Το αμερικανικό πολιτικό ρίσκο

Παρά το ότι σύσσωμο το «καθεστωτικό σύστημα» των Η.Π.Α. τάσσεται υπέρ της υποψηφιότητας της κυρίας Clinton, τα αποτελέσματα δεν είναι εύκολο να προβλεφθούν – ενώ αρκετές χώρες του πλανήτη αγωνιούν, τόσο όσον αφορά τα γεωπολιτικά επακόλουθα για τις ίδιες, όσο και τα οικονομικά.

Υπάρχουν πάρα πολλές χώρες, εκτός από τις παγκόσμιες χρηματοπιστωτικές αγορές και τους ελίτ της υπερδύναμης, οι οποίες αγωνιούν και ανησυχούν για τα αποτελέσματα των εκλογών στις Η.Π.Α. – για το πολιτικό ρίσκο. Από γεωπολιτικής πλευράς, οι πλέον ανήσυχες είναι ασφαλώς η Ρωσία (άρθρο), η Κίνα και το Ιράν – ενώ δεν πρέπει να υποτιμώνται η Τουρκία και η Σαουδική Αραβία. 

Από οικονομικής πλευράς όμως οι χώρες που κυρίως προβληματίζονται είναι εκείνες, οι οποίες έχουν μεγάλα πλεονάσματα στο εμπορικό τους ισοζύγιο με τις Η.Π.Α. – πριν από όλες η Κίνα και η Γερμανία, ακολουθούμενες από την Ιαπωνία και το Μεξικό. Όπως άλλωστε διαπιστώνεται από το γράφημα που ακολουθεί, τα πλεονάσματα τους είναι πολύ μεγάλα – ενώ η πέμπτη κατά σειρά χώρα, η Ιρλανδία, έχει μεν πλεονάσματα, αλλά οφείλονται κυρίως στη δραστηριοποίηση των αμερικανικών εταιρειών που είναι εγκατεστημένες εκεί (αφενός μεν για φορολογικούς λόγους, αφετέρου για να παρακάμπτουν τα εμπόδια, όσον αφορά τις πωλήσεις των προϊόντων τους στην ΕΕ και στην Ευρωζώνη). 

Επεξήγηση γραφήματος: Εμπορικό έλλειμμα των Η.Π.Α. ανά χώρα, σε
ετήσια βάση και σε δις $, με αναφορά στον Ιούλιο του 2016. Κίνα (μπλε
επιφάνεια), Γερμανία (κόκκινη), Ιαπωνία (πράσινη), Μεξικό (καφέ),
Ιρλανδία (μωβ), λοιπός πλανήτης (γκρίζα).

Περαιτέρω, η Κίνα είναι ασφαλώς η πλέον ανήσυχη, επειδή αφενός μεν τα πλεονάσματα της με τις Η.Π.Α. υπερβαίνουν τα 400 δις $ (το 47% των συνολικών εμπορικών ελλειμμάτων της υπερδύναμης), αφετέρου λόγω του ότι παράγει και εξάγει πολλά «πρόδρομα» προϊόντα και πρώτες ύλες – οι οποίες χρησιμοποιούνται από τους δυτικούς πολυεθνικούς ομίλους. Το γεγονός αυτό διαπιστώνεται από το μερίδιο της στις παγκόσμιες εξαγωγές, το οποίο το 2015 ήταν της τάξης του 14% – ακολουθούμενη από τις Η.Π.Α. (9%), τη Γερμανία (8%) και την Ιαπωνία (4%). 

Πόσο μάλλον όταν και οι δύο υποψήφιοι για την αμερικανική προεδρία έχουν δηλώσει ότι, στο μέλλον θα είναι πιο αυστηροί με την Κίνα – όσον αφορά τις ανέντιμες πρακτικές που χρησιμοποιεί στο εμπόριο, καθώς επίσης τη χειραγώγηση των τιμών των προϊόντων της (επιδοτήσεις, νομισματική ισοτιμία κλπ.), έτσι ώστε να είναι πιο ανταγωνιστικά. 

Ειδικότερα, η κυρία Clinton ανέφερε πως θα επιδιώξει την πιστή τήρηση των εμπορικών κανόνων, υποσχόμενη πως θα υπογράφει καινούργιες εμπορικές συμφωνίες μόνο εφόσον (α) δημιουργούν νέες θέσεις εργασίας (β) προσφέρουν υψηλότερους μισθούς στους αμερικανούς εργαζομένους και (γ) προωθούν την εσωτερική ασφάλεια της χώρας. Ως εκ τούτου, η Κίνα θα έχει μεγαλύτερες δυσκολίες στο μέλλον, όσον αφορά τη σύναψη συμφωνιών – ενώ η Γερμανία λιγότερες, όσο αποδέχεται τη θέση της ως μία χώρα υποτελής της υπερδύναμης. 

Ο κ. Trump όμως τοποθετείται πολύ πιο ριζοσπαστικά και αυστηρά απέναντι στην Κίνα – έχοντας δηλώσει μεταξύ άλλων πως θα απαιτήσει από τον υπουργό οικονομικών του να τοποθετήσει τη χώρα σε εκείνες που χειραγωγούν το νόμισμα τους και άρα διεξάγουν έναν συναλλαγματικό πόλεμο εναντίον των Η.Π.Α., οπότε απαιτούνται κυρώσεις. 

Ανακοίνωσε επίσης πως θα επιβάλλει «δασμούς τιμωρίας» στα προϊόντα που εξάγει η Κίνα στη χώρα του, οι οποίοι θα φτάνουν έως και στο 45% – έναντι 4% κατά μέσον όρο σήμερα. Τέλος, δήλωσε πως θα πρέπει να αποχωρήσουν οι Η.Π.Α. από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Εμπορίου (WTO), ενδεχομένως και από την ελεύθερη εμπορική ζώνη της Βορείου Αμερικής (NAFTA) – ένα ενδεχόμενο που θα προβλημάτιζε τόσο το Μεξικό, όσο και τον Καναδά. 

Συνεχίζοντας, οι μεγάλες επιτυχίες της Κίνας στις Η.Π.Α., όσον αφορά τις εξαγωγές της, αποτελούν ταυτόχρονα την Αχίλλειο πτέρνα της – αφού είτε κερδίσει ο ένας, είτε ο άλλος υποψήφιος, θα υποστεί μεγάλες ή μεγαλύτερες ζημίες. Αναλυτικότερα, το τελευταίο καταγεγραμμένο δωδεκάμηνο εξήγαγε εμπορεύματα αξίας 443 δις $ στις Η.Π.Α., τα οποία αντιστοιχούν στο 4% του ΑΕΠ της. Εάν λοιπόν υποθέσει κανείς πως το 75% αυτών των προϊόντων παράγονται στο εσωτερικό και με δικές της πρώτες ύλες, τότε τουλάχιστον το 3% του ΑΕΠ της εξαρτάται απ’ ευθείας από την αμερικανική ζήτηση. 

Σύμφωνα τώρα με ορισμένες οικονομικές αναλύσεις, εάν εκλεγεί η κυρία Clinton οι πωλήσεις στις Η.Π.Α. θα επιβραδυνθούν – κοστίζοντας στην Κίνα περί το 0,2% του ΑΕΠ της. Εάν όμως εκλεγεί ο κ. Trump, επιβάλλοντας στη χειρότερη των περιπτώσεων 45% δασμούς, οι εξαγωγές της Κίνας θα μειωθούν κατά 40% – ενώ την ίδια στιγμή οι εισαγωγές των Η.Π.Α. από άλλες χώρες θα αυξάνονταν κατά 30%. 

Εάν τώρα θέλει να είναι κανείς συντηρητικός, αποφεύγοντας τις υπερβολές, το κόστος τυχόν εκλογής του κ. Trump για την Κίνα θα είναι της τάξης του 1% του ΑΕΠ της – οπότε είναι πολύ πιθανόν ο ρυθμός ανάπτυξης της να μην υπερβεί το 5%. Σε μία τέτοια περίπτωση, η κυβέρνηση της Κίνας δεν θα μπορούσε να εμποδίσει την απογοήτευση του πληθυσμού – οπότε θα ξεσπούσαν αναμφίβολα μεγάλες κοινωνικές αναταραχές. 

Πόσο μάλλον εάν η Fed αύξανε τα βασικά της επιτόκια, όπως απαιτεί ο κ. Trump, με αποτέλεσμα να σπάσει η φούσκα των ακινήτων στην Κίνα – η οποία αμέσως μετά θα προκαλούσε μία μεγάλη τραπεζική κρίση σε μία χώρα που ο ιδιωτικός της τομέας είναι σε υπερβολικό βαθμό χρεωμένος, με σοβαρότατες συνέπειες για τον υπόλοιπο πλανήτη. 

Ολοκληρώνοντας, αυτό που είναι βέβαιο όποιος και αν κερδίσει τις αμερικανικές εκλογές είναι το ότι, οι Αρχές της υπερδύναμης θα είναι πιο αυστηρές με την Κίνα – ελέγχοντας εάν επιδοτεί τις βιομηχανίες της προάγοντας τον αθέμιτο ανταγωνισμό, εάν τηρεί τους περιβαλλοντικούς κανόνες, εάν προστατεύει επαρκώς τα δικαιώματα βιομηχανικής και πνευματικής ιδιοκτησίας κοκ. 

Επίσης είναι βέβαιο πως οι αγορές δεν έχουν ακόμη προεξοφλήσει το ρίσκο τυχόν εκλογής του κ. Trump, ίσως επειδή τάσσονται μαζικά εναντίον του – θεωρώντας πως δεν πρόκειται να κερδίσει, όπως συνέβαινε με το δημοψήφισμα στη Μ. Βρετανία, όπου βρέθηκαν εντελώς απροετοίμαστες.

Πηγή : http://www.analyst.gr