Μου άρεσε πάρα πολύ η σειρά άρθρων που γράφει ο Argos μετά από παρότρυνση του Κόραξ και θα ήθελα να συμπράξω κι εγώ με μια σειρά 2 άρθρων όπου θα κάνουμε ακαδημαικό μαθημα για την προπαγάνδα και πως αυτή επιρρεάζει την μάζα. Πάμε λοιπόν στο 1ο από τα 2 κομμάτια:
1. Η σημασία της Προπαγάνδας.
«Η Προπαγάνδα βασιλεύει, η Προπαγάνδα θριαμβεύει. Τα διαποτίζει όλα, τα παραμορφώνει όλα,. όλα είναι Προπαγάνδα. Από εδώ κι’ εμπρός, αυτή κανονίζει, την σκέψη μας, τις αντιδράσεις μας, την δραστηριότητα μας. H σύγχρονη βασιλεία της Προπαγάνδας είναι ένα τετελεσμένο γεγονός. Είναι ένα χαρακτηριστικά μιας νέας μορφής πολιτισμού. Οι Ιστορικοί τον μέλλοντος θα ονομάσουν τον 20ο αιώνα, αιώνα της Προπαγάνδας». (Ζ. Σεβαλιέ).
Η σύγχρονη, η επιστημονική Προπαγάνδα αποτελεί την μεγαλύτερη εφεύρεση της εποχής μας. Αυτή επηρέασε βαθύτερα αϊτό οποιοδήποτε άλλο παράγοντα, όλες τις εξελίξεις του αιώνα μας. Από τις αρχές του, η Προπαγάνδα έχει γίνει ήδη ένας καθοριστικός παράγοντας για τις τύχες του ανθρωπίνου γένους. Χωρίς την επιστημονική Προπαγάνδα, είναι βέβαιο ότι ή ζωή του σύγχρονου ανθρώπου θα είχε τελείως διαφορετική μορφή. Πάρα πολλά από τα σπουδαιότερα και βασικότερα γεγονότα της εποχής μας δεν θα είχαν συντελεσθεί αν δεν υπήρχε ή Προπαγάνδα. Αρκεί να αναφέρουμε δύο από τα βασικότερα φαινόμενα του αιώνα μας τα όποια επηρέασαν βαθύτατα τις τύχες των ανθρώπων και θα εξακολουθήσουν να επηρεάζουν και το μέλλον τους : τον φασισμό και τον κομμουνισμό. Και ο ένας και ο άλλος θα ήταν αδιανόητος χωρίς την Προπαγάνδα.
Ό κυριότερος εκπρόσωπος του πρώτου, ο Α. Χίτλερ, είπε :
«Χάρις στην Προπαγάνδα πήραμε την εξουσία. Αυτή μας επέτρεψε να την διατηρήσουμε. Και αυτή θα μας δώσει την δυνατότητα να κατακτήσουμε τον κόσμο. Η Προπαγάνδα είναι το τρομερότερο πολεμικό όπλο στα χέρια εκείνου πού ξέρει να την χρησιμοποιεί».
Και ο κύριος δημιουργός του δεύτερου, ο Λένιν, είπε:
«Το κυριώτερο απ’ όλα είναι η διεξαγωγή Αγκιτάτσιας και Προπαγάνδας σε όλα τα στρώματα του λαού».
Ολόκληρο το εντυπωσιακό οικοδόμημα του κομμουνισμού, όλες οι επιτυχίες του, όλη η δύναμη του στηρίχτηκαν επάνω σε μια μεγάλη κοσμοϊστορική ανακάλυψη που έκανε ο Μαρξ όταν έγραψε την ακόλουθη φράση:
«Η ιδέα μετατρέπεται σε υλική δύναμη όταν μπει μέσα στις μάζες.»
΄Οπως το κάρβουνο, όταν καεί, παύει να είναι ύλη και μετατρέπεται σε ενέργεια που κινεί την ατμομηχανή, έτσι και η Ιδέα, όταν γίνει κτήμα – πίστη των μαζών, μετατρέπεται σε ανθρώπινη ενέργεια πού κινεί την Ιστορία. Και δεν έχει σημασία αν η ιδέα είναι ορθή ή όχι. Σημασία έχει να διεισδύσει στις μάζες. Η σωστότερη ιδέα. αν μείνει στα σκονισμένα ράφια των βιβλιοθηκών, δεν γράφει Ιστορία. Η πιο απατηλή Ιδέα, αν κατάκτηση τις μάζες, γίνεται ζωντανή πραγματικότητα.
Από τα παραπάνω, συνάγεται ολοκάθαρα το μέγεθος του καθοριστικού ρόλου που ασκεί στη ζωή του σύγχρονου ανθρώπου η Προπαγάνδα. Η μελέτη της, η κατοχή της τεχνικής της και η χρησιμοποίηση της, δεν είναι πια ζήτημα προαιρέσεως. Είναι ζήτημα ζωής ή θανάτου.
2. Τι είναι Προπαγάνδα.
«Ο άνθρωπος είναι ζώο κοινωνικό». Ζει πάντα μαζί με τους ομοίους του. Και η κοινωνία στηρίζεται στην συνεργασία των μελών της. Αυτό σημαίνει ότι υπάρχει μία αδιάκοπη ανταλλαγή αγαθών και υπηρε¬σιών, άλλα επίσης και γνωμών, γνώσεων, απόψεων, πληροφοριών, συναισθημάτων, και ιδεών μεταξύ των ανθρώπων. Κάθε άνθρωπος προσπαθεί να διάδοση τις ιδέες του. Αυτό το κάνει γιατί συχνά εξυπηρετεί τα συμφέροντα του. Αλλά επίσης το κάνει και γιατί μια τέτοια προσπάθεια συνδέεται με την ενδότερη επιθυμία του να επικοινωνήσει με τους συνανθρώπους του. Δηλαδή, η διάδοση ιδεών συνδέεται με την ίδια την ανθρώπινη φύση. Μία διάδοση ιδεών είναι και ή Προπαγάνδα.
Φυσικά, κάθε διάδοση ιδεών δεν αποτελεί Προπαγάνδα. Η Προπαγάνδα είναι μία διάδοση ιδεών που γίνεται με σκοπό τον προσηλυτισμό. Με άλλα λόγια, στην Προπαγάνδα υπάρχει πάντοτε το στοιχείο της σκοπιμότητας. Σ’ αυτήν, η διάδοση ιδεών αποβλέπει στον επηρεασμό της κοινής γνώμης ώστε η τελευταία, να υιοθέτηση μία ορισμένη στάση και να προβεί σε ορισμένες ενέργειες (συμπεριφορά).
Γι΄ αυτό, τις ιδέες που διαδίδει η Προπαγάνδα τις παρουσιάζει με ευνοϊκότερο πρίσμα. Για να τις επιβάλει, πρέπει να κατορθώσει να πείσει όσο το δυνατόν για την ορθότητα τους. Πρέπει να τις παρουσιάσει σαν σωστότερες από τις ιδέες του αντιπάλου. Αυτό, προϋποθέτει την παρουσίαση τους σύμφωνα με μία τεχνική. Προπαγάνδα λοιπόν, είναι η τεχνική της διαδόσεως ιδεών με σκοπό τον επηρεασμό της κοινής γνώμης.
Σήμερα, ή Προπαγάνδα στηρίζεται στα πορίσματα των ανθρωπογνωστικών επιστημών. Διεξάγεται με τρόπο επιστημονικό. ΄Εχει εξελίχθη σε πραγματική επιστήμη. Γι’ αυτό, η τεχνική της είναι «επιστημονική». Συνεπώς, ο πλήρης ορισμός της σύγχρονης Προπαγάνδας είναι ο έξης : Προπαγάνδα είναι η επιστημονική τεχνική της διαδόσεως ιδεών με σκοπό τον επηρεασμό της κοινής γνώμης.
3. Κατηγορίες της Προπαγάνδας.
Στην Προπαγάνδα, σαν γενική έννοια, δηλαδή. σαν επιστημονική τεχνική διαδόσεως ιδεών με σκοπό τον επηρεασμό της κοινής γνώμης, ττεριλαμβάνονται:
α) Η Εμπορική ή Οικονομική Προπαγάνδα πού συνήθως την λέμε διαφήμιση. Αυτή, αποβλέπει στην εκμετάλλευση υφισταμένων πραγματικών αναγκών ή και στην δημιουργία της υποκειμενικής εντυπώσεως περί υφισταμένης ανάγκης, με σκοπό τήν τοποθέτηση εμπορικών προϊόντων.
β) Ή θρησκευτική Προπαγάνδα πού συνήθως την λέμε «κατήχηση» ή «προσηλυτισμό». Αυτή αποβλέπει στην δημιουργία πιστών μίας θρησκείας ή μιας αιρέσεως.
γ) Η Πολιτική Προπαγάνδα, πού συνήθως την λέμε απλώς Προπαγάνδα. Αυτή αποβλέπει στην «τοποθέτηση» πολιτικών ιδεών με σκοπό τον επηρεασμό της πολιτικής στάσεως του κοινού.
3. Τα είδη της Προπαγάνδας
α. Η πηγή προελεύσεως.
Οι διακρίσεις της προπαγάνδας γίνονται επί τη βάσει ορισμένων κριτηρίων. Με κριτήριο την πηγή προελεύσεως έχουμε Λευκή, Μαύρη και Φαιά προπαγάνδα:
(1) Λευκή καλείται εκείνη της οποίας ή πηγή προελεύσεως είναι φανερή. Η Λευκή κατά συνέπεια προπαγάνδα είναι πάντοτε επίσημος. Αυτός πού την κάνει δεν κρύπτει το αληθές πρόσωπον του. Το γεγονός αυτό παρουσιάζει το πλεονέκτημα, ότι τα αναπτυσσόμενα περιβάλλονται ηυξημένου κύρους και αξιοπιστίας. Άλλα εκ παραλλήλου υφίσταται το μειονέκτημα της προκαταλήψεως των αντιθέτων, οι οποίοι εκ των προτέρων θα παρακολουθήσουν, αν δεν αρνηθούν και να παρακολουθήσουν ακόμη, με έντονη δυσπιστία όσα θα λεχθούν.
Η Λευκή προπαγάνδα θεωρείται η καλλίτερα προκειμένου να προβούμε σε αποκαλύψεις εναντίον των αντιπάλων. Υπό την προϋπόθεση να είναι εξηκριβωμένη η πραγματική των υπόσταση, γιατί διαφορετικά θα αποδειχθούμε κοινοί συκοφάντες και μάλιστα ευκόλως, επειδή ή Λευκή προπαγάνδα είναι ή πλέον ευπρόσβλητος εκ μέρους του εχθρού, ο οποίος λόγω της εμφανούς δράσεως, γνωρίζει περί τίνος πρόκειται επακριβώς.
Στην χρησιμοποίηση της προπαγάνδας του είδους για το οποίον ομιλούμε απαιτείται επαρκής επιφύλαξη. Να μην λησμονούμε, ότι όσα λέγονται δεσμεύουν και ενδεχομένως κάποτε θα βλάψουν αν δεν εκπληρωθούν ή περιπέσουν σε αντιφάσεις κ.τ.λ. Σχετικώς υπενθυμίζουμε ότι το 1943 ή συμμαχική Λευκή προπαγάνδα έρριψε το σύνθημα: 1943 = 1918, υπονοούσα πώς το 1943 θα είναι για την Γερμανία το έτος της συντριβής της, όπως ήταν και το 1918 εις τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Άλλα το 1943 παρήλθε χωρίς να νικηθούν οι Γερμανοί με αποτέλεσμα, συντελούσης και της Ναζιστικής προπαγάνδας, η οποία εκμεταλλεύθηκε την αποτυχία του συνθήματος, να απαγοητευθούν οι συμμαχικοί λαοί, πού ματαίως ανέμεναν εντός του 1943 το τέλος του πολέμου.
(2) Μαύρη λέγεται εκείνη ή οποία παρουσιάζεται με διαφορετική πηγή προελεύσεως από την πραγματική. Συνήθως ως πηγή προελεύσεως φέρεται ο αντίπαλος. Με αυτήν εκτός από την σύγχυση την οποίαν κατορθώνει, εάν είναι ευφυής, να επιφέρει στον εχθρό, επιτυγχάνει επίσης να δημιουργήσει σε αυτόν την πεποίθηση, ότι βάλλεται από εσωτερικός ύπουλους και σκοτεινές δυνάμεις με συνέπεια να παραλύει το ηθικόν του.
Η Μαύρη προπαγάνδα για να αποδώσει απαιτεί τέχνη, σατανικότητα και φαντασία. Απαιτεί ακόμη και προπάντων πλήρη γνώση της τακτικής, των συνηθειών, της φρασεολογίας και του ύφους του αντιπάλου. Για τούτο χρησιμοποιούνται κατ’ επανάληψη στην άσκηση Μαύρης προπαγάνδας πρώην στελέχη της αντιπάλου παρατάξεως, τα όποια γνωρίζουν λεπτομερώς τον εχθρό.
Χρήσιμο είναι να υπάρχει κάποιος συντονισμός μεταξύ της Μαύρης και των λοιπών κατηγοριών της προπαγάνδας. Άλλα αυτός ο συντονισμός δεν είναι φρόνιμο να φθάνει μέχρι του σημείου, ώστε να μπορεί ο πληττόμενος από την Μαύρη προπαγάνδα να την διασταυρώνει μετά αλλά είδη και εκ της διασταυρώσεως να συμπεραίνει την αληθή πηγή προελεύσεως.
΄Ενα εκ των μειονεκτημάτων τα οποία έχει ή Μαύρη προπαγάνδα είναι, ότι αναπτύσσεται περιορισμένα, γεγονός πού οφείλεται στην ανάγκη να κρατηθεί τελείως κρυφή η αληθής προέλευση της. Τα μέτρα ασφαλείας τα οποία λαμβάνονται για την επιτυχία αυτού δεν μας επιτρέπουν την χρησιμοποίηση όλων των μέσων προπαγάνδας, ούτε την χρησιμοποίηση όσων τελικά θα χρησιμοποιηθούν σε μεγάλη έκταση.
(3) Φαιά ονομάζεται εκείνη της οποίας η πηγή προελεύσεως είναι μυστική. Στην περίπτωσιν αυτήν η προπαγάνδα δεν αποκαλύπτει, ούτε αφήνει να εννοηθεί από ενδείξεις η ταυτότητα της πηγής της. Κατ’ αυτόν τον τρόπον μειώνεται ασφαλώς η αξιοπιστία, υπάρχουν όμως εις αντιστάθμισμα άλλα πλεονεκτήματα και κυρίως ότι δυνάμεθα να αρνηθούμε, ότι είναι ιδική μας και σε τυχόν αποτυχία να μη ζημιωθούμε εξ αυτής.
Η έξυπνος επιλογή και ο χειρισμός του θέματος αποκτά ευκόλως την εμπιστοσύνη και των αντιπάλων ακόμη, οι ποίοι δεν αποκλείεται να εκλάβουν την Φαιά μας προπαγάνδα ως φιλική των και να διάκεινται απέναντι της ευμενώς.
Η Φαιά χρησιμοποιείται με επιτυχία, όταν θέλουμε να διαδώσουμε θέματα τα όποια δια πολλούς λόγους δεν είναι δυνατόν να προβληθούν από την Λευκή (πόλεμος λάσπης, αβεβαιότητα ως προς την αλήθεια των ισχυρισμών κ.τ.λ.) πού συνδέεται πάντα από την ευθύνη του προπαγανδίζοντας οργάνου.
Δια την αντιμετώπιση της Φαιάς το πρώτον το όποιον οφείλουμε να κάνουμε είναι να αναλύσουμε το περιεχόμενο της, γιατί μόνον από αυτό θα εντοπίσουμε κατά προσέγγιση την πηγή προελεύσεως, αφού δεν υπάρχουν άλλες υπόνοιες περί εκείνης. Βλέποντες εκ της αναλύσεως ποίον σκοπό εξυπηρετεί συμπεραίνουμε, ότι κατά κανόνα θα ανήκει εις την παράταξη εκείνων, οι οποίοι επιδιώκουν παρόμοιο σκοπό. Αν πάλι αυτοί οι αντίπαλοι είναι πολλοί τότε δεν έχουμε παρά να εξετάσουμε το ύφος, τον τρόπο, την μέθοδο και ότι άλλο στοιχείο υπάρχει, ώστε ερμηνεύοντας τις μερικές εκδηλώσεις της εχθρικής Φαιάς προπαγάνδας να δυνηθούμε να τις παραλληλίσουμε προς το ύφος, τον τρόπο και την μέθοδο συγκεκριμένου αντιπάλου, εις τον όποιον να αποδώσουμε την προέλευση.
Μολαταύτα πρέπει να είμεθα υπερβολικά επιφυλακτικοί και προσεκτικοί. Η πείρα τουλάχιστο μας διδάσκει, ότι ή Φαιά προπαγάνδα κρύβει τις πλέον απροσδόκητους εκπλήξεις.
Στο ερώτημα ποία από τις τρεις προπαγάνδας είναι καλλίτερη, δεν υπάρχει απάντηση υπέρ ορισμένης. Αναλόγως με τις περιστάσεις πότε είναι αποτελεσματική η μία και πότε η άλλη. Εκείνο το όποιο μετά βεβαιότητας θα δηλώσουμε είναι, ότι ή Λευκή προπαγάνδα είναι απολύτως απαραίτητος. Πιθανώς να μη μεταχειρισθούμε ποτέ την Μαύρη ή την Φαιά, την Λευκή όμως δεν μπορούμε, ούτε και πρέπει να αποφύγουμε.
Επίσης θα αναφέρουμε και κάτι επί πλέον. Η Λευκή προπαγάνδα επιτρέπει στον προπαγανδιστή την κατάχρηση. Όσο περισσότερο Λευκή γίνεται τόσον και μεγαλύτερο όφελος. Στην άσκηση της Λευκής δεν τίθεται όριο. Απεναντίας η Μαύρη και η Φαιά οφείλουν να αναπτύσσονται με φειδώ και εντός ευλόγων πλαισίων. Η υπερβολή σε αυτές αντί να ωφελεί βλάπτει. Η συχνή χρησιμοποίηση των καταστρέφει την αξιοπιστία των, αποτρέπει τον αιφνιδιασμό του εχθρού και διευκολύνει την αχρήστευση των από την αντιπροπαγάνδα.
Όταν προτιθέμεθα να συνδυάσουμε τα τρία είδη προπαγάνδας για συντονισμένη ενέργεια, τότε θα πρέπει να προηγηθεί η Φαιά και η Μαύρη προπαγάνδα και μετά να ακολουθήσει η Λευκή, γιατί αν συμβεί το αντίστροφο ο εχθρός θα μάθει τον σκοπό μας και όταν θα εκδηλωθεί η Φαιά και η Μαύρη προπαγάνδα μας αμέσως θα μαντεύσει ποίος την κατευθύνει και θα λάβει τα απαραίτητα μέτρα προς αντιμετώπιση της.
β. Διάκριση κατά τον Στόχο
Με κριτήριο τον στόχο της, η Προπαγάνδα διακρίνεται σε δύο είδη : Στη Στρατηγική και την Τακτική.
(1) Στρατηγική Προπαγάνδα: ΄Εχει για στόχο της την τελική επιδίωξη του κινήματος πού υπηρετεί. Αποβλέπει δηλαδή, στον απώτερο τελικό στρατηγικό σκοπό. Η Προπαγάνδα αυτή, είναι ο μόνιμος πυρήνας κάθε Προπαγάνδας. Αντιστοιχεί στην αμετακίνητη τελική επιδίωξη του κινήματος ή οποία δεν μεταβάλλεται. Αποτελείται λοιπόν από στοιχεία μόνιμα, στρατηγικής, όχι τακτικής φύσεως. Συνιστά την βαθύτερη ουσία ενός «πιστεύω». Διαδίδει την βασική Ιδεολογία, τις θεμελιώδεις αναλλοίωτες αρχές της. Είναι μακρόπνοη. Σταθερή. Συνυφασμένη με την ίδια την ιδεολογική υπόσταση της παρατά¬ξεως της.
(2) Τακτική Προπαγάνδα: Προβάλλει τους εκάστοτε αμέσους στόχους. Είναι μία Προπαγάνδα ελισσομένη, τακτικής φύσεως. Δεν στηρίζεται σε μόνιμες αρχές, αλλά απεναντίας, διακρίνεται για την απεριόριστη ευελιξία της και την διαρκή προσαρμογή της στις ολοένα μεταβαλλόμενες συνθήκες. Διαδίδει όχι «αιώνιες» ιδέες άλλα ευκαιριακά συνθήματα. Υπηρετεί όχι τον μακρινό τελικό σκοπό τον όποιο μάλιστα συχνά αποσιωπά ή κρύβει ή ακόμη και αρνείται, αλλά την εκάστοτε τρέχουσα πολιτική «γραμμή» που προωθεί συγκεκριμένες, άμεσες, εφικτές επιδιώξεις.
γ. Διάκριση κατά το Περιεχόμενο.
Με κριτήριο το περιεχόμενο των ιδεών τις οποίες διαδίδει, ή Προπαγάνδα διακρίνεται σε δύο είδη : την Απλή Προπαγάνδα και την Αντιπροπαγάνδα.
(1) Η απλή Προπαγάνδα: Διαδίδει τις ιδέες μιας παρατάξεως. Προσπαθεί είτε να ανανεώσει και να ενίσχυση την πίστη των οπαδών της, είτε να προσελκύσει άλλους, νέους οπαδούς σ΄ αυτές τις ιδέες.
(2) Η Αντιπροπαγάνδα: Αποβλέπει στην καταπολέμηση της Προπαγάνδας του αντιπάλου ο όποιος επίσης πραγματοποιεί διάδοση των ιδεών του. Σκοπός της είναι η καταπολέμηση των ιδεών πού διαδίδει ο αντίπαλος, θέλει να προφύλαξη τους οπαδούς της παρατάξεως της από τις ιδέες του εχθρού για να τους συγκρατήσει στις δικές της. Επίσης, προσπαθεί να ματαίωση τις ενέργειες του εχθρού προς διάσπαση των οπαδών της. Τέλος, αντιμετωπίζει και την μεταπειστική Προπαγάνδα του εχθρού προς τους ενδιαμέσους καθώς και την σταθεροποιητική προπαγάνδα προς τους δικούς του οπαδούς.
δ. Η μέθοδος Προβολής.
Με κριτήριο την μέθοδο προβολής του αντικειμένου διακρίνουμε την προπαγάνδα σε ΄Αμεση και Έμμεση.
(1) Άμεση είναι η προπαγάνδα κατά την οποία το αντικείμενο προβάλλεται δια της ευθείας οδού. Διαδίδουμε ακριβώς ότι υποστηρίζουμε άνευ περιστροφών. Δεν κρύπτουμε, ούτε συσκοτίζουμε αυτό πού επιδιώκουμε. Είμεθα σαφείς και αποκαλύπτουμε το στόχο μας, χωρίς να ενδιαφερόμεθα αν η τακτική μας πληροφορεί τον αντίπαλο περί των προθέσεων μας.
(2) Έμμεσος είναι η προπαγάνδα η οποία προβάλλει το αντικείμενο της δια της πλαγίας οδού. Σύμφωνα προς το σύστημα της ο τελικός σκοπός αποκρύπτεται εντέχνως. Κατ’ ουδένα τρόπο ανακοινούται η επιδίωξη των προπαγανδιστικών ενεργειών. Τουναντίον μάλιστα καταβάλλεται κάθε προσπάθεια να εξαφανίζονται όλα τα ίχνη, πού θα ήταν δυνατόν να βοηθήσουν τον αντίπαλο να υποψιασθεί που τείνομε.
Και εδώ πάλι δεν υπάρχει οριστική απόφαση προσδιορισμού ποία είναι η καλλίτερη της άλλης. Οπωσδήποτε ο συνδυασμός και η αλληλοσυμπλήρωση των είναι η συμφεροτέρα τακτική. Έκαστη εξ αυτών έχει πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα. Δια της διασταυρώσεως επιδιώκουμε τα μειονεκτήματα της μιας να τα εξουδετερώσω μεν με τα πλεονεκτήματα της άλλης και πολλάκις τούτο είναι εφικτό.
Η Έμμεσος προπαγάνδα αποτελεί δραστικό όπλο εις τις χείρας ενός αριστοτέχνου της προπαγανδιστικής εργασίας. Σαστίζει τον εχθρό και τον κάνει να παραπατεί πελαγωμένος εις το σκότος της άνοιας περί των διαθέσεων μας. Και το κυριότερο, μας αφήνει την πρωτοβουλία σε τέτοιο βαθμό, ώστε να μπορούμε να αιφνιδιάζουμε τον αντίπαλο οπότε θέλουμε. Αξιόλογο πλεονέκτημα της είναι επίσης, ότι εξαπατά τους ουδέτερους και τους αμφιρρέποντας πού καταλήγουν να παίζουν το παιγνίδι μας, χωρίς και οι ίδιοι να το καταλαβαίνουν.
΄Οσον αφορά στην ΄Αμεσον θα αναφέρουμε ότι είναι αναγκαία για την τόνωση του ηθικού των οπαδών μας. Το σοβαρότερο πλεονέκτημα της είναι ότι φανατίζει και ενθουσιάζει. Καμία φορά κατορθώνει να προσ¬έλκυση την αμφίβολη μάζα, γιατί η ΄Αμεση προπαγάνδα στηρίζεται εις την δύναμη, προς την οποίαν μαγνητίζονται οι μάζες.
ε. Τρόπος επαφής.
Με κριτήριο τον τρόπο επαφής προς την μάζα η προπαγάνδα διακρίνεται σε Ακουστική, Οπτική και Μικτή.
(1) Ακουστική λέγεται εκείνη πού καθίσταται αντιληπτή δια της ακοής π.χ. ραδιόφωνο, χωνί κ.λ.π.
(2) Όπτική ονομάζεται η προπαγάνδα πού πραγματοποιεί την επαφή δια της οράσεως π.χ. αφίσα, έντυπο κ.λ.π.
(3) Μικτή καλείται ή προπαγάνδα πού συλλαμβάνεται ταυτοχρόνως δια της οράσεως και της ακοής π.χ. κινηματογράφος, ομιλία κ.λ.π. Γενικώς η Μικτή προπαγάνδα θεωρείται η αποδοτικότερη, γιατί επιτυγχά¬νει ολοσχερή κάλυψη της επαφής προς μάζα. Κατόπιν έρχεται η Οπτική.
στ. Τρόπος χειρισμού.
Με κριτήριο τον τρόπο χειρισμού του πραγματευομένου θέματος διακρίνουμε την προπαγάνδα εις Αμυντική ή Απαντητική και σε Επιθετική.
Στην προπαγάνδα ισχύει το αξίωμα: παντού και πάντοτε επίθεση. Η άμυνα είναι καταστροφή, γιατί αμύνομαι για τον όχλο σημαίνει ομολογία αδυναμίας, ηττοπάθεια. Το παλαιόν ρητό το οποίο λέγει, ότι η καλλίτερα άμυνα είναι η επίθεση, στη προπαγάνδα έχει θαυμάσια εφαρμογή.
Δεν πιστεύομε ότι είναι δύσκολο να αντιληφθεί κανείς τους λόγους για τους οποίους η Απαντητική ή Αμυντική προπαγάνδα πρέπει να αποφεύγεται, ενώ η Επιθετική πρέπει να επιδιώκεται.
Κατ’ αρχήν η απάντηση στην προπαγάνδα του εχθρού απαγορεύεται, γιατί:
α) Ο απαντών έρχεται στη θέση του απολογουμένου .
β) Με την απάντηση συντηρείται ο προπαγανδιστικός θόρυβος του εχθρού και
γ) Η τακτική των απαντήσεων παραδίδει στον αντίπαλο την πρωτοβουλία της δράσεως, ενώ αφήνει σε εμάς τον άχαρο ρόλο της αντιδράσεως.
Κατ’ εξαίρεση όμως επιτρέπεται η απάντηση σε τρεις περιπτώσεις:
(1) Όταν μας προσάπτουν σοβαρά κατηγορία, οπότε η άρνηση ευθείας απαντήσεως θα εκληφθεί ως αναγνώριση της κατηγορίας,
(2) Όταν ο εχθρός υποπίπτει εις βαρύ σφάλμα, οπότε συν τοις άλλοις συμφέρει να του δοθεί αμέσως απάντηση από την Λευκή μας προπαγάνδα. Στην δεύτερη αυτή περίπτωση χρειάζεται προσοχή και μελέτη προ της απαντήσεως. Το γεγονός ότι ο εχθρός διέπραξε λάθος δεν πρέπει να μας παρασύρει εις ανεξέταστη απάντηση. Επειδή είναι πολύ πιθανόν προκειμένου να μας παρασύρουν σε μία σειρά απαντήσεων να υποπέσουν εκ προθέσεως σε κάποιο σφάλμα. Παραπλανηθέντες δε εμείς εκ τούτου να εμπλακούμε σε μία προπαγανδιστική δίνη, όπου θα κατέχουμε την μειονεκτική θέση του απαντητού και
(3) Η απάντηση δικαιολογείται, όταν με αυτή στήνεται παγίδα στον εχθρό.
ζ. Γνώση πλήθους.
Με κριτήριο την γνώση του πλήθους ως προς το προπαγανδιζόμενο θέμα διαιρούμε την προπαγάνδα σε προπαγάνδα Εμφανίσεως και σε προπαγάνδα Παγιώσεως.
(1) Προπαγάνδα Εμφανίσεως λέγεται εκείνη κατά την οποία το προπαγανδιζόμενο θέμα είναι τελείως νέο για το πλήθος. Δηλαδή ουδέποτε προηγουμένως η μάζα είχε δεχθεί την προπαγάνδιση του και ως εκ τούτου δεν απέκτησε εντυπώσεις περί αυτού από ιδικής μας σκοπιάς.
(2) Προπαγάνδα Παγιώσεως ονομάζεται εκείνη σύμφωνα προς την οποίαν καταβάλλεται προσπάθεια εδραιώσεως και επαυξήσεως των επιθυμητών εντυπώσεων, τις οποίας σχημάτισε η μάζα περί ενός θέματος εκ της προπαγάνδας Εμφανίσεως.
Ο προπαγανδιστής υποχρεούται να διαστέλλει επακριβώς τις επί μέρους περιπτώσεις, διότι αλλιώς θα χειρισθεί το θέμα, όταν πρόκειται να το πρωτοπαρουσιάσει και αλλιώς όταν επιδιώκει να εμπεδώσει και να μεγεθύνει τις εξ αυτού σχηματισθείσας εντυπώσεις.
Πιστεύω να καταλάβατε ότι η προπαγάνδα είναι τέχνη και έχει γίνει επιστήμη. ο γνώστης αυτής κατευθύνει το πλήθος, την μάζα και εδώ είναι το νόημα… για εμάς γίνονται όλα για το μυαλό μας και την ψυχή μας πάρτε το χαμπάρι…
Κακό Προαίσθημα
Με πληροφορίες από την Ανωτάτη Διακλαδική Σχολή Πολέμου (ΑΔΙΣΠΟ)/Τμ. ψυχολογικών Επιχειρήσεων, Γεώργιος Κ. Γεωργαλάς “Η Προπαγάνδα” Αθήνα 1967
Πηγή : https://katohika.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου