά την ανάδυση μεγάλων και μεσαίων δυνάμεων, ο κόσμος θα διατηρήσει υψηλά επίπεδα ολοκλήρωσης κατά το 2025, αλλά η παγκοσμιοποίηση θα υποστεί καίριες μεταβολές, με το εμπόριο και τις επενδύσεις να κινούνται πλέον σε συγκεκριμένους γεωπολιτικούς άξονες. Η στροφή επίσης προς τις εγχώριες δυνάμεις και την εντοπιότητα θα υποχρεώσει τις εταιρείες να ανασχεδιάσουν τις δραστηριότητές τους και τις εφοδιαστικές αλυσίδες που χρησιμοποιούν.

 

ΧΩΡΑ	ΔΕΙΚΤΗΣ	ΜΕΤΑΒΟΛΗ   ΑΙΣΙΟΔΟΞΙΑΣ (12 Μήνες)
Ινδία	85%	+12 Μονάδες
Ινδονησία	82%	+14 Μονάδες
Κίνα	82%	+4 Μονάδες
Φιλιππίνες	74%	‘Άγνωστη
Ταϊλάνδη	68%	+4 Μονάδες
Μαλαισία	62%	+8 Μονάδες
Μεξικό	62%	+6 Μονάδες
Βραζιλία	60%	+13 Μονάδες
Σιγκαπούρη	59%	+4 Μονάδες
Πολωνία	56%	+20 Μονάδες
Νέα Ζηλανδία	56%	‘Άγνωστη
Κολομβία	54%	+5 Μονάδες.
Χιλή	51%	+8 Μονάδες
Περού	51%	-3 Μονάδες
Αργεντινή	51%	+3 Μονάδες
Νότιος	49%	+2 Μονάδες
Αυστραλία	48%	+7 Μονάδες
Ουγγαρία	46%	+15 Μονάδες
Ρουμανία	45%	+8 Μονάδες
ΗΠΑ	45%	+3 Μονάδες
Ισπανία	44%	+8 Μονάδες
Ολλανδία	44%	+12 Μονάδες
Τουρκία	43%	0 Μονάδες
Βρεταννία	43%	+11 Μονάδες
Ελβετία	43%	+8 Μονάδες
Ιταλία	40%	+8 Μονάδες
Γερμανία	40%	+3 Μονάδες
Καναδάς	39%	+2 Μονάδες
Σουηδία	34%	+1 Μονάδα
Γαλλία	33%	+4 Μονάδες
Νότιος Κορέα	33%	-5 Μονάδες
Πορτογαλία	33%	‘Άγνωστη
Ιαπωνία	30%	0 Μονάδες
Διεθνής Μέσος Όρος	50%	+4 Μονάδες

 

Ανάδυση νέων δυνάμεων

 

Κατά το 2024 ο οικονομικός κόσμος αντί να βασίζεται σε παραδοσιακές και γνώριμες στρατηγικές, αρχίζει να προσαρμόζεται σε ένα πολυπολικό και περίπλοκο περιβάλλον, όπου οι γεωπολιτικές ανακατατάξεις και η διεθνής πολιτική σκηνή θα επηρεάζονται  άλλοτε από συγκλίσεις και άλλοτε από συγκρούσεις, με συνέπεια να κρίνεται επιβεβλημένο για τον οικονομικό κόσμο να κατανοήσει τη νέα δυναμική. Η ρευστότητα των διεθνών οικονομικών συνθηκών δεν εμποδίζει πάντως τις αναδυόμενες δυνάμεις –με επικεφαλής την Ινδία, την Ινδονησία και την Κίνα– να εκδηλώνουν μεγάλη εμπιστοσύνη στις οικονομικές προοπτικές του 2025. Οι σχετικοί δείκτες αισιοδοξίας στοιχειοθετούν έντονες περιφερειακές διαφορές, με χώρες της Ασίας να κατέχουν τις πέντε πρώτες θέσεις στον δείκτη αισιοδοξίας και εμπιστοσύνης στις διεθνώς βελτιωμένες οικονομικές συνθήκες για το 2025.

 

Μόνον η Ιαπωνία και η Νότιος Κορέα είναι οι δύο χώρες που εμφανίζουν εξαιρετικά χαμηλούς δείκτες, ενώ στην Λατινική Αμερική, τα συναισθήματα και οι προσδοκίες διαφοροποιούνται αισθητά, με την Βραζιλία να εμφανίζει τον υψηλότερο δείκτη και  την Χιλή τον χαμηλότερο. Στη Βόρειο Αμερική, το Μεξικό εμφανίζει υψηλό δείκτη,  ενώ ο Καναδάς χαμηλότερο και οι ΗΠΑ μεσαίο. Η Ευρώπη επιδεικνύει τις χειρότερες επιδόσεις, με την Πολωνία, τη Γαλλία και τη Γερμανία να αποκλίνουν δραματικά από τις υπόλοιπες χώρες με εξαιρετικά χαμηλές επιδόσεις.

 

 

 ΗΛΙΟΠΟΥΛΟΣ ΓΙΩΡΓΟΣ

 

 

Πηγή : https://slpress.gr