Γιατί το Grexit τρομάζει τόσο πολύ τους Αμερικανούς

Της Gillian Tett


Ο εφιάλτης της Lehman Brothers καταδιώκει την Ουάσιγκτον. Ο φόβος για την πορεία της παγκόσμιας οικονομίας σε περίπτωση Grexit. Ποια σημεία αγνοούν οι υπεραισιόδοξοι Ευρωπαίοι, τα μαθήματα από την κρίση στις ΗΠΑ και τι ειπώθηκε στις κατ' ιδίαν συζητήσεις στο ΔΝΤ.


Μία ακόμη εβδομάδα, ένα ακόμη ελληνικό δράμα. Ενώ όμως, οι επενδυτές επεξεργάζονται το ενδεχόμενο ελληνικής χρεοκοπίας, θα πρέπει να λάβουν υπόψη τους το εντυπωσιακό χάσμα που έχει δημιουργηθεί μεταξύ ΗΠΑ και Ευρώπης.

Στην ανατολική πλευρά του Ατλαντικού, οι αξιωματούχοι φαίνεται πως τώρα πιστεύουν ότι η ελληνική χρεοκοπία, ή ακόμη και η έξοδος από την ευρωζώνη, δεν θα ήταν καταστροφική. Στη σύνοδο του ΔΝΤ την προηγούμενη εβδομάδα, οι Γερμανοί αξιωματούχοι υποστήριξαν ότι οι πιθανότητες για έξοδο της χώρας από το ευρώ έχουν ήδη προεξοφληθεί από τις αγορές και πως το σοκ θα μπορούσε να είναι περιορισμένο.


Στη δυτική πλευρά του Ατλαντικού όμως, το κλίμα δεν είναι τόσο αισιόδοξο. Στις αρχές της εβδομάδας, ο Τζέισον Φούρμαν, πρόεδρος του Αμερικανικού Συμβουλίου Οικονομικών Συμβούλων, προειδοποίησε δημοσίως ότι το «Grexit δεν θα είναι κακό μόνο για την ελληνική οικονομία, αλλά θα αποτελέσει πολύ μεγάλο και περιττό κίνδυνο για την παγκόσμια οικονομία, την στιγμή που πολλά πράγματα αρχίζουν να πηγαίνουν καλά». Κατ’ ιδίαν, Αμερικανοί αξιωματούχοι εκφράζουν ακόμη μεγαλύτερη ανησυχία.


Γιατί υπάρχει αυτή η διατλαντική διαφορά; Εν μέρει, είναι θέμα κινήτρων. Χώρες όπως η Γερμανία έχουν περάσει τους τελευταίους τρεις μήνες να διαπραγματεύονται άκαρπα με τη νέα ελληνική κυβέρνηση και πλέον έχουν απογοητευτεί τόσο πολύ που θέλουν να βρουν τρόπους να εξορθολογήσουν τον κίνδυνο. Οι Αμερικανοί από την άλλη πλευρά, θέλουν να απομακρύνουν τον κίνδυνο.


Ο άλλος λόγος είναι η Lehman Brothers. Όταν κατέρρευσε η χρηματιστηριακή πριν 7 χρόνια, οι Αμερικανοί αξιωματούχοι έμαθαν ένα επώδυνο μάθημα για το πώς μικρά χαρτιά μπορούν να οδηγήσουν την κατάσταση εκτός ελέγχου. Οι Ευρωπαίοι ομόλογοί τους επίσης βίωσαν αυτή την κρίση. Όμως οι trader της Wall Street και οι αξιωματούχοι της Ουάσιγκτον είδαν την κρίση να μεταδίδεται τόσο άμεσα, τρομάζοντάς τους. Παράλληλα, ορισμένοι Αμερικανοί αξιωματούχοι υποπτεύονται ότι υπάρχουν αρκετά σημεία – κλειδιά αναφορικά με την πανωλεθρία του 2008 που μοιάζουν πολύ με την περίπτωση της Ελλάδας.

Το πρώτο είναι πως ακόμη κι αν έχει γίνει μεγάλη ανάλυση του κινδύνου – ή εάν ο κίνδυνος αναμένεται – αυτό δεν εμποδίζει της ακούσιες, δυσάρεστες επιπτώσεις. Θυμηθείτε το 2008. Έξι μήνες προτού καταρρεύσει η Lehman Brothers, υπήρξε μια τεράστια κρίση στην Bear Stearns. Μετά από αυτό, ρυθμιστές και αξιωματούχοι προετοιμάζονταν για το επόμενο σοκ στον χρηματοπιστωτικό κλάδο. Την παραμονή της χρεοκοπίας της Lehman, για παράδειγμα, οι αξιωματούχοι είχαν επικεντρωθεί μανιωδώς στον περιορισμό των κινδύνων για την αγορά πιστωτικών παραγώγων.


Τελικά όμως, κάτι τους διέφυγε: Αυτό που πυροδότησε την αναταραχή δεν ήταν τα συμβόλαια παραγώγων, αλλά ένα νομικό θέμα που είχαν αγνοήσει: ότι ο βρετανικός πτωχευτικός κώδικας προστατεύει με διαφορετικό τρόπο τους επενδυτές από ότι οι κανονισμοί που ισχύουν στη Νέα Υόρκη.


Το δεύτερο μάθημα από τη Lehman είναι πως όταν πτωχεύει ένας εκδότης τίτλων, τότε πλήττεται η εμπιστοσύνη σε πολλούς ακόμη. Κι αυτό δεν ισχύει μόνο επειδή οι επενδυτές αρχίζουν να ανησυχούν για τις ελλείψεις που μπορεί να υπάρχουν και σε άλλους, αλλά επειδή υπάρχει ευρύτερη αβεβαιότητα για την πολιτική που θα ακολουθηθεί. Όταν κατέρρευσε η Lehman, ξαφνικά τέθηκε υπό αμφισβήτηση όλο το χρηματοπιστωτικό μοντέλο. Έτσι, ακολούθησε πανικός γύρω από τα αμοιβαία κεφάλαια.


Κι έτσι καταλήγουμε στο τρίτο μάθημα από τη Lehman: η πολιτική αναταραχή έχει μεγάλη σημασία. Αυτό που πραγματικά οδήγησε σε δίνη τις αγορές το 2008 ήταν όσα συνέβησαν τις δύο ημέρες μετά την κατάρρευση της Lehman. Το Κογκρέσο των ΗΠΑ αρχικά απέρριψε το πακέτο διάσωσης τραπεζών του τότε υπουργού Οικονομικών Hank Paulson, δημιουργώντας αβεβαιότητα για την πολιτική που θα ακολουθούσε τελικά η Ουάσιγκτον.


Ενδεχομένως αυτοί οι τρεις κίνδυνοι να μπορούν να αποφευχθούν στην περίπτωση της Ελλάδας. Οι ρυθμιστικές αρχές και οι τραπεζίτες επί μήνες μελετούν τις χρηματοοικονομικές διασυνδέσεις που σχετίζονται με την Ελλάδα και έχουν κάνει ασκήσεις συναγερμού για το ενδεχόμενο Grexit. Οι οικονομίες χωρών όπως η Ισπανία και η Ιρλανδία έχουν βελτιωθεί δραματικά, κι αυτό (στη θεωρία) μειώνει την απειλή μετάδοσης. Παράλληλα, εάν υπάρξει ελληνική χρεοκοπία ή Grexit, τότε η υπόλοιπη ευρωζώνη μπορεί να παρουσιάσει μία ενοποιημένη και συνεκτική πολιτική απάντηση. Τουλάχιστον αυτό είπαν οι αξιωματούχοι της Ευρωζώνης στους Αμερικανούς ομολόγους τους κατά τη σύνοδο του ΔΝΤ.


Όμως, και τα τρία αυτά επιχειρήματα - ή μάλλον ελπίδες – δείχνουν υπεραισιόδοξα. Κατ’ αρχήν, η απόλυτη αδιαφάνεια που υπάρχει στους χρηματοοικονομικούς οργανισμούς, εξακολουθεί να δημιουργεί μεγάλο περιθώριο για δυσάρεστες λογιστικές και νομικές εκπλήξεις. Δεύτερον, σίγουρα η Ελλάδα δεν είναι η μόνη χώρα που κουβάλα ένα υπερβολικό βάρος χρέος. Και τρίτον, δεν υπάρχει καμία εγγύηση ότι οι πολιτικές εκπλήξεις θα σταματήσουν στο Grexit. Όπως και το 2008, μπορεί να δημιουργηθεί ακόμη μεγαλύτερη αβεβαιότητα πολιτικής.


Για να το θέσουμε με άλλα λόγια, αν και οι αξιωματούχοι της ευρωζώνης επιμένουν ότι μπορούν να αντιμετωπίσουν τους πρώτους κινδύνους του Grexit, οι Αμερικανοί ανησυχούν για το δεύτερο κύμα των προβλημάτων που θα δημιουργηθεί.


Αν μη τι άλλο, επειδή υπάρχει και ένα τέταρτο μάθημα από την περίπτωση της Lehman: όταν ξεσπά μία κρίση, η αξία των τίτλων που επηρεάζεται είθισται να καταρρακώνεται. Η τρύπα στον ισολογισμό της Lehman ήταν τελικά πολύ μεγαλύτερη από ότι θα μπορούσε κανείς να φανταστεί Αυτή είναι μία πολύ τρομακτική σκέψη σε σχέση με οποιοδήποτε σενάριο εξόδου της Ελλάδας- όχι μόνο για την ίδια τη χώρα, αλλά για όλη την Ευρωζώνη.

Πηγή : euro2day.gr