Στο δεύτερο άρθρο μας για το εκπαιδευτικό σύστημα την εποχή της
Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, θα εστιάσουμε στα πρωτοβάθμια εκπαιδευτικά
ιδρύματα. Από τις πηγές προκύπτει ότι βρίσκονταν γενικά είτε μέσα είτε
κοντά στο μουσουλμανικό τέμενος της κοινότητας. Οι άνθρωποι τα
αποκαλούσαν είτε “mahalle (γειτονιά)” είτε “sıbyan“ (μαθητής) mektebi
(σχολεία της γειτονιάς ή Δημοτικά Σχολεία). Ιδρύονταν συχνά από ένα
βακούφι (vakıf: ευσεβές ίδρυμα) και από κληροδοτήματα σημαντικών
προσωπικοτήτων του κράτους ή αξιοσέβαστων πολιτών της τοπικής κοινωνίας.
Οι
δαπάνες, ειδικά αυτές της μισθοδοσίας των δασκάλων, πληρώνονταν από τις
χορηγίες των βακουφιών. Σύμφωνα με τη μουσουλμανική πρακτική τα σχολεία
sıbyan (Δημοτικά Σχολεία) ή της κοινότητας ακολουθούσαν μια ενιαία
μεθοδολογία διδασκαλίας: οι μαθητές διάβαζαν απλά το Κοράνι στην
αυθεντική αραβική γλώσσα, χωρίς μετάφραση και χωρίς κατανόηση ή ερμηνεία
του κειμένου. Μόνον ορισμένα τελετουργικά επίκλησης διδάσκονταν στην
τουρκική γλώσσα. Κάποια βακουφικά σχολεία, ανάλογα με το βαθμό ευημερίας της κοινότητας, παρείχαν τον ιματισμό, τα τρόφιμα και κάποιο χρηματικό ποσό στους μαθητές.