Κορώνα κραχ;

Σε παγκόσμιο επίπεδο, οι κυβερνήσεις προσποιούνται πως ο ιός είναι το πρόβλημα της οικονομίας – όχι οι πάσης φύσεως δομικές και εισοδηματικές ανισορροπίες που συσσωρεύτηκαν τα τελευταία χρόνια ή οι τεράστιες φούσκες στις αγορές παγίων. Μεταξύ άλλων με την ανεύθυνη, μη συμβατική πολιτική των κεντρικών τραπεζών, με αποτέλεσμα να διατηρούνται τεχνητά στη ζωή ζόμπι εταιρίες και τράπεζες – καθώς επίσης να αυξάνονται σε επίπεδα ρεκόρ τα χρέη των κρατών, των επιχειρήσεων, των τραπεζών και των νοικοκυρών, χρηματοδοτούμενα με ένα βουνό ομολόγων με αρνητικά επιτόκια! Εν προκειμένω μοιάζει σαν να κατηγορεί κανείς ως υπεύθυνο μίας έκρηξης αυτόν που πετάει κάτω ένα αναμμένο σπίρτο, σε μία περιοχή που προηγουμένως δεκάδες άλλοι είχαν πλημμυρίσει με τόνους βενζίνης. Με απλά λόγια, όπως οι κερδοσκόποι το 2008 ή η Ελλάδα το 2010, ήταν μία από τις πολλές υπάρχουσες καρφίτσες, οι οποίες έσπασαν τις τεράστιες φούσκες που προϋπήρχαν, έτσι και ο κορωνοϊός είναι ένας από τους πολλούς δυνητικούς καταλύτες που θα μπορούσαν να αφαιρέσουν τον κοπανιστό αέρα – με τον οποίο είχαν γεμίσει οι αγορές που από πολύ καιρό τώρα αποσυνδέθηκαν από την πραγματική οικονομία.

Ανάλυση

Όπως φαίνεται το κραχ στα χρηματιστήρια, τόσο στο ελληνικό, όσο και στα διεθνή, θα αποδοθεί στην πανδημία – αφού οι άνθρωποι θέλουν πάντοτε να «φορτώνουν» τις δικές τους ευθύνες σε άλλους ή σε κάτι άλλο. Για παράδειγμα η κυβέρνηση μας, η οποία δεν σκέφθηκε καν να απαγορεύσει έγκαιρα τις ανοιχτές πωλήσεις (short selling), πόσο μάλλον να κλείσει το χρηματιστήριο – ενώ θα αποδώσει την ύφεση που ήδη υπήρχε από το τέταρτο τρίμηνο του 2019 (ενώ ίσως υπερβεί το -10% αφού δεν πήρε κανένα μέτρο και ισχυριζόταν πως το χρέος μας είναι βιώσιμο, ούτε άλλαξε το αποτυχημένο μας οικονομικό μοντέλο), στην πανδημία!

Ίσως οφείλουμε να θυμηθούμε εδώ τον υπεύθυνο που κατονόμασε η ΝΔ κατά τη διάρκεια των πυρκαγιών στην Ηλεία, το «βασιλιά άνεμο» ή την παράνομη μετανάστευση που διπλασιάσθηκε τους πρώτους δύο μήνες της διακυβέρνησης της, στους Τούρκους – επειδή δεν σκέφθηκε να οχυρώσει τα σύνορα μας, με αποτέλεσμα σήμερα να έχει εξελιχθεί σε προσπάθεια μαζικής εισβολής τόσο στον Έβρο, όσο και στα νησιά μας που πλέον βάλλονται με σαπιοκάραβα γεμάτα εισβολείς (όχι με φουσκωτά, για να μην τα τρυπάμε). Ένα από αυτά έφτασε μέχρι τη Τζιά, χωρίς να γίνει αντιληπτό από κανέναν – ενώ στην συνέχεια το έριξαν στα βράχια και το λιμενικό διέσωσε τους παράνομους μετανάστες!

Όπως λοιπόν η κρίση των ενυπόθηκων δανείων χαμηλής εξασφάλισης του 2008 και το τότε κραχ αποδόθηκαν στους άπληστους κερδοσκόπους (όχι στην απορρύθμιση των αγορών που είχαν πάψει ανεύθυνα να ελέγχονται από τα κράτη) ή η ευρωπαϊκή κρίση χρέους του 2010 που αποδόθηκε στη δήθεν υπερχρεωμένη Ελλάδα και στους τεμπέληδες Έλληνες (όχι στο μη αλληλέγγυο και θνησιγενές σύστημα του ευρώ, καθώς επίσης στην εχθρότητα της Γερμανίας, σε συνδυασμό με την απάτη της ΕΛΣΤΑΤ), έτσι και η σημερινή έχει ήδη αποδοθεί στην κινεζική πανδημία – με πολλές πιθανότητες να ονομαστεί «Κορώνα κραχ». 

Αυτό τουλάχιστον συμπεραίνεται από τις δηλώσεις πολλών κυβερνήσεων – μεταξύ των οποίων της ελληνικής που συνεχίζει να υποστηρίζει πως το δημόσιο χρέος είναι βιώσιμο, ενώ αδιαφορεί στην ουσία για το κόκκινο ιδιωτικό, παρά το ότι είναι μακράν το μεγαλύτερο στην παγκόσμια ιστορία. Της ίδιας κυβέρνησης που συνέβαλλε τα μέγιστα, μαζί με το ΠΑΣΟΚ, στην αποψίλωση του συστήματος Υγείας – με αποτέλεσμα να κληθούν σήμερα να το πληρώσουν με τη ζωή τους πολλοί αθώοι Έλληνες.

Της ίδιας κυβέρνησης που δεν έχει τη δυνατότητα να στηρίξει σήμερα σοβαρά την οικονομία, δηλώνοντας πως θα δαπανήσει μόλις 2 δις €, όταν η Πορτογαλία 9,2 δις € και η Γερμανία πάνω από 500 δις € – ενώ έχει εναποθέσει ξανά τις ελπίδες της στη στήριξη εκείνης της ΕΕ που χρεοκόπησε την Ελλάδα το 2012, για να διασωθούν οι γερμανικές και οι γαλλικές τράπεζες, ενώ την προορίζει για στρατόπεδο συγκέντρωσης παράνομων μεταναστών, έχοντας κλείσει τα δικά της σύνορα.

Της ίδιας κυβέρνησης που αντί να μειώσει το ΦΠΑ, τουλάχιστον στα βασικά είδη διατροφής, όπως το γάλα, το ψωμί κοκ., το μείωσε προσχηματικά στα πλαστικά γάντια και στα αντισηπτικά – ενώ οι υπουργοί της δεν διστάζουν να συμπεριφέρονται θεατρινίστικα, εμφανιζόμενοι με μάσκες προστασίας της αναπνοής στις τηλεοράσεις, αντί να προστατεύουν τους Έλληνες από την αισχροκέρδεια που διαπιστώνεται τόσο στις μάσκες, όσο και στη βενζίνη που παραμένει πανάκριβη, με το βαρέλι πετρέλαιο τώρα στα 21 δολάρια! 

Η Ελλάδα χρειάζεται σοβαρούς πολιτικούς και όχι θεατρίνους – σε καμία περίπτωση κυβερνήσεις που δεν γνωρίζουν πως «το διοικείν εστί προβλέπειν» (Αλκιβιάδης) και που δεν παίρνουν καθόλου μέτρα προστασίας. Για παράδειγμα, τη δημιουργία κεφαλαιακών ρεζερβών όταν το δεκαετές ομόλογο είχε επιτόκιο κάτω από 1%, ενώ σήμερα πλησιάζει το 4% (γράφημα) – ή την κήρυξη της χώρας σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης με το άρθρο 78 της ΕΕ που είχαμε έγκαιρα επισημάνει (ανάλυση), αμέσως όταν διαπιστώθηκε ο βίαιος εποικισμός των νησιών μας μέσω της μαζικής εισβολής των υποκινούμενων από τους Τούρκους παράνομων μεταναστών.

Η διεθνής εικόνα

Σε παγκόσμιο επίπεδο τώρα, οι κυβερνήσεις προσποιούνται πως ο ιός είναι το πρόβλημα της οικονομίας – όχι οι πάσης φύσεως δομικές και εισοδηματικές ανισορροπίες που συσσωρεύτηκαν τα τελευταία χρόνια ή οι τεράστιες φούσκες στις αγορές παγίων. Μεταξύ άλλων με την ανεύθυνη, μη συμβατική πολιτική των κεντρικών τραπεζών, με αποτέλεσμα να διατηρούνται τεχνητά στη ζωή ζόμπι εταιρίες και τράπεζες – καθώς επίσης να αυξάνονται σε επίπεδα ρεκόρ τα χρέη των κρατών, των επιχειρήσεων, των τραπεζών και των νοικοκυρών, χρηματοδοτούμενα με ένα βουνό ομολόγων με αρνητικά επιτόκια!

Εν προκειμένω μοιάζει σαν να κατηγορεί κανείς ως υπεύθυνο μίας έκρηξης αυτόν που πετάει κάτω ένα αναμμένο σπίρτο, σε μία περιοχή που προηγουμένως δεκάδες άλλοι είχαν πλημμυρίσει με τόνους βενζίνης. Με απλά λόγια, όπως οι κερδοσκόποι το 2008 ή ο ηλίθιος κρίκος της Ευρωζώνης το 2010, η Ελλάδα, ήταν μία από τις πολλές υπάρχουσες καρφίτσες, οι οποίες έσπασαν τις τεράστιες φούσκες που προϋπήρχαν, έτσι και ο κορωνοϊός είναι ένας από τους πολλούς δυνητικούς καταλύτες που θα μπορούσαν να αφαιρέσουν τον κοπανιστό αέρα, με τον οποίο είχαν γεμίσει οι αγορές που από πολύ καιρό τώρα αποσυνδέθηκαν από την πραγματική οικονομία.

Συνεχίζοντας, ακριβώς όπως ο κορωνοϊός είναι πραγματικά επικίνδυνος για ανθρώπους που αντιμετώπιζαν από πριν άλλα προβλήματα υγείας, έτσι και στην οικονομία θα πληγούν θανατηφόρα κυρίως κράτη, τράπεζες, επιχειρήσεις και νοικοκυριά που προηγουμένως ήταν προβληματικά – υπερχρεωμένα, αποδυναμωμένα από τα μνημόνια και την πολιτική λιτότητας, με λανθασμένα οικονομικά μοντέλα κοκ.

Περαιτέρω, δεν πρέπει να ξεχνάμε πως η ίδια λανθασμένη νομισματική πολιτική, τότε της Fed, προκάλεσε τη Μεγάλη Ύφεση του 1929 – σημειώνοντας πως μεταξύ των ετών 1921 και 1929 η αμερικανική κεντρική τράπεζα αύξησε την ποσότητα χρήματος κατά 62%. Ακριβώς όπως σήμερα δε, η ποσότητα αυτή δεν προκάλεσε πληθωρισμό στις τιμές των καταναλωτικών προϊόντων, αλλά στις τιμές των παγίων (μετοχές, ακίνητα κλπ.) – με τελικό αποτέλεσμα το εκρηκτικό σπάσιμο της φούσκας που τελικά οδήγησε στο 2ο Παγκόσμιο Πόλεμο.

Άλλωστε η ίδια η Fed το παραδέχθηκε – ενώ ο Milton Friedman, σε συνεργασία με την Anna Schwarz, τεκμηρίωσαν με μία κοινή μελέτη τους πως χωρίς τη Fed δεν θα είχε υπάρξει η Μεγάλη Ύφεση. Το ίδιο ανέφερε παραδόξως σε μία ομιλία του το 2002 ο πρώην επικεφαλής της Fed, ο Ben Bernanke – κάνοντας όμως ακριβώς το αντίθετο, όταν ξέσπασε η χρηματοπιστωτική κρίση του 2008. Μεταξύ δε των ετών 2002 και 2007 η αμερικανική κεντρική τράπεζα αύξησε την ποσότητα χρήματος (Μ2) κατά 39%, από τα 5,4 τρις $ στα 7,5 τρις $ – με αποτέλεσμα το κραχ του 2008.

Δυστυχώς όμως, δεν έμαθε απολύτως τίποτα, αφού από το 2008 έως το 2019 αύξησε ξανά την ποσότητα χρήματος – πολύ περισσότερο αυτή τη φορά, κατά 103% δηλαδή, από τα 7,5 τρις $ στα 15,2 τρις $, παράλληλα με το μηδενισμό των βασικών επιτοκίων. Την ίδια περίπου χρονική περίοδο ο δείκτης Dow Jones αυξήθηκε κατά 128% – από τις αρχές του 2008 (γράφημα). Ακόμη χειρότερα, την ίδια εάν όχι χειρότερη τακτική ακολούθησαν και οι άλλες μεγάλες κεντρικές τράπεζες – με αποκορύφωμα την ελβετική που αύξησε την ποσότητα χρήματος από τα 50 δις φράγκα το 2008 στα 584 δις φράγκα το 2019, δηλαδή πάνω από 1.000%!

Διαπιστώνεται λοιπόν πως ναι μεν οι κεντρικές τράπεζες λειτουργούν ως πυροσβέστες, σβήνοντας πυρκαγιές που έχουν οι ίδιες ανάψει προηγουμένως, παράλληλα όμως πλημμυρίζουν με βενζίνη ακόμη μεγαλύτερες περιοχές – οπότε όταν ξεσπάει η επόμενη πυρκαγιά, από κάποιο τυχαίο σπίρτο, δεν είναι πλέον σε θέση να τη σβήσουν, όπως μάλλον θα συμβεί σήμερα, με απρόβλεπτα επακόλουθα για το χρηματοπιστωτικό μας σύστημα και την παγκόσμια ειρήνη. Σε κάθε περίπτωση, αργά ή γρήγορα φτάνει η στιγμή MINSKY – στον οποίο έχουμε αναφερθεί πολλές φορές σχετικά πρόσφατα, προειδοποιώντας για το επερχόμενο κραχ τεραστίων διαστάσεων (ανάλυση). Μέχρι τώρα πάντως το κραχ συνεχίζεται ακάθεκτο (γράφημα) – παρά τις ενέσεις ρευστότητας της Fed, τα μηδενικά επιτόκια και τη στήριξη των 850 δις $ που υποσχέθηκε ο πρόεδρος Trump.

Επίλογος

Με κριτήριο τις πρόσφατες αντιδράσεις των κεντρικών τραπεζών, όπως στο παράδειγμα της Fed που μείωσε πανικόβλητη την Κυριακή το βράδυ τα επιτόκια στο 0%, ενώ δήλωσε πως θα τυπώσει 700 δις $ πλημμυρίζοντας τις αγορές, η τάση που αναλύσαμε δεν πρόκειται να σταματήσει – ενώ αυτή τη φορά θα είναι πολύ επικίνδυνη, λόγω της μειωμένης παραγωγής εξαιτίας της διακοπής των παγκοσμίων αλυσίδων εφοδιασμού.

Οι μεγάλες απειλές εν προκειμένω, για τις οποίες οφείλουμε να είμαστε προετοιμασμένοι, θα είναι είτε ο στασιμοπληθωρισμός, είτε ο υπερπληθωρισμός – δύο τρομακτικά σενάρια (το δεύτερο πολύ θετικό για τις μετοχές, άρα για τις ελίτ) που θα ήταν κατά πολύ πιο επώδυνα, από την ύφεση που προβλεπόταν. Εάν παρ’ ελπίδα συμβούν, τότε θα βιώσουμε πραγματικά το παταγώδες τέλος μίας εποχής – κάτι πολλαπλάσια δυσμενέστερο από την πανδημία του κορωνοϊού.

Βασίλης Βιλιάρδος

 

Πηγή : https://analyst.gr