Η κατάρρευση των δύο τραπεζών στη Βενετία έχει προκαλέσει τεράστια προβλήματα στην περιοχή, ενώ αποτελεί μόνο την κορυφή του παγόβουνου – γεγονός που ενδεχομένως σημαίνει ότι, η κρίση χρέους της Ευρωζώνης θα αναζωπυρωθεί, με δυσμενή αποτελέσματα για το ευρώ.
Άρθρο
Η περιοχή γύρω από τη Βενετία θεωρείται ως μία από τις πλέον παραδοσιακές οικονομικές περιφέρειες της Ευρώπης – αφού στο παρελθόν πολλές γνωστές εταιρείες, όπως η Benetton, συνολικά δε 40.000 μικρομεσαίες επιχειρήσεις, έχουν συμβάλλει σε μεγάλο βαθμό στη δημιουργία θέσεων εργασίας και στην άνοδο του ΑΕΠ της Ιταλίας. Σύμφωνα όμως με την Bloomberg, απειλείται πλέον από ένα οικονομικό χάος τεραστίων διαστάσεων – λόγω της αποτυχίας των τοπικών τραπεζών «Popolare di Vicenza» και «Veneto Banca», η οποία έχει καταστροφικές συνέπειες τόσο για πολλές επιχειρήσεις, όσο και για αρκετούς αποταμιευτές.
Μπορεί λοιπόν η οδύνη για τις τράπεζες της Βενετίας να έχει περάσει, αλλά για τις επιχειρήσεις της περιοχής μόλις ξεκίνησε – αφού τα αποτελέσματα της κατάρρευσης τους άρχισαν τώρα να φαίνονται, ενώ είναι κάτι περισσότερο από ανησυχητικά. Ειδικότερα, περί τους 200.000 ομολογιούχους των τραπεζών έχασαν τις αποταμιεύσεις τους, με την απώλεια των ιδιωτικών περιουσιακών στοιχείων να υπολογίζεται στα 11 δις € – ένα ποσόν που δεν είναι καθόλου αμελητέο!
Οφείλουμε να υπενθυμίσουμε εδώ πως οι καταθέτες πείθονταν παραδοσιακά από τις τράπεζες να μετατρέψουν τα χρήματα τους σε μετοχές – μία πρακτική που χρησιμοποιείται στην περιοχή από πολλές γενιές, έχοντας μέχρι πρόσφατα λειτουργήσει χωρίς κανένα πρόβλημα. Εν τούτοις, ως αποτέλεσμα της χρηματοπιστωτικής κρίσης, οι τράπεζες αντιμετώπισαν μεγάλα προβλήματα – προσπαθώντας να τα επιλύσουν με την έκδοση νέων μετοχών, για να αποφύγουν το κλείσιμο τους από τις ρυθμιστικές αρχές.
Πολλές από αυτές τις μετοχές και τα ομόλογα, με τη βοήθεια των οποίων οι τράπεζες αύξησαν τα ίδια κεφάλαια τους κατά 3 δις € μεταξύ των ετών 2013 και 2016, χρηματοδοτήθηκαν με δάνεια – κυρίως όταν η ΕΚΤ τους απαγόρευσε το 2014 την αγορά των δικών τους μετοχών.
Ειδικότερα, οι τράπεζες έπεισαν εκείνους τους μικρομετόχους, οι οποίοι ήθελαν να πουλήσουν τις μετοχές τους επειδή χρειάζονταν τα χρήματα, να μην το κάνουν – τοποθετώντας αντί αυτού τις μετοχές τους ως εγγύηση, για τη λήψη δανείων με χαμηλό επιτόκιο.
Όταν όμως οι μετοχές έχασαν εντελώς την αξία τους (το υγιές ενεργητικό των δύο τραπεζών πουλήθηκε με μία συμβολική τιμή στην Intesa Sanpaolo – ενώ τα κόκκινα δάνεια τους, ύψους περί τα 18 δις €, αναλήφθηκαν από μία κρατική «κακή τράπεζα»), τα επιτόκια εκτοξεύθηκαν στα ύψη – οπότε οι αποταμιευτές εξαπατήθηκαν διπλά από τις τράπεζες, ευρισκόμενοι πλέον σε απελπιστική κατάσταση.
