Τα γεωπολιτικά ρίσκα του 2016

Οι κίνδυνοι διαμελισμού της Ελλάδας, καθώς επίσης ενός τρίτου παγκοσμίου πολέμου, δεν είναι αμελητέοι – ενώ ως οι τέσσερις σημαντικότερες εστίες πυρκαγιάς θεωρούνται η Ρωσία, η Κίνα, η Μέση Ανατολή και ο Κυβερνοχώρος

«Ο ενιαίος εθνικός χώρος της Ελλάδας με την Κύπρο (3.000 νησιά και βραχονησίδες), εξεταζόμενος από γεωστρατηγική άποψη, αποτελεί σημείο συνάντησης τριών ηπείρων, ενώνει δύο θάλασσες ζωτικών συμφερόντων (Μαύρη Θάλασσα, Μεσόγειος), καθώς επίσης δύο ωκεανούς, μέσω της Μεσογείου: τον Ατλαντικό με τα στενά του Γιβραλτάρ και τον Ινδικό με τη διώρυγα του Σουέζ. 

Την Ελλάδα χρησιμοποίησαν οι Αμερικανοί για τις πολεμικές επιχειρήσεις τους στη Βαλκανική και για το διαμελισμό της Γιουγκοσλαβίας – του τελευταίου εναπομείναντος συμμάχου της Ρωσίας. Η προσπάθεια διάλυσης της Γιουγκοσλαβίας ξεκίνησε βέβαια από τη Γερμανία – την ολοκλήρωση της όμως ανέλαβαν οι Η.Π.Α., αποκομίζοντας όλα τα οφέλη, καθώς επίσης εγκαθιστώντας μία από τις μεγαλύτερες πολεμικές βάσεις τους στο Κόσσοβο. Ήταν πάντως αδύνατες οι πολεμικές επιχειρήσεις στα Βαλκάνια, χωρίς τη χρήση του λιμανιού της Θεσσαλονίκης και της βάσης του Ακταίου. 

Την Ελλάδα χρησιμοποίησαν οι Αμερικανοί για τους πολέμους εναντίον του Αφγανιστάν και του Ιράκ, καθώς επίσης για την ανατροπή του Καντάφι στη Λιβύη, ο οποίος σχεδίαζε να συνεργασθεί με την Κίνα και τη Ρωσία – αφού θα ήταν αδύνατοι, χωρίς τη χρήση της βάσης της Σούδας στην Κρήτη και του ελληνικού εναερίου χώρου. 

Το σχέδιο Μάρσαλ και ο εμφύλιος πόλεμος χρησιμοποιήθηκαν από τις Η.Π.Α. με στόχο να προσδεθεί η Ελλάδα στο αμερικανικό άρμα, μετά τη συρρίκνωση της Μ. Βρετανίας – ενώ θα ήταν αδύνατη η οποιαδήποτε πολεμική επιχείρηση προς τις φλεγόμενες περιοχές της Μέσης Ανατολής και της Βορείου Αφρικής, χωρίς τη χρήση της γεωστρατηγικής θέσης της Ελλάδας. 

Η Ρωσία και η Κίνα δίνουν γη και ύδωρ για πρόσβαση στα ελληνικά λιμάνια – για μία χώρα που αναβαθμίσθηκε επί πλέον γεωπολιτικά, επειδή αποτελεί κομβικό σημείο συνάντησης εμπορευμάτων και αγωγών ενέργειας, από βορά προς νότο, από ανατολή προς δύση. Η καίρια θέση της στην υδρόγειο καθιστά την Ελλάδα μία στρατηγική περιοχή παγκόσμιας αξίας – ένα σημείο σύγκρουσης ισχυρών γεωπολιτικών συμφερόντων, ειδικά μετά τον πόλεμο της Συρίας με στόχο, μεταξύ άλλων, την εκδίωξη της Ρωσίας από τις βάσεις της στη Συρία, οπότε από τη Μεσόγειο» (Ν. Καρατουλιώτης με παρεμβάσεις).

Άρθρο 

Έχει τονισθεί πάρα πολλές φορές πως η Ελλάδα οδηγήθηκε σκόπιμα στη χρεοκοπία και στο ΔΝΤ από την τότε κυβέρνηση της – αφού, από οικονομικής πλευράς, δεν δικαιολογούταν καθόλου. 

Τα οικονομικά στοιχεία της παραποιήθηκαν ασύστολα και η χώρα τοποθετήθηκε στο μάτι του κυκλώνα, από τον υπουργό οικονομικών της – ενώ πιθανολογείται πως ο Εφιάλτης του Καστελόριζου ήταν στη διατεταγμένη υπηρεσία αυτών που ανέτρεψαν τον προηγούμενο του πρωθυπουργό. Πιθανότατα επειδή επέμενε στη σύσφιξη των σχέσεων της Ελλάδας με τη Ρωσία, μεταξύ άλλων μέσω των ενεργειακών αγωγών (Μπουργκάς – Αλεξανδρούπολη). 

Όταν δε ο κ. Α. Σαμαράς τοποθετήθηκε εναντίον του ΔΝΤ, άρα των Η.Π.Α., επιλέγοντας τη Γερμανία ως ιδιοκτήτη της αποικίας, έχασε τις εκλογές – κάτι που διαπιστώνουμε πως επαναλαμβάνεται σήμερα, με κριτήριο τις δηλώσεις της κυβέρνησης εναντίον του ΔΝΤ. Οι δηλώσεις αυτές είναι άλλωστε, αν μη τι άλλο, οξύμωρες – αφού την ίδια στιγμή ο πρωθυπουργός ισχυρίζεται πως εκβιάσθηκε από τη Γερμανία να υπογράψει το χειρότερο μνημόνιο στην παγκόσμια ιστορία, ενώ το ΔΝΤ τοποθετήθηκε υπέρ της διαγραφής του δημοσίου χρέους. 

Σε κάθε περίπτωση η αριστερή κυβέρνηση, έχοντας κοστίσει ήδη στην Ελλάδα το τεράστιο ποσόν των 145 δις € μέσα σε ένα μόλις έτος, όπως τεκμηρίωσε πρόσφατα εφημερίδα, μάλλον θα ανατραπεί – αφού προηγουμένως ψηφίσει όλους εκείνους τους εγκληματικούς νόμους που δεν θα μπορούσε κανένα άλλο κόμμα να περάσει, χωρίς να εξεγερθούν οι πάντες. 

Διάδοχος της θα είναι ίσως ο υποστηριζόμενος από τις Η.Π.Α. νεαρός υποψήφιος αρχηγός της σημερινής αξιωματικής αντιπολίτευσης, ο οποίος φαίνεται πως θα κερδίσει τις εσωκομματικές εκλογές – εάν δεν μεσολαβήσει κάτι άλλο, αφού είναι εναντίον του η φιλικά προσκείμενη προς τη Ρωσία πλευρά του κ. Κ. Καραμανλή. 

Αυτό που οφείλει όμως να μας ενδιαφέρει δεν είναι το μέλλον μίας ακόμη ενδοτικής ελληνικής κυβέρνησης, αλλά η πατρίδα μας η οποία, από γεωπολιτικής πλευράς, βρίσκεται στο στόχαστρο των πάντων – με κύριους «διεκδικητές» της τη Γερμανία (μεταξύ άλλων λόγω των ενεργειακών της αποθεμάτων), καθώς επίσης τις Η.Π.Α. 

Προς στιγμή βέβαια φαίνεται πως έχει κερδίσει τη μάχη η Γερμανία – η οποία όμως, ως συνήθως, κερδίζει όλες τις μάχες και χάνει τον πόλεμο. Η τοποθέτηση της ελληνικής κυβέρνησης υπέρ της Παλαιστίνης τη συγκεκριμένη χρονική στιγμή, οπότε εναντίον του Ισραήλ που όλοι γνωρίζουν πως πρόκειται για την 51η Πολιτεία των Η.Π.Α., αποδεικνύει την αλλαγή της στάσης της – κάτι που σημαίνει ότι, θα κινδυνεύσουμε να βρεθούμε στη θέση της πρώην Γιουγκοσλαβίας, η οποία τελικά διαμελίσθηκε από τις Η.Π.Α.

Στα πλαίσια αυτά, εάν παρ’ ελπίδα επαληθευτούν οι προβλέψεις του κ. Βασίλη Βιλιάρδου (Το μέλλον της αποικίας), θα αποσυντεθεί εν πρώτοις η μεσαία τάξη – η οποία είναι ο συνδετικός ιστός ενός κράτους. Αμέσως μετά θα επέλθει η διάρρηξη της κοινωνικής συνοχής, η οποία είναι ο καθοριστικός παράγοντας της γεωπολιτικής ισχύος μίας χώρας – ενώ στη συνέχεια θα επέμβουν οι Η.Π.Α. (ΔΝΤ), εκδιώκοντας τη Γερμανία και αναλαμβάνοντας τα ηνία. 

Σε μία τέτοια περίπτωση, τόσο η εξαγορά των λιμανιών από την Κίνα, όσο και των αεροδρομίων από τη Γερμανία, δεν πρόκειται να εμποδίσουν την υπερδύναμη – η οποία θεωρεί πως τα μεγαλύτερα ρίσκα της το 2016 δεν είναι τα γνωστά οικονομικά (επιτόκια της Fed, φούσκες παγίων, αθετήσεις πληρωμών, αναπτυσσόμενες οικονομίες, αδυναμία της κινεζικής ανάπτυξης, κρίση χρέους της Ευρωζώνης κλπ.), αλλά γεωπολιτικά, προερχόμενα από τη Ρωσία, από την Κίνα, από τη Μέση Ανατολή και από τον Κυβερνοχώρο.

Η Ρωσία 

Μετά το τεράστιο λάθος των Η.Π.Α. όταν κατέρρευσε η Σοβιετική Ένωση, όπου το ΔΝΤ δεν έκανε σωστά τη δουλειά του, χάνοντας τη μεγάλη ευκαιρία να θέσει υπό τον έλεγχο του τη Ρωσία, η τελευταία επανήλθε στο παγκόσμιο προσκήνιο – έχοντας βοηθηθεί σε μεγάλο βαθμό από την άνοδο των τιμών της ενέργειας. 

Παραμένοντας δε μία πολύ ισχυρή πυρηνική δύναμη, μπορεί να ασκεί πιέσεις σε ολόκληρο τον πλανήτη – αν και έχει σε μεγάλο βαθμό αποδυναμωθεί οικονομικά, από την πτώση των τιμών του πετρελαίου, καθώς επίσης από τις κυρώσεις της Δύσης. 

Η συνεργασία της τώρα με τη Γερμανία σε άλλους τομείς (κατά την άποψη μας διενεργούνται υπόγειες συζητήσεις), εκτός από την κατασκευή του αγωγού της Βορείου θαλάσσης που συνδέει απ’ ευθείας τις δύο χώρες (εικόνα), αποτελεί τον εφιάλτη της υπερδύναμης – αφού κάτι τέτοιο θα οδηγούσε στον έλεγχο της Ευρασίας, οπότε στην απομόνωση των Η.Π.Α. 

Περαιτέρω, ο πρόεδρος Putin προειδοποίησε τους Πολίτες της χώρας του ότι, θα πρέπει να υιοθετηθεί μία πολιτική λιτότητας, εάν συνεχίσουν να είναι χαμηλές οι τιμές της ενέργειας – αφού το δημόσιο δεν διαθέτει πλέον αρκετά συναλλαγματικά αποθέματα, για να συνεχίσει να ενισχύει τον προϋπολογισμό.

Ο κίνδυνος όμως να επιχειρήσει ο Ρώσος τη σταθεροποίηση της δημοτικότητας του, μέσω της διεξαγωγής νέων στρατιωτικών επιχειρήσεων τόσο στην Ουκρανία, όσο και στη Μέση Ανατολή, είναι πολύ μεγάλος – χρησιμοποιώντας τα εγχώρια ΜΜΕ, τα οποία ελέγχονται σχεδόν στο σύνολο τους από το Κρεμλίνο, για να εξάρει τη σημασία αυτών των πολέμων για την ισχυροποίηση του διεθνούς γοήτρου της Ρωσίας. 

Με δεδομένο δε το ότι, η ενεργειακή τροφοδοσία της Ευρώπης εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τη Ρωσία, η οποία χρησιμοποιεί την ενέργεια ως πολεμικό όπλο, ίσως υπάρξουν μεγάλες εντάσεις – όπως συνέβη πρόσφατα στην Τουρκία, η οποία όμως αποφάσισε να μειώσει την εξάρτηση της από τη Ρωσία, υπογράφοντας συμφωνία προμήθειας φυσικού αερίου με το Ισραήλ. 

Η Ρωσία προσπαθεί επίσης να ανεξαρτητοποιηθεί σε πολλά επίπεδα από τη Δύση – στο τραπεζικό σύστημα, έχοντας κατασκευάσει το δικό της Swift, στη μετατροπή των συναλλαγών της στην ενέργεια σε ρούβλια, στη δημιουργία ενός δικού της χρηματιστηρίου πετρελαίου κοκ. Θέτοντας λοιπόν σε κίνδυνο τη χρηματοπιστωτική κυριαρχία των Η.Π.Α., καθώς επίσης το δολάριο, προκαλεί τις επιθέσεις της υπερδύναμης σε πολλούς διαφορετικούς τομείς – με άγνωστα επακόλουθα. 

Η Κίνα 

Παρά το ότι η χώρα έχει αναπτυχθεί ραγδαία, παραμένει πολύ φτωχή – με ένα ελάχιστο κατά κεφαλή εισόδημα (4.000 $), συγκριτικά με τις Η.Π.Α. (46.500 $), όπως φαίνεται από το γράφημα που ακολουθεί. Σε όρους αγοραστικής αξίας βέβαια το κινεζικό εισόδημα είναι πολύ μεγαλύτερο, στο 25% περίπου του αμερικανικού – ενώ, λόγω του τεράστιου πληθυσμού της Κίνας, το ΑΕΠ της σε όρους αγοραστικής αξίας είναι ίσο με το αμερικανικό. 

Αυτό ακριβώς το συνολικό ΑΕΠ αποτελεί τη βάση, όσον αφορά την ικανότητα μίας χώρας να έχει τις απαιτούμενες στρατιωτικές δαπάνες – έτσι ώστε να αποτελεί μία στρατηγικά σημαντική αγορά εξαγωγής πολεμικού εξοπλισμού, για τα υπόλοιπα κράτη. Επίσης για να μπορεί να επεκτείνεται σε άλλες περιοχές του πλανήτη – όπου η Κίνα έχει επιλέξει κυρίως την Αφρική, λόγω των ενεργειακών της αποθεμάτων, καθώς επίσης των δυνατοτήτων ανάπτυξης των διαφόρων κρατών της. 

Παρά τα οικονομικά της προβλήματα λοιπόν (φούσκα ακινήτων, υπερχρέωση σκιώδους τραπεζικού τομέα, φούσκα χρηματιστηρίων κλπ.), η Κίνα αναπτύσσεται με ταχύτερο ρυθμό από τις Η.Π.Α., οπότε πολύ γρήγορα θα καταλάβει την πρώτη θέση – ενώ διευρύνει συνεχώς τη στρατηγική της επιρροή στον πλανήτη. 

Περαιτέρω, διεκδικεί θαλάσσιες περιοχές με ενεργειακό πλούτο, στην ανατολική και νότια κινεζική θάλασσα, ερχόμενη σε σύγκρουση με τα γειτονικά κράτη – μεταξύ των οποίων με την Ιαπωνία, με τις Φιλιππίνες και με το Βιετνάμ. Στα πλαίσια αυτά, οι Η.Π.Α. ενισχύουν τους συμμάχους τους στην περιοχή – γεγονός που σημαίνει ότι, οι γεωπολιτικοί κίνδυνοι αυξάνονται συνεχώς. 

Εκτός αυτού, η Κίνα διευρύνει τη γεωπολιτική της επιρροή μέσω της ίδρυσης της Ασιατικής Τράπεζας Επενδύσεων, των προγραμμάτων βοηθείας προς την Αφρική, της κατασκευής ενός δρόμου που θα τη συνδέει με τη Ρωσία και την Ευρώπη κοκ. – οπότε έρχεται σε αντίθεση με τις Η.Π.Α. σε πολλαπλά επίπεδα.

Η Μέση Ανατολή 

Παρά το ότι εδώ οι περισσότεροι επικεντρώνονται στη σύγκρουση με την ISIS, λόγω των τρομοκρατικών επιθέσεων στην Ευρώπη, καθώς επίσης στην υπόγεια αναμέτρηση δυνάμεων μεταξύ της Ρωσίας και των Η.Π.Α., το πραγματικό πρόβλημα στην περιοχή είναι η αντιπαράθεση μεταξύ των δύο μεγάλων θρησκευτικών οργανώσεων – των Σιιτών (ακραίο Ισλάμ με ηγέτη το Ιράν) και των Σουνιτών (κοσμικό Ισλάμ με βασικότερη τη Σαουδική Αραβία). 

Πρόκειται για μία αντιπαράθεση που υπάρχει για πάνω από 1.000 χρόνια – όπου τις περισσότερες φορές και στις περισσότερες περιοχές οι Σιίτες ήταν αυτοί που υπέφεραν από τους Σουνίτες, αποτελώντας αντικείμενο βίαιων εγκλημάτων.

Ειδικά η Σαουδική Αραβία φοβάται την εκδικητικότητα του Ιράν – καθώς επίσης την πρόθεση του να κατακτήσει τις ιερές πόλεις του Ισλάμ, τη Μέκκα και τη Μεδίνα. Η μαζική εκτέλεση πάντως των 47 ατόμων από τη Σαουδική Αραβία είναι πολύ κακός οιωνός για την περιοχή – ειδικά σήμερα. 

Η σύγκρουση βέβαια του Ιράν και της Σαουδικής Αραβίας χαρακτηρίζει επίσης έναν πόλεμο, με στόχο τον έλεγχο των τεραστίων αποθεμάτων πετρελαίου της αραβικής χερσονήσου – καθώς επίσης την κυριαρχία επί των πάμπλουτων Σουνιτικών κρατών, όπως το Κουβέιτ και το Κατάρ. Ίσως δε να μην ήταν τυχαία η πυρκαγιά στο ξενοδοχείο του Ντουμπάι την παραμονή της πρωτοχρονιάς – παρά το ότι δηλώθηκε ως ατύχημα.

Ο κυβερνοχώρος 

Το τέταρτο γεωπολιτικό ρίσκο είναι ο κυβερνοχώρος – ενώ ίσως αναδειχθεί στο σημαντικότερο, επειδή δεν έχει σύνορα, ενώ δεν μπορεί να αντιμετωπισθεί από κανέναν στρατό. Στις απειλές αυτού του είδους συγκαταλέγονται οι επιθέσεις εναντίον των τραπεζών ή άλλων Θεσμών, η μη εξουσιοδοτημένη πρόσβαση σε προσωπικά στοιχεία που διατηρούνται από τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα, οι ασφαλιστικές εταιρείες, οι δημόσιοι οργανισμοί, καθώς επίσης η βιομηχανική κατασκοπεία. 

Οι μεγαλύτεροι κίνδυνοι βέβαια είναι οι ενδεχόμενες επιθέσεις σε σημαντικά έργα υποδομής, μέσω προγραμμάτων λογισμικού – σε ηλεκτρικά δίκτυα, σε συστήματα αεροπορικών πτήσεων, σε αγωγούς πετρελαίου ή φυσικού αερίου, σε εγκαταστάσεις υδροδότησης, σε πυρηνικά εργοστάσια, σε χρηματοπιστωτικές πλατφόρμες κοκ.

Τέλος, τα όπλα που απαιτεί ο πόλεμος στον κυβερνοχώρο (ιοί κλπ.), είναι σχετικά φθηνά και εύκολα διαθέσιμα – ενώ έχουν τη δυνατότητα να απειλήσουν οποιαδήποτε χώρα στον πλανήτη. Μπορούν δε να χρησιμοποιηθούν για τον εκβιασμό του εκάστοτε αντιπάλου – ενώ δεν είναι καθόλου εύκολο να αντιμετωπισθούν.

Επίλογος

Τα τέσσερα παραπάνω βασικά γεωπολιτικά ρίσκα, ειδικά το τελευταίο, θα μπορούσαν να προκαλέσουν μεγάλα προβλήματα στον πλανήτη, με μακροπρόθεσμες συνέπειες – ενώ τα οικονομικά, τα οποία φυσικά δεν υποτιμούμε καθόλου, έχουν μικρότερους κινδύνους. 

Μοναδική εξαίρεση αποτελεί η ενδεχόμενη ολοκληρωτική, θορυβώδης κατάρρευση του «χάρτινου» χρηματοπιστωτικού μας συστήματος – ως αποτέλεσμα των διαστρεβλωτικών επεμβάσεων των κεντρικών τραπεζών, κρίνοντας μεταξύ άλλων από την αποτυχία του ιαπωνικού πειράματος (είδηση).

Εκτός αυτού, δεν έχει αποφευχθεί ο κίνδυνος ενός τρίτου παγκοσμίου πολέμου, ειδικά λόγω της επιμονής του ΝΑΤΟ στην περικύκλωση της Ρωσίας – η οποία θεωρούμε πως δεν θα διστάσει να χρησιμοποιήσει πυρηνικά όπλα εάν χρειαστεί, αφού δεν πρόκειται να αποδεχτεί την ηγεμονία των Η.Π.Α. 

Κλείνοντας, όσον αφορά την Ελλάδα πολύ φοβόμαστε πως θα επιδιωχθεί ο διαμελισμός της, εάν το απαιτήσουν οι συνθήκες στη γύρω της περιοχή – μία απειλή που αντιμετωπίζει ήδη η Τουρκία, μεταξύ άλλων μετά τις αναφορές περί ανεξαρτητοποίησης του κουρδικού κράτους. 

Αλέξης Ζακυνθινός, Senior Analyst (Geopolitics)

Πηγή : http://www.analyst.gr