Χαοτικές εξελίξεις

Τα πάντα στην Ελλάδα εξαρτώνται από το τουρισμό – με το δεύτερο μεγάλο πυλώνα της οικονομίας μας, με τη ναυτιλία να αντιμετωπίζει επίσης προβλήματα. Το λανθασμένο οικονομικό μας μοντέλο λοιπόν, όπου ο τουρισμός και η ναυτιλία, άμεσα και έμμεσα, παράγουν το 40% του ΑΕΠ μας, μας «εκδικείται» ξανά – όπως ακριβώς συνέβη το 2008, χωρίς να κάνουμε έκτοτε τίποτα για να το αλλάξουμε. Αντίθετα το επιδεινώσαμε, αυξάνοντας το ποσοστό της συμμετοχής του τουρισμού στο ΑΕΠ μας, ταυτόχρονα με τη μείωση των κατά κεφαλήν εσόδων – κατ’ εντολή της Γερμανίας που θέλει να μετατραπούν οι χώρες του νότου αφενός μεν σε αποθήκες παράνομων μεταναστών, αφετέρου στα φθηνά γκαρσόνια της Ευρώπης. Μίας Γερμανίας που είναι σήμερα οικονομικά ισχυρότερη από ποτέ, ανακοινώνοντας μέτρα μόνο για τη δική της οικονομία ύψους 1,1 τρις €, όταν για όλες τις 26 άλλες χώρες της ΕΕ μόλις 750 δις € – από τα οποία θα εισπράξει επίσης κάποια ποσά. Όσο και να επιθυμούμε επομένως να είμαστε αισιόδοξοι, στην κατάσταση που έχει οδηγηθεί η οικονομία μας από τις κυβερνήσεις της, στην τρισχειρότερη κατάσταση της δηλαδή σε σχέση με το 2010, καθώς επίσης στην κατάσταση που ευρίσκεται η παγκόσμια οικονομία, με τις εισοδηματικές ανισορροπίες, με τις φούσκες και με τα πρωτοφανή βουνά χρέους που έχουν συσσωρευτεί στον πλανήτη, δεν μας είναι εύκολο – ενώ υπάρχουν επί πλέον εστίες πυρκαγιάς τόσο στην Ελλάδα (εθνικά, παράνομη μετανάστευση), όσο και σε πολλές άλλες χώρες, από το Χονγκ Κονγκ για την Κίνα έως τις πρωτοφανείς και βίαιες κοινωνικές εξεγέρσεις στις Η.Π.Α.

Ανάλυση 

Τα διατεταγμένα ΜΜΕ της Ελλάδας δεν παύουν ποτέ να εκπλήσσουν – όπως ο σταθμός που μου ζήτησε να μιλήσω στις οκτώ το πρωί της Κυριακής, εξαπολύοντας αμέσως μία πρωτόγνωρη επίθεση εναντίον μου, με την κατηγορία πως μιλάω σαν πολιτικός και όχι σαν οικονομολόγος! Η αιτία κατά τη δημοσιογράφο ήταν οι απόψεις μου (όσες πρόλαβα, αφού δεν μου επέτρεψε σχεδόν καθόλου να μιλήσω) σε σχέση με το «Ταμείο Ανασυγκρότησης» της ΕΕ και τα χρήματα που θα δοθούν στην Ελλάδα – σύμφωνα με τις οποίες πρόκειται για μία πρόταση της Κομισιόν και όχι για μία απόφαση, πως θα πρέπει να ψηφιστεί από 27 Κοινοβούλια συν το Ευρωκοινοβούλιο ομόφωνα, ότι η Κομισιόν δεν διαθέτει χρήματα και θα πρέπει να τα δανειστεί με εγγύηση την αυξημένη συμμετοχή των χωρών στον ευρωπαϊκό προϋπολογισμό, οπότε το ποσόν αυτό πρέπει να αφαιρεθεί από τα 22,5 δις € κοκ. 

