Ισλανδία, ο άλλος δρόμος

Η κατοχή δεν μπορεί να είναι ανθρώπινη. Υπάρχουν επομένως δύο επιλογές: ή αποδέχεσαι την κατοχή και όλες τις μεθόδους που είναι αναγκαίες για την επιβολή της, σκύβοντας πειθήνια το κεφάλι ή, διαφορετικά, την απορρίπτεις εξ ολοκλήρου και όχι μόνο κάποια συγκεκριμένα μέρη της.

Ιστορία

Ενώ η Ελλάδα υπέκυψε τελικά στη δικτατορία των αγορών το 2010, το 2012, το 2015 και σήμερα, οι εθνοκτόνες κυβερνήσεις της καλύτερα, απογοητεύοντας όλους τους Ευρωπαίους με την ήττα της Δημοκρατίας στη χώρα που γεννήθηκε, η Ισλανδία αντιστάθηκε με επιτυχία, παρά τα πολύ μεγαλύτερα προβλήματα της – αρνούμενη να αναλάβει τα χρέη των τραπεζών της, τα οποία ήταν δεκαπλάσια του ΑΕΠ, αν και είχε απέναντι της πανίσχυρα κράτη (Βρετανία, Ολλανδία, Ευρωζώνη), κυρίως όμως το χρηματοπιστωτικό καρτέλ, το οποίο ήθελε να κοινωνικοποιήσει τις ζημίες του (άρθρο).

Προφανώς οι πιστωτές της Ισλανδίας δεν περίμεναν πως ολόκληρος ο λαός της χώρας, συλλογικά, μαζικά, ενωμένος, με καμία απολύτως διάθεση υποχώρησης θα πλημμύριζε τους δρόμους, χωρίς καμία καθυστέρηση – σταματώντας με συνεχή δημοψηφίσματα όλες τις προσπάθειες της κυβέρνησης και της Βουλής να μεταφέρουν τα χρέη των τραπεζών στο δημόσιο.

Σε πλήρη αντίθεση, οι Έλληνες δεν διανοήθηκαν καθόλου να κατακλύσουν τους δρόμους έξω από τη Βουλή, όταν ψηφιζόταν το τρίτο μνημόνιο ή/και οι νόμοι που το συνοδεύουν – γεγονός που σημαίνει ότι, πράγματι αποτελούν τη ντροπή της Ευρώπης.

Οι συμβιβασμοί τώρα που πρότειναν οι δανειστές της Ισλανδίας και είχε αποδεχθεί το Κοινοβούλιο, ψηφίζοντας τους, δεν έγιναν ούτε στο ελάχιστο αποδεκτοί από τους Πολίτες – μέσω ενός δημοψηφίσματος που το ΟΧΙ έφτασε στο απίστευτο 94%.

Όταν δε η Βρετανία πάγωσε τα περιουσιακά στοιχεία της Ισλανδίας, χρησιμοποιώντας το νόμο περί τρομοκρατίας, ο οποίος την εξομοίωνε με την Al Qaida, οι Πολίτες της χώρας όχι μόνο δεν πτοήθηκαν, αλλά κλιμάκωσαν τις αντιδράσεις τους – χωρίς να δίνουν καμία σημασία στις «προφητείες», σύμφωνα με τις οποίες «θα κατέληγαν» στην Κούβα ή στην βόρεια Κορέα του Βορά. Ρισκάρισαν επίσης τις αγωγές εναντίον τους, οι οποίες κατατέθηκαν στα διεθνή δικαστήρια – ενώ αντιστάθηκαν αποφασιστικά σε όλους τους εκβιασμούς του κοινού μετώπου των χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Όλα αυτά δεν σημαίνουν βέβαια πως οι Ισλανδοί δεν πλήρωσαν πανάκριβα τους αγώνες που έδωσαν για τη διατήρηση της εθνικής τους ανεξαρτησίας – η οποία κινδύνευε από το απίστευτο ύψος του δημοσίου χρέους τους, λόγω της χρεοκοπίας των τραπεζών τους. Αντίθετα, η ισοτιμία του νομίσματος τους κατέρρευσε, ο πληθωρισμός εκτοξεύθηκε στα ύψη, οι πραγματικοί μισθοί βυθίστηκαν στο ναδίρ, ενώ η πτώση των τιμών στην αγορά ακινήτων έλαβε πρωτοφανείς διαστάσεις.

Από την άλλη πλευρά όμως, υιοθετήθηκαν άμεσα ειδικά προγράμματα ρύθμισης των χρεών των επιχειρήσεων, έτσι ώστε να μην χρεοκοπήσουν, ενώ λίγο αργότερα δρομολογήθηκαν διαγραφές μέρους των οφειλών που αφορούσαν τα ακίνητα – όπου οι τράπεζες υποχρεώθηκαν να «αποσβέσουν» όλα εκείνα τα ποσά των δανείων, τα οποία υπερέβαιναν το 110% της εμπορικής αξίας των ακινήτων. 

Για παράδειγμα, εάν κάποιος είχε πάρει δάνειο 200.000 € για την αγορά ενός ακινήτου ίσης αξίας, η εμπορική τιμή του οποίου μειώθηκε στις 100.000 € λόγω της πτώσης των μισθών και εισοδημάτων, στην Ισλανδία διαγραφόταν οι 90.000 € – ενώ τα 110.000 € που απέμεναν διακανονίζονταν, έτσι ώστε να μπορεί ο οφειλέτης να εξυπηρετεί τις δόσεις του. 

Δυστυχώς στην Ελλάδα το ακίνητο των 200.000 € θα κατασχεθεί, ο ιδιοκτήτης του θα μείνει στο δρόμο, θα πλειστηριαστεί για 50.000 € και ο δύστυχος δανειολήπτης θα παραμείνει με χρέη 150.000 € – χωρίς καμία δυνατότητα εξόφλησης τους, ενώ στο μέλλον θα δημεύονται τυχόν άλλα εισοδήματα του.

Η διαχείριση της κρίσης 

Συνεχίζοντας, στην Ισλανδία καταγράφηκε ρεκόρ διαγραφών, ενώ εφαρμόσθηκαν πιστά όλοι οι οικονομικοί κανόνες, οι οποίοι είναι γνωστοί όσον αφορά την καταπολέμηση των κρίσεων – βασικότερος των οποίων είναι η στάση πληρωμών, έτσι ώστε να ακολουθήσει η διαπραγμάτευση περιορισμού του χρέους, με την οποία ποτέ στην ιστορία δεν συμφώνησαν οι δανειστές, εάν προηγουμένως δεν σταματούσε να πληρώνει η επιχείρηση ή η χώρα, προστατεύοντας παράλληλα τα περιουσιακά της στοιχεία.

Παραδόξως δε, συμφώνησε με τη συγκεκριμένη διαδικασία και το ΔΝΤ, αν και εκ των υστέρων – δανείζοντας στην Ισλανδία το ποσόν των 10 δις $, χωρίς το οποίο θα χρεοκοπούσε κατά τη διάρκεια του χαοτικού πρώτου έτους που ακολούθησε το κραχ του 2008. Σε πλήρη αντίθεση όμως με την Ελλάδα, η Ισλανδία πρόσεξε όσο τίποτα άλλο τις προϋποθέσεις, με τις οποίες ήταν συνδεδεμένο το δάνειο, το μνημόνιο δηλαδή – αφού απέρριψε τα δραστικά, καταστροφικά προγράμματα του ΔΝΤ (άρθρο), έχοντας αναγκασθεί μεν να περιορίσει το κοινωνικό της κράτος, χωρίς όμως να προκαλέσει ζημίες στη βασική του δομή.

Ο εντυπωσιασμός του ΔΝΤ από την επιτυχία του προγράμματος φάνηκε από την πρόταση του στον υπουργό οικονομικών της Ισλανδίας να αναλάβει την υπευθυνότητα της διάσωσης μίας άλλης χώρας: της Ελλάδας. Μία θέση που όμως εκείνος αρνήθηκε, γνωρίζοντας προφανώς πως κανένα πρόγραμμα δεν πετυχαίνει, εάν δεν έχει την πλήρη, συλλογική, μαζική στήριξη του συνόλου των Πολιτών – γεγονός που φυσικά προϋποθέτει την ωριμότητα τους.

Επίλογος

Κλείνοντας, σε χρόνο ρεκόρ η Ισλανδία κατάφερε να μετατραπεί σε ένα ζηλευτό πρότυπο, όσον αφορά την αντιμετώπιση κρίσεων – παρά το ότι προηγουμένως είχε θεωρηθεί ως ένα ανατριχιαστικό παράδειγμα προς αποφυγή για εκείνες τις χώρες που θα τολμούσαν να αντιπαρατεθούν με τις αγορές, καθώς επίσης ευρύτερα με το χρηματοπιστωτικό κτήνος.

Ενδιαφέρουσα δε είναι η αιτιολόγηση της θετικής αναθεώρησης της πιστοληπτικής της ικανότητας από την Fitch το 2012 – σύμφωνα με την οποία “ήταν η προσωποποίηση της επιτυχίας της εφαρμογής ανορθόδοξων μεθόδων για την καταπολέμηση της κρίσης“, με την ανεργία πλέον στο 4%, καθώς επίσης με τον πληθωρισμό να αποτελεί παρελθόν.

Πηγή : https://analyst.gr