MOTD

Αλλαχού τα κόμματα γεννώνται διότι εκεί υπάρχουσι άνθρωποι διαφωνούντες και έκαστος άλλα θέλοντες. Εν Ελλάδι συμβαίνει ακριβώς το ανάπαλιν. Αιτία της γεννήσεως και της πάλης των κομμάτων είναι η θαυμαστή συμφωνία μεθ’ ης πάντες θέλουσι το αυτό πράγμα: να τρέφωνται δαπάνη του δημοσίου.

Εμμανουήλ Ροΐδης, 1836-1904, Έλληνας συγγραφέας

Κυριακή 21 Απριλίου 2019

Το πραξικόπημα της 21ης Απριλίου 1967 – Το πολιτικό σκηνικό – Η πρώτη κυβέρνηση Παπαδόπουλου

Η χώρα τον Απρίλιο του 1967 βρισκόταν ουσιαστικά σε προεκλογική περίοδο. Οι εκλογές είχαν προκηρυχθεί για τις 28 Μαΐου και την εξουσία ασκούσε από τις 3 Απριλίου η ΕΡΕ, με πρωθυπουργό τον αρχηγό της Παναγιώτη Κανελλόπουλο, έχοντας τη συναίνεση του αρχηγού της αξιωματικής αντιπολίτευσης Γεωργίου Παπανδρέου και του Βασιλιά Κωνσταντίνου.

Διάχυτη ήταν η πεποίθηση ότι τις επερχόμενες εκλογές θα κέρδιζε η Ένωση Κέντρου και θα επανερχόταν θριαμβευτικά στην εξουσία υπό τον Γεώργιο Παπανδρέου.

Το πρωί της 21ης Απριλίου 1967 οι Έλληνες ξύπνησαν χωρίς να γνωρίζουν ότι η χώρα έμπαινε στο γύψο για μια ολόκληρη επταετία, αφού οι Γεώργιος Παπαδόπουλος, Στυλιανός Παττακός και Νικόλαος Μακαρέζος από την 1 πμ είχαν πραξικοπηματικά αρχίσει την κατάληψη της εξουσίας προχωρώντας σε συλλήψεις, καταλαμβάνοντας μέχρι και τη Βουλή. Η Χούντα των συνταγματαρχών κράτησε 7 χρόνια. 

Λίγες ώρες πριν, είχε ολοκληρωθεί η συνεδρίαση του Υπουργικού Συμβουλίου και τα μέλη του αποχώρησαν για τα σπίτια τους, χωρίς να έχουν ιδέα για το τι θα επακολουθούσε. Ανάμεσά τους και ο Υπουργός Εθνικής Άμυνας, Παναγιώτης Παπαληγούρας.

Πως ξεκίνησε; τι συνέβη;

Οι στρατηγοί, το Παλάτι, κάποιοι πολιτικοί της Δεξιάς και οι Αμερικανοί καλόβλεπαν μία μικρής διάρκειας συνταγματική εκτροπή, που θα επανέφερε την πολιτική κατάσταση στη σωστή ρότα, δηλαδή στην εναλλαγή στην εξουσία της Δεξιάς και ενός μετριοπαθούς Κέντρου.

Σύμφωνα με τα ιστορικά ντοκουμέντα και ενώ είχαν προκηρυχθεί εκλογές για τις 28 Μαΐου, ο συνταγματάρχης Γεώργιος Παπαδόπουλος, ο ταξίαρχος Στυλιανός Παττακός και ο συνταγματάρχης Νικόλαος Μακαρέζος συναντήθηκαν στο αρχηγείο των τεθωρακισμένων στο Γουδή, στις 11.30΄ της Πέμπτης 20ης Απριλίου.

Ο Παπαδόπουλος δεν είχε λάβει ακόμα κάποιες πληροφορίες και πρότεινε να αναβάλουν το πραξικόπημα κατά είκοσι τέσσερις ώρες. Ο Παττακός αρνήθηκε κι η διαφωνία τους κράτησε αρκετή ώρα. Τελικά ο Παττακός ανακοίνωσε στους άλλους ότι εκείνος θα ξεκινούσε το κίνημα είτε τον ακολουθούσαν, είτε όχι και τότε συμφώνησαν κι οι υπόλοιποι. Ωστόσο, το πραξικόπημα είχε ήδη καθυστερήσει κατά μία ώρα και οι πρώτες μετακινήσεις μονάδων άρχισαν μετά τη 1 π.μ.

Την ίδια μέρα, ο αρχηγός Στρατού Γρ. Σπαντιδάκης κάλεσε σε σύσκεψη 6 αντιστράτηγους, τους πιο έμπιστους, και τους τόνισε ότι έφτασε η ώρα για επέμβαση του στρατού. Όλοι συμφώνησαν μαζί του και τον εξουσιοδότησαν να συναντηθεί με τον Βασιλέα Κωνσταντίνο και να του ζητήσει εκ μέρους όλων να δώσει την εντολή εκτέλεσης του σχεδίου “Ιέραξ ΙΙ” για τη διενέργεια του πραξικοπήματος.


Κανόνισαν νέα σύσκεψη έπειτα από ένα τετραήμερο, για τη Δευτέρα 24 Απριλίου, αν μέχρι τότε ο βασιλιάς δεν είχε διατάξει να γίνει το πραξικόπημα.

«Η Χούντα των Στρατηγών» έμεινε στα σχέδια, καθώς τους πρόλαβαν με το πραξικόπημα της 21ης Απριλίου οι μικροί αξιωματικοί, με πρόσχημα τον κομμουνιστικό κίνδυνο. Τέτοια περίπτωση δεν διαφαινόταν στον ορίζοντα, καθώς η ΕΔΑ, που εκπροσωπούσε την κομμουνιστική Αριστερά (το ΚΚΕ ήταν εκτός νόμου), κινούνταν στο 11,80% των ψήφων στις εκλογές του 1964, σε σχέση με το 24,43% του 1958.


Πρέπει, όμως, να συνυπολογίσουμε ότι βρισκόμασταν 17 χρόνια από τη λήξη του Εμφυλίου Πολέμου και στην κορύφωση του Ψυχρού Πολέμου, όσον αφορά τον διεθνή περίγυρο. Ο στρατός ήταν πανίσχυρος, με παράδοση επεμβάσεων τον 20ο αιώνα, οι Αμερικανοί θεωρούσαν φέουδό τους την Ελλάδα, το δεξιό παρακράτος ήταν ισχυρό (Δολοφονία Λαμπράκη) και το Παλάτι ήταν ένας αυτόνομος πόλος εξουσίας, «που δεν βασίλευε, αλλά κυβερνούσε». Οι πολιτικοί που κυβέρνησαν αυτά τα 17 χρόνια (Πλαστήρας, Παπάγος, Καραμανλής και Παπανδρέου), ασχολήθηκαν κυρίως με την ανοικοδόμηση της χώρας και την οικονομική ανάπτυξη, παρά με το «βάθεμα και το πλάτεμα» των δημοκρατικών θεσμών και την εξάλειψη των μνημών του Εμφυλίου.

Οι συλλήψεις

Οι κινηματίες, μετά την κατάληψη τηλεπικοινωνιακών κέντρων ήταν έτοιμοι να προχωρήσουν στην επόμενη φάση του σχεδίου τους, στις συλλήψεις. Υπό τη διεύθυνση του Ιωάννη Λαδά εξόρμησαν πολυάριθμα μικρά αποσπάσματα της ΕΣΑ και διαφόρων στρατιωτικών σχηματισμών, τα οποία άρχισαν, τις συλλήψεις πολιτικών και στρατιωτικών προσωπικοτήτων που κατείχαν καίριες θέσεις στον μηχανισμό του κράτους, με πρώτο στόχο τον πρωθυπουργό Παναγιώτη Κανελλόπουλο.

Την ίδια ώρα κατελήφθη το συγκρότημα του Πενταγώνου με συνδυασμένη επιχείρηση από μέσα και απ’ έξω, υπό τη γενική διεύθυνση του διοικητή της ΕΣΑ συνταγματάρχη Ιωάννη Λαδά. Οι στασιαστές όρμησαν μέσα και κατέλαβαν το κτίριο, χωρίς πάλι να δοθεί το σήμα του συναγερμού. Δώδεκα τανκς κι οκτώ θωρακισμένα οχήματα μεταφοράς προσωπικού κύκλωσαν το Πεντάγωνο, ενώ άλλα τανκς βρέθηκαν μπροστά στα κτίρια της τηλεόρασης, των ραδιοφωνικών σταθμών και των τηλεφωνικών κέντρων, ώστε να αποκρουστεί κάθε απόπειρα ανακατάληψής τους.

Κι αφού είχαν δρομολογηθεί οι συλλήψεις, διάφορες μονάδες, με μυημένους αξιωματικούς, κινήθηκαν και κατέλαβαν στρατηγικά σημεία της Αθήνας, στην πλατεία Συντάγματος, μπροστά από μεγάλα ξενοδοχεία (Χίλτον) και τανκς σφράγιζαν τους δρόμους που οδηγούσαν από την επαρχία στην Αθήνα.

Αποκλείστηκε και το αεροδρόμιο του Ελληνικού, ενώ στο στρατόπεδο Διονύσου ο διοικητής των ΛΟΚ συνταγματάρχης Κ. Ασλανίδης παρέμενε με τον όγκο της δύναμής του ως γενική εφεδρεία.


Τέλος, μια σημαντική δύναμη ελαφρών αρμάτων με επικεφαλής τον συνταγματάρχη Κωνσταντίνο Παπαδόπουλο, κύκλωσε τα ανάκτορα Τατοΐου, το ομώνυμο γειτονικό αεροδρόμιο και την έπαυλη όπου έμενε η Φρειδερίκη με τις κόρες της.

Ένας λοχαγός και τέσσερις κομάντος εισέβαλαν στην οικία του Ανδρέα Παπανδρέου και μετά από επεισοδιακή καταδίωξη τον συνέλαβαν. Ο Κωνσταντίνος τηλεφώνησε στον πρωθυπουργό Παναγιώτη Κανελλόπουλο όπου ο τελευταίος τον πληροφορούσε ότι τον συνελάμβαναν την ίδια ακριβώς στιγμή.

Ο Λεωνίδας Κύρκος και ο Μανώλης Γλέζος ήταν από τα πρώτα μέλη της Αριστεράς που συνελήφθησαν. Ο Γεώργιος Παπανδρέου συνελήφθη από αξιωματικούς στις 2.45΄ ενώ φέρεται να είπε, με τα προτεταμένα όπλα προς αυτόν: «Είναι η πέμπτη φορά που μου συμβαίνει!».


Πριν η ώρα πάει 3.00 π.μ., οι πραξικοπηματίες είχαν θέσει υπό τον απόλυτο έλεγχό τους την Αθήνα. Είχαν εγκλείσει τους σημαντικότερους κρατούμενούς τους στους θαλάμους των υποψηφίων εφέδρων αξιωματικών, στο δεύτερο όροφο της Σχολής Τεθωρακισμένων στο Γουδί, εκτός τον Κανελλόπουλο που μεταφέρθηκε στο Πεντάγωνο, όπου είχαν μεταφερθεί και οι στρατιωτικές προσωπικότητες.

Πλήθος αριστερών πολιτών συσσωρεύτηκε στον Ιππόδρομο, στο γήπεδο της Α.Ε.Κ., στο Φαληρικό Δέλτα, στο γήπεδο Καραϊσκάκη στο Νέο Φάληρο και στο γήπεδο του Παναθηναϊκού στη λεωφόρο Αλεξάνδρας.

Ολόκληρη η πολιτική ηγεσία συνελήφθη με καταπληκτική ευκολία. Δεν διέφυγε κανένας. Όλοι περίμεναν πραξικόπημα, όλοι μιλούσαν γι’ αυτό αλλά κανένας δεν ήταν έτοιμος να το αντιμετωπίσει. Ούτε η Αριστερά.

Κατά τραγική ειρωνεία η Αυγή δημοσίευε εκείνες τις ημέρες τρία προγραμματισμένα άρθρα υπό τον τίτλο “Γιατί δεν πρόκειται να γίνει δικτατορία”. Δεν πρόλαβε να τα ολοκληρώσει. Είχαν δημοσιευθεί μόνο τα δύο. Το τρίτο έμεινε στο τυπογραφείο, τη νύχτα του πραξικοπήματος….

ΤΟ ΡΑΔΙΟΦΩΝΟ ΕΙΡ, Η ΑΠΑΓΟΡΕΥΣΗ ΣΥΓΚΕΝΤΡΩΣΕΩΝ, ΟΙ ΠΡΕΣΒΕΥΤΕΣ

Νωρίς το πρωί, το ραδιόφωνο ΕΙΡ έπαιζε εμβατήρια και δημοτικά άσματα και οι αγουροξυπνημένοι Έλληνες άκουγαν τα πρώτα «Αποφασίζομεν και Διατάζομεν» των δικτατόρων, που ήταν η απαγόρευση των συγκεντρώσεων άνω των τριών ατόμων. Με συντακτική πράξη κατά τη διάρκεια της ημέρας ανεστάλησαν οι διατάξεις του Συντάγματος και ματαιώθηκαν οι εκλογές της 28ης Μαΐου 1967.

Αιφνιδιασμένοι από τις εξελίξεις φαίνεται να ήταν και οι Αμερικανοί, που δεν περίμεναν την κίνηση του Παπαδόπουλου. Τον πρεσβευτή των ΗΠΑ στην Αθήνα Φίλιπ Τάλμποτ ξύπνησε ο ανιψιός του πρωθυπουργού Κανελλόπουλου, Διονύσης Λιβανός, και του ανακοίνωσε την είδηση. Όταν μετά από λίγες μέρες ο Τάλμποτ είπε στο σταθμάρχη της CIA στην Αθήνα, Τζακ Μέρι, ότι το πραξικόπημα της 21ης Απριλίου ήταν ο βιασμός της Ελληνικής Δημοκρατίας, αυτός του απάντησε κυνικά: «Μα, πως είναι δυνατόν να βιάσεις μία πόρνη;..»

Μόνο δύο πρωινές εφημερίδες πρόλαβαν να περιλάβουν στην ύλη τους την εκδήλωση του πραξικοπήματος. Η «Καθημερινή» στην πρώτη της σελίδα είχε ένα μονόστηλο με τίτλο «Την 2αν πρωινήν εξερράγη στρατιωτικόν κίνημα. Συνελήφθησαν πολιτικοί άνδρες», ενώ η «Αυγή» πάνω από τον τίτλο της έγραφε: «Συνελήφθησαν από στρατιωτικούς οι Μ. Γλέζος, Λ. Κύρκος, Α. Παπανδρέου. Ασυνήθιστες κινήσεις στρατιωτικών και αστυνομικών δυνάμεων».

Η ΠΡΩΤΗ ΚΥΒΕΡΝΗΣΗ ΤΗΣ ΔΙΚΤΑΤΟΡΙΑΣ – ΠΡΩΘΥΠΟΥΡΓΟΣ Ο ΕΙΣΑΓΓΕΛΕΑΣ ΤΟΥ ΑΡΕΙΟΥ ΠΑΓΟΥ

Η σύνθεση της πρώτης κυβέρνησης της δικτατορίας που ορκίστηκε ενώπιον του Βασιλέως Κωνσταντίνου στις 17:30 της Παρασκευής 21ης Απριλίου 1967:


Πρωθυπουργός :


Κωνσταντίνος Κόλλιας,
τ. Εισαγγελεύς του Αρείου Πάγου
Αντιπρόεδρος της Κυβερνήσεως
& Υπουργός Εθνικής Αμύνης :
Γρηγόριος Σπαντιδάκης,
Αντιστράτηγος (ΤΘ), Αρχηγός ΓΕΣ
Υπουργός Προεδρίας : Γεώργιος Παπαδόπουλος,
Συνταγματάρχης (ΠΒ)
Υπουργός Συντονισμού : Νικόλαος Μακαρέζος,
Συνταγματάρχης (ΠΒ)
Υπουργός Εσωτερικών : Στυλιανός Παττακός,
Ταξίαρχος (ΤΘ)


Υπουργός Εξωτερικών : Παύλος Οικονόμου-Γκούρας,
Πρέσβυς ε.ε.
Υπουργός Παιδείας & Θρησκευμάτων : Κων/νος Καλαμποκιάς,
Αρεοπαγίτης
Υπουργός Δικαιοσύνης : Κων/νος Ροζάκης,
Αρεοπαγίτης
Υπουργός Γεωργίας : Αλέξανδρος Ματθαίου,
καθηγητής Μέσης Παιδείας
Υπουργός Υγείας και Προνοίας : Ευστάθιος Πουλαντζάς,
Γενικός Διευθυντής του ιδίου Υπουργείου
Υπουργός Δημοσίας Τάξεως : Παύλος Τοτόμης,
Οικονομολόγος
Υπουργός Εμπορίου : Γεώργιος Παπαδημητρακόπουλος,
Χημικός, Βιομήχανος, Πρόεδρος του ΕΒΤΕ
Υπουργός Εργασίας : Αλέξανδρος Λέκκας,
Σύμβουλος της Επικρατείας
Υπουργός Οικονομικών : Αδαμάντιος Ανδρουτσόπουλος,
Δικηγόρος
Υπουργός Δημοσίων Έργων : Παύλος Τσαρούχης,
Αντιεισαγγελεύς του Αρείου Πάγου
Υπουργός Συγκοινωνιών : Ιωάννης Τσαντίλας,
Εισαγγελεύς Εφετών
Υπουργός Βιομηχανίας : Νικόλαος Οικονομόπουλος,
Αρεοπαγίτης
Υπουργός Εμπορικής Ναυτιλίας : Αθανάσιος Αθανασίου,
Αντιναύαρχος ε.α.
Υπουργός Βορείου Ελλάδος : Δημήτριος Πατίλης,
Υποστράτηγος ε.α.
Υφυπουργός Εθνικής Αμύνης : Γεώργιος Ζωιτάκης,
Αντιστράτηγος, Διοικητής Γ΄ ΣΣ
Υφυπουργός Συντονισμού : Ιωάννης Ορλάνδος Ροδινός,
Οικονομολόγος
Υφυπουργός Οικονομικών : Σπυρίδων Λιζάρδος,
Γενικός Διευθυντής ΔΕΦΩ
Υφυπουργός Εμπορίου : Γεώργιος Γεωργακέλος,
Πρόεδρος του Εμπορικού Επιμελητήρίου
Υφυπουργός Προεδρίας : Θεοφύλακτος Παπακωνσταντίνου,
Δημοσιογράφος – συγγραφεύς


ΤΟ ΔΙΑΓΓΕΛΜΑ ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΥ


ΕΝΑ ΑΠΟ ΑΥΤΑ ΠΟΥ ΑΚΟΛΟΥΘΗΣΑΝ…


Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου