Του Σταύρου Χριστακόπουλου
Τι θα σημάνει για το πολιτικό σύστημα και τη διακυβέρνηση της χώρας το αποτέλεσμα των ευρωεκλογών;
Ο Αντώνης Σαμαράς είναι βέβαιος ότι θα νικήσει και όλα θα συνεχιστούν όπως πριν. Όμως στο στρατόπεδό του δεν συμφωνούν όλοι...
Μεγάλο ενδιαφέρον έχουν κάποιες απόψεις και ρεπορτάζ που δημοσιεύθηκαν την Κυριακή στο «Βήμα», το οποίο την ίδια μέρα δημοσίευσε δημοσκόπηση της εταιρείας Κάπα Research, η οποία έδινε προβάδισμα στον ΣΥΡΙΖΑ κατά 1,3%. Η εκτίμηση της εφημερίδας, όπως αποτυπώνεται στη σχετική αναλυτική παρουσίαση με την υπογραφή του Βασίλη Χιώτη, συμπυκνώνεται στον τίτλο της εφημερίδας: «Η πόλωση ενισχύει Ν.Δ. και ΣΥΡΙΖΑ χωρίς να οδηγεί σε πρόωρες εκλογές».
Η αποφυγή των πρόωρων εκλογών, ωστόσο, δεν φαίνεται να αποτελεί απλώς εκτίμηση της εφημερίδας, αλλά, κυρίως, επιθυμία πολλών πολιτικών και οικονομικών παραγόντων της χώρας, όπως προκύπτει από τον προβληματισμό που συνοδεύει ρεπορτάζ, άρθρα και αναλύσεις της την ίδια μέρα.
Κατ’ αρχάς οφείλουμε να καταγράψουμε την κατάληξη του άρθρου του εκδότη της εφημερίδας Σταύρου Ψυχάρη, ο οποίος, υπό τον τίτλο «Γουρούνι στο σακί;», καταγράφει την εξής διαπίστωση (οι υπογραμμίσεις δικές μας):
«Σήμερα ο ελληνικός λαός δεν μπορεί να παρασύρεται από συνθήματα πολιτικά που τίθενται ανευθύνως για να παρασύρουν προς τα εδώ ή προς τα εκεί τους ψηφοφόρους. Δεν πιστεύει κανείς ότι θα υπάρξει κυβέρνηση που θα βγάλει τη χώρα από την Ευρωπαϊκή Ένωση.
Εκείνο που ενδιαφέρει τον ψηφοφόρο είναι το ερώτημα αν θα έχει να πληρώσει τους λογαριασμούς του, αν θα έχει αύριο εργασία, πώς θα μπορέσει να ανεβάσει το επίπεδο της ζωής του, αν τα παιδιά του θα έχουν καλύτερη παιδεία. Στα ερωτήματα αυτά και σε πολλά άλλα συναφή κανένα κόμμα δεν φαίνεται να δίνει συγκεκριμένες απαντήσεις.
Για ακόμη μία φορά οι ψηφοφόροι καλούνται να διαλέξουν “γουρούνι στο σακί”. Έως πότε;».
● Ώστε, λοιπόν, «δεν πιστεύει κανείς ότι θα υπάρξει κυβέρνηση που θα βγάλει τη χώρα από την Ευρωπαϊκή Ένωση». Ούτε καν ο... ΣΥΡΙΖΑ, όπως ισχυρίζονται η Ν.Δ. και η κυβέρνηση;
● Ώστε, λοιπόν, «κανένα κόμμα δεν φαίνεται να δίνει συγκεκριμένες απαντήσεις» στα βασικά ερωτήματα των ψηφοφόρων; Ούτε καν η Ν.Δ. και το ΠΑΣΟΚ, που διαρρηγνύουν τα ιμάτιά τους για τη σταθερότητα της χώρας, την οποία ταυτίζουν συστηματικά με τη σταθερότητα της συγκυβέρνησής τους;
Θα μπορούσε κάποιος να διακρίνει έως και τήρηση ίσων αποστάσεων στο παραπάνω κείμενο, το οποίο δείχνει να προεξοφλεί ένα μη επιθυμητό από την κυβέρνηση εκλογικό αποτέλεσμα. Θα μπορούσε, όμως, από την άλλη, να διακρίνει μια άλλου τύπου αγωνία: Αφού κανένας δεν απαντά στις αγωνίες του ψηφοφόρου, αφού η όποια επιλογή του ελληνικού λαού θα αποτελεί... «γουρούνι στο σακί», μήπως θα έπρεπε να αναζητηθεί μια άλλη λύση;
Ερώτημα: Ποια λύση όμως θα μπορούσε να αναζητηθεί για χάρη του δυστυχούς ψηφοφόρου... χωρίς εκλογές;
Μακριά από εκλογές
Την ίδια μέρα, στην ίδια εφημερίδα, στο εξαιρετικά αναλυτικό ρεπορτάζ που υπογράφει ο συνάδελφος Άρης Ραβανός, με τίτλο «Το φάντασμα του Μαΐου 2012 επάνω από το Μαξίμου», αναφέρονται, μεταξύ πολλών άλλων, μια σειρά ιδιαίτερα ενδιαφέρουσες πληροφορίες για την κατάσταση στο εσωτερικό της κυβέρνησης και της Ν.Δ. (οι υπογραμμίσεις δικές μας):
● «Υπάρχουν αρκετά κορυφαία στελέχη, υπουργοί και βουλευτές, που δεν συμμερίζονται τις αισιόδοξες εκτιμήσεις του Μεγάρου Μαξίμου. Είναι πιο επιφυλακτικοί, μιλάνε για “βουβό κλίμα” και εμφανίζονται ανήσυχοι και προβληματισμένοι από τα μηνύματα που λαμβάνουν από την κομματική και κοινωνική βάση της Ν.Δ. Όλα θα εξαρτηθούν όμως από την αύξηση της συσπείρωσης και την εξουδετέρωση ή την αποδυνάμωση του κλίματος της χαλαρής ή της τιμωρητικής ψήφου».
● «Πολλοί μιλάνε για έναν “μοναχικό αγώνα” του πρωθυπουργού, που δεν στηρίζεται με θέρμη και αποτελεσματικότητα παρά μόνο από τη γνωστή ομάδα συνεργατών και συμβούλων που τον ακολουθούν εδώ και χρόνια και με την προσθήκη ορισμένων προσώπων – βουλευτών και υπουργών – που συντάσσονται ενεργά με τον κ. Σαμαρά ενισχύοντας την προσπάθειά του».
● «Το ενδιαφέρον είναι ότι παραδοσιακές πολιτικές οικογένειες της Ν.Δ., που ακόμη και σήμερα έχουν πολιτική επιρροή, παρά τα περί του αντιθέτου λεγόμενα, ήδη συζητούν διάφορα σενάρια για το βράδυ των ευρωεκλογών. Δεν είναι λίγα τα μέλη τους ή υποστηρικτές αυτών των οικογενειών που αναφέρουν ότι μπορεί από το αποτέλεσμα των ευρωεκλογών να προκύψουν σοβαρά πολιτικά ζητήματα και να εκκινήσουν σοβαρές πολιτικές εξελίξεις. Στα παρασκήνια της Κεντροδεξιάς ορισμένοι συνωμοσιολογούν και μιλάνε για σχέδια περί πολιτικής ανωμαλίας την επόμενη μέρα και για εξελίξεις χωρίς εκλογές».
Όταν όμως ένας πρωθυπουργός δίνει έναν «μοναχικό αγώνα», στοιχειωμένο από το 19% του Μαΐου 2012, τον οποίο στηρίζουν μόνο οι στενοί του συνεργάτες και λίγοι ακόμη βουλευτές και υπουργοί, την ώρα που παραδοσιακές πολιτικές οικογένειες της Ν.Δ. και υποστηρικτές τους συζητούν σενάρια για το βράδυ των ευρωεκλογών – εν όψει, προφανώς, ενός μη ευνοϊκού για τον πρόεδρο της Ν.Δ. και πρωθυπουργό αποτελέσματος –, τα οποία σχετίζονται με σοβαρές πολιτικές εξελίξεις, χωρίς μάλιστα τη διενέργεια εκλογών, τότε... για ποιον χτυπάει η καμπάνα;
Κατόπιν αυτών, επαναλαμβάνουμε ενισχυμένο το ερώτημα που ήδη θέσαμε: Ποια λύση θα μπορούσε να αναζητηθεί – και σε ποιο ακριβώς πρόβλημα, αν όχι αυτό της διακυβέρνησης – χωρίς εκλογές;
Εξαφάνιση της Κεντροαριστεράς
Ποιος όμως είναι ο κυριότερος φόβος που κινητοποιεί τόσο πολλούς σοβαρούς παράγοντες;
Ενδιαφέρον επ’ αυτού αποδεικνύεται, την ίδια μέρα, το κείμενο του διευθυντή του «Βήματος» Αντώνη Καρακούση, υπό τον τίτλο «Η πολιτική θα αλλάξει, όπως άλλαξε η οικονομία!», στο οποίο, μεταξύ άλλων, αναφέρονται τα εξής (οι υπογραμμίσεις δικές μας):
«Η μεγάλη οικονομική προσαρμογή και αναδιάρθρωση θα εκφρασθεί και πολιτικά. Και οι ευρωεκλογές κατά τα φαινόμενα θα προσφέρουν την ευκαιρία απόδοσης και καταμερισμού ευθυνών. Τα αποτελέσματα της 25ης Μαΐου θα προσδιορισθούν από τέτοιες διαθέσεις. Και, σύμφωνα με όλες τις ενδείξεις, θα προσφέρουν και τη βάση της θρυλούμενης εδώ και καιρό επερχόμενης πολιτικής αναδιάρθρωσης.
Όπως άλλαξε η οικονομία, έτσι νομοτελειακά εν τέλει θα αλλάξει και η πολιτική. Θα ακολουθήσουν διεργασίες, αναδιατάξεις, αναδιοργανώσεις, συγχωνεύσεις και ό,τι άλλο απαιτεί μια μεγάλη και ολοκληρωμένη αναδιάρθρωση. Ό,τι έγινε στην οικονομία θα γίνει και στην πολιτική».
Ακόμη πιο σαφής ήταν ο Αντ. Καρακούσης στο άρθρο του την περασμένη Παρασκευή, 6 Μαΐου, όπου, υπό τον τίτλο «Σαμαράς - Τσίπρας, Δεξιά - Αριστερά, το νέο δίπολο», έγραφε μεταξύ άλλων (οι υπογραμμίσεις δικές μας):
«Σε ανύποπτο χρόνο είχαμε διατυπώσει την εκτίμηση ότι στην επερχόμενη εκλογική αναμέτρηση θα κυριαρχήσει η αντίθεση μεταξύ Σαμαρά και Τσίπρα. Ότι τα συγκεκριμένα πρόσωπα και τα κόμματα που εκπροσωπούν θα ορίσουν τη νέα πολιτική αντιπαράθεση και σύγκρουση, εκπροσωπώντας δύο δομικά αντίθετες πολιτικά εκφράσεις και κουλτούρες.
(...) Μεταξύ Σαμαρά και Τσίπρα λοιπόν θα διεξαχθεί η τρέχουσα πολιτική μάχη και το αποτέλεσμα των ευρωεκλογών αυτή την κυρίαρχη αντίθεση θα αναδείξει. Και θα προετοιμάσει την επόμενη μεγαλύτερη μάχη των εθνικών εκλογών, στην οποία οι περισσότεροι διεκδικητές των ενδιάμεσων χώρων θα αφομοιωθούν ή θα απορροφηθούν. Η Ελιά, Το Ποτάμι, οι ΑΝ.ΕΛΛ., η ΔΗΜΑΡ και άλλοι είναι της μετάβασης εκδοχές, δεν θα αντέξουν στον χρόνο, ακόμη κι αν πρόσκαιρα επιτύχουν κάτι ευπαρουσίαστο.
(...) Υπ’ αυτή την έννοια οι ευρωεκλογές θα αποδειχθούν προπαρασκευαστικές της επόμενης μεγάλης μάχης ανάμεσα στο νέο δίπολο, στον νέο δικομματισμό που σχεδόν νομοτελειακά θα προκύψει. Ο νέος ελληνικός δικομματισμός αυτή τη φορά θα οριστεί από τη βασική αντίθεση Δεξιάς - Αριστεράς».
Συνεπώς, έφτασε η ώρα για τον νέο διπολισμό – μια συζήτηση με την οποία ασχολούμαστε από τις εκλογές του 2012 και μετά.
Εάν όμως τώρα είναι η στιγμή του καταλογισμού ευθυνών, δηλαδή της τιμωρίας διά της ψήφου, όπως ο ίδιος αρθρογράφος ισχυρίζεται πιο πάνω, τότε πρέπει πάση θυσία να αναβληθεί η διενέργεια εθνικών εκλογών, ώστε να προηγηθεί η ανασύνταξη του «μνημονιακού» μπλοκ εξουσίας. Αυτό τουλάχιστον περιγράφεται ως θέμα συζήτησης των... παραδοσιακών «οικογενειών» της πολιτικής και της οικονομίας.
Ακόμη και αν αυτό σημαίνει ότι οι σημερινοί πολιτικοί πρωταγωνιστές θα παραχωρήσουν τη θέση τους σε άλλους – προσωρινά ή όχι, άγνωστο...
«Φέρτε πίσω τα... αργύρια»!
● Αν, λοιπόν, ο νέος δικομματισμός - διπολισμός θα αποτελείται από τον Τσίπρα και τον Σαμαρά.
● Αν τα κόμματα με αναφορά στην Κεντροαριστερά τελούν υπό διάλυση ή εκλογική εξαφάνιση - απορρόφηση και η Ν.Δ. δεν έχει στηρίγματα για να συγκροτήσει ένα βιώσιμο μπλοκ εξουσίας.
● Αν η ίδια η Ν.Δ. απειλείται με εκλογική πανωλεθρία ανάλογη του Μαΐου του 2012, η οποία θα τη θέσει σε περιπέτειες και ενδέχεται να δρομολογήσει εξελίξεις και σε αυτήν και στην κυβέρνηση.
● Αν ήδη, από κορυφαίες πολιτικές οικογένειες και τους – προφανώς οικονομικούς και άλλους υποστηρικτές τους – ήδη αναζητούνται διάδοχες λύσεις για συνέχιση της τρέχουσας διακυβέρνησης χωρίς εθνικές εκλογές.
● Αν η αποφυγή των εθνικών εκλογών αποτελεί τον μόνο δρόμο για να ανακοπεί ο ΣΥΡΙΖΑ και να δοθεί χρόνος για ανασύνταξη στο μνημονιακό μπλοκ εξουσίας.
Αν ισχύουν όλα όσα περιγράφονται παραπάνω, καθώς και τα λογικά συμπεράσματα που αβίαστα προκύπτουν, τότε στο κυβερνητικό στρατόπεδο τα πράγματα είναι κάτι περισσότερο από... ζόρικα.
Όμως, μια πολιτική λύση χωρίς εκλογές, κατά πάσα πιθανότητα, θα σήμαινε και αλλαγή πρωθυπουργού.
Αυτό το σενάριο, όμως, δεν μας είναι άγνωστο. Ήδη το ζήσαμε, όπως επιβεβαίωσαν οι Financial Times, με την παρέμβαση Μπαρόζο το φθινόπωρο του 2011 στις Κάννες και τη συμφωνία του με Σαμαρά και Βενιζέλο για πτώση του Γ. Παπανδρέου και πρωθυπουργοποίηση του Λουκά Παπαδήμου.
Η συμφωνία αυτή, η οποία δεν διαψεύστηκε επί της ουσίας από τους αναφερόμενους πολιτικούς αρχηγούς και ηγέτες της σημερινής συγκυβέρνησης, είχε συγκεκριμένα και βαρυσήμαντα πολιτικά ανταλλάγματα: πρωθυπουργός ο Σαμαράς και πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ ο Βενιζέλος.
Τώρα οι ίδιοι ενδεχομένως θα κληθούν, από πολλούς και διάφορους παράγοντες, να... επιστρέψουν τα ανταλλάγματα που έλαβαν τότε. Υπό την προϋπόθεση ότι οι «φόβοι» που διατυπώνονται στα παραπάνω ρεπορτάζ και τις αναλύσεις θα επιβεβαιωθούν. Ότι, δηλαδή, ο ΣΥΡΙΖΑ θα πάρει μια μεγάλη νίκη στις ευρωεκλογές, η οποία θα καταστήσει μη βιώσιμο το νυν κυβερνητικό σχήμα.
Το ερώτημα, λοιπόν, είναι αν ο ΣΥΡΙΖΑ μπορεί να κάνει κάτι τέτοιο. Η απάντηση επ’ αυτού θα δοθεί μόνο στην κάλπη σε μερικές ημέρες.
Εν τω μεταξύ ας υπενθυμίσουμε ένα πρόσφατο (30 Απριλίου) δικό μας σημείωμα στο «Ποντίκι», με τον τίτλο «Να περάσει ο επόμενος», το οποίο κατέληγε ως εξής:
«Εξ άλλου η σημερινή “χρησιμότητα” της Ν.Δ. και του ίδιου του Σαμαρά εξαντλείται στη δυνατότητά τους να διασφαλίζουν την αναπαραγωγή πανίσχυρων πολιτικών και οικονομικών συμφερόντων – και του σύμφυτου με αυτά συστήματος εξουσίας – στον “άξονα” Αθήνας, Βρυξελλών και Βερολίνου. Αφ’ ης στιγμής δεν θα μπορούν πια να επιτελούν τον ρόλο αυτόν, η συνέπεια θα είναι αυτονόητη: “Να περάσει ο επόμενος”»...
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου