Αντίστροφη μέτρηση για το ευρώ

Η Γερμανία γνωρίζει πως αργά ή γρήγορα θα τοποθετηθεί τόσο η ίδια, όσο και το κοινό νόμισμα στο στόχαστρο της υπερδύναμης – οπότε φροντίζει να προετοιμαστεί, δρομολογώντας μια Ευρώπη πολλών ταχυτήτων.

Η καγκελάριος αναφέρθηκε για πρώτη φορά σε μία Ευρώπη πολλών ταχυτήτων στη σύνοδο κορυφής της Μάλτας, άρα έμμεσα στη διάλυση της Ευρωζώνης – ευρίσκοντας στήριξη από τον υπεύθυνο για τα ευρωπαϊκά θέματα Ιταλό υφυπουργό, ο οποίος δήλωσε τα εξής:

«Είναι πολύ σημαντικό το ότι η κυρία Merkel, ξεπερνώντας τη μέχρι τώρα διστακτικότητα της, υιοθέτησε θέσεις που έχουν επεξεργασθεί η Ιταλία και οι άλλες χώρες-μέλη, επειδή η κυβέρνηση μας, από αρκετές εβδομάδες τώρα, εργάζεται ακριβώς για την επίτευξη αυτού του στόχου. Είναι ουτοπικό να πιστεύει κανείς ότι σε μία ΕΕ με 27 χώρες-μέλη μπορούν να βαδίσουν όλοι μαζί, με την ίδια ταχύτητα, με στόχο τη μεγαλύτερη ανάπτυξη, την ασφάλεια, τις επενδύσεις, καθώς επίσης την κοινωνική πολιτική. Το πρόβλημα της ΕΕ σήμερα είναι πως πρόκειται για ένα ένδυμα που, για κάποιους είναι φαρδύ, ενώ για κάποιους άλλους πολύ στενό. Πρέπει να το ράψουμε ξανά, προσαρμοσμένο στα μέτρα των αναγκών των Ευρωπαίων Πολιτών«.

Για να μπορέσουμε τώρα να κατανοήσουμε τη βασική αιτία της ξαφνικής αλλαγής της γερμανίδας καγκελαρίου, οφείλουμε να λάβουμε υπ’ όψιν ορισμένους άλλους παράγοντες – όπως είναι, για παράδειγμα, η αύξηση των επιτοκίων δανεισμού των χωρών της Ευρωζώνης, η απόσταση των οποίων από τα γερμανικά άρχισε ξανά να διευρύνεται (γράφημα). Εν πρώτοις βέβαια αυτή η αύξηση υποδηλώνει πως οι αγορές αναμένουν μία μεγαλύτερη ανάπτυξη, καθώς επίσης έναν ανοδικό πληθωρισμό, οπότε πρόκειται για μία καλή είδηση – υπάρχει όμως μία άλλη όψη του νομίσματος, η οποία δεν είναι τόσο θετική.

Επεξήγηση γραφήματος: Εξέλιξη των επιτοκίων των δεκαετών

ομολόγων σε σχέση με το γερμανικό (0,5%) της Γαλλίας (κόκκινη

καμπύλη), της Ιταλίας (μαύρη) και της Ισπανίας (γαλάζια).

Ειδικότερα, τα δεκαετή ομόλογα της Γαλλίας αυξήθηκαν από το 0,2% πάνω από τα γερμανικά στο 0,6% – ενώ της Ιταλίας από λιγότερο του 1% στο 1,75%. Φυσικά η άνοδος αυτή δεν είναι δραματική, αλλά πρόκειται για μία προειδοποίηση των αγορών – αφού στην ουσία αποτελούν ένα μέτρο των κινδύνων χρεοκοπίας μίας χώρας.

Αυτό σημαίνει με τη σειρά του πως για πρώτη φορά μετά το 2012, όπου ο κ. Ντράγκι δήλωσε ότι θα κάνει ότι χρειάζεται για τη διάσωση του ευρώ, η χρεοκοπία ενός κράτους μέλους αποτελεί ξανά θέμα – ενώ η αιτία είναι οι φυγόκεντρες τάσεις που έχουν εμφανιστεί στη νομισματική ένωση όπου, τυχόν έξοδος κάποιας χώρας, θα δυσκολέψει την εξυπηρέτηση των δανείων της. Η ενίσχυση δε των πολιτικών κομμάτων που τάσσονται εναντίον του ευρώ στην Ιταλία, στη Γαλλία και στην Ολλανδία, ανησυχεί λογικά τις αγορές – οι οποίες σταδιακά τιμολογούν το συγκεκριμένο ρίσκο.

Ο δεύτερος παράγοντας τώρα που οφείλουμε να λάβουμε υπ’ όψιν, ξανά όσον αφορά τη στάση της καγκελαρίου, είναι η αλλαγή πολιτικής στις Η.Π.Α., μετά την εκλογή του κ. Trump (ανάλυση) – ο οποίος τοποθετήθηκε ανοιχτά εναντίον των πλεονασμάτων της Γερμανίας, κατηγορώντας την πολύ σωστά ότι, χρησιμοποιεί ένα σκόπιμα υπoτιμημένο ευρώ για να πλουτίζει εις βάρος όλων των υπολοίπων.

Στα πλαίσια αυτά η Γερμανία γνωρίζει πως αργά ή γρήγορα θα τοποθετηθεί τόσο η ίδια, όσο και το ευρώ στο στόχαστρο της υπερδύναμης – αφού τα πλεονάσματα της εις βάρος των Η.Π.Α. είναι της τάξης των 74 δις €, υψηλότερα από τα αντίστοιχα της Ιαπωνίας. Πόσο μάλλον όταν το μερίδιο των εξαγωγών στο ΑΕΠ της έχει αυξηθεί όσο καμίας άλλης χώρας τις τελευταίες δεκαετίες – από το 20% στις αρχές του 1990 στο 47% το 2015, όπως φαίνεται από το γράφημα που ακολουθεί.

Επεξήγηση γραφήματος: Αριστερά – μερίδιο εξαγωγών ως ποσοστό

επί του ΑΕΠ (Ελβετία, Γερμανία, Ν. Κορέα, Μεξικό, Κίνα, Ιαπωνία,

Η.Π.Α.). Δεξιά – πλεόνασμα (μπλε) ή έλλειμμα (κόκκινο) στο ισοζύγιο

εξωτερικών συναλλαγών (Ελβετία, Ιρλανδία, Γερμανία, Ν. Κορέα,

Ιαπωνία, Κίνα, Η.Π.Α., Μεξικό).

Περαιτέρω, το ποσοστό των εξαγωγών ως προς το ΑΕΠ των Η.Π.Α. είναι απογοητευτικό, αφού φτάνει μόλις στο 13%, έναντι 47% της Γερμανίας – στην οποία σε απόλυτο μέγεθος υπερβαίνει τα 300 δις $ συνολικά, όταν το αντίστοιχο έλλειμμα των Η.Π.Α. είναι της τάξης των 463 δις $ ή στο -2,6% του ΑΕΠ τους (το εμπορικό έλλειμμα στα 800 δις $).

Βέβαια, ένα πλεονασματικό ισοζύγιο δεν είναι απαραίτητα θετικό για μία χώρα, αφού προκαλεί αντίστοιχες εκροές κεφαλαίων, ειδικά όταν δεν διενεργούνται επενδύσεις στο εσωτερικό της, όπως στη Γερμανία – επειδή με τα πλεονάσματα χρηματοδοτούνται τα ελλείμματα εκείνων των κρατών που εισάγουν τα εμπορεύματα, μη έχοντας τη δυνατότητα να εξάγουν δικά τους σε ανάλογες ποσότητες.

Εν τούτοις, εισάγονται οι πόροι των άλλων κρατών, στα οποία εξάγεται ανεργία – ενώ τα κεφάλαια που εκρέουν για τη χρηματοδότηση τους μπορούν να αποσυρθούν ξαφνικά και απότομα, όπως συνέβη στην Ελλάδα μετά το 2008, με αποτέλεσμα να στραγγαλισθεί η οικονομία τους.

Εύλογα λοιπόν οι Η.Π.Α. θέλουν να αλλάξουν πορεία, γνωρίζοντας πως η μέχρι σήμερα τακτική τους, με βάση την οποία από το 1981 και μετά ζουν με ελλείμματα, με εξαίρεση ένα και μόνο έτος, δεν μπορεί να διατηρείται αιώνια – ειδικά επειδή η χρηματοδότηση των ελλειμμάτων τους εξασφαλίζεται από το ισχυρό δολάριο, κυρίως λόγω του ότι αποτελεί το μεγαλύτερο αποθεματικό νόμισμα του πλανήτη.

Με δεδομένο όμως το γεγονός, σύμφωνα με το οποίο ο βασικότερος ανταγωνιστής του δολαρίου είναι το ευρώ, δεν ωφελούνται πλέον από την ύπαρξη του – κάτι που έχουν συνειδητοποιήσει οι Γερμανοί, αντιλαμβανόμενοι ότι πρέπει να αναζητήσουν εναλλακτικές λύσεις.

Ολοκληρώνοντας, λογικά συμπεραίνεται πως τόσο από την πλευρά της Γερμανίας, όσο και από αυτήν των Η.Π.Α., έχει τεθεί σε λειτουργία η αντίστροφη μέτρηση για το ευρώ – οπότε η στάση της καγκελαρίου δεν είναι καθόλου ανιδιοτελής, όπως πιστεύει ο Ιταλός πρωθυπουργός, κρίνοντας την εντελώς επιφανειακά.

Αντίθετα σκέφτεται ρεαλιστικά, κρίνοντας πως πήρε όσα πήρε από το υποτιμημένο ευρώ, κατέκτησε όσες χώρες κατέκτησε εντός της Ευρωζώνης και πλέον ήλθε η ώρα για ένα ισχυρότερο νόμισμα του κέντρου – με το οποίο αφενός μεν θα αποφύγει τις επιθέσεις των Η.Π.Α., αφετέρου θα ολοκληρώσει τη λεηλασία των κρατών του νότου πολύ πιο φτηνά και εύκολα, καθώς επίσης χωρίς να χάσει αυτά που τους έχει δανείσει.

Άρης Οικονόμου

Πηγή : http://www.analyst.gr