Ο μαύρος κύκνος της Βραζιλίας

Oι φούσκες στον πλανήτη είναι τόσο πολλές, ώστε αρκεί μία μικρή σπίθα για να ξεσπάσει μία παγκόσμια πυρκαγιά, την οποία μάλλον δεν θα καταφέρουν αυτή τη φορά να σβήσουν οι κεντρικές τράπεζες, έχοντας ξοδέψει όλα τους τα όπλα στην προηγούμενη.

Διεθνή

Η Τουρκία αγωνίζεται να σταματήσει την πτώση της λίρας, αυξάνοντας τα βασικά της επιτόκια παρά τις επερχόμενες εκλογές – με κίνδυνο να βυθιστεί στην ύφεση η οικονομία της, η οποία στηρίζεται σε ξύλινα πόδια, καθώς επίσης να αναγκασθεί να υπαχθεί στο ΔΝΤ. Προς στιγμή βέβαια αναπτύσσεται με ρυθμό 7,4% με τη βοήθεια των κατασκευών, της κατανάλωσης και του δανεισμού – όπου τα νοικοκυριά της έχουν επταπλασιάσει τα χρέη τους από το 2008. 

Η Αργεντινή ζήτησε ήδη τη βοήθεια του ΔΝΤ, λαμβάνοντας την υπόσχεση δανεισμού της ύψους 50 δις $ – χωρίς όμως να καταφέρει να εμποδίσει τη συνέχιση της καθοδικής πορείας του Pezos, ως αποτέλεσμα των γενικότερων αναταράξεων στις αναπτυσσόμενες οικονομίες μετά την ανατίμηση του δολαρίου.

Με την είσοδο της Βραζιλίας τώρα στην καταιγίδα η κατάσταση έχει επιδεινωθεί, αφού πρόκειται για μία μεγάλη οικονομία – με ένα ΑΕΠ ύψους 1,8 τρις $, όσο σχεδόν της Ιταλίας, το οποίο όμως έχει μειωθεί σημαντικά από το 2011 (2,6 τρις $). Το νόμισμα της έχει υποτιμηθεί από τα μέσα Μαΐου έως τις αρχές Ιουνίου κατά 10% απέναντι στο δολάριο, καθώς επίσης κατά 25% από το ξεκίνημα του 2018 (γράφημα) – παρά το ότι οι τιμές της ενέργειας, όπου διαθέτει τεράστια αποθέματα, έχουν αυξηθεί σημαντικά.

Για κάθε ένα δολάριο οι Βραζιλιάνοι χρειάζονταν μέχρι πρόσφατα σχεδόν 4 Real – όσα περίπου στις αρχές του 2016, όπου η χώρα είχε βυθιστεί στην ύφεση, την οποία ακολούθησε η πραξικοπηματική ανατροπή της κυβέρνησης της. Αφού τώρα η κεντρική της τράπεζα επενέβη επιθετικά στις αγορές συναλλάγματος για να στηρίξει το νόμισμα, διαθέτοντας μεγάλο μέρος των αποθεματικών της, σταθεροποιήθηκε στα 3,70 σε σχέση με το δολάριο – ενώ ενδιάμεσα τρομοκρατήθηκαν οι επενδυτές, με αποτέλεσμα ο δείκτης του χρηματιστηρίου της να χάσει 15% σε λιγότερο από ένα μήνα.

Οι αιτίες βέβαια είναι πολλές και ποικίλες, εκτός από την ανατίμηση του δολαρίου και την αύξηση των αμερικανικών επιτοκίων – καθώς επίσης από τις εκροές κεφαλαίων γενικότερα από τις αναπτυσσόμενες οικονομίες. Ειδικότερα, όλες εκείνες οι χώρες με αδύναμα θεμελιώδη μεγέθη, υποφέρουν περισσότερο – όπως η Τουρκία και η Αργεντινή που βιώνουν έναν υψηλό πληθωρισμό, έχοντας παράλληλα μεγάλα ελλείμματα στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών τους, τα οποία τις καθιστούν εξαρτημένες από τις ξένες αγορές χρηματοδότησης.

Απλούστατα, όταν εισρέουν μειωμένα κεφάλαια στην οικονομία τους, πόσο μάλλον όταν εκρέουν μαζικά, τότε η κεντρική τους τράπεζα επεμβαίνει στις διεθνείς αγορές στηρίζοντας το νόμισμα – αγοράζοντας το με τα συναλλαγματικά τους αποθέματα. Εάν δεν το κάνει, τότε το νόμισμα υποτιμάται – οπότε αυξάνουν οι τιμές των εισαγομένων προϊόντων και εξ αυτών ο πληθωρισμός.

Όπως φαίνεται τώρα από το γράφημα, το ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών της Βραζιλίας είναι σχεδόν ισοσκελισμένο, έχοντας έλλειμμα λιγότερο από το 1% του ΑΕΠ – σε πλήρη αντίθεση με την Τουρκία και την Αργεντινή. Εν τούτοις, ο προϋπολογισμός της είναι υπερβολικά ελλειμματικός, στο -7,8% το 2017 – ενώ υπολογίζεται μεν πως θα μειωθεί στο -6,8% το 2018, αλλά κανένας δεν μπορεί να είναι σίγουρος, ειδικά μετά τις πρόσφατες κοινωνικές αναταραχές που έχουν ξεσπάσει. Σε κάθε περίπτωση, το ήδη υψηλό δημόσιο χρέος της (74% του ΑΕΠ) θα συνεχίσει να αυξάνεται το 2018 λόγω των ελλειμμάτων – ενώ η εξυγίανση της οικονομίας της προϋποθέτει την επάνοδο της σε μία ισχυρή πορεία ανάπτυξης, η οποία δεν είναι εύκολη, αφού ο ρυθμός της μειώθηκε στο 1,2% από 2,1% προηγουμένως. 

Το Φθινόπωρο δε θα διεξαχθούν εκλογές, όπου ο πρώην πρόεδρος της (Lula) κερδίζει σημαντικά στις δημοσκοπήσεις – οπότε η πολιτική αβεβαιότητα επιβαρύνει ακόμη περισσότερο τις προοπτικές της, όπως επίσης οι απεργίες και η κρίση της κρατικής ενεργειακής εταιρείας της PETROBRAS, η χρηματιστηριακή τιμή της οποίας μειώθηκε σχεδόν κατά 50%. Εκτός αυτού η Βραζιλία επηρεάζεται από τα προβλήματα της Αργεντινής, όπως άλλωστε ολόκληρη η περιοχή – με αποτέλεσμα να αυξάνονται οι φόβοι μίας αλυσιδωτής κρίσης, όμοιας με αυτές του παρελθόντος. Στο γράφημα φαίνεται σε ποιές χώρες έχει υποτιμηθεί το νόμισμα έναντι του δολαρίου – όπου ηγούνται καθαρά η Αργεντινή, η Τουρκία και η Βραζιλία, ενώ η πτώση του ρουβλίου οφείλεται σε εντελώς διαφορετικές αιτίες (κυρώσεις, χρηματοπιστωτικές επιθέσεις των Η.Π.Α. κοκ.). 

Ολοκληρώνοντας, η Αργεντινή και η Τουρκία θα μπορούσαν να θεωρηθούν ως ειδικές περιπτώσεις, χωρίς τον κίνδυνο να μολύνουν τις άλλες χώρες. Η Βραζιλία όμως ασφαλώς δεν είναι, οπότε οφείλει να παρακολουθείται με μεγάλη προσοχή – ενώ οι φούσκες στον πλανήτη είναι τόσο πολλές, ώστε αρκεί μία μικρή σπίθα για να ξεσπάσει μία παγκόσμια πυρκαγιά, την οποία μάλλον δεν θα καταφέρουν αυτή τη φορά να σβήσουν οι κεντρικές τράπεζες, έχοντας ξοδέψει όλα τους τα όπλα στην προηγούμενη.

Άρης Οικονόμου

Πηγή : https://analyst.gr