Μετά από αυτούς ήλθαν αντιμέτωπες και οι επιχειρήσεις της περιοχής με τις συνέπειες του τραπεζικού κραχ – έχοντας χάσει τη χρηματοδότηση τους, παρά το ότι αρκετές από αυτές είναι κερδοφόρες. Αναλυτικότερα, έχοντας μετατρέψει τις καταθέσεις τους στο παρελθόν σε μετοχές και ομόλογα των τραπεζών, τα οποία στη συνέχεια τοποθετούσαν ως εγγύηση για τη λήψη των δανείων που χρειαζόντουσαν, δεν είναι πλέον σε θέση να προσφέρουν άλλες εγγυήσεις – ενώ οι υφιστάμενες εγγυήσεις τους είναι μηδενικές, αφού τόσο οι μετοχές, όσο και τα ομόλογα των τραπεζών που κατείχαν έχουν χάσει εντελώς την αξία τους.
Από την άλλη πλευρά η κακή κρατική τράπεζα (Bad Bank SGA), κατήγγειλε την πιστωτική γραμμή εκατοντάδων επιχειρήσεων – συνήθως χωρίς καμία προειδοποίηση ή εξήγηση. Ως εκ τούτου πολλές εταιρείες δεν ήταν σε θέση το Σεπτέμβρη να πληρώσουν ούτε τους μισθούς των εργαζομένων τους – ενώ από το ύψος των δανείων των δύο τραπεζών στα τέλη του 2016, τα οποία ήταν 46 δις € (το 40% κόκκινα), κατανοεί κανείς πόσα χρήματα λείπουν πλέον από την περιοχή. Συνολικά πάντως τα κόκκινα δάνεια των ιταλικών τραπεζών έχουν υπερβεί τα 300 δις € (γράφημα) – παρά το ότι γίνεται προσπάθεια να υποβαθμιστεί το πρόβλημα, εν όψει των εκλογών του 2018.
Συνεχίζοντας, όπως η Ελλάδα είναι μόνο η (μικρή) κορυφή του παγόβουνου, όσον αφορά την υπερχρέωση τόσο του ιδιωτικού, όσο και του δημοσίου τομέα στη Δύση (άρθρο), έτσι και η Βενετία στην Ιταλία – στην οποία ελλοχεύουν πολλοί κίνδυνοι που θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε αλλεπάλληλα τραπεζικά κραχ. Στα πλαίσια αυτά ο διοικητής της ΕΚΤ, ο οποίος έχει διαδραματίσει έναν πολύ σκοτεινό ρόλο στο παρελθόν σε σχέση με τη Monte dei Paschi, απαίτησε από τις ιταλικές τράπεζες να λύσουν αμέσως το πρόβλημα των κόκκινων δανείων – κάτι που όμως δεν είναι τόσο εύκολο, όσο θα ήθελε, γνωρίζοντας πως χωρίς τη στήριξη της ΕΚΤ η Ιταλία θα είχε ήδη απομονωθεί από τις αγορές.
Οι πολιτικοί της χώρας τώρα έχουν βρει έναν καινούργιο «αποδιοπομπαίο τράγο», για να του φορτώσουν τα προβλήματα του χρηματοπιστωτικού συστήματος: το διοικητή της κεντρικής τράπεζας, τον οποίο κατηγορούν για ελλιπή έλεγχο των τραπεζών. Η θητεία του λήγει μεν στα τέλη του μήνα, αλλά έως πρόσφατα θεωρούταν βέβαιη η επιμήκυνση της – κάτι που δεν είναι πια σίγουρο, αφού το κυβερνών δημοκρατικό κόμμα (PD) κατέθεσε ένα αίτημα στη Βουλή, απαιτώντας έμμεσα την αντικατάσταση του. Μέχρι στιγμής βέβαια δεν έχει τοποθετηθεί ανοιχτά εναντίον του, ενώ στην περιφέρεια της Βενετίας, επίσης στη Λομβαρδία, προσφέρεται ως «βαλβίδα εκτόνωσης» ένα δημοψήφισμα για μία μεγαλύτερη αυτονομία τους – αφού ανήκουν σε εκείνες τις περιοχές της Ευρώπης που επιθυμούν την απόσχιση τους (χάρτης).
Μέχρι σήμερα πάντως, η Βενετία και η Λομβαρδία αποτελούσαν τις ατμομηχανές της ανάπτυξης της Ιταλίας – συμμετέχοντας κατά 30% στο ΑΕΠ της χώρας. Είναι δε επίσης οι καλύτερες, όσον αφορά τα χρέη, τις δημόσιες δαπάνες ανά άτομο και τη σωστή λειτουργία του υγειονομικού συστήματος – με πλεονάσματα της τάξης των 70 δις €, αφού αφαιρέσει κανείς τις δαπάνες από τους φόρους και τα τέλη που εισπράττουν.
Πρόκειται για ένα τεράστιο ποσόν, από το οποίο μόλις το 50% αποδίδεται στην κεντρική διοίκηση της Ρώμης – ενώ και οι δύο πρόεδροι των συγκεκριμένων περιφερειών ανήκουν στο κόμμα της LEGA NORD (ακροδεξιοί αυτονομιστές) που επιθυμεί την έξοδο από την Ευρωζώνη. Το γεγονός όμως ότι, αρκετά νοικοκυριά της Βενετίας έχουν χάσει τις αποταμιεύσεις και τα περιουσιακά στοιχεία τους, αδυνατώντας να διατηρήσουν τις επιχειρήσεις τους, πόσο μάλλον να ιδρύσουν καινούργιες, καθιστά το δημοψήφισμα για την αυτονομία φάρσα – ένα πολιτικό πυροτέχνημα ουσιαστικά, μέσω του οποίου προσπαθούν να επωφεληθούν τα κόμματα από τη δικαιολογημένη οργή των Βενετσιάνων.
Τέλος, όσον αφορά το κίνημα των πέντε αστέρων που έχει ταχθεί επίσης υπέρ της εξόδου της Ιταλίας από την Ευρωζώνη, κατηγορεί τον κεντρικό τραπεζίτη πως δεν έκανε απολύτως τίποτα σε σχέση με την αύξηση των κόκκινων δανείων στη χώρα – υπενθυμίζοντας πως μέσα στα τελευταία δύο χρόνια έχουν κλείσει συνολικά δέκα τράπεζες.
Επίλογος
Ολοκληρώνοντας, κατά την άποψη μας η Ιταλία είναι ένα καζάνι που βράζει, με τα προβλήματα της να έχουν επιδεινωθεί σε μεγάλο βαθμό από την υιοθέτηση του ευρώ – ενώ είναι ουσιαστικά χρεοκοπημένη, τόσο όσον αφορά το δημόσιο, όσο και τις τράπεζες, με τις σιωπηρές εκροές χρημάτων να συνεχίζονται, δημιουργώντας της ακόμη μεγαλύτερα προβλήματα.
Έχει δε παγιδευτεί στο κοινό νόμισμα, αφού η οικονομία της δεν μπορεί μεν να ανακάμψει εντός της Ευρωζώνης, αλλά δεν είναι σε θέση πια να την εγκαταλείψει – εκτός εάν αθετήσει τις πληρωμές των χρεών της, επιλέγοντας ένα οδυνηρό τέλος αντί μία οδύνη δίχως τέλος.
Στα πλαίσια αυτά ο ουρανός του ευρώ σκοτεινιάζει όλο και περισσότερο – ενώ, εάν τυχόν συμβεί κάτι στην Ιταλία, η Γαλλία θα υποστεί ένα τεράστιο πλήγμα, αφού οι τράπεζες της έχουν σημαντική έκθεση στη χώρα. Λογικά λοιπόν η Γερμανία προετοιμάζεται για τη χειρότερη των περιπτώσεων – αφού ο ευρωπαϊκός μηχανισμός δεν είναι σε θέση να διασώσει τόσο μεγάλες χώρες.
Analyst Team
Πηγή : http://www.analyst.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου