Βαδίζοντας προς το επόμενο «Lehman σοκ»

Η μοναδική λύση είναι ο μεγαλύτερος έλεγχος εκ μέρους του κράτους που όμως πρέπει να λειτουργεί ορθολογικά – όπως μετά το 2ο Παγκόσμιο Πόλεμο, στον οποίο είχε οδηγήσει μία ανάλογα ακραία νεοφιλελεύθερη οικονομική συνταγή που προκάλεσε το κραχ του 1929 και τη Μεγάλη Ύφεση.

Άποψη

Όπως διαπιστώνεται, ο πλανήτης δεν λειτουργεί σωστά και δεν λύνονται τα προβλήματα του – ούτε στις Η.Π.Α., ούτε στην Ευρώπη, ούτε βέβαια στην Ελλάδα, με τις ελαφρώς βρώμικες συντηρητικές και ακραία νεοφιλελεύθερες οικονομικές συνταγές που εφαρμόζονται, είτε εκούσια, είτε ακούσια σε χώρες όπως η πατρίδα μας. Αντίθετα, οι «δεξιές» αυτές συνταγές έχουν προκαλέσει ένα μεγάλο μέρος των προβλημάτων μας, από τη μη ισορροπημένη αναδιανομή των εισοδημάτων, έως τη μεταφορά πλούτου από τα κάτω προς τα επάνω, μέσω της πολιτικής των κεντρικών τραπεζών – η οποία δρομολογήθηκε μετά τη χρεοκοπία της Lehman Brothers και το μεγάλο κραχ του 2008 που απείλησε να βυθίσει ολόκληρη την υφήλιο σε μία βαθιά ύφεση.

Το γεγονός δε, σύμφωνα με το οποίο οι καταθέτες δεν εισπράττουν πλέον καθόλου τόκους για τις οικονομίες τους (για να στηριχθούν τα υπέρογκα χρέη κρατών και επιχειρήσεων που θα ήταν αδύνατον να εξυπηρετηθούν με φυσιολογικά επιτόκια), ενώ οι μεγάλες τράπεζες συνεχίζουν να κινδυνεύουν με τη χρεοκοπία τους, σαν να πρόκειται για μικρά μπακάλικα που δεν διαχειρίζονται σωστά, δεν έχει καμία σχέση με την ΕΚΤ – αλλά με το ότι πριν από δέκα χρόνια η χρηματοπιστωτική παγκοσμιοποίηση απέτυχε θορυβωδώς.

Με απλά λόγια, η υψηλή τέχνη την απόλυτης ελευθερίας των κεφαλαίων που στηρίχθηκε από τον ακραίο, ασύδοτο νεοφιλελευθερισμό, όπου καθημερινά τεράστιες ποσότητες χρημάτων διακινούνταν και συνεχίζουν να διακινούνται από τη μία χώρα στην άλλη μέσα σε δέκατα του δευτερολέπτου, ακολουθώντας αποκλειστικά και μόνο τους κανόνες της ζήτησης και της προσφοράς, οδήγησε τον πλανήτη στην άκρη του γκρεμού – από την οποία δεν έχει ούτε κατ’ ελάχιστο απομακρυνθεί παρά το ότι πέρασαν ήδη δέκα χρόνια, αφού σύμφωνα με όλους σχεδόν τους εξειδικευμένους οικονομολόγους ένα «Lehman σοκ» θα μπορούσε να συμβεί από τη μία στιγμή στην άλλη, με τον ίδιο ακριβώς τρόπο.

Εν προκειμένω, δεν βοηθούν καθόλου εκείνες οι φωνές που απαιτούν μία ακόμη μεγαλύτερη απελευθέρωση των αγορών, σε συνδυασμό με χαμηλότερους φόρους και μικρότερο κράτος, όπως στην εποχή του R. Reagan και της M. Thatcher – αφού όταν οι αγορές τείνουν σε σταθερή βάση να υπερβάλλουν, όπως έχει τεκμηριωθεί πολλές φορές, δεν αποτελεί ασφαλώς καλή ιδέα η ακόμη μεγαλύτερη επιτάχυνση της διαδικασίας.

Από την άλλη πλευρά, όταν σε χώρες όπως οι Η.Π.Α., η Μ. Βρετανία και η Γερμανία η απόσταση των εισοδημάτων και των περιουσιακών στοιχείων του ανώτατου 1% με τον υπόλοιπο πληθυσμό έχει αυξηθεί σε τέτοιο βαθμό, όσο ποτέ μέχρι σήμερα, απειλώντας να διαλύσει τις κοινωνίες, δεν είναι δείγμα κάποιου επιτυχημένου οικονομικού μοντέλου – αλλά οι φυσιολογικές παρενέργειες ενός πανίσχυρου χρηματοπιστωτικού συστήματος που έχει καταλάβει τα κράτη, που έχει διαφθείρει την πολιτική και που κυριαρχεί σχεδόν απολυταρχικά, έχοντας επιβάλλει τους δικούς του κανόνες.

Το γεγονός δε, σύμφωνα με το οποίο οι πλούσιοι γίνονται καθημερινά πλουσιότεροι, ενώ σχεδόν το 40% των ανθρώπων δεν έχουν καθόλου καταθέσεις, οι κρατικές υποδομές καταρρέουν σε πάρα πολλές χώρες, τα κτίρια των σχολείων και των πανεπιστημίων ευρίσκονται σε άθλια κατάσταση κοκ., οφείλεται ακριβώς στο δόγμα της απομάκρυνσης του κράτους από τις οικονομικές δραστηριότητες – έτσι ώστε η ελεύθερη αγορά να μην εμποδίζεται και να λειτουργεί καλύτερα.

Ο κατάλογος θα μπορούσε να συνεχιστεί με την αναφορά πολλών άλλων δυσλειτουργιών της «δεξιάς» οπτικής γωνίας – ενώ η πολιτική απομάκρυνση αρκετών περιοχών του πλανήτη από το δόγμα της παγκοσμιοποίησης, έχει κυρίως σχέση με τη σκοτεινή πλευρά του ελεύθερου εμπορίου, το οποίο έχει εξαφανίσει πολλούς βιομηχανικούς κλάδους λόγω του φθηνού ανταγωνισμού των ασιατικών κυρίως κρατών.

Εύλογα λοιπόν αναρωτιέται κανείς εάν οι καλύτερες απαντήσεις θα μπορούσαν να δοθούν από τις «αριστερές» πολιτικές, αφού οι «δεξιές» απέτυχαν παταγωδώς – με αποτέλεσμα η επόμενη κρίση να είναι προδιαγεγραμμένη, καθώς επίσης κατά πολύ οδυνηρότερη σε σχέση με το 2008. Δυστυχώς όμως, οι αριστερές πολιτικές έχουν αποτύχει πολλές φορές στο παρελθόν και συνεχίζουν να αποτυγχάνουν – προκαλώντας ανάλογα μεγάλα προβλήματα στον πλανήτη. 

Στα πλαίσια αυτά, δεν είναι παράδοξη η άνοδος των ακροδεξιών, «εθνικοσοσιαλιστικών» σε κάποιο βαθμό κομμάτων, με πατριωτικά στοιχεία (ανάλυση) – τα οποία τάσσονται ταυτόχρονα εναντίον της παγκοσμιοποίησης, υπέρ του προστατευτισμού και υπέρ των εθνικών συνόρων. Χαρακτηριστικό στοιχείο τους είναι η εχθρότητα τους προς τους μετανάστες τρίτων χωρών, τους οποίους κατηγορούν για όλα τους τα δεινά – μεταξύ άλλων για το ότι δεν αυξάνουν το ΑΕΠ των χωρών που εγκαθίστανται (γράφημα), επειδή παράγουν πολύ λιγότερα από τους αυτόχθονες, παρά το ότι μεγεθύνουν τον πληθυσμό τους λόγω του υψηλού ποσοστού γονιμότητας τους. 

Όπως διαπιστώνεται από το γράφημα, στις παραπάνω χώρες αυξήθηκε μεν ο πληθυσμός, αλλά μειώθηκε τόσο το ΑΕΠ τους, όσο και ο ρυθμός αύξησης του κατά κεφαλήν ΑΕΠ – οπότε θεωρείται πως οι μετανάστες συνετέλεσαν στην άνοδο της φτώχειας, ενώ παράλληλα εκμεταλλεύονται τα συστήματα κοινωνικής πρόνοιας των χωρών που εποικούν, οδηγώντας στην κατάρρευση τους, στην αύξηση των φόρων κοκ.

Εν τούτοις, τίποτα από τα παραπάνω δεν πρόκειται να βοηθήσει όταν ξεσπάσει η επόμενη κρίση – ούτε οι δεξιές πολιτικές, ούτε οι αριστερές, ούτε οι ακροδεξιές. Η μοναδική λύση είναι ο μεγαλύτερος έλεγχος εκ μέρους του κράτους (επίσης στο μεταναστευτικό που οφείλει να υπάρχει μία συγκεκριμένη πολιτική), το οποίο όμως πρέπει να λειτουργεί ορθολογικά – όπως μετά το 2ο Παγκόσμιο Πόλεμο, στον οποίο είχε οδηγήσει μία ανάλογα ακραία νεοφιλελεύθερη οικονομική συνταγή που προκάλεσε το κραχ του 1929 και τη Μεγάλη Ύφεση.

Τότε, στα πλαίσια του Bretton Woods, υπήρξε συναίνεση σχετικά με τον αυστηρότερο έλεγχο των τραπεζών, με το διαχωρισμό τους σε εμπορικές και επενδυτικές, με το ότι οι ισοτιμίες των νομισμάτων θα έπρεπε να καθορίζονται επίσημα για να μην υπάρχει κερδοσκοπία κοκ. – ενώ δεν αναλώνονταν τα κράτη στην αναζήτηση δεξιών, αριστερών κοκ. πολιτικών, επιλέγοντας απλά μεθόδους διακυβέρνησης που ήταν σύμφωνες με την κοινή λογική. Με αυτό που λείπει σήμερα από τους πάντες και που θα οδηγήσει τον πλανήτη σε επόμενες καταστροφές – εάν δεν υπάρξει άμεσα αλλαγή πορείας.

Πηγή : https://analyst.gr