Συρία, γεωπολιτική αλλαγή παιχνιδιού

Η Ρωσία, μαζί με την Κίνα και με το Ιράν, φαίνεται να κυριαρχεί στη Συρία, συνεργαζόμενη με όποιον εξυπηρετεί τα συμφέροντα της – γεγονός που αποτελεί μεγάλο πλήγμα για τις Η.Π.Α. και για την παγκόσμια εικόνα τους. Επίσης για τα οικονομικά τους συμφέροντα, αφού θεωρείται πως η ανοικοδόμηση της Συρίας θα κοστίσει έως 200 δις $ – ενώ ο Assad έχει καταστήσει σαφές ότι, οι Η.Π.Α. και η ΕΕ δεν είναι ευπρόσδεκτες. Προτεραιότητα έχουν η Κίνα, μαζί με τη Ρωσία και με το Ιράν – ενώ θα είναι ένα έργο που θα ακολουθήσει αυστηρά το σενάριο ενσωμάτωσης της Ευρασίας, με την Κίνα να αποκαθιστά τη στρατηγική θέση της Συρίας στον αρχαίο δρόμο του μεταξιού. Όσον αφορά δε τον πρόεδρο της Τουρκίας, φαίνεται να έχει καταλάβει πως ο Assad θα παραμείνει στη θέση του – οπότε πως πρέπει να «ζήσει» μαζί του.

«Πρόκειται για μία τετραπλή νίκη. Οι Η.Π.Α. αποσύρονται για να αποφευχθεί μία σύγκρουση με τη συμμαχική Τουρκία και για μη δημιουργηθούν προβλήματα στον πρόεδρο Trump, ενόψει των εκλογών του 2020. Η Τουρκία έχει την εγγύηση της Ρωσίας πως ο συριακός στρατός θα ελέγχει τα σύνορα της με τη Συρία. Η Ρωσία εμποδίζει την κλιμάκωση του πολέμου και διατηρεί ζωντανή την ειρηνευτική διαδικασία Ρωσίας-Ιράν-Τουρκίας. Η Συρία θα ανακτήσει τελικά τον έλεγχο ολόκληρης της βορειοανατολικής περιοχής «(πηγή)

Ανάλυση

Ξεκινώντας από το 19ο αιώνα, θυμίζουμε πως η Συρία απαρτιζόταν από έξι οθωμανικές επαρχίες (βιλαέτια) – χωρίς να έχουν όμως την ίδια ταυτότητα. Για παράδειγμα, οι Αρμένιοι αποτελούσαν την πλειοψηφία στο βιλαέτι του Μάρα, οι Κούρδοι στο Ντιγιαρμπακίρ (σήμερα μέρος της Τουρκίας στη νότια Ανατολία), ενώ στα βιλαέτια του Χαλεπιού και της Δαμασκού υπερίσχυαν οι Σουνίτες Άραβες. Το 18ο αιώνα τώρα, η οθωμανική Συρία ήταν η επιτομή του κοσμοπολιτισμού – ενώ δεν υπήρχαν εσωτερικά σύνορα ή τοίχοι και όλοι ήταν αλληλοεξαρτώμενοι.

Στη συνέχεια οι Ευρωπαίοι, επωφελούμενοι από τον 1ο ΠΠ παρενέβησαν. Ειδικότερα, η Γαλλία κατέλαβε το λιμάνι Συρίας-Λιβάνου και αργότερα τα βιλαέτια του Μάρα και της Μοσούλης (σήμερα μέρος του Ιράκ). Η Παλαιστίνη χωρίστηκε για να διεθνοποιηθεί και το βιλαέτι της Δαμασκού διασπάσθηκε στα δύο – όπου η Γαλλία πήρε το βορά και η Μ. Βρετανία το νότο (χάρτης 1920 με τη συνθήκη των Σεβρών – πηγή). Πιο μετά ακολούθησε ο διαχωρισμός της Συρίας και των χριστιανικών εδαφών του Λιβάνου – ενώ υπήρχε ανέκαθεν το περίπλοκο ζήτημα των συνόρων της Συρίας με το Ιράκ. Από την αρχαιότητα δε, ο Ευφράτης χρησιμοποιούταν ως φράγμα – ως προστασία απέναντι στις επιθέσεις των βαρβάρων. Σε κάθε περίπτωση, στις αρχές του 20ου αιώνα δεν υπήρχαν εθνικά κράτη στην περιοχή – γεγονός που ήταν πρόβλημα για τους Ευρωπαίους.

