Παρά το ότι δεν ανήκουμε στους οπαδούς της δραχμής, έχοντας την άποψη πως είμαστε εγκλωβισμένοι, ενώ το πρόβλημα μας δεν είναι το νόμισμα, αλλά η παραγωγική κατάρρευση και το χρέος, πιστεύουμε πως είναι απαράδεκτο να τρομοκρατούνται οι Έλληνες από τους υποστηρικτές της Ευρωζώνης.
«Αν μια χώρα φύγει από το ευρωσύστημα, οι απαιτήσεις και οι υποχρεώσεις της εθνικής κεντρικής τράπεζας στην ΕΚΤ πρέπει να εκκαθαριστούν στο σύνολό τους, αναφέρει ο κ. Ντράγκι στην επιστολή. Με βάση τα στοιχεία στα τέλη Νοεμβρίου από το σύστημα πληρωμών Target-2, αυτό θα άφηνε την Ιταλία με λογαριασμό 358,6 δισεκατομμυρίων ευρώ. Διότι το σύστημα καταγράφει τις ροές πληρωμών μεταξύ των χωρών της Ευρωζώνης, στις μεταξύ τους εμπορικές συναλλαγές.
Υπό αυτές τις συνθήκες, η απειλή διασυνοριακών πτωχεύσεων αποτελεί το στοιχείο στο οποίο αποδίδεται συχνά το γεγονός ότι η Ευρωζώνη διατηρείται ακέραια, παρά τη χρηματοπιστωτική κρίση. Καθώς αυτές οι πληρωμές εν γένει δεν διακανονίζονται, αδύναμες οικονομίες -περιλαμβανομένων της Ιταλίας, της Ισπανίας και της Ελλάδας- έχουν αθροιστικά μεγάλες υποχρεώσεις στον Target-2, ενώ η Γερμανία είναι ο μεγαλύτερος πιστωτής, με απαιτήσεις 754,1 δισεκατομμυρίων ευρώ.
Όσο για την Ελλάδα, οφείλει στο σύστημα μόνον 96 δισ. ευρώ, τα οποία θα έπρεπε να προστεθούν στο συνολικό χρέος της χώρας. Οι ανισορροπίες του Target-2 χειροτέρεψαν τους τελευταίους μήνες, με τον οικονομολόγο του Harvard Carmen Reinhart να προειδοποιεί για έξοδο κεφαλαίων από την Ιταλία. Στην επιστολή, ο Μ. Ντράγκι υποστηρίζει ότι οι ανισορροπίες οφείλονται στο πρόγραμμα αγορών της ΕΚΤ, όπου πολλοί πωλητές είναι ξένοι επενδυτές με λογαριασμούς στη Γερμανία. Ερώτημά μας: Οι εδώ δραχμολάγνοι και άλλοι «ειδικοί» γνωρίζουν πόσα οφείλει η Ελλάδα στο Target-2 επιπλέον του συνολικού μας χρέους;» (πηγή).
Ανάλυση
Ασφαλώς είναι εντελώς διαφορετικό το να τάσσεται κανείς υπέρ της Ευρωζώνης, από το να πιστεύει τυφλά στο ευρώ – καθώς επίσης από το να τρομοκρατεί τους οπαδούς της επιστροφής στη δραχμή με λανθασμένους ισχυρισμούς είτε σκόπιμα, είτε λόγω άγνοιας.
Το ευρώ είναι απλά ένα νόμισμα, ενώ η Ευρωζώνη αποτελεί μία προσπάθεια ορισμένων κρατών να συνεργαστούν στενά μεταξύ τους, πιστεύοντας καλώς ή κακώς ότι, έχει έλθει η στιγμή για το τρίτο στάδιο της εξέλιξης: από την πόλη κράτος στο κράτος και από το κράτος στην ένωση κρατών, κατά το παράδειγμα των Ηνωμένων Πολιτειών της Ευρώπης.
Θα είχε δε επιτυχία, εάν οι γερμανικές κυβερνήσεις δεν προσπαθούσαν από την αρχή να εκμεταλλευθούν τους εταίρους τους, με την πολιτική της φτωχοποίησης του γείτονα – ακόμη χειρότερα με τις συνεχείς προσπάθειες της καγκελαρίου, καθώς επίσης του υπουργού οικονομικών της, να μετατρέψουν την ΕΕ σε γερμανική, στο δικό τους τέταρτο Ράιχ.
Όσον αφορά τώρα τους ισχυρισμούς του αρθρογράφου που αναφέρονται στην εισαγωγή του κειμένου, οφείλει κανείς να υπενθυμίσει την ερώτηση που απηύθυναν στον κ. Ντράγκι δύο ευρωβουλευτές συμπατριώτες του, εκπρόσωποι της κίνησης των «πέντε αστέρων» – του κόμματος δηλαδή που προηγείται στις ιταλικές δημοσκοπήσεις, έχοντας θέσει ως στόχο του την έξοδο της Ιταλίας από την Ευρωζώνη (πολύ σωστά, κατά την άποψη μας).
Ειδικότερα, οι δύο Ιταλοί ήθελαν να ενημερωθούν σε σχέση με το τι θα συνέβαινε, όσον αφορά τα υπόλοιπα στο σύστημα Target 2 της ΕΚΤ, στην περίπτωση διάλυσης της Ευρωζώνης – γνωρίζοντας πως οι οφειλές της κεντρικής τράπεζας της Ιταλίας απέναντι στο σύστημα ήταν τότε της τάξης των 358 δις € ή πάνω από το 15% του ΑΕΠ της χώρας.
Με απλά λόγια, αναζητούσαν μία απάντηση σχετικά με το εάν οφείλει η Ιταλία αυτό το ποσόν, αφού είναι καταχωρημένο στο παθητικό της κεντρικής της τράπεζας – οπότε θα μπορούσε να χαρακτηρισθεί ως ένα κρυφό δημόσιο χρέος, παρά το ότι τράπεζα δεν ανήκει στο κράτος, αλλά σε ιδιώτες.
Το ίδιο ισχυρίζεται ο αρθρογράφος στην εισαγωγή του κειμένου μας, αναφέροντας πως τα 96 δις € που οφείλουν οι ελληνικές τράπεζες στο Target 2 πρέπει να προστεθούν στο δημόσιο χρέος της Ελλάδας (!) – ενώ η Τράπεζα της Ελλάδος είναι επίσης ιδιωτική, αφού το δημόσιο κατέχει μόλις το 8% των μετοχών της (ανάλυση).
Περαιτέρω, εάν οφείλει η κεντρική τράπεζα (ή η Ιταλία) αυτό το τεράστιο ποσόν, η επόμενη ερώτηση των ευρωβουλευτών ήταν σε ποιόν πρέπει να πληρωθεί. Στα πλαίσια αυτά, η (κακοπροαίρετη όπως θα φανεί παρακάτω) απάντηση του κ. Ντράγκι ήταν η εξής (πηγή) σε περιληπτική, ελεύθερη μετάφραση:
«Εάν μία χώρα εγκατέλειπε το ευρωπαϊκό σύστημα, τότε θα έπρεπε οι απαιτήσεις ή οι υποχρεώσεις της κεντρικής της τράπεζας απέναντι στην ΕΚΤ να εξοφληθούν ολοσχερώς».
Εν τούτοις, εύλογα αναρωτιέται κανείς γιατί αυτά τα χρέη οφείλουν να πληρωθούν στην ΕΚΤ, όταν μία χώρα αποχωρήσει από την Ευρωζώνη – αφού ήδη θα έπρεπε να λείπουν τα συγκεκριμένα, τεράστια ποσά από το ταμείο της. Εκτός αυτού, τι θα κάνει με αυτά τα χρήματα, όταν τελικά τα εισπράξει – καθώς επίσης εάν ο κ. Ντράγκι τα έδωσε για να βοηθήσει την πατρίδα του, χωρίς να έχει τις ανάλογες εγγυήσεις, οπότε θα επρόκειτο για μία παράβαση των δικαιοδοσιών του. Τέλος, σε ποιόν ακριβώς δόθηκαν τα χρήματα, τι τα έκαναν αυτοί που τα εισέπραξαν και πώς θα τα επιστρέψουν – αφού δεν υπάρχει ασφαλώς πουθενά δωρεάν γεύμα.
Η λειτουργία του Target 2
Συνεχίζοντας, εάν δει κανείς τα υπόλοιπα στο σύστημα Target 2 της ΕΚΤ (γράφημα), θα υποθέσει ότι ο μεγαλύτερος «δανειστής» είναι η Γερμανία, ακολουθούμενη από τις υπόλοιπες χώρες του Βορά – ενώ ο μεγαλύτερος «οφειλέτης» σήμερα είναι η Ιταλία, με επόμενους την Ισπανία, την Ελλάδα κοκ.
Εκτός αυτού θα διαπιστώσει πως μετά την ομιλία του κ. Ντράγκι το 2012, σύμφωνα με την οποία θα έκανε οτιδήποτε χρειαζόταν για να διασωθεί το ευρώ, οι «απαιτήσεις» της Γερμανίας απέναντι στο σύστημα μειώθηκαν – όπως επίσης οι «οφειλές» της Ιταλίας και της Ισπανίας.
Αργότερα όμως, κάπου στο 2015, η κατάσταση αντιστράφηκε, με θεωρούμενη ως πιθανότερη εξήγηση το «bank ran» που ξεκίνησε στην Ιταλία – όταν έγινε γνωστή η εξαιρετικά άσχημη οικονομική κατάσταση των τραπεζών της, καθώς επίσης η σχεδιαζόμενη διάσωση τους από τους μετόχους, ομολογιούχους και καταθέτες (bail-in). Κάτι ανάλογο θυμόμαστε και στην περίπτωση της Ελλάδας το 2015, όπου η χώρα εκβιαζόταν επαίσχυντα από την ΕΚΤ – με το πρόγραμμα ELA.
Συμπερασματικά λοιπόν θα είχαν ίσως δίκιο οι Γερμανοί, εάν κατηγορούσαν τους Ιταλούς ότι ζουν πάνω από τις δυνατότητες τους, καθώς επίσης πως οι ίδιοι τους συντηρούν – κάτι που όμως, πριν το αποδεχθούμε, απαιτεί την παράθεση ενός ακόμη σημείου της επιστολής του κ. Ντράγκι προς τους συμπατριώτες του ευρωβουλευτές, σύμφωνα με την οποία τα εξής:
«Η πρόσφατη άνοδος των υπολοίπων του Target 2 αντανακλά σε μεγάλο βαθμό τις ροές ρευστότητας, ως αποτέλεσμα του προγράμματος ποσοτικής χαλάρωσης της ΕΚΤ (QE). Σχεδόν το 80% των ομολόγων, τα οποία αγοράσθηκαν από τις εθνικές κεντρικές τράπεζες στα πλαίσια του προγράμματος, πουλήθηκαν από αντισυμβαλλόμενους που δεν προέρχονται από την ίδια χώρα με την κεντρική τράπεζα που τα αγόρασε».
Για να γίνουν καλύτερα κατανοητά τα λόγια του κεντρικού τραπεζίτη, ο όποιος σκόπιμα εκφράζεται τόσο δυσνόητα για να μην τον καταλαβαίνει κανείς, παρατίθεται το εξής παράδειγμα:
«Υποθετικά η κεντρική τράπεζα της Ιταλίας αγοράζει από μία γερμανική εμπορική τράπεζα αξιόγραφα αξίας 200 εκ. € – οπότε το ενεργητικό της, τα περιουσιακά στοιχεία της δηλαδή, αυξάνονται κατά 200 εκ. €. Επειδή τώρα η γερμανική τράπεζα δεν διατηρεί λογαριασμό στην κεντρική τράπεζα της Ιταλίας, τα 200 εκ. € που εισπράττει από την πώληση των ομολόγων κατατίθενται στην ΕΚΤ – οπότε τυπικά πρόκειται για μία απαίτηση της απέναντι στην ΕΚΤ, όπως είναι όλες οι καταθέσεις.
Στη συνέχεια η ΕΚΤ καταχωρεί τα 200 εκ. € στο λογαριασμό της κεντρικής τράπεζας της Γερμανίας που διατηρεί λογαριασμό στην ΕΚΤ – η οποία με τη σειρά της τα καταχωρεί στο λογαριασμό της γερμανικής εμπορικής τράπεζας που η ίδια διατηρεί.
Σε τελική ανάλυση λοιπόν η γερμανική εμπορική τράπεζα, πουλώντας τα ομόλογα στην ιταλική κεντρική, έχει μία αντίστοιχη απαίτηση απέναντι στη γερμανική κεντρική τράπεζα – η οποία έχει την ίδια απαίτηση απέναντι στην ΕΚΤ που, με τη σειρά της, έχει μία ανάλογη απέναντι στην ιταλική κεντρική τράπεζα. Ως εκ τούτου, όλοι οι ισολογισμοί των τραπεζών είναι ισοσκελισμένοι – οπότε δεν δημιουργείται κανένα πρόβλημα».
Απλούστερα, τα Target 2 υπόλοιπα που εμφανίζονται στον ισολογισμό της ΕΚΤ δεν έχουν να κάνουν τίποτα με τα οποιαδήποτε χρήματα – τα οποία θα τεκμηρίωναν πως οι Ιταλοί σπαταλούν τα γερμανικά κεφάλαια, ζώντας πάνω από τα όρια των δυνατοτήτων τους.
Πρόκειται αποκλειστικά και μόνο για μία μορφή συναλλαγών μέσω του μηχανισμού της ΕΚΤ – ο οποίος αποκαλείται «Διευρωπαϊκό αυτοματοποιημένο σύστημα ταχείας μεταφοράς κεφαλαίων και διακανονισμού πληρωμών σε πραγματικό χρόνο», συμπεριλαμβάνοντας τις εθνικές κεντρικές τράπεζες των κρατών-μελών της Ευρωζώνης.
Τα υπόλοιπα αυτά (γράφημα) οφείλονται κατά 80% στα πακέτα ποσοτικής διευκόλυνσης της ΕΚΤ, μέσω των οποίων αγοράζονται αξιόγραφα – με πρωταρχικό στόχο τη διατήρηση των επιτοκίων δανεισμού όλων των κρατών σε σχετικά παρόμοια επίπεδα.
Επεξήγηση γραφήματος: Υπόλοιπα στο σύστημα Target 2 το
Νοέμβριο του 2016.
Λογικά λοιπόν αναφέρεται ότι (πηγή), δεν έχει βρεθεί καμία απόδειξη, η οποία θα μπορούσε να τεκμηριώσει πως τα αρνητικά υπόλοιπα του Target 2 δημιουργούν απαιτήσεις ή υποχρεώσεις των εθνικών τραπεζών, πόσο μάλλον των κρατών, απέναντι στην ΕΚΤ.
Σε κάθε περίπτωση, εάν η κυκλοφορία των χρημάτων εντός της Ευρωζώνης διενεργούταν απ’ ευθείας από την ΕΚΤ και όχι μέσω των εθνικών κεντρικών τραπεζών, τότε δεν θα υπήρχε κανένα «πρόβλημα Target 2» – οπότε ο στόχος του κ. Ντράγκι δεν ήταν άλλος, από το να τρομοκρατήσει όλους εκείνους που σκέφτονται την έξοδο τους από την Ευρωζώνη.
Επίλογος
Έχοντας αναφερθεί πολύ πιο πριν στο θέμα, ακριβώς εκείνη την εποχή που οι ιταλοί ευρωβουλευτές απηύθυναν την ερώτηση στο κ. Ντράγκι, θεωρούμε πως δεν είναι καθόλου σωστό να τρομοκρατούνται οι Έλληνες οπαδοί της επιστροφής στη δραχμή με τέτοιου είδους λανθασμένα δημοσιεύματα – παρά το ότι δεν ανήκουμε σε αυτούς, έχοντας την άποψη πως είμαστε εγκλωβισμένοι στο ευρώ, κυρίως μετά την υπογραφή του PSI από αυτόν που δήλωσε τη χρεοκοπία της χώρας του, χωρίς να ρωτήσει κανέναν (άρθρο).
Πολύ περισσότερο επειδή η Ελλάδα θα πρέπει να αποφασίσει ποιό δρόμο θα ακολουθήσει τελικά, χωρίς να τρομοκρατείται από κανέναν – ούτε από τον κ. Ντράγκι, ούτε από την καγκελάριο, ούτε από τον Σόιμπλε, ούτε από τους «θεσμούς», ούτε από τα εγχώρια ΜΜΕ (άρθρο). Εκτός αυτού θα πρέπει να έχει οπωσδήποτε έτοιμο ένα σχέδιο υιοθέτησης της δραχμής, είτε για την περίπτωση της διάλυσης της Ευρωζώνης, είτε επειδή θα μπορούσε να εξαναγκασθεί από τους εταίρους της, εάν επιμείνει στη διαγραφή μέρους των χρεών της – την οποία εμείς θεωρούμε κατά πολύ σημαντικότερη σήμερα, από το θέμα του νομίσματος.
Βασίλης Βιλιάρδος
Οικονομολόγος
E-mail: viliardos@analyst.gr
Ειδικότητα: Mάκρο-οικονομικά / Πολιτική Οικονομία
Βασίλης Βιλιάρδος
Οικονομολόγος
E-mail: viliardos@analyst.gr
Ειδικότητα: Mάκρο-οικονομικά / Πολιτική Οικονομία
Πηγή : http://www.analyst.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου