Η ανατομία της κρίσης

Το κραχ που ξεκίνησε την προηγούμενη εβδομάδα, φτάνοντας στο ζενίθ του χθες, κάνει το πρώτο του διάλειμμα – ενώ δεν ήταν ανάλογο με αυτό του 1987, παρά το ότι οι σημερινές συνθήκες της οικονομίας παγκοσμίως είναι απείρως χειρότερες

Η πρόσφατη κρίση της Κίνας (άρθρο) αποτελεί μόνο την κορυφή του παγόβουνου – αφού πολλές άλλες χώρες και περιοχές του πλανήτη υποφέρουν από μία σειρά δικών τους προβλημάτων, διαφορετικά η κάθε μια, η αντιμετώπιση των οποίων δεν είναι καθόλου εύκολη.

Ειδικά όσον αφορά την Κίνα, το βασικό πρόβλημα που αντιμετωπίζει είναι το οικονομικό της μοντέλο, το οποίο έχει πάψει πλέον να λειτουργεί (άρθρο) – ενώ μαστίζεται από τα επακόλουθα του, όπως είναι η μείωση του ρυθμού ανάπτυξης, η φούσκα των χρηματιστηρίων που έχει μόλις εκραγεί σε συνδυασμό με την επί πιστώσει αγορά μετοχών (γράφημα), οι υπερβολές στην αγορά ακινήτων (υψηλές τιμές, κενά κτίρια κλπ.), καθώς επίσης τα τεράστια προβλήματα του σκιώδους κυρίως τραπεζικού της τομέα.

Η μείωση του ρυθμού ανάπτυξης της Κίνας έχει προκαλέσει μεγάλες αναταράξεις στα κράτη που την προμηθεύουν με πρώτες ύλες, καθώς επίσης με ενέργεια, όπως είναι η Ρωσία, το Καζακστάν και η Αυστραλία – σημειώνοντας πως η χώρα είναι η δεύτερη μεγαλύτερη παγκοσμίως, όσον αφορά τις εισαγωγές, μετά τις Η.Π.Α.

Η μείωση δε της ισοτιμίας του νομίσματος της, στην προσπάθεια της να αυξήσει τις εξαγωγές για να αναθερμάνει το ρυθμό ανάπτυξης, εντείνει το νομισματικό πόλεμο που ευρίσκεται σε εξέλιξη στον πλανήτη – γεγονός που προκαλεί μεγάλα προβλήματα στη γειτονική της περιοχή και ιδιαίτερα στην Ιαπωνία, η οποία διεξάγει το μεγαλύτερο νομισματικό πείραμα στην παγκόσμια ιστορία, με ελάχιστες πιθανότητες επιτυχίας.

Οι χώρες παραγωγής ενέργειας 

Οι χώρες παραγωγής ενέργειας τώρα, δεν αντιμετωπίζουν προβλήματα μόνο λόγω της μείωσης των εισαγωγών εκ μέρους της Κίνας – αλλά, επίσης, εξ αιτίας της επιθετικής πολιτικής που υιοθέτησε η Σαουδική Αραβία, με αποτέλεσμα την κατάρρευση των τιμών της ενέργειας.

Μεταξύ αυτών συγκαταλέγονται οι Η.Π.Α., το Μεξικό, ο Καναδάς, η ήδη χρεοκοπημένη Βενεζουέλα, η Βραζιλία, η Αυστραλία, η Ρωσία, η Νιγηρία κοκ. – ενώ η είσοδος του Ιράν ξανά στην αγορά ενέργειας, στις αρχές του επομένου έτους, θα αυξήσει περαιτέρω την προσφορά, πιέζοντας τις τιμές προς τα κάτω.

Οι αναπτυσσόμενες οικονομίες

Γενικότερα τώρα, οι αναπτυσσόμενες οικονομίες αντιμετωπίζουν προβλήματα λόγω του διπλασιασμού των χρεών του ιδιωτικού τους τομέα σε δολάρια μετά το 2008 (γράφημα) – όπου, τυχόν άνοδος της ισοτιμίας του δολαρίου, εάν η Fed αποφασίσει τελικά να αυξήσει τα βασικά επιτόκια, θα κλιμακώσει ανάλογα τα χρέη τους, προκαλώντας μαζικές αθετήσεις πληρωμών και χρεοκοπίες.

Επειδή όμως τα δάνεια των περισσοτέρων από αυτές προέρχονται από τις τράπεζες της Ευρώπης, η οικονομική κατάσταση των οποίων δεν είναι καθόλου καλή, ενώ οι ισολογισμοί τους υπερδιογκωμένοι (σε μία τάξη μεγέθους των 30 τρις €, έναντι 15 τρις € των αμερικανικών), τυχόν προβλήματα τους θα μεταφερθούν στην ήπειρο μας – η οποία αυτή τη στιγμή είναι ο μεγάλος κερδισμένος της πτώσης της ισοτιμίας του ευρώ, καθώς επίσης των τιμών της ενέργειας.

Στο σημείο αυτό οφείλουμε να σημειώσουμε πως η χθεσινή άνοδος του ευρώ οφειλόταν κυρίως στις μαζικές ρευστοποιήσεις των χρηματιστηρίων, στην πεποίθηση πως λόγω του κραχ η Fed δεν θα αυξήσει τελικά τα βασικά επιτόκια, καθώς επίσης στις ελπίδες που δημιουργήθηκαν για ένα τέταρτο πακέτο (QE) εκ μέρους της.

Η δυτική υπερχρέωση

Συνεχίζοντας, ένα επόμενο μεγάλο πρόβλημα ολόκληρου του πλανήτη και ιδίως της Δύσης είναι η μεγάλη αύξηση των χρεών, η οποία δεν σταμάτησε καθόλου μετά το 2008 (γράφημα) – χρέη που, εφόσον δεν αντιμετωπισθούν πληθωριστικά ή με μαζικές διαγραφές, επειδή εμποδίζει κάτι ανάλογο η Γερμανία με την πολιτική λιτότητας, οπότε και η Ευρωζώνη, δεν είναι απίθανο να οδηγήσουν σε βίαιες συγκρούσεις.

Η συγκεκριμένη στάση της Γερμανίας πάντως έχει ενοχλήσει σε μεγάλο βαθμό τις Η.Π.Α. – οι οποίες ενδεχομένως προωθούν την αποσταθεροποίηση της Ευρώπης, με στόχο τον περιορισμό της γερμανικής ισχύος. Φαίνεται δε πως, ως συνήθως, η Γερμανία θα κερδίσει πολλές μάχες, αλλά θα χάσει τον πόλεμο – ελπίζοντας να μην παρασύρει όλους εμάς.

Οι γεωπολιτικές συγκρούσεις

Σε όλα τα παραπάνω προστίθενται οι γεωπολιτικές συγκρούσεις, με τις Η.Π.Α. και το δολάριο να προσπαθούν να διατηρήσουν την ηγεμονική τους θέση στον πλανήτη (άρθρο) – με διεκδικητές τις χώρες των BRICS, υπό την ηγεσία της Ρωσίας με την Κίνα.

Οι μεγάλες μάχες διεξάγονται κυρίως στην περιοχή της Μέσης Ανατολής, με επίκεντρο τη Συρία, καθώς επίσης στην Ουκρανία – η οποία βιώνει μία απερίγραπτη καταστροφή, τόσο σε οικονομικό, όσο και σε στρατιωτικό επίπεδο.

Αφενός μεν το ΔΝΤ, αφετέρου ο εμφύλιος πόλεμος, έχουν κυριολεκτικά γονατίσει τη χώρα – με αποτέλεσμα να την εγκαταλείπουν μαζικά οι Πολίτες της, δημιουργώντας ένα επόμενο μεταναστευτικό κύμα προς την Ευρώπη, όπως αυτά από το Ιράκ, τη Συρία, το Αφγανιστάν και τη Β. Αφρική.

Οι κεντρικές τράπεζες

Οι σημερινοί διοικητές της Fed, της ΕΚΤ, της κεντρικής Τράπεζας της Ιαπωνίας, της Μ. Βρετανίας και της Ελβετίας έχουν ένα κοινό σημείο μεταξύ τους: το ότι δεν έχουν αυξήσει ποτέ μέχρι σήμερα, κατά τη διάρκεια της θητείας τους, τα βασικά επιτόκια.

Το γεγονός αυτό τεκμηριώνει από μόνο του τις «ανώμαλες» συνθήκες, στις οποίες βρίσκεται η παγκόσμια οικονομία, καθώς επίσης το χρηματοπιστωτικό σύστημα – ενώ ο καπιταλισμός έχει πάψει πλέον να λειτουργεί ορθολογικά (άρθρο).

Ειδικότερα, επειδή έχουν ήδη περάσει επτά χρόνια από τη χρηματοπιστωτική κρίση του 2008, καθώς επίσης έξι χρόνια από την ύφεση στις σημαντικότερες οικονομικές περιοχές του πλανήτη, η ανάπτυξη θα έπρεπε να είχε επανέλθει εάν επρόκειτο για έναν φυσιολογικό οικονομικό κύκλο – όποτε οι αυξήσεις των επιτοκίων θα ήταν πολύ συχνές.

Πολύ περισσότερο αφού τα μη συμβατικά μέτρα των κεντρικών τραπεζών (διαδοχικές αυξήσεις της ποσότητας χρήματος μέσω των QE), θα έπρεπε να έχουν ήδη αποδώσει – κάτι που φυσικά δεν ισχύει, με αποτέλεσμα τα βασικά επιτόκια να παραμένουν μηδενικά. Πρόκειται λοιπόν για μία ιστορικά πρωτοφανή κατάσταση – για μία άγνωστη γη, για μία αχαρτογράφητη περιοχή, όσον αφορά τη νομισματική πολιτική.

Τα μέτρα δε των κεντρικών τραπεζών όχι μόνο δεν έχουν αποδώσει αλλά, αντίθετα, έχουν διαστρεβλώσει εντελώς τις αγορές – οι οποίες είναι πλέον ανοχύρωτες απέναντι σε ένα οποιοδήποτε σημαντικό εξωτερικό γεγονός, αντίστοιχο με αυτό του παρελθόντος. Για παράδειγμα, σε μία χρεοκοπία μίας ισχυρής τράπεζας, μίας μεγάλης χώρας ή κάτι ανάλογο – το οποίο θα σηματοδοτούσε το ξεκίνημα ενός πραγματικού κραχ, πολύ πιο καταστροφικού από όλα μαζί τα προηγούμενα.

Ειδικά όσον αφορά την Ευρωζώνη, οι εκλογές στην Ιταλία και στη Γαλλία το 2017 θα είναι αποφασιστικές τόσο για τη νομισματική ένωση, όσο και για την ΕΚΤ – ενώ το θνησιγενές ευρώ δεν πρόκειται να επιβιώσει, εάν δεν ακολουθήσει η δημοσιονομική και πολιτική ένωση των χωρών που το έχουν υιοθετήσει.

Η Ελλάδα

Στο εξαιρετικά δύσκολο παγκόσμιο περιβάλλον, το οποίο είναι πολύ χειρότερο από αυτό που ακολούθησε τη χρηματοπιστωτική κρίση του 2008 που τελικά οδήγησε τη χώρα μας στη χρεοκοπία, η ελληνική πολιτική σκηνή έχει κυριολεκτικά καταρρεύσει – ενώ έχει υπογραφεί ένα τρίτο μνημόνιο, μέσω του οποίου έχουν παραδοθεί «τα κλειδιά της Ελλάδας» στη Γερμανία.

Το οδυνηρότερο χαρακτηριστικό του είναι οι ιδιωτικοποιήσεις – οι οποίες, επειδή θα διενεργηθούν από ξένους, θα περιορίσουν ακόμη περισσότερο το βιοτικό επίπεδο των Ελλήνων. Η αιτία είναι το ότι, οι τόκοι και τα μερίσματα των ιδιωτικοποιημένων εταιριών εγκαταλείπουν τη χώρα, ενώ τα φορολογικά έσοδα του δημοσίου μειώνονται με τη βοήθεια της φοροαποφυγής των πολυεθνικών – κάτι που θα αναλύσουμε σε επόμενο κείμενο μας.

Μνημόνια βέβαια που δεν εγκρίνονται ούτε από τις εκάστοτε κυβερνήσεις, ούτε από τους Πολίτες, δεν πετυχαίνουν ποτέ – ακόμη και αν είναι τα καλύτερα δυνατά. Σε κάθε περίπτωση, όσο δεν επιλύεται το βασικότερο πρόβλημα της χώρας, η αποκατάσταση της πιστοληπτικής ικανότητας του δημοσίου και ιδιωτικού της τομέα, μέσω της διαγραφής μέρους των χρεών, δεν πρόκειται να υπάρξει μέλλον.

Στα πλαίσια αυτά, ειδικά όταν βλέπει κανείς πως το ενδιαφέρον των ελληνικών ΜΜΕ επικεντρώνεται στο πολιτικό «κουτσομπολιό», αντί στα πραγματικά προβλήματα της οικονομίας και της κοινωνίας, χάνει κάθε ελπίδα. Πόσο μάλλον όταν διαπιστώνει πως η Γερμανία, μέσω της πρώτης εφημερίδας της (Bild), επεμβαίνει πλέον ανοιχτά στη διαμόρφωση της ελληνικής κοινής γνώμης – με τη βοήθεια των δημοσκοπήσεων.

Έτσι όπως έχουν διαμορφωθεί πάντως οι συνθήκες, η επιλογή των Ελλήνων στις επόμενες εκλογές, οι οποίες θα βυθίσουν ακόμη περισσότερο την οικονομία στο τέλμα, περιορίζεται στο ποιό κόμμα θα εφαρμόσει καλύτερα το νέο μνημόνιο – ουσιαστικά βέβαια στο ποιός θα υπογράφει τις εντολές των ξένων ιδιοκτητών της χώρας, χωρίς να προκαλεί κοινωνικές αντιδράσεις. 

Στα πλαίσια αυτά, η επιλογή των Γερμανών φαίνεται να είναι η συγκυβέρνηση των δύο μεγάλων κομμάτων, με τον ίδιο πρωθυπουργό – ο οποίος μάλλον συνεχίζει να έχει την εμπιστοσύνη της πλειοψηφίας, απλά και μόνο επειδή την έχει χάσει εντελώς το παλαιότερο πολιτικό καθεστώς.

Επίλογος 

Το κραχ που ξεκίνησε την προηγούμενη εβδομάδα, φτάνοντας στο ζενίθ του χθες, κάνει το πρώτο του διάλειμμα – ενώ δεν ήταν σε καμία περίπτωση ανάλογο με αυτό του 1987 (γράφημα), παρά το ότι οι σημερινές συνθήκες της οικονομίας παγκοσμίως είναι απείρως χειρότερες. Επομένως, οι αναφορές σε «μαύρη Δευτέρα» δεν ήταν σωστές – κάτι που φάνηκε από τη σημερινή επιστροφή των δεικτών σε θετικά πρόσημα, μετά τη μείωση των επιτοκίων από την Κίνα.

ΗΠΑ, χρηματιστήριο – η εξέλιξη του δείκτης Dow Jones την εποχή του κραχ του 1987 (Black Monday) και ο χρόνος που απαιτήθηκε για την επιστροφή του στην σταθερότητα.

Εύλογα λοιπόν προβλέπεται πως θα συμβεί κάποια στιγμή νομοτελειακά στο πλησιέστερο μέλλον, ενώ όσο περισσότερο αργεί, τόσο πιο καταστροφικό θα είναι – γεγονός που σημαίνει πως χώρες με μεγάλα προβλήματα, όπως η Ελλάδα, δεν έχουν όσο χρόνο νομίζουν στη διάθεση τους, για να προετοιμαστούν κατάλληλα.

Πηγή : http://www.analyst.gr