Το 1925 τώρα, οι Σουνίτες έγιναν η de facto κυριαρχούσα εξουσία στη Συρία – ενώ κατά τη δεκαετία του 1920 η Γαλλία καθιέρωσε τα σύνορα της ανατολικής Συρίας και η συνθήκη της Λωζάννης του 1923 (πηγή) ανάγκασε μεν τους Τούρκους να παραιτηθούν από τις οθωμανικές κατακτήσεις, αλλά δεν τους έδιωξε από το παιχνίδι. Άρχισαν λοιπόν να «παρενοχλούν» τις γαλλικές εντολές, εμποδίζοντας το όνειρο της αυτονομίας των Κούρδων – έως ότου η Γαλλία τελικά ενέδωσε, καθορίζοντας τα σύνορα Τουρκίας και Συρίας παράλληλα στη διαδρομή της σιδηροδρομικής γραμμής Βερολίνου-Βαγδάτης, χάρτης, πηγή). Τη δεκαετία του 1930 δε η Γαλλία προσέφερε ακόμη περισσότερα εδάφη στην Τουρκία – όπου το 1939 προσάρτησε το SANJAK της Αλεξανδρέττας (σημερινό ISKENDERUN), παρά το ότι το 40% του πληθυσμού του δεν ήταν Τούρκοι (οι τουρκικές δυνάμεις εισέβαλλαν στις 5 Ιουλίου του 1938).

Η συγκεκριμένη προσάρτηση καταδίκασε στην εξορία δεκάδες χιλιάδες Αρμενίους, αποτελώντας ένα τεράστιο «χτύπημα» για τους εθνικιστές της Συρίας – ενώ ήταν καταστροφική για το Χαλέπι, επειδή έχασε την πρόσβαση του στο διάδρομο που οδηγούσε στην ανατολική Μεσόγειο. Η αναδυόμενη Συρία λοιπόν, από αντικρουόμενα τουρκικά, γαλλικά, βρετανικά και δεκάδες τοπικά συμφέροντα, δεν μπόρεσε ποτέ να ικανοποιήσει καμία κοινότητα – ενώ μόνο το δυτικό της μέτωπο, με το Λίβανο, εδραιώθηκε μετά το 2ο Παγκόσμιο Πόλεμο.

Περαιτέρω, με αφετηρία το 1963, το αραβικό σοσιαλιστικό, κοσμικό και εθνικιστικό κόμμα BAATH, ανέλαβε τη Συρία, εδραιώνοντας τελικά την εξουσία του το 1970 – με τον Hafez al-Assad ο οποίος, αντί να στηριχθεί απλά στη μειονότητα των Αλαβιτών, δημιούργησε ένα εξαιρετικά αστυνομικό κράτος. Η Μουσουλμανική Αδελφότητα αντέδρασε εξεγειρόμενη στη Συρία, έως ότου σφαγιάσθηκε το 1982 (πηγή) – οπότε κατάφερε να διατηρηθεί το εύθραυστο «συριακό μωσαϊκό». Οι συγκρούσεις όμως υπήρχαν ήδη από τη δεκαετία του 1970 – μεταξύ των μεγάλων πόλεων και των φτωχών περιφερειών, του «χρήσιμου» δυτικού και του ανατολικού βεδουίνου ή των Αράβων και των Κούρδων.

Η κυβέρνηση της Συρίας τώρα παρενέβη έντονα στον εμφύλιο πόλεμο του Λιβάνου από το 1976, μετά από πρόσκληση του Αραβικού Συνδέσμου – ως δύναμη διατήρησης της ειρήνης. Δινόταν δε εκ μέρους της μεγάλη έμφαση στην αραβική ταυτότητα του Λιβάνου, επειδή τη θεωρούσε απαραίτητη για την ανάκαμψη της Μεγάλης Συρίας – όπου όμως, μετά τη δολοφονία του πρώην πρωθυπουργού του Λιβάνου το 2005 πολύ κοντά στη Σαουδική Αραβία, ο Συριακός Αραβικός Στρατός έφυγε τελικά.

Ο Bashar al–Assad

Συνεχίζοντας, ο Bashar al-Assad, ο σημερινός πρόεδρος της Συρίας, ανέλαβε την εξουσία το 2000, στηριζόμενος όμως, σε αντίθεση με τον πατέρα του στους Αλαβίτες, για να λειτουργήσει ο κρατικός μηχανισμός – αποτρέποντας το ενδεχόμενο πραξικοπήματος αλλά απομακρυσμένος εντελώς από τους φτωχούς Σύριους. Αργότερα, το 2011, ξεκίνησε η «Αραβική Άνοιξη» στη Συρία – εν προκειμένω μία οργανωμένη από ξένα συμφέροντα εξέγερση εναντίον των Αλαβιτών και της κυβέρνησης της Δαμασκού, με αφετηρία τις πιο φτωχές και απογοητευμένες περιφέρειες των Σουνιτών, το νότο, την έρημη Ανατολή, καθώς επίσης τα προάστια της Δαμασκού και του Χαλεπιού.

Έως το 2014 τώρα, το βασικό πεδίο μάχης ήταν περισσότερο ή λιγότερο καθορισμένο: η Δαμασκός εναντίον των Jabhat al-Nusra και του ISIS / Daesh – με έναν δευτερεύοντα ρόλο των Κούρδων στα βορειοανατολικά και με την εμμονή στη διατήρηση των Afrin, Kobane και Qamichli (χάρτης). Κεντρικό στοιχείο όμως ήταν πως κάθε ομάδα μάχης, κάθε γειτονιά, κάθε χωριό και στην πραγματικότητα κάθε μαχητής, ήταν συνεχώς μέσα και έξω από τις συμμαχίες – με αποτέλεσμα να δημιουργηθούν νεφελώδεις καταστάσεις, με μισθοφόρους, με τζιχαντιστές, με εγκληματίες, με οπαδούς της Al-Quaeda ή της Daesh, με εκπαιδευμένους από τους Αμερικανούς κοκ.

Εν τω μεταξύ οι Κούρδοι του PYD, μίας παραλλαγής των Κούρδων του PKK της Τουρκίας, τους οποίους οι Τούρκοι θεωρούν τρομοκράτες, επωφελήθηκαν από το χάος και τη σκόπιμη ασάφεια της κυβέρνησης της Συρίας – προσπαθώντας να δημιουργήσουν μία αυτόνομη περιοχή (ROJAVA, χάρτης). Από την άλλη πλευρά, η Τουρκία είχε ως στόχο της νέας στρατιωτικής πολιτικής της που δημοσιεύθηκε το 2001 από τον Davutoglou, την αποκατάσταση μέρους της Οθωμανικής αυτοκρατορίας – καθώς επίσης την απαλλαγή της από τον Bashar al-Assad, επειδή είχε βοηθήσει τους Κούρδους του ΡΚΚ στην Τουρκία.

Διατήρησε λοιπόν μία εξαιρετικά διφορούμενη σχέση με την ISIS/DAESH – αγοράζοντας το λαθραίο πετρέλαιο τους, παρέχοντας υπηρεσίες υγείας στους Τζιχάντ στα τουρκικά νοσοκομεία της κοκ. Για τουλάχιστον πέντε χρόνια δε η τουρκική ΜΙΤ παρείχε πολιτικό και υλικοτεχνικό υπόβαθρο στη συριακή αντιπολίτευση – πιστεύοντας πως η ISIS/DAESH δημιουργήθηκε εξαιτίας του «κακού» που προκλήθηκε από το καθεστώς Assad.

Η εντυπωσιακή είσοδος της Ρωσίας 

Περαιτέρω, ο πρόεδρος Putin είχε ζητήσει αρχικά τη συμμαχία των Η.Π.Α. (Obama) στον πόλεμο εναντίον του Ισλαμικού Κράτους (πηγή), όπως της Σοβιετικής Ένωσης εναντίον του Χίτλερ – αμφισβητώντας την αμερικανική αντίληψη, σύμφωνα με την οποία ο στόχος του ήταν να αναβιώσει την αυτοκρατορική δόξα της Ρωσίας.

 

Οι αμερικανοί όμως τότε σχεδίαζαν με τις Συριακές Δημοκρατικές Δυνάμεις (SDF), καθώς επίσης με έναν συνδυασμό Κούρδων και Σουνιτών Αράβων, υποστηριζόμενων από την αεροπορία και τις ειδικές δυνάμεις των Η.Π.Α. βόρεια του Ευφράτη, να πλήξουν τον ISIS / Daesh σε ολόκληρη τη διαδρομή προς Ragga και Deir ez-Zor (χάρτης). Εν τούτοις η Ragga που βομβαρδίσθηκε από τις Η.Π.Α. καταλήφθηκε μεν από τις Συριακές Δημοκρατικές Δυνάμεις, αλλά η Deir ez–Zor που διαθέτει το 50% των πετρελαϊκών αποθεμάτων της Συρίας, από το Συριακό Αραβικό Στρατό του Assad – οπότε ο απώτερος στόχος να κρατηθεί σταθερό το βόρειο τμήμα του Ευφράτη υπό αμερικανική εξουσία «μέσω πληρεξουσίων», του SDF και του κουρδικού PYD/YPG, δεν επετεύχθη.

ΟΙ Κούρδοι της Συρίας τώρα που πίστευαν ότι η προστασία των Η.Π.Α. ισοδυναμεί με την εκπλήρωση των ονείρων τους για ανεξαρτησία, απογοητεύθηκαν – ενώ οι Σουνίτες Άραβες που ζουν στην περιοχή θα αντισταθούν σε οποιαδήποτε κουρδική προσπάθεια κυριαρχίας. Υπενθυμίζουμε εδώ πως το Συριακό PYD ιδρύθηκε το 2005 – από μαχητές του ΡΚΚ που ήλθαν από τη βάση του στο βόρειο Ιράκ. Στις επικρατέστερες αραβικές ζώνες δε οι Σύριοι Κούρδοι είναι υπεύθυνοι για τη διοίκηση – θεωρώντας πως οι Άραβες είναι ένα συνονθύλευμα βαρβάρων, ανίκανων να οικοδομήσουν μία δημοκρατική, σοσιαλιστική, οικολογική και πολυκομματική κοινωνία.

Σε κάθε περίπτωση, η Ρωσία φαίνεται να κυριαρχεί στην περιοχή, συνεργαζόμενη με όποιον εξυπηρετεί τα συμφέροντα της – γεγονός που αποτελεί μεγάλο πλήγμα για τις Η.Π.Α. και για την παγκόσμια εικόνα τους. Επίσης για τα οικονομικά τους συμφέροντα, αφού θεωρείται πως η ανοικοδόμηση της Συρίας θα κοστίσει έως 200 δις $ – ενώ ο Assad έχει καταστήσει σαφές ότι, οι Η.Π.Α. και η ΕΕ δεν είναι ευπρόσδεκτες. Προτεραιότητα έχουν η Κίνα, μαζί με τη Ρωσία και με το Ιράν – ενώ θα είναι ένα έργο που θα ακολουθήσει αυστηρά το σενάριο ενσωμάτωσης της Ευρασίας, με την Κίνα να αποκαθιστά τη στρατηγική θέση της Συρίας στον αρχαίο δρόμο του μεταξιού.

Επίλογος

Κλείνοντας, όσον αφορά τον πρόεδρο της Τουρκίας, φαίνεται να έχει καταλάβει πως ο Assad θα παραμείνει στη θέση του – οπότε πως πρέπει να «ζήσει» μαζί του. Έτσι η Τουρκία δεσμεύθηκε να συνεργασθεί με τη Ρωσία και με το Ιράν, αναζητώντας μία λύση για τη συριακή τραγωδία μέσω της πρώην διαδικασίας «Astana» (ερμηνεία) – ενώ ο πόλεμος στην περιοχή μπορεί να μην έχει κερδηθεί ακόμη, αλλά είναι σαφές πως η Συρία θα μείνει κυρίαρχο κράτος, υπό της σκέπη της «τριμερούς» (Ρωσία, Κίνα, Ιράν). 

Υστερόγραφο: Η συνεκμετάλλευση του Αιγαίου, ως αντάλλαγμα για την παραμονή της Τουρκίας στο ΝΑΤΟ από τις Η.Π.Α. και την ΕΕ, φαίνεται δεδομένη – ενώ εάν δεν προστατεύσουμε μόνοι μας τα σύνορα μας, καθώς επίσης εάν δεν αμυνθούμε στον εποικισμό των νησιών μας, συνεχίζοντας να ακολουθούμε την ηττοπαθή πολιτική του κατευνασμού με τους Τούρκους, δεν θα μας προστατεύσει κανείς.

Πηγή : https://analyst.gr