Το γεγονός δε ότι, βιαζόμαστε πολύ να χαρακτηρίσουμε την ενδεχόμενη στήριξη ως «σχέδιο Μάρσαλ», όταν το ποσόν που θα οδηγηθεί στην Ελλάδα είναι πολύ μικρό σε σχέση με το μέχρι σήμερα κόστος της κρίσης (περί τα 6 δις € μηνιαία, ενώ τα διαθέσιμα 24 δις € από τα αποθεματικά των οργανισμών του δημοσίου έχουν μειωθεί ήδη στα 13,5 δις €, με αποτέλεσμα να υπάρχουν εύλογα μεγάλες ανησυχίες στην κυβέρνηση, όσον αφορά τη ρευστότητα), ενώ θα αργήσει να εκταμιευθεί, οπότε είναι καλύτερα να στηριχθούμε στις δικές μας δυνάμεις και στα σημαντικά ανταγωνιστικά μας πλεονεκτήματα στον τουρισμό απέναντι στις Ιταλία, Ισπανία και Τουρκία, έχοντας μεγάλες ελπίδες επειδή το 80% σχεδόν των τουριστικών εσόδων μας εισπράττεται το εκάστοτε τρίτο τρίμηνο του έτους, «απέσπασε» επίσης την επίθεση του σταθμού – λόγω του ότι ανέφερα πως η κυβέρνηση δεν προγραμμάτισε έγκαιρα το άνοιγμα των ξενοδοχείων για να προλάβουν να προετοιμαστούν ενώ μπορούσε, αφού έχουμε τα χαμηλότερα κρούσματα, όπως όλα τα Βαλκάνια. 

Σε μία χώρα τώρα που ο ρεαλισμός και η αντικειμενικότητα είναι απαισιόδοξα για τα ΜΜΕ που έχουν ως αποστολή τους τη σωστή ενημέρωση των ανθρώπων, είναι δύσκολο να έχει κανείς ελπίδες για το μέλλον – ευχόμενος φυσικά να είναι πάντα καλά οι δημοσιογράφοι αυτού του είδους και να καλούν στις εκπομπές τους εκείνους που ταιριάζουν στην ουτοπική ή/και κομματική εικόνα που θέλουν να μεταδίδουν. 

Να είναι αισιόδοξοι με το δημόσιο χρέος πάνω από το 180% του ΑΕΠ με κατεύθυνση το 220% παρά το ξεπούλημα των πάντων, με το κόκκινο ιδιωτικό στη στρατόσφαιρα (άνω των 330 δις €), με τις τράπεζες στα όρια της επιβίωσης, με τα σπίτια των Ελλήνων να πλειστηριάζονται, με τους παράνομους μετανάστες να πλημμυρίζουν τα νησιά μας και την ενδοχώρα, καθώς επίσης με την επιθετικότητα της Τουρκίας στο ζενίθ, ενώ εμείς συνεχίζουμε να την αντιμετωπίζουμε με την ίδια αποτυχημένη πολιτική του κατευνασμού. 

Η διεθνής εικόνα 

Περαιτέρω, δυστυχώς η Ελλάδα είναι η μοναδική χώρα της ΕΕ που δεν έχει ακόμη δημοσιεύσει τις στατιστικές του πρώτου τριμήνου – οπότε δεν έχουμε στη διάθεση μας στοιχεία, για να μπορέσουμε να προβλέψουμε με κάποια ασφάλεια το ύψος της ύφεσης. Θεωρούμε βέβαια πως με τα προγράμματα στήριξης που δίνονται από την κυβέρνηση, καθώς επίσης με τις δυνατότητες που διαθέτει η χώρα μας, σε συνδυασμό με το ότι έχουμε ήδη βιώσει μία βαθιά ύφεση τα προηγούμενα δέκα χρόνια φτάνοντας την οικονομία μας στο ναδίρ, θα ήταν αδιανόητο να υπερβεί το 4% σε ετήσια βάση – αρκεί να μη γίνουν άλλα λάθη. 

Τζίρος λιανικής στην Ευρωζώνη (μπλε καμπύλη) και
στις Ιταλία (πορτοκαλί), Γαλλία (πράσινη), Γερμανία
(γαλάζια)

Στη Γαλλία όμως και στην Ιταλία η ύφεση διαμορφώθηκε στο -5,3% το πρώτο τρίμηνο, με μεγάλη πτώση του τζίρου του λιανικού εμπορίου κατά -19,7% στην πρώτη και -19,9% στη δεύτερη, όταν στη Γερμανία μειώθηκε μόλις κατά -4,5% (γράφημα). Σημαντική πτώση του τζίρου της λιανικής είχαμε επίσης στην Πορτογαλία και στην Ισπανία – ενώ για την Ελλάδα που τζίρος λιανικής έχει καταρρεύσει από το 2010, δεν έχουμε ακόμη στοιχεία (γράφημα). Ανάλογα αυξήθηκε η ανεργία σε όλες τις χώρες, με εξαίρεση τη Γερμανία – παράλληλα με την άνοδο των αποπληθωριστικών πιέσεων. 

Τζίρος λιανικής στην Ελλάδα (πράσινη καμπύλη,
δεν υπάρχουν στοιχεία 2020), στην Ισπανία
(πορτοκαλί) και στην Πορτογαλία (γαλάζια).

Όσον αφορά τις Η.Π.Α., οι οποίες για πολλά χρόνια λειτουργούσαν υποδειγματικά σε σχέση με τη δημοσιονομική τόνωση της ζήτησης και με την καταπολέμηση της ανεργίας, κατορθώνοντας να ξεφύγουν πρώτες από τη χρηματοπιστωτική κρίση του 2008, αυτή τη φορά δεν φαίνεται να τα καταφέρνουν. Η ύφεση διαμορφώθηκε επίσης στο -5%, ενώ από το Μάρτιο και μετά υπέβαλλαν νέες αιτήσεις επιδομάτων ανεργίας πάνω από 33.000.000 άνθρωποι – εκτοξεύοντας την ανεργία στο 14,7% από μόλις 3,5% το Φεβρουάριο, στο υψηλότερο ποσοστό δηλαδή που καταγράφηκε ποτέ μετά το δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο. 

Υπολογίζεται δε πως θα χαθούν από την πανδημία συνολικά 28.000.000 θέσεις εργασίας, όταν το 2008 χάθηκαν περίπου 9.000.000 – ενώ η σύγκριση των Η.Π.Α. με την ΕΕ και με την Ιαπωνία (γράφημα), είναι απογοητευτική. Κατά την άποψη μας λοιπόν, η δολοφονία του μαύρου Αμερικανού ήταν η αφορμή και όχι η αιτία των πρωτοφανών κοινωνικών εξεγέρσεων σε πολλές Πολιτείες της χώρας, όπου επιβλήθηκαν σε αρκετές απαγορεύσεις εξόδου από το σπίτι – ενώ στην Ουάσιγκτον έχει ενεργοποιηθεί ήδη η «Εθνική Φρουρά», με τις διαδηλώσεις και τις επιθέσεις να κλιμακώνονται, καθώς επίσης με την πολιορκία του Λευκού Οίκου. 

Εξέλιξη ανεργίας στην ΕΕ (μπλε καμπύλη), στις
Η.Π.Α. (κόκκινη) και στην Ιαπωνία (πράσινη).

Οι κυβερνητικές μονάδες συμπεριφέρθηκαν βίαια τόσο εναντίον των διαδηλωτών, όσο και των εκπροσώπων των ΜΜΕ – ενώ ο πρόεδρος Trump ζήτησε από τους αστυνομικούς και από τις Πολιτείες να σκληρύνουν τη στάση τους απέναντι στους «ταραξίες». Τα γεγονότα αυτά δεν είναι καθόλου θετικά για τις επερχόμενες αμερικανικές εκλογές – για τις οποίες σίγουρα ανησυχεί ο κ. Trump, αφού δεν εκλέχθηκε ποτέ στην ιστορία για δεύτερη φορά πρόεδρος υπό τέτοιες συνθήκες. Εύλογα δε ανησυχεί η Ευρώπη και κυρίως η Γαλλία για ανάλογες καταστάσεις – κάτι που μάλλον ανάγκασε τη Γερμανία να προβεί στην πρόταση του «Ταμείου Ανασυγκρότησης», με την Ιταλία και με την Ισπανία σε ακόμη χειρότερη θέση από ότι η Γαλλία. 

Διαδηλώσεις στις σημαντικότερες αμερικανικές Πολιτείες.

Στην Ελλάδα τώρα, η οποία ελπίζει στα 22,5 δις € συν τα 9,5 δις € δάνεια από το Ταμείο Ανασυγκρότησης (πηγή), στα 7-8 δις € από το πρόγραμμα SURE, την ΕΙΒ και τον ESM, ενώ το σίγουρο είναι το ΕΣΠΑ 2021-2027 ύψους 19 δις €, οι ταμειακές συνθήκες είναι ασφυκτικές – αφού τα χρήματα αυτά θα καθυστερήσουν (με εξαίρεση τα 748 εκ. € από τα κέρδη των ομολόγων – ANFA’s SMP’s), τα μέτρα που εφαρμόσθηκαν κοστίζουν, ενώ τα φορολογικά έσοδα του δημοσίου μειώνονται («μόλις» -17% τον Απρίλιο μεν, αλλά λόγω του ότι αρκετοί έκαναν χρήση των εκπτώσεων). 

H προβλεπόμενη πτώση των δημοσίων εσόδων θα είναι ακόμη μεγαλύτερη τους επόμενους μήνες, λόγω των μειώσεων του ΦΠΑ στην εστίαση, στον τουρισμό και στις μεταφορές – όταν η εκταμίευση της δεύτερης φάσης της επιστρεπτέας προκαταβολής (πηγή) στα τέλη Ιουνίου θα απαιτήσει ακόμη 1,1 δις € και τα τοκοχρεολύσια 3,2 δις € τον Ιούλιο. Ακόμη λοιπόν και αν τα πρώτα χρήματα από το πρόγραμμα SURE (1,4 δις € έως 2,4 δις €) δοθούν πιο γρήγορα, θα απαιτηθεί η προσφυγή στις αγορές για νέο δανεισμό – σε μία εποχή που όλες οι χώρες ενεργούν ανάλογα, απορροφώντας τεράστια ποσά. 

Επίλογος 

Ολοκληρώνοντας, τα πάντα εξαρτώνται από το τουρισμό – με το δεύτερο μεγάλο πυλώνα της οικονομίας μας, με τη ναυτιλία (17,3 δις € έσοδα το 2019) να αντιμετωπίζει επίσης προβλήματα. Το λανθασμένο οικονομικό μας μοντέλο λοιπόν (πηγή), όπου ο τουρισμός και η ναυτιλία, άμεσα και έμμεσα, παράγουν το 40% του ΑΕΠ μας, μας «εκδικείται» ξανά – όπως ακριβώς συνέβη το 2008, χωρίς να κάνουμε έκτοτε τίποτα για να το αλλάξουμε. Αντίθετα το επιδεινώσαμε, αυξάνοντας το ποσοστό της συμμετοχής του τουρισμού στο ΑΕΠ μας, ταυτόχρονα με τη μείωση των κατά κεφαλήν εσόδων – κατ’ εντολή της Γερμανίας που θέλει να μετατραπούν οι χώρες του νότου αφενός μεν σε αποθήκες παράνομων μεταναστών, αφετέρου στα φθηνά γκαρσόνια της Ευρώπης εξαγοράζοντας αεροδρόμια, ξενοδοχεία κλπ. 

Μίας Γερμανίας που είναι σήμερα οικονομικά ισχυρότερη από ποτέ, ανακοινώνοντας μέτρα μόνο για τη δική της οικονομία ύψους 1,1 τρις €, όταν για όλες τις άλλες χώρες της ΕΕ μόλις 750 δις € – από τα οποία θα εισπράξει επίσης κάποια ποσά. Όσο και να επιθυμούμε επομένως να είμαστε αισιόδοξοι, στην κατάσταση που έχει οδηγηθεί η οικονομία μας από τις κυβερνήσεις της, στην τρισχειρότερη κατάσταση της δηλαδή σε σχέση με το 2010, καθώς επίσης στην κατάσταση που ευρίσκεται η παγκόσμια οικονομία, με τις εισοδηματικές ανισορροπίες (ανάλυση), με τις φούσκες και με τα πρωτοφανή βουνά χρέους που έχουν συσσωρευτεί στον πλανήτη, δεν μας είναι εύκολο – ενώ υπάρχουν επί πλέον εστίες πυρκαγιάς τόσο στην Ελλάδα (εθνικά, παράνομη μετανάστευση), όσο και σε πολλές άλλες χώρες, από το Χονγκ Κονγκ για την Κίνα έως τις πρωτοφανείς, βίαιες κοινωνικές εξεγέρσεις στις Η.Π.Α.

Βασίλης Βιλιάρδος

Πηγή : https://analyst.gr