Η συνωμοσία του λαμπτήρα

Πώς μπορεί ένας λαμπτήρας να αλλάξει τον τρόπο που παράγουμε και καταναλώνουμε; Μπορεί μία οικονομία να παράγει με την υπόθεση ότι υπάρχουν άπειροι πόροι, ενώ ζει σε ένα πεπερασμένο πλανήτη; Ο εκτυπωτής σου που σταμάτησε να δουλεύει, χάλασε πραγματικά ή τον προγραμμάτισαν έτσι; 

Σε αυτά και σε άλλα τόσα ερωτήματα απαντά το ντοκιμαντέρ The light bulb conspiracy. Προβλήθηκε το 2010, σκηνοθετήθηκε από τον Cosima Dannoritzer και πραγματεύεται το θέμα της προγραμματισμένης βραχυβιότητας (ΠΒ). Προγραμματισμένη βραχυβιότητα είναι η εσκεμμένη μείωση της ποιότητας των προϊόντων ή η τεχνητή παρέμβαση σε αυτά έτσι ώστε να έχουν περιορισμένη, πολύ μικρότερη, διάρκεια ζωής. 

Το ντοκιμαντέρ κάνει μια ιστορική αναδρομή της ΠΒ, από το καρτέλ του λαμπτήρα, που τελικά κατάφερε να επιβάλλει τη μείωση της διάρκειας ζωής μιας λάμπας στις 1.000 ώρες, μέχρι τις αγωγές κατά της Apple για τη μειωμένη διάρκεια ζωής και μη αντικατάσταση των μπαταριών των iPod. Παρουσιάζει τις επιπτώσεις στην οικονομία και στο περιβάλλον, δείχνει παραδείγματα καταναλωτών που δεν έπεσαν ’’θύματα’’ της ’’συνομωσίας’’ και δίνει την επιστημονική και επαγγελματική ματιά σεβόμενο όλες τις απόψεις.

Η ΠΒ ξεκίνησε το 1920 στις ΗΠΑ με σκοπό να αυξήσει τη ζήτηση. Η άποψη ότι πρέπει να γίνει υποχρεωτική απορρίφθηκε αλλά έθεσε το μοντέλο της οικονομίας που αναπτύσσεται για την ανάπτυξη και όχι για τις ανάγκες. Η νέα αυτή κατάσταση δημιούργησε νέους στόχους και κινήματα, υιοθέτησε καινούριες αξίες και μπορεί να αναπτύσσεται μόνο όταν ο καταναλωτής συνεχίζει να αγοράζει. 

Ενδιαφέρον παρουσιάζει η οικολογική ματιά του σκηνοθέτη. Όχι μόνο παρουσιάζει τα προβλήματα που ο τρόπος ζωής μας δημιουργεί, μέσα από τα μάτια και τις ζωές αυτών που δέχονται τις περισσότερες επιπτώσεις . αλλά δίνει και λύσεις με παραδείγματα εταιρειών που κατάφεραν να μιμηθούν τη φύση.

Τελικά το ντοκιμαντέρ καταφέρνει το σκοπό του, αφού αρχίζει να σε προβληματίζει από τα πρώτα του λεπτά. Βρίσκεσαι ουσιαστικά σε αδιέξοδο. Από τη μία αν δεν υπήρχε η ΠΒ, η οποία κατά την άποψη μου παίρνει και άλλες μορφές όπως για παράδειγμα η μόδα, η αγορά και η οικονομία δεν θα είχαν τη μορφή που έχουν σήμερα. Από την άλλη η ανεξέλεγκτη παραγωγή και (υπερ)κατανάλωση μολύνουν και καταστρέφουν τον πλανήτη σε σημείο που σε λίγα χρόνια ούτε αυτός θα έχει την τωρινή μορφή. Λίγο πιο κάτω υπάρχει και εκείνη η μικρή φωνούλα του εγωισμού που νιώθει κάποιου είδους εξαπάτηση. Εξάλλου δεν σου αρέσει να γίνονται πράγματα πίσω από την πλάτη σου που δε γνωρίζεις. 

Ως άνθρωπος που πρεσβεύει το μέτρον άριστον, θα προτιμούσα μια λύση στη μέση. Ούτε να μειώσουν σε πολύ μικρά ποσοστά την παραγωγή και την κατανάλωση, ούτε να συνεχίσει να υπάρχει αυτό το μοτίβο, ούτε να τα τινάξουμε όλα στον αέρα και να τα πάμε από την αρχή γιατί μπορεί να έχουμε τη γνώση του παρελθόντος αλλά θα πάρει πολύ καιρό. 

Μπορούν να γίνουν μικρά βήματα που θα έχουν όμως μεγάλο αντίκτυπο. Οι βιομηχανίες μπορούν να γίνουν ’’σωστά’’ και “πραγματικά’’ φιλικές προς το περιβάλλον και να επαναπροσδιορίσουν τους στόχους και τις αξίες ώστε να εμπεριέχουν εκτός από το κέρδος και τον άνθρωπο. Από την πλευρά μας οι καταναλωτές μπορούμε να αξιολογήσουμε ανάγκες και συμπεριφορά ώστε να γίνουμε πιο ορθολογικοί (όσο αυτό είναι εφικτό). Φυσικά είναι απαραίτητο να γίνουν αλλαγές στις βάσεις, τις αξίες, τα μέσα και τους σκοπούς της παγκόσμιας οικονομίας. 

Αμέσως όμως δημιουργούνται δύο μεγάλα ερωτήματα. Πρώτον, μπορούν όλες αυτές οι αλλαγές να υπάρξουν ταυτόχρονα και μάλιστα υπό τον περιορισμό των πεπερασμένων πόρων; Δεύτερον, μπορούμε πλέον να ζήσουμε ελεύθεροι από τα υλικά αγαθά; 

Από έρευνα που έχει γίνει για το οικολογικό μας αποτύπωμα έχει βγει το συμπέρασμα ότι αν όλοι ζούσαν όπως ο μέσος Ευρωπαίος τότε θα χρειαζόμασταν 3 πλανήτες, και εμείς έχουμε μόνο 1. 

Ελπίζω να μην σας προβλημάτισα πολύ, να μην αποκάλυψα πολλά και να σας κίνησα την περιέργεια να δείτε αυτό το ιδιαίτερο ντοκιμαντέρ. Αφορά το καθένα, αφού όλοι καταναλώνουμε.

Πηγή : http://rouamat.com

Αυτός είναι ο λαμπτήρας που ανάβει συνεχώς από το 1901

Στην οροφή ενός πυροσβεστικού σταθμού, στο Livermore της Καλιφόρνια, των ΗΠΑ, ανάβει μία λάμπα. Συνεχώς, από το 1901. Φυσικά και έχει μπει στα Ρεκόρ Γκίνες ως η μακροβιότερη λάμπα του κόσμου και οι πυροσβέστες επιβεβαιώνουν πως δεν την εχουν αλλάξει ποτέ. Πώς γίνεται αυτό;

Το μέγεθός της είναι περίπου στις 3 ίντσες και είναι ελαφρώς πιο μεγάλη από τις σύγχρονες λάμπες. Το φως που παράγει είναι ένα απαλό πορτοκαλί, έντασης περίπου 4Watt. Δεν έχει αλλαχτεί ποτέ. 

Η ιστορία της λάμπας ξεκινά από την βιομηχανία λαμπτήρων Shelby Electric Co που βρισκόταν στο Ohio των ΗΠΑ. Το νήμα πυρακτώσεως επινόησε ένας Γάλλος ονόματι Adolphe Chaillet που κατοχύρωσε τα δικαιώματα ευρεσιτεχνίας, αλλά φαίνεται να πήρε το μυστικό μαζί του, μετά τον θάνατό του. Κανείς μέχρι το 1972 δεν είχε προσέξει πως η λάμπα αυτή που βρισκόταν στον πυροσβεστικό σταθμό Νο.6 δεν είχε κάνει ποτέ τον θόρυβο που κάνουν οι καμένες λάμπες όταν «σκάνε». Οι πυροσβέστες, έσβηναν και άναβαν το φως όλα αυτά τα χρόνια, χωρίς να αναρωτιούνται. Μέχρι που ένας τοπικός δημοσιογράφος το 1972 έγραψε την ιστορία της. Μέσα σε μία νύχτα η λάμπα αυτή έγινε «διάσημη». Πολύς κόσμος πήγαινε στον σταθμό αυτό για να την δει από κοντά. Κι όταν έπρεπε να μεταφερθεί ο πυροσβεστικός σταθμός σε άλλο κτίριο, φυσικό ήταν να επικρατήσει πανικός. Τι θα γινόταν με τη λάμπα; 

Η λάμπα μετακόμισε στο νέο πυροσβεστικό σταθμό. Ξεβιδώθηκε από τον ηλεκτρολόγο της υπηρεσίας και μεταφέρθηκε στο νέο σταθμό συνοδεία της αστυνομίας. Όταν βρήκε τη θέση της στο νέο σταθμό, ο ηλεκτρολόγος άνοιξε τον διακόπτη και η λάμπα άναψε και πάλι μέχρι και σήμερα. 

112 χρόνια μετά πολλοί επιστήμονες ακόμα εικάζουν για τον τρόπο που κατορθώνει αυτός ο λαμπτήρας να μην καίγεται. Οι περισσότεροι από αυτούς λένε πως το κενό αέρος που υπάρχει μέσα στον λαμπτήρα είναι τόσο απόλυτο που επιτρέπει στο νήμα πυρακτώσεως να μην φθείρεται. 

Γιατί, όμως, αυτή η φοβερή και τρομερή λάμπα δεν κυκλοφόρησε στην αγορά; Η συγκεκριμένη λάμπα του Adolphe Chaillet πρωταγωνιστεί σε ένα πολύ ενδιαφέρον ντοκιμαντέρ με τον τίτλο «Η συνωμοσία του λαμπτήρα» και το οποίο θα δείτε παρακάτω. Το ντοκιμαντέρ αυτό αποκαλύπτει πώς οι εταιρείες παραγωγής λαμπτήρων, το 1924 στη Γενεύη, συναποφάσισαν να δημιουργήσουν ένα καρτέλ και καθόριζαν την μικρή διάρκεια ζωής των λαμπτήρων προκειμένου οι καταναλωτές να αγοράζουν συνεχώς λαμπτήρες. Το καρτέλ μάλιστα ήταν τόσο ισχυρό που, επέβαλλε στις εταιρείες που κατασκεύαζαν λαμπτήρες διάρκεια μεγαλύτερης των 1000 ωρών, πρόστιμο. 

Η λογική της προγραμματισμένης βραχυβιότητας των προϊόντων βασίζεται στην αρχή πως αν ο καταναλωτής δεν αγοράσει, δεν θα υπάρχει η συνεχόμενη ανάπτυξη της αγοράς. Έτσι, δημιουργώντας προϊόντα τα οποία έχουν «ημερομηνία λήξης», ο καταναλωτής θα συνεχίσει να αγοράζει και οι εταιρείες θα συνεχίσουν να παράγουν σε ένα αέναο κύκλο. Είναι όμως το ιδανικό μοντέλο; Υπάρχουν εναλλακτικές; Θα δείτε και θα αποφασίσετε αν ξοδέψετε λίγο χρόνο για το παρακάτω ντοκιμαντέρ. Bonus; Η ιστορία για το πώς αναγκάστηκε η Apple να αντικαθιστά τις μπαταρίες των iPod. Το ντοκιμαντέρ έχει και Ελληνικούς υπότιτλους. Enjoy.

Πηγή : http://www.digitallife.gr