Η κρίση του ΝΑΤΟ

Γράφουν οι Αυγερινός Θ. – Γρηγοράκος Λεων 

Η ένταση μεταξύ Ελλάδας – Τουρκίας έχει φθάσει στο ανώτατο σημείο . Το ότι η σύγκρουση των δύο πλοίων προχθές δεν είχε συνέχεια, έγκειται , καθαρά, για μας, τουλάχιστον, στην αμφιβολία του Τούρκου καπετάνιου, ο οποίος ως φαίνεται ενήργησε μόνος του, από υπερβάλλοντα ζήλο. Εάν αντίθετα αυτός εκτελούσε διαταγές του υπουργείου Εθνικής Άμυνας και του Αρχηγείου Ναυτικού, σίγουρα θα είχαμε εκτεταμένες συγκρούσεις. 

Τα γεγονότα των τελευταίων ημερών δεν μπορούν να ληφθούν ως μεμονωμένα, αλλά ως ενταγμένα στο ευρύτερο σχέδιο της Τουρκίας, να καταστεί πάλι μεγάλη δύναμη, μια Β΄ Οθωμανική Αυτοκρατορία. Όλες οι ενέργειές της από καιρό εκεί τείνουν. Αυτό στην πράξη σημαίνει , ότι κι αν τώρα ο Ερντογάν κάνει πίσω, ,λόγω των παρεμβάσεων της Μέρκελ και κάποιων άλλων, αργότερα , όταν η Τουρκία αισθανθεί πως είναι ισχυρή, τότε θα επανέλθει προβάλλοντας τις ίδιες διεκδικήσεις, καθόσον όλη η πολιτική ηγεσία της χώρας, είναι εμποτισμένη με τις ιδέες της αδικημένης, που οφείλει να διεκδικεί διαρκώς τα δίκια της. Δηλαδή, η Ελλάδα θα πρέπει συνεχώς να ξοδεύει τα «μαλλιά της κεφαλής της» προκειμένου να διατηρεί, σε καιρό ειρήνης, αξιόλογα και υψηλής τεχνολογίας, όπλα. 

Αν και η παρούσα ελληνική κυβέρνηση αντιμετωπίζει με γενναιότητα και σωφροσύνη το θέμα της απειλής της Τουρκίας και οι άοκνες προσπάθειές της σε πολιτικό και διπλωματικό επίπεδο, είναι ποικίλες, θα πρέπει να επισημανθεί, πως είναι λανθασμένες. Απλά, γιατί όλες οι ενέργειες , που καταβάλει , έχουν προσωρινό χαρακτήρα, επειδή ο Ερντογάν δεν φοβάται κανέναν, καθόσον δεν υπάρχει κάποια ισχυρή αρχή, που θα μπορούσε να εφαρμόσει τις όποιες κυρώσεις θα επιβάλλονταν στην Τουρκία. Ακόμη κι αποφάσεις του διεθνούς Δικαστηρίου της Χάγης δεν επιβάλλονται. Εφαρμόζονται μόνο οικιοθελώς από την πλευρά που έχασε . Ο Τούρκος πρόεδρος λοιπόν φαίνεται πως λειτουργεί καθαρά με μακρόπνοα σχέδια. Επίσης το ότι η ελληνική πλευρά διατυμπανίζει πως, αν θιχτούν τα συμφέροντά της , θα χτυπήσει αμέσως, ουδόλως συγκινεί τον Ερντογάν. Μάλλον, το επιθυμεί , για να δείξει αυτός σ’ όλους τι εστί σημερινή Τουρκία . Το πέρα – δώθε, που εμφανίζει συχνά, ανάγεται περισσότερο στις ποικίλες διεθνείς πολιτικές, διπλωματικές και οικονομικές σχέσεις , που έχει η σύγχρονη Τουρκία με άλλες χώρες κι οι οποίες δεν μπορούν να αγνοηθούν παντελώς. 

Οι προτάσεις μας 

Είμαστε μέλος της μοναδικής μεγάλης αμυντικής συμμαχίας του ΝΑΤΟ από το 1952, η οποία ιδρύθηκε από 12 κράτη το 1949 και είχε ως σκοπό, σύμφωνα με τον πρώτο Γεν. Γραμματέα του , « να κρατήσει τη Σοβιετική Ένωση εκτός, την Αμερική εντός και τη Γερμανία κάτω», δηλαδή, κάτι που δεν έχει καμιά σχέση με τον σημερινό κόσμο. Στην πορεία του χρόνου τα μέλη του ΝΑΤΟ έφτασαν τα 30 αφού προσχώρησαν σ’ αυτό 14 πρώην κομμουνιστικές χώρες . 

Όμως η συμμαχία με τον τωρινό Γενικό Γραμματέα , Γενς Στόλτενμπεργκ, είναι αδρανοποιημένη, με την εκφρασθείσα άποψη ότι η συμμαχία δεν αναμειγνύεται σε διενέξεις μεταξύ δύο μελών της . Αυτή είναι μια λανθασμένη θέση, που εισήγαγε ο πρώην Γεν. Γραμματέας Γιόζεφ Λούνς (1971 – 1984) και ακολουθεί αυστηρά ο Νορβηγός Γ. Γραμ. μέχρι σήμερα. 

Όμως είναι εξωφρενικό και απαράδεκτο μια συμμαχία, η οποία έχει αμυντικό χαρακτήρα, να αγνοεί πολεμικές αντιπαραθέσεις μεταξύ των μελών της. Κάτι που μπορεί να προκύψει εύκολα μεταξύ όμορων συμμαχικών κρατών. Τι θα μπορούσε να γίνει, εάν σε μια εμφανιζόμενη διένεξη, η μια πλευρά ζητούσε στρατιωτική βοήθεια από μια τρίτη χώρα που δεν είναι μέλος του ΝΑΤΟ ; Π. χ. η Ελλάδα από την Αίγυπτο. Δηλαδή , στην πράξη, η συμμαχία θα παρακολουθούσε άπραγη πώς μια τρίτη χώρα θα χτυπά κάποιο μέλος της ; Σ’ αυτήν την περίπτωση αδρανοποιείται ή ακυρώνεται πλήρως το άρθρο 5 του καταστατικού της Συμμαχίας , που είναι η ουσία ύπαρξης του ΝΑΤΟ. Ειδικότερα το άρθρο 5 ορίζει : «Τα Συμβαλλόμενα Μέρη συμφωνούν ότι, η ένοπλη επίθεση εναντίον ενός ή περισσοτέρων απ’ αυτά στην Ευρώπη ή τη Βόρειο Αμερική , θα θεωρηθεί ως επίθεση εναντίον όλων και, συνεπώς, συμφωνούν πως, στην περίπτωση μιας ένοπλης επίθεσης , σ’ οποιονδήποτε απ’ αυτά, σ’ εφαρμογή του υπό του άρθρου 51 του Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών, το οποίο αναγνωρίζει το δικαίωμα της ατομικής ή της συλλογικής αυτοάμυνας , θα συνδράμει στα υφιστάμενα την επίθεση, ένα ή περισσότερα Μέρη , με την άμεση λήψη, τόσο ατομικά όσο και από συμφώνου με τα άλλα Μέρη, τα όποια μέτρα θεωρηθούν αναγκαία, περιλαμβανομένης της χρήσης της ένοπλης βίας , προς αποκατάσταση και διατήρηση της ασφαλείας της περιοχής των χωρών του Βορείου Ατλαντικού Συμφώνου». 

Το άρθρο 4 της Συμμαχίας, λέει : «Τα Συμβαλλόμενα Μέρη οφείλουν να συσκέπτονται από κοινού , όσες φορές κατά την γνώμη οιουδήποτε εξ αυτών, απειλείται η εδαφική ακεραιότητα ή πολιτική ανεξαρτησία ή ασφάλεια ενός οιουδήποτε των Μερών». 

Το δε άρθρο 9 : «Τα Μέρη ιδρύουν δια του παρόντος Συμβουλίου, ένα όργανο στο οποίο θα αντιπροσωπεύεται έκαστον εξ αυτών, για να εξετάζει τα ζητήματα που αφορούν την εφαρμογή της παρούσης Συνθήκης. Το Συμβούλιο οφείλει να οργανωθεί, έτσι, ώστε να είναι σε θέση να συνέρχεται ταχέως ανά πάσα στιγμή. Το Συμβούλιο οφείλει να οργανώσει τα όποια βοηθητικά σώματα κριθούν αναγκαία. Ειδικότερα οφείλει να ιδρύσει αμέσως Επιτροπή Αμύνης, η οποία θέλει συστήσει μέτρα για την εφαρμογή των άρθρων 3 και 5». 

Το δε άρθρο 12 ορίζει : Εφόσον η Συνθήκη παραμείνει σε ισχύ επί δέκα έτη, η καθ’ οιονδήποτε μετά ταύτα χρόνο, τα Μέρη δύνανται , εάν ένα από αυτά ζητήσει, να συσκεφθούν προς το σκοπό της αναθεωρήσεως της Συνθήκης, λαμβάνοντας υπ’ όψη τους παράγοντες, οι οποίοι τότε θα επηρεάζουν την ειρήνη και την ασφάλεια στην περιοχή του Βορείου Ατλαντικού, περιλαμβανομένης της αναπτύξεως παγκοσμίων ή και τοπικών συνεννοήσεων υπό την αιγίδα των Ηνωμένων Εθνών δια τη διατήρηση της διεθνούς ειρήνης και ασφαλείας.

Ακόμη, επειδή πρόσφατα ο Γάλλος πρόεδρος Μακρόν, διαπίστωσε ότι το «ΝΑΤΟ είναι εγκεφαλικά νεκρό» και με την επικρατούσα γενικά κατάσταση στη Συμμαχία , θα μπορούσε η Ελλάδα, με βάση τα παραπάνω άρθρα, να προχωρήσει στις ακόλουθες ενέργειες : 

Επικαλούμενη τα άρθρα 4, 9 και 12 ζητά να συνέλθει το μόνιμο Συμβούλιο της Συμμαχίας, όπου θα απαιτήσει την τροποποίηση των στόχων του καταστατικού της συμμαχίας, στο ότι αυτή θα είναι αναγκασμένη να αναλαμβάνει επιτακτικά τη ρύθμιση των διενέξεων μεταξύ δύο ή περισσοτέρων Μελών της συμμαχίας. Προς τούτο εκλέγεται από το σώμα Ειδική Επιτροπή Διευθετήσεων / Λύσεων, η οποία εξετάζει εν ευθέτω χρόνω τα προκύψαντα προβλήματα, προτείνοντας συγχρόνως την επιβαλλόμενη λύση στα πλαίσια και τους κανόνες τόσο του ΟΗΕ, της Συμμαχίας, όσο και του Διεθνούς Δικαίου. Οι προτάσεις εισάγονται και συζητούνται στην Ολομέλεια της Συμμαχίας και επιβάλλονται στα αντιμαχόμενα Μέλη, που οφείλουν να εφαρμόσουν. Σε αντίθετη περίπτωση Μέλος, που δεν αποδέχεται τις αποφάσεις, υποχρεούται , όπως αποχωρήσει από τη Συμμαχία. 

Οι κκ Θοδωρ. Αυγερινός / Λεων. Γρηγοράκος είναι καθηγητές Πανεπιστημίου. 

Πηγή : ΤΟ ΒΗΜΑ