Η Σύνοδος είναι η πρώτη μετά
την επέκτασή του οργανισμού και, εύλογα, έχει μεγάλη σημασία, καθώς
προσδοκάται πως θα ενισχύσει την πολυμέρεια
Στη 16η Σύνοδο Κορυφής των BRICS στο Καζάν της Ρωσίας από τις 22 έως τις 24 Οκτωβρίου είναι στραμμένη η προσοχή της παγκόσμιας οικονομικής κοινότητας… - και όχι μόνον.
Η Σύνοδος είναι η πρώτη μετά την επέκτασή του οργανισμού και, εύλογα, έχει μεγάλη σημασία, καθώς προσδοκάται πως θα ενισχύσει την πολυμέρεια σε έναν πολυπολικό κόσμο μέσα σε ένα περίπλοκο γεωπολιτικό τοπίο.
Υπενθυμίζεται πως η Αίγυπτος, η Αιθιοπία, το Ιράν και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα έγιναν μέλη των BRICS την 1η Ιανουαρίου 2024.
Επιπλέον, χώρες όπως η Σρι Λάνκα, η Κούβα, η Μαλαισία, η Λευκορωσία και το Πακιστάν έχουν εκφράσει την προθυμία ή έχουν υποβάλει αίτηση να ενταχθούν στους BRICS.
Η Τουρκία, μέλος του ΝΑΤΟ, έχει επίσης ζητήσει επίσημα να ενταχθεί στην ομάδα BRICS καθώς επιδιώκει να ενισχύσει την παγκόσμια επιρροή της, ανέφερε το Bloomberg επικαλούμενο άτομα που γνωρίζουν το θέμα τον Σεπτέμβριο.
Σύμφωνα με τον οικονομολόγο και πανεπιστημιακό Παναγιώτη Ρουμελιώτη, οι υποψήφιες χώρες επιδιώκουν, όπως άλλωστε και τα ιδρυτικά μέλη, να περιορίσουν την εξάρτησή τους από τους θεσμούς του Bretton Woods (Διεθνές Νομισματικό Ταμείο και Παγκόσμια Τράπεζα), που καθιερώθηκαν μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο και επιβλήθηκαν από τη νικήτρια (δυτική) χώρα του πολέμου αυτού, τις ΗΠΑ.
Έτσι, η χώρα αυτή κατάφερε, ως η κυρίαρχη οικονομική δύναμη στον κόσμο, αρχικά να προωθήσει τον κανόνα δολαρίου – χρυσού και μετά το 1971 τον κανόνα δολαρίου.
Από τότε το δολάριο κατέστη διεθνές νόμισμα, δηλαδή ένα νόμισμα που κυριαρχεί στις διεθνείς συναλλαγματικές συναλλαγές και διασυνοριακές πληρωμές, στα συναλλαγματικά αποθέματα των Κεντρικών Τραπεζών και ταυτόχρονα χρησιμοποιείται ως νομισματική μονάδα μέτρησης – τιμολόγησης των κυριότερων πρώτων υλών και ορυκτών καυσίμων.
Ωστόσο, μετά την κρίση του στασιμοπληθωρισμού της δεκαετίας του 1970 και την παγκοσμιοποίηση της οικονομίας (απελευθέρωση του εμπορίου και της κίνησης των κεφαλαίων), που προωθήθηκε από τις ΗΠΑ, για να ξεπεραστεί η κρίση αυτή, καθώς και την ένταξη στη διαδικασία αυτή αργότερα της Κίνας, αναδείχθηκαν νέοι πόλοι ανάπτυξης γύρω από τις αναδυόμενες χώρες (π.χ. BRICS).
Με τον τρόπο αυτό, η οικονομική κυριαρχία των ΗΠΑ, και της Δύσης γενικότερα, άρχισε να κάμπτει, ενώ εκείνη των αναδυομένων χωρών να ενισχύεται.
Το σημερινό παγκόσμιο οικονομικό σύστημα χαρακτηρίζεται ως πολυπολικό, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι ΗΠΑ σταμάτησαν να κυριαρχούν στο πλαίσιο του συστήματος αυτού.
Αποδολαριοποίηση
«Η αποδολαριοποίηση έχει αρχίσει δειλά αλλά αποφασιστικά, κυρίως μετά τη χρηματοπιστωτική κρίση του 2008, την εφαρμογή μονομερών προστατευτικών μέτρων που εφαρμόζουν οι ΗΠΑ (επί προεδρίας Trump αρχικά και Biden στη συνέχεια) σε βάρος της Κίνας κυρίως, για να ανακόψουν τις ηγεμονικές της βλέψεις, και τις κυρώσεις των δυτικών χωρών σε βάρος κρατών, όπως το Ιράν, και ειδικότερα εκείνες σε βάρος της Ρωσίας, μετά την εισβολή της χώρας αυτής στην Ουκρανία.
Οι αναδυόμενες χώρες προσπαθούν μετά τη χρηματοπιστωτική κρίση του 2008 να μειώσουν τις συναλλαγές τους σε δολάρια και να ελαχιστοποιήσουν τις επιπτώσεις από την επιμόλυνσή τους από μια νέα τέτοια κρίση στο μέλλον.
Επίσης, επιδιώκουν να περιορίσουν τις επιπτώσεις από πιθανές κυρώσεις των ΗΠΑ, σε περίπτωση διαφωνιών μαζί τους, ιδιαίτερα λόγω της εξωεδαφικής ισχύος των νόμων της χώρας αυτής σε επιχειρήσεις είτε με παραρτήματα στις ΗΠΑ είτε πραγματοποιούν συναλλαγές σε δολάρια.
Μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, εφαρμόστηκαν ακόμα πιο δραστικές κυρώσεις από τις δυτικές χώρες σε βάρος της Ρωσίας όπως:
• πάγωμα των συναλλαγματικών διαθέσιμων της Κεντρικής Τράπεζας της Ρωσίας σε ξένες (δυτικές) Κεντρικές Τράπεζες
• αποπομπή των ρωσικών τραπεζών από το διεθνές διατραπεζικό σύστημα Swift
• απαγόρευση εισαγωγών ρωσικού αργού πετρελαίου ή/και καθορισμός της τιμής στην πώλησή του
• αποδέσμευση της Ευρώπης από τα ορυκτά καύσιμα της Ρωσίας.
Μετά τις κυρώσεις αυτές, η Ρωσία αναγκάστηκε να πωλεί τα ορυκτά καύσιμά της σε χαμηλότερες τιμές στην Κίνα και Ινδία, σε γιουάν στην πρώτη και ρουπία στη δεύτερη, χωρίς διαμεσολάβηση του διατραπεζικού συστήματος Swift.
Όμως, καθώς οι συναλλαγές αυτές είναι ασύμμετρες, υπάρχει κίνδυνος συσσώρευσης ελλειμμάτων/ πλεονασμάτων σε βάρος ή όφελος των συναλλασσόμενων, που θα πρέπει είτε να εξισορροπηθούν με εμπορικούς όρους είτε με δολάρια.
Προκειμένου να αποφύγει ένα μελλοντικό αποκλεισμό της από το διεθνές διατραπεζικό σύστημα Swift, η Κίνα προωθεί το δικό της διεθνές διατραπεζικό σύστημα (China International Payment System), μέσα από το οποίο πραγματοποιείται η αγορά υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG) από τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα. Ταυτόχρονα, στο πλαίσιο του νέου δρόμου του μεταξιού, «One Belt One Road», προσπαθεί να επεκτείνει τις συναλλαγές (εισαγωγές – εξαγωγές) σε εθνικά νομίσματα μεταξύ αυτής και των χωρών που συμμετέχουν στο νέο δρόμο του μεταξιού.
Παράλληλα, από το 2005, η Κίνα έχει ήδη συνάψει συμφωνίες με άλλες Κεντρικές Τράπεζες, για ανταλλαγή συναλλαγματικών αποθεμάτων, όπως με εκείνες της Μαλαισίας, της Αργεντινής, της Νιγηρίας, των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων, καθώς και με την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα.
Ταυτόχρονα, η Κίνα έχει προωθήσει συμφωνίες με το Χονγκ Κονγκ, την Ταϊλάνδη και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, που αποσκοπούν στην τακτοποίηση πληρωμών μέσω ψηφιακών νομισμάτων και χωρίς τη διαμεσολάβηση τρίτων, είτε μέσω Swift.
Η επιδίωξη της Κίνας είναι η διατήρηση της νομισματικής κυριαρχίας της μέσω της χρήσης των ψηφιακών τεχνολογιών.
Τα ψηφιακά νομίσματα θα χρησιμοποιούνται για συναλλαγές μεταξύ χρηματοπιστωτικών φορέων (π.x. ανταλλαγή τίτλων), ενώ το απόρρητο των συναλλαγών θα εξασφαλίζεται μέσω της τεχνολογίας blockchain.
Η Κίνα έχει αναπτύξει περισσότερο από κάθε άλλη χώρα στον κόσμο το ψηφιακό νόμισμα e-CNY και θεωρείται πρωταθλήτρια στις ψηφιακές πληρωμές στις συναλλαγές.
Ωστόσο, και άλλες 50 χώρες δοκιμάζουν το δικό τους ψηφιακό νόμισμα, όπως για παράδειγμα οι ΗΠΑ (e-dollar), η EKT (e-euro), η Ρωσία, το Ηνωμένο Βασίλειο κ.ά.» αναφέρει ο Παναγιώτης Ρουμελιώτης
Δυσαρέσκεια
Ο αυξανόμενος αριθμός αιτήσεων για ένταξη στον οργανισμό δεν αντικατοπτρίζει μόνον την αυξανόμενη δυσαρέσκεια έναντι της δυτικοκεντρικής τάξης πραγμάτων, αλλά υπογραμμίζει επίσης και την απήχηση των BRICS στις χώρες του Παγκόσμιου Νότου, δεδομένου ότι οι BRICS αποτελούν μια πλατφόρμα που προωθεί τη συνεργασία win-win, ενθαρρύνει τον διάλογο και ασπάζεται τη συμπερίληψη.
Ο Zhu Tianxiang, κοσμήτορας του Ινστιτούτου Σπουδών BRICS στο Πανεπιστήμιο Διεθνών Σπουδών του Σιτσουάν, δήλωσε στους Global Times, ότι εν μέσω της αναταραχής που αντιμετωπίζει ο κόσμος, οι BRICS, μια ομάδα χωρών που αποτελούν το 45% του παγκόσμιου πληθυσμού, θα δώσουν έμφαση στην παγκόσμια διακυβέρνηση φέτος.
Στόχος είναι η διευκόλυνση του διαλόγου μεταξύ των μελών της για πιεστικά παγκόσμια ζητήματα για την προώθηση της αληθινής πολυμέρειας.
«Οι χώρες BRICS είναι ο μοχλός, η δύναμη της οικονομικής ανάπτυξης.
Βλέπουμε τους μέσους ρυθμούς ανάπτυξης των οικονομιών BRICS αυτήν τη στιγμή, το 2024-2025, είναι 4,4%.
Αν δούμε εξετάσουμε χώρες της G7, είναι 1,7%. Είναι σαφές ποιανού η ανάπτυξη είναι πιο δυναμική» ανέφερε ο Ρώσος υπουργός Οικονομικών Anton Siluanov, σύμφωνα με ρωσικά μέσα ενημέρωσης, νωρίτερα αυτό το μήνα.
Οι ειδικοί πιστεύουν ότι, εκτός από την ανάπτυξη, θα συζητηθούν και άλλα περιφερειακά και διεθνή ζητήματα κατά τη διάρκεια της συνόδου του Καζάν.
Αληθινή πολυμέρεια
Αν μη τι άλλο, οι διεθνείς κανόνες πρέπει να συντάσσονται και να τηρούνται από όλες τις χώρες με βάση τους σκοπούς και τις αρχές του Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών, αντί να υπαγορεύονται από εκείνες με τους ισχυρότερους μυς ή την πιο δυνατή φωνή.
Οι συμπαιγνίες είναι ακόμη πιο απαράδεκτες, είπε ο Κινέζος πρόεδρος Xi Jinping (σ.σ. θα δώσει το «παρών» στο Καζάν) όταν συμμετείχε στη 15η Σύνοδο Κορυφής BRICS στο Γιοχάνεσμπουργκ της Νότιας Αφρικής το 2023.
Οι χώρες BRICS θα πρέπει να παρουσιάσουν αληθινή πολυμέρεια, να υποστηρίξουν το διεθνές σύστημα με επίκεντρο τον ΟΗΕ, να υποστηρίξουν και να ενισχύσουν το πολυμερές εμπορικό σύστημα με επίκεντρο τον ΠΟΕ και να απορρίψουν την προσπάθεια δημιουργίας μικρών κύκλων ή μπλοκ, σημείωσε.
Είναι ασφαλές να πούμε ότι οι BRICS έχουν επιταχύνει περαιτέρω την τρέχουσα διαδικασία πολυπολικότητας, καθιστώντας τις προοπτικές πιο σαφείς.
Ο οργανισμός στοχεύει να μεταρρυθμίσει και να καινοτομήσει τις ανισότητες της υπάρχουσας παγκόσμιας τάξης, επιδιώκοντας ένα σύστημα δίκαιο…
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου