Γιατί ποτέ δεν θα έχουμε οικονομική ανάπτυξη και μείωση της ανεργίας

Σπύρος Στάλιας, Οικονομολόγος Ph.D

Για να κατανοήσουμε γιατί η οικονομική ανάπτυξη και η μείωση της ανεργίας είναι αδύνατον να επέλθει στη χώρα μας, θα πρέπει να κατανοήσουμε τα θεμελιώδη δόγματα πάνω στα όποια στηρίζεται το οικοδόμημα της ευρωζώνης. Αν αυτά δεν κατανοηθούν είναι αδύνατον να αντιδράσουμε, και ξεκάθαρα να δούμε τι πρέπει να κάνουμε στο άμεσο μέλλον για την ζωή μας, ως Λαός και Έθνος. Βεβαίως, αυτές τις αρχές, θα έπρεπε να τις είχαμε εμπεδώσει πριν εισέλθουμε στην ευρωζώνη.

Αυτό το καθήκον όμως, να διευκρινιστεί ξεκάθαρα στον Ελληνικό Λαό τι πράγματι σήμαινε για αυτόν η είσοδος στην ευρωζώνη, ήταν ένα καθήκον της καθεστηκυίας τάξης και των πολιτικών κομμάτων, που δεν το έπραξαν, προφανώς από αγνωσία και από ιδιοτέλεια. Το αποτέλεσμα όμως είναι το ίδιο, υποφέρουμε και θα υποφέρουμε. Αυτοί λοιπόν που το καθήκον αυτό δεν το έπραξαν, για τους δυο λόγους, θα πρέπει να τιμωρηθούν παραδειγματικά, όπως επίσης και αυτοί που διοίκησαν και διοικούν υπό καθεστώς μνημονίων, και εννοώ όλες τις εξουσίες που συνθέτουν την Διοίκηση του Ελληνικού Κράτους.

Μέρος Πρώτο 

Το καθεστώς της Ευρωζώνης–Τα 4 θεμελιώδη αξιώματα της Ευρωζώνης και ο ένας της Νόμος 

1. Το πρώτο αξίωμα της ευρωζώνης έχει σχέση με τον ατομικό άνθρωπο. Ο άνθρωπος δρα ορθολογικά. Τι σημαίνει ο όρος ‘δρω ορθολογικά’; Εδώ έχουμε περίπτωση γλωσσικού ιμπεριαλισμού. Ο άνθρωπος δρα, όπως και κάθε τι άλλο που θέλει να επιβιώσει αιώνες τώρα, μεγιστοποιώντας την ωφέλεια του. Έτσι ορίζεται ο ορθολογισμός, μεγιστοποίηση της ατομικής ωφέλειας. Κατά συνέπεια ότι ο άνθρωπος δημιουργεί, επιχειρήσεις, οργανισμούς, κράτη, όλα έχουν ως στόχο την μεγιστοποίηση της ωφέλειας τους και δρουν σύμφωνα με αυτόν τον στόχο. Είναι μια σύλληψη της φύσης του ανθρώπου καθαρά Δαρβίνεια, που δεν έχει καμία σχέση με ότι ο Δυτικός Πολιτισμός ορίζει. Επί της ουσίας δεν υπάρχει κοινωνία αλλά άτομα. 

2. Το δεύτερο αξίωμα που δέχεται η ευρωζώνη είναι το ‘εργοδικό αξίωμα’ (ergodic axiom, έργο+οδός). Τι είναι αυτό; Ο εργοδικό αξίωμα ισχυρίζεται ότι το μέλλον είναι μια στατιστική σκιά του παρελθόντος. Κατά συνέπεια, το μέλλον είναι προβλεπτό, με βάση τις σημερινές και παρελθούσες στατιστικές παρατηρήσεις. Με άλλα λόγια, αν μπορούσαμε να πάρουμε στατιστικές μετρήσεις από το μέλλον αυτές θα συνέπιπταν με αυτές του παρόντος. Στην οικονομία λοιπόν, τα γεγονότα που θα επέλθουν είναι προβλέψιμα και μετρήσιμα, και υπ αυτή την έννοια το σύστημα είναι δεδομένο και σταθερό, αφού ως προβλέψιμα τα γεγονότα, είναι αντιμετωπίσιμα. Εδώ στηρίζεται και ο υπερφίαλος ισχυρισμός περί του τέλους της ιστορίας. 

3. Το τρίτο αξίωμα που στηρίζεται η ευρωζώνη είναι αυτό της υποκατάστασης των αγαθών. Αυτό ισχυρίζεται ότι αν οι τιμές των αγαθών αυξηθούν ή το εισόδημα μειωθεί, τότε οι καταναλωτές και πάλι θα ικανοποιηθούν, διαλέγοντας προϊόντα, με περίπου ιδία χαρακτηριστικά, αλλά με χαμηλότερη τιμή. Το αξίωμα ισχύει και αντιστρόφως. Με άλλα λόγια η ευελιξία των σχετικών τιμών εγγυώνται ότι οι αγορές θα είναι πάντα σε ισορροπία, δηλαδή η συνολική πρόσφορα θα είναι ίση με την ζήτηση. 

4. Το τέταρτο αξίωμα ισχυρίζεται ότι το χρήμα είναι ουδέτερο. Τι σημαίνει αυτό; Σημαίνει ότι οι μεταβολές της ποσότητας του χρήματος δεν επηρεάζουν τις πραγματικές μεταβλητές της οικονομίας, δηλαδή την απασχόληση, την κατανάλωση, τις επενδύσεις, τις αποταμιεύσεις, τις κρατικές δαπάνες, το ΑΕΠ αλλά μόνο το επίπεδο των τιμών. Το χρήμα επί της ουσίας είναι ένα πέπλο, που κρύβει το γεγονός ότι η οικονομία είναι ανταλλακτική, σου δίνω ένα προϊόν, και με βάση την σχετική τιμή του, μου δίνεις ένα άλλο. Το χρήμα είναι το μέσο για να μετράμε της σχετικές τιμές και το μέσο που διευκολύνει τις συναλλαγές μας. Αν, κατά το κοινώς λεγόμενο, ‘πέσουν λεφτά στην αγορά’, καμία από τις πραγματικές μεταβλητές δεν θα μεταβληθεί, αλλά μόνο οι τιμές, και τότε θα έχουμε πληθωρισμό, ίσως και υπερπληθωρισμό, θα γίνουμε Γερμανία της Βαϊμάρης, ίσως Ζιμπάμπουε αλλά το πιο πιθανό Βενεζουέλα.

Ο Νόμος του Say

Πάνω σε αυτά τα αξιώματα, στηρίζεται ο περίφημος νόμος του Say ή αλλιώς ο ‘νόμος των αγορών’. Οι νεοφιλελεύθεροι του ευρώ σκόπιμα σπανίως τον μνημονεύουν, ενώ γνωρίζουν ότι αυτό τον νόμο υπηρετούν. Χωρίς τα παραπάνω αξιώματα ο νόμος αυτός δεν ισχύει. Τι μας λέει ο περίφημος αυτός νόμος. Με δυο λόγια μας λέει ότι, η προσφορά δημιουργεί την ζήτηση. Αφού η προσφορά δημιουργεί την ζήτηση, αποκλείεται η ζήτηση να είναι ελλιπής και να δημιουργεί εμπόδια στην ανάπτυξη και συνεπώς να υπάρξει ανεργία. Η αύξηση της προσφοράς αγαθών, σημαίνει ταυτοχρόνως και αύξηση της ζήτησης, κατ’ αντιστοιχία, και συνεπώς θα έχουμε αέναη ανάπτυξη. Άρα όλες οι αγορές προϊόντων και υπηρεσιών θα είναι πάντα σε ισορροπία. Η παραγωγή αγαθών και υπηρεσιών γεννά τα εισοδήματα τα όποια αμέσως δαπανώνται ή αποταμιεύονται. Οτιδήποτε όμως αποταμιεύεται αμέσως επενδύεται. Έτσι από την παραγωγή πηγάζει εκείνη η αγοραστική δύναμη που αγοράζει όλη την παραγωγή του έτους. Η προσφορά και η ζήτηση ταυτίζονται, με την παραγωγή να καθορίζει την ζήτηση. Όλοι λοιπόν οι παραγωγικοί πόροι της οικονομίας απασχολούνται, σύμφωνα με την σύγχρονη εκδοχή του νόμου, μόνο εκούσια ανεργία μπορεί να υπάρξει.

Βλέπουμε από την περιγραφή της λειτουργίας του νόμου του Say, πως τα παραπάνω αξιώματα υλοποιούνται στην καθημερινότητα μας. Το χρήμα είναι δεδομένο και ουδέτερο πράγματι, γιατί δεν προσφέρει καμία ωφελιμότητα η παρακράτηση του, αφού μόνο οι υπηρεσίες και τα αγαθά προσφέρουν ωφελιμότητα. Το σύστημα λειτούργει μέσω της ευκαμψίας των τιμών και τυχόν δυσκαμψία θα οφείλεται ή στην παρέμβαση του κράτους ή στα εργατικά συνδικάτα. Και τα δυο θα πρέπει να αποσυρθούν από την οικονομία και να αφήσουν την αγορά μόνη της να δράσει και να λύσει το πρόβλημα. Το μέλλον λοιπόν είναι προβλεπτό και το σύστημα σταθερό.

Πως οι αποταμιεύσεις μετατρέπονται σε επενδύσεις-φυσικό επιτόκιο

Το ερώτημα που εγείρεται εδώ είναι πως οι αποταμιεύσεις μετατρέπονται σε επενδύσεις, αφού άλλοι είναι αυτοί που αποταμιεύουν και άλλοι αυτοί που επενδύουν. Πως οι αποταμιεύσεις είναι επί της ουσίας επενδύσεις, όπως ο νόμος του Say ισχυρίζεται, και απόηχος αυτού, είναι αυτό που λένε ο νεοκλασικοί οικονομολόγοι του ευρώ, ότι αν η οικονομία δεν παράξει αποταμιεύσεις πώς θα υπάρξουν επενδύσεις ή το άλλο, πώς να δώσουν δάνεια οι τράπεζες αφού δεν έχουν καταθέσεις (αποταμιεύσεις). Έφυγαν όλες οι καταθέσεις έξω!

Η μεταβλητή που εξισώνει τις αποταμιεύσεις με τις επενδύσεις είναι το φυσικό επιτόκιο. Πως λειτούργει αυτός ο μηχανισμός; Αν όλο το εισόδημα δεν καταναλωθεί, το υπόλοιπο ονομάζεται αποταμίευση και είναι τόσο μεγαλύτερη όσο το επιτοκιο της αγοράς είναι υψηλότερο του φυσικού επιτοκίου. Άρα οι αποταμιεύσεις ευθέως εξαρτώνται από το ύψος του επιτοκίου. Οι επενδύσεις από την άλλη, είναι τόσο μεγαλύτερες όσο το φυσικό επιτόκιο είναι μεγαλύτερο του φυσικού επιτοκίου. Άρα το επιτόκιο συνδέεται αντιστρόφως με τις επενδύσεις. Έτσι λοιπόν τυχόν απόκλιση μεταξύ αποταμιεύσεων και επενδύσεων, εξισώνεται με τις κινήσεις, πάνω και κάτω, του επιτοκίου προς το φυσικό επιτόκιο, και κάθε απόκλιση αίρεται.

Εδώ θα πρέπει να διευκρινιστεί κάτι, γιατί πολλοί στο νου τους νομίζουν ότι το φυσικό επιτόκιο ορίζεται από την επιθυμητή ρευστότητα της οικονομίας, με άλλα λόγια είναι νομισματικό θέμα. Δεν ισχύει αυτό στο νεοκλασικό υπόδειγμα της ευρωζώνης. Είδατε πουθενά χρήμα έως εδώ; Φυσικά όχι. Οι αποταμιεύσεις και οι επενδύσεις, ασχέτως αν εκφράζονται σε χρήμα, επί της ουσίας έχουν υλικό χαρακτήρα, και συνεπώς το φυσικό επιτόκιο θα πρέπει να το φανταστούμε και αυτό ως υλικό ‘αντικείμενο’, με την έννοια ότι αν κάποιος εισπράττει ένα ποσό τόκου, αυτό αμέσως θα το δαπανήσει για να αγοράσει υπηρεσίες ή εμπορεύματα. Με άλλα λόγια το φυσικό επιτόκιο ορίζεται ως το επιτόκιο εκείνο που εξισώνει τον φυσικό δανεισμό κεφαλαίου με την προσφορά αποταμιεύσεων εκπεφρασμένων σε φυσικό μέγεθος. Όταν αυτό το επιτόκιο εξισώσει τα μεγέθη αποταμίευσης και επένδυσης τότε έχουμε ισορροπία, που συνεπάγεται ότι οι τιμές στην οικονομία είναι σταθερές. Κατά συνέπεια το φυσικό επιτόκιο είναι ουδέτερο ως προς τις τιμές των άλλων προϊόντων. Ούτε τις αυξάνει ούτε τις μειώνει. Ασχέτως λοιπόν αν το επιτόκιο εκφράζεται με χρηματική μορφή, επειδή άλλοι αποταμιεύουν και άλλοι επενδύουν, επί της ουσίας είναι ‘υλικό πράγμα’.

Εδώ εγείρεται άλλο ένα πρόβλημα. Η όλη σύλληψη του φυσικού επιτοκίου ή του ουδετέρου επιτοκίου, είναι σύλληψη διανοητική. Κανείς δεν μπόρεσε και δεν μπορεί να δει αυτό το επιτόκιο. Πως είναι δυνατόν τότε να πούμε ότι το επιτόκιο της αγοράς συμπίπτει με το φυσικό επιτόκιο, αφού το φυσικό επιτόκιο δεν το γνωρίζουμε. Από την άλλη, εφ’ όσον έχουμε να κάνουμε με μια ελεύθερη οικονομία, αξιωματικά αυτή μπορεί να καθορίσει το φυσικό επιτόκιο και να το δούμε. Με δεδομένη την ποσότητα του χρήματος και με την μη δημιουργία νέου χρήματος, ποιός ο λόγος της ύπαρξης της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας να ασκεί νομισματική πολιτική, δηλαδή να καθορίζει τα επιτόκια. Εκ προοιμίου δεν θα έπρεπε να υπάρχει, εφ όσον αποκλείεται οι τιμές των εμπορευμάτων και των υπηρεσιών να αυξηθούν με την ελεύθερη εμφάνιση του φυσικού επιτοκίου, κάτι σαν το Θεόσταλτο Άγιο Φως.

Εν τούτοις η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα υπάρχει. Απάντηση γι αυτό δεν θα πάρετε ποτέ, άλλα γνωρίζουμε ότι ο μέγεθος που παρακολουθεί η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα είναι ο πληθωρισμός, και με βάση τον προσδοκώμενο πληθωρισμό, θέτει το ύψος του επιτοκίου. Αν ο πληθωρισμός δεν αυξηθεί ή είναι στο επίπεδο που η Κεντρική Τράπεζα επιθυμεί, τότε υποτίθεται ότι το επιτόκιο της αγοράς συμπίπτει με το πλατωνικό φυσικό επιτόκιο και αντιστρόφως. Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, τρόπον τινά, έχει κάποια ευλογία που την Ιδέα του φυσικού επιτοκίου να την εμφανίζει στο φθαρτό μας κόσμο.

Με άλλα λόγια, πρωταρχικό στόχος της ευρωζώνης είναι η διατήρηση της αξίας του νομίσματος και τίποτα πέραν αυτού. Συνεπώς η αστάθεια του συστήματος αποκλείεται εκ προοιμίου ενώ πρωταρχικό μέλημα του συστήματος είναι η προστασία των Τραπεζιτών, με άλλα λόγια τα δάνεια. Όλα μπορούν να αλλάζουν άλλα ποτέ η αξία των δανείων.

Πως η ανεργία μειώνεται στην ευρωζώνη; Οι κακοί του ορθολογικού συστήματος

Τώρα θα δούμε τους κακούς του συστήματος και πως μπαίνουν σε τάξη. Όπως για κάθε προϊόν υπάρχει μια αγορά, στην όποια η προσφορά και η ζήτηση καθορίζουν την τιμή του, έτσι υπάρχει και η αγορά εργασίας που καθορίζει την αμοιβή της εργασίας, με βάση την ζήτηση της εργασίας από πλευράς επιχειρήσεων και την προσφορά της από την πλευρά των εργαζομένων. Η τιμή της εργασίας, ή αλλιώς ο πραγματικός μισθός, κάθε μέρα καθορίζεται στην αγορά εργασίας. Όσο πιο μεγάλη είναι η αμοιβή εργασίας τόσο πιο μεγάλη θα είναι η προσφορά εργασίας και μικρότερη η ζήτηση της. Δεδομένου ότι η αγορά είναι ελεύθερη, η προσαρμογή σε μια τιμή της αξίας της εργασίας γίνεται μέσω της ευκαμψίας των μισθών.

Ας υποθέσουμε τώρα ότι αντιμετωπίζουμε μια αιφνίδια πτώση της ζήτησης στην αγορά προϊόντων και υπηρεσιών. Αυτό σημαίνει ότι το φυσικό επιτόκιο είναι μικρότερο του επιτοκίου που έχει επικρατήσει στην αγορά. Οι επιχειρήσεις που ήδη έχουν παράξει σε επίπεδο πλήρους απασχόλησης, θα αναγκαστούν να μειώσουν τις τιμές τους για να πουλήσουν ότι παρήχθη. Αλλά πτώση των τιμών, σημαίνει αύξηση των πραγματικών μισθών, με την έννοια ότι οι εργαζόμενοι μπορούν να αγοράζουν πιο πολλά προϊόντα τώρα απ ότι πριν, με τους δεδομένους μισθούς, και συνεπώς η προσφορά εργασίας αυξάνεται. Η ζήτηση όμως εργασίας μειώνεται λόγω αύξησης των πραγματικών μισθών και έτσι οδηγούμεθα στην ανεργία. Επειδή όμως υποθέτουμε ότι στην αγορά εργασίας οι μισθοί είναι ευέλικτοι, και αφού η προσφορά εργασίας είναι μεγαλύτερη από την ζήτηση, κατ’ ανάγκη οι μισθοί θα μειωθούν.

Αφού και οι μισθοί μειώνονται και οι τιμές των αγαθών επίσης μειώνονται, η οικονομία βρίσκεται με πιο πολύ χρήμα, το όποιο θα μειώσει το επιτόκιο της αγοράς στο επίπεδο του φυσικού επιτοκίου, το οποίο θα ενθαρρύνει τους επιχειρηματίες να δανειστούν τις αποταμιεύσεις και να επενδύσουν, και έτσι η παραγωγή να αυξηθεί και η ανεργία να μειωθεί. Τελικά η ισορροπία αποκαθίσταται στο επίπεδο της πλήρους απασχόλησης σε σχέση με την δυνητική παραγωγή, με τις τιμές , τους ονομαστικούς μισθούς και το επιτόκιο σε χαμηλότερο επίπεδα αλλά με τους πραγματικούς μισθούς αμετάβλητους.

Γιατί Μνημόνια; 

Κατά συνέπεια, αν στην ευρωζώνη μια χώρα αντιμετωπίζει πρόβλημα ανεργίας, τότε για να επανέλθει η οικονομία στην πλήρη απασχόληση, οφείλει να μειώσει τις αμοιβές της εργασίας σε εκείνο το επίπεδο που θα αντιστοιχεί στην εξίσωση του φυσικού επιτοκίου με το επιτόκιο αγοράς, που θα παρακινήσει τους επιχειρηματίες να επενδύσουν ξανά. Η Κυβέρνηση δεν πρέπει να συμμετάσχει σε αυτή την διαδικασία, αλλά αν εμπλακεί θα εμπλακεί για την άρση κάθε εμποδίου στην διαδικασία που καθιστά τους μισθούς εύκαμπτους προς τα κάτω.

Συνοψίζοντας, το υπόδειγμα της ευρωζώνης υποθέτει την πλήρη χρήση των πόρων συμπεριλαμβανομένης και της εργασίας. Οι εύκαμπτοι μισθοί προς τα κάτω, οι εύκαμπτες τιμές και το επιτόκιο συνιστούν ένα μηχανισμό που αυτόματα προσαρμόζεται, έτσι ώστε όλο το σύστημα της ευρωζώνης να τείνει προς ισορροπία, με την πλήρη απασχόληση των πόρων και της εργασίας ανάλογα με την τεχνολογία που υπάρχει. Μακροχρονίως αυτό θα εξασφαλιστεί ούτος ή άλλως. Αν υπάρξει ανεργία, οι μισθοί θα προσαρμοστούν αυτομάτως, έτσι ώστε από πλευράς επιχειρήσεων να αυξηθεί η ζήτηση. Μετά το επιτόκιο με την σειρά του θα προσαρμοστεί, έτσι ώστε να εξασφαλίσει την ισορροπία που έχει ήδη επέλθει στην αγορά εργασίας, ώστε οι αποταμιεύσεις αμέσως να επενδύονται. 

Αυτό ουσιαστικά είναι το μοντέλο της οικονομικής ανάπτυξης της ευρωζώνης. Διαρκής λιτότητα. Το γεγονός ότι στην Ελλάδα μετά από 8 χρόνια λιτότητας το ΑΕΠ δεν αυξάνεται, αυτό σημαίνει ότι οι αμοιβές της εργασίας στον ιδιωτικό και δημόσιο τομέα καθώς και οι συντάξεις όπως και οι δαπάνες για την υγεία, την παιδεία, την ασφάλεια, δεν έχουν μειωθεί επαρκώς, καθώς και η διάλυση του κράτους, σύμφωνα με το δεδομένο υλικό κεφάλαιο της χώρας, έτσι ώστε να αυξηθεί η ζήτηση για εργασία, να μειωθεί η ανεργία όσο είναι δυνατόν να μειωθεί, και τα επιτόκια να μειωθούν έτσι ώστε οι αποταμιεύσεις που θα παράγονται αυτόματα να επενδύονται που θα εξασφαλίζονται έτσι οι θέσεις εργασίας.

Η επιμονή στο πρόγραμμα λιτότητας και της φτώχειας του Λαού θα φέρει οπωσδήποτε μακροχρονίως το επιθυμητό αποτέλεσμα. Πόσο μεγάλο ή μικρό χρονικό διάστημα είναι το ‘μακροχρονίως’ δεν νομίζω ότι μπορεί κάποιος να το απαντήσει, αλλά οπωσδήποτε όσο η ανάπτυξη δεν έρχεται, θα πουν ότι φταίνε οι Έλληνες. Αργούν τις ‘μεταρρυθμίσεις’!

Πολιτικά Συμπεράσματα

Από την περιγραφή του νεοφιλελεύθερου υποδείγματος, που έχει υιοθετήσει η ευρωζώνη, θα έγινε πλήρως κατανοητό γιατί η Δημοκρατία όλο και υποχωρεί στην Ευρώπη.

Οι χώρες της ευρωζώνης δηλαδή, ουσιαστικά κυβερνώνται από την ΕΚΤ, με την βοήθεια της γραφειοκρατίας των Βρυξελλών, μέσα από τα υποκαταστήματα της, που είναι σε κάθε πρωτεύουσα των κρατών της ευρωζώνης, και εμφανίζονται ως οι Κεντρικές Τράπεζες, με όργανα τους τις δημοκρατικά εκλεγμένες εξουσίες, εκτελεστική και νομοθετική και την δικαιοσύνη, για λογαριασμό των Τραπεζικών Κεφαλαίων πρωταρχικά. 

Οι κυρίαρχες πολιτικές που ασκεί ένα επικυρίαρχο κράτος υπέρ του λαού, δηλαδή η ανεξάρτητη δημοσιονομική και νομισματική πολιτική, η εμπορική πολιτική, η συναλλαγματική πολιτική και η εισοδηματική πολιτική, ασκούνται αυστηρά και καθ’ υπόδειξη και συμφωνία με τον Ευρωπαίο Κεντρικό Τραπεζίτη και με την γραφειοκρατία των Βρυξελών. 

Αφού επιλέξαμε να έχουμε νόμισμα το ευρώ και την ελεύθερη διακίνηση κεφαλαίων, εξ ορισμού αποκλείεται η άσκηση των παραπάνω πέντε πολιτικών που ασκούνται από επικυρίαρχα κράτη. Την ανάπτυξη μας την αναθέσαμε στις αγορές ή αλλιώς στις τράπεζες. 

Οι Κυβερνήσεις στην Ελλάδα και στην Ευρωζώνη είναι πια ιδιωτικές αφού είναι το ευρώ ιδιωτικό. Παίζουν το ρόλο του δραγουμάνου, δηλαδή του διερμηνέα, του μεταφραστή, που στην εποχή της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας ο δραγουμάνος ήταν σημαντικό αξίωμα και το κατείχαν οι Φαναριώτικες συνήθως, αλλά σήμερα το αξίωμα αυτό το κατέχει ο Σύριζα, που μεταφέρει στη Βουλή τις επιθυμίες της Τρόικας τυπικά για να ψηφιστούν. Μην ξεχνάμε ότι το ευρώ το έχουν υιοθετήσει η ΧΑ, η ΝΔ, το Πασοκ, το Ποτάμι, ο Σύριζα και το ΚΚΕ, κάνοντας πως δεν χωνεύουν τις πολιτικές που το ευρώ απαιτεί, αλλά επί της ουσίας δεν μπορούν να προσφέρουν μέσα στο ευρώ μια εναλλακτική πρόταση, αφού θεωρητικά είναι αδύνατον να υπάρξει. Άπλα γκρινιάζουν για να γίνουν δραγουμάνοι στη θέση του δραγουμάνου. Η Κυβέρνηση έχει και την τιμή εκτός από δραγουμάνος να είναι και εκτελεστής των διαταγών της Τρόικας. 

Υπ’ αυτή την έννοια, το να αγωνιστεί κάποιος για να ανατρέψει αυτό το σύστημα, θα πρέπει να κινηθεί πλέον, πέραν των ορίων που ορίζει η τρέχουσα νομοθεσία, αφού η νομοθεσία είναι προϊόν διαρκούς παράβασης του Συντάγματος.

Μέρος Δεύτερο

Αλλά αν πράγματι οι νεοκλασικοί οικονομολόγοι του ευρώ , έχουν συλλάβει τους αιώνιους νόμους που διέπουν την οικονομία, με άλλα λόγια ‘δεν υπάρχει εναλλακτική λύση’, έτσι είναι το σύστημα και δεν υπάρχει άλλος τρόπος για την ανάπτυξη, τότε στα παραπάνω θα πρέπει να υπακούσουμε και να υποταχθούμε. Είναι κάτι παρόμοιο με το σοβιετικό υπόδειγμα, που δήθεν εξέφραζε πλήρως την σκέψη του Μαρξ, και συνεπώς και εκείνο το υπόδειγμα ήταν αιώνιο και αμετάβλητο.

Η ύβρις όμως είναι ανθρώπινο ελάττωμα και διαπράττεται μετά χαράς και από επιστήμονες

Θα πρέπει λοιπόν να θέσουμε υπό τον έλεγχο της λογικής το υπόδειγμα της ευρωζώνης, και να δούμε αν ισχύουν τα αξιώματα που στηρίζεται, και μετά τον ένα νόμο που υλοποιεί τα αξιώματα στη λειτουργία της οικονομίας.

Ισχύουν τα αξιώματα της νεοφιλελεύθερης οικονομίας και ο μοναδικός της Νόμος;

Τα τέσσερα αξιώματα και ο ένας νομός είναι: 

1. η ουδέτερους του χρήματος

2. η υποκατάσταση των αγαθών

3. η εργοδικότης της οικονομίας

4. η μεγιστοποίηση

    και ο Νόμος του Say 

Ισχύουν τα αξιώματα που στηρίζεται η Ευρωζώνη; Ιστορικά, ξεκάθαρα μπορούμε να πούμε ότι η λιτότητα, ποτέ μα ποτέ, δεν έφερε την ανάπτυξη αλλά αντιθέτως πολέμους, εμφυλίους πολέμους και καταστροφές. Καλυτέρα όμως να ακολουθήσουμε τον δρόμο της λογικής.

Τα αγαθά στην οικονομία είναι δυο. Αυτά που παράγονται από το κεφάλαιο, την εργασία και την γη, και αυτά που δεν παράγονται με την χρήση των παραπάνω παραγωγικών συντελεστών, όπως είναι το χρήμα, οι μετοχές, τα ομόλογα, οι καταθέσεις και οι πάσης φύσεως κινητές αξίες. Δηλαδή το χρήμα, και οι άλλες κινητές αξίες, όταν ζητείται από τους ανθρώπους ως μέσο αποταμίευσης, ως μέσο αποθήκευσης αξίας, παρά να καταναλωθεί στην αγορά αγαθών της πρώτης κατηγορίας, δεν μπορεί να παραχθεί με την χρήση κεφαλαίου, εργατών και γης όπως γίνεται με τα άλλα αγαθά. Δεν μπορεί δηλαδή το χρήμα να το συλλέξουν άνεργοι έως τώρα εργάτες, από ένα χρηματόδεντρο, που θα τους πάρει γι αυτή την δουλειά ένας επιχειρηματίας. Αυτό σημαίνει ότι το χρήμα, και οι άλλες κινητές αξίες, έχει ελαστικότητα παραγωγής ίση με το μηδέν, δηλαδή όταν ζητείται δεν μπορεί να παραχθεί, σε αντίθεση με τα άλλα προϊόντα, που όταν ζητούνται, οι επιχειρήσεις θα τα παράξουν, και άρα έχουν ελαστικότητα παραγωγής μεγαλύτερη από το μηδέν.

Όταν οι άνθρωποι ζητούν χρήμα και άλλες κινητές αξίες, η ζήτηση τους αυξάνεται και συνεπώς έχουμε μεταβολή των σχετικών τιμών μεταξύ των κινητών αξιών και των προϊόντων της παραγωγής. Εν τούτοις δεν προκύπτει ότι η αυξημένη ζήτηση κινητών αξιών, θα στραφεί στα προϊόντα της παραγωγής που τώρα είναι σχετικώς φθηνότερα. Αυτό σημαίνει ότι η ελαστικότητα υποκατάστασης μεταξύ των προϊόντων της παραγωγής και των κινητών αξιών είναι ίση με το μηδέν. 

Τις μας λένε οι παραπάνω δυο παράγραφοι. Όταν οι άνθρωποι επιθυμούν χρήμα και κινητές αξίες, σαν αποθήκες αξίας των αποταμιεύσεων τους, αφού το χρήμα και οι κινητές αξίες δεν παράγονται και αφού δεν υποκαθίστανται από τα προϊόντα της παραγωγής, τότε ένα μέρος του χρηματικού εισοδήματος τους, κατ ανάγκη θα αποταμιευτεί σε χρήμα και κινητές αξίες, που θα λείψουν από την παραγωγή και τότε η ανεργία είναι το πιο πιθανό μακροχρόνιο αποτέλεσμα. Οι αποταμιεύσεις δεν γίνονται επενδύσεις. Δεν επιστρέφει το χρήμα στην παραγωγή. Άρα θα έχουμε ύφεση. 

Εν τούτοις οι φωστήρες του ευρώ και των μνημονίων, ισχυρίζονται ότι τα χρήμα δεν προσφέρει καμία ωφελιμότητα στον κάτοχο του, που αργά η γρήγορα θα το ‘αποταμιεύσει’ σε αγαθά που παράγονται, το χρήμα θα γυρίσει στην παραγωγή. Μάλιστα ισχυρίζονται πως αν κάποιος δεν συμπεριφερθεί με αυτό τον τρόπο τότε είναι τρελός, δεν είναι ορθολογικός. Αλλά ο κόσμος της εμπειρίας, ο πραγματικός κόσμος, εσείς που διαβάζεται αυτό το άρθρο, όλοι θέλετε να έχετε κάποιο ποσό στην άκρη, σε ρευστό, σύμφωνα με το εισόδημα σας για ασφάλεια. 

Αυτό μας πάει σε ένα άλλο θέμα. Αν ο κόσμος ήταν προβλέψιμος, τότε δεν θα υπήρχε λόγος ο κόσμος να αποταμιεύει με μορφή ρευστότητας. Αποταμιεύει σε αυτή την μορφή, γιατί βαθειά γνωρίζει ότι το μέλλον είναι αβέβαιο και μη προβλεπτό. Αν το μέλλον ήταν προβλεπτό, θα έπρεπε τις διακυβερνήσεις των χωρών να τις αναθέταμε στην ‘Εθνική Ασφαλιστική’. Πόσες ασφαλιστικές εταιρείες δεν έχουν βουλιάξει στον κόσμο και άνθρωποι έχουν χάσει τις αποταμιεύσεις τους. 

Όταν οι άνθρωποι επιζητούν κινητές αξίες να αποταμιεύσουν, αυτό σημαίνει ότι οι κινητές αξίες τους προσφέρουν ασφάλεια και κατά συνέπεια οι άνθρωποι δεν μεγιστοποιούν την ωφέλεια τους με αγαθά που η παραγωγή προσφέρει ή μόνον αυτή. Ο άνθρωπος επιζητεί πρωταρχικά ασφάλεια, φτιάχνοντας πόλεις, κράτη, νομοθεσίες, κοινωνικές αρχές, πολιτιστικά πρότυπα και μετά επιδιώκει σχετική ωφέλεια. Αν πρώτα επεδίωκε την μεγιστοποίηση της ωφελιμότητας του, τα προηγούμενα δεν ήσαν δυνατόν να γίνουν και δεν είναι τυχαίο που ο Πλατών τονίζει ότι το δίκαιο και η αιδώς είναι εγγεγραμμένα μέσα στον άνθρωπο. 

Το χρήμα λοιπόν δεν είναι ουδέτερο ως προς την παραγωγή άλλα επηρεάζει, το ΑΕΠ, την απασχόληση, τις επενδύσεις την κατανάλωση, τις αποταμιεύσεις. Η έλλειψη του χρήματος μειώνει την παραγωγή, αυξάνει την ανεργία. 

Θα μπορούσε να πει κάποιος ότι όλα αυτά μπορεί να συμβούν επειδή οι μισθοί δεν είναι εύκαμπτοι. Δυστυχώς για τους νεοφιλελεύθερους του ευρώ, έχει αποδειχθεί πια, ότι ακόμα και αν ζούσαμε σε κατάσταση πλήρους ανταγωνισμού, με εύκαμπτες τιμές και μισθούς, εφ όσον τα προϊόντα είναι παράγωγα της χρήσης των παραγωγικών συντελεστών και άλλα μη παράγωγα των παραγωγικών συντελεστών, πάντα θα υπάρχει η επιλογή, οι αποταμιεύσεις να τοποθετηθούν σε δραστηριότητες που δημιουργούν απασχόληση και σε κινητές αξίες που δεν δημιουργούν απασχόληση, αλλά μάλλον ανεργία. Κατά συνέπεια, η μέσω μείωσης των μισθών επιδιωκόμενη ανάπτυξη, δεν αποτελεί ικανή και αναγκαία συνθήκη να ξεφύγουμε από την ύφεση. Είναι μια πελώρια απάτη. Είναι αδύνατον η φτώχεια να φέρει πλούτο σε όλους, και σίγουρα η φτώχεια των πολλών φέρνει πλούτο σε λίγους, αλλά και κοινωνική επανάσταση αργά ή γρήγορα. 

Σύνοψη 

Συνοψίζοντας, ο κόσμος δεν είναι εργοδικός, το αξίωμα υποκατάσταση κινητών αξιών με τα υλικά προϊόντα δεν ισχύει, δεν ισχύει το αξίωμα ότι οι εύκαμπτοι μισθοί προς τα κάτω θα φέρουν την ανάπτυξη, το χρήμα δεν είναι ουδέτερο και τέλος ο άνθρωπος δεν είναι Δαρβίνειο γέννημα. 

Τέλος ο νομός του Say, περιγράφει ένα κόσμο, που έτσι τον αντιλαμβάνονται και οι νεοφιλελεύθεροι του ευρώ, όπου ανταλλάσουμε προϊόντα. Αλλά ζούμε σε ένα κόσμο που η οικονομία είναι εγχρήματος, κατά την οποία το χρήμα παίζει θεμελιώδη ρολό απ’ ότι ο νομός του Say συνεπάγεται Το εισόδημα που παράγεται από την διαδικασία της παραγωγής δεν δαπανάται κατ ανάγκη για να αγοραστεί ότι παρήχθη. Οποιοδήποτε μέρος του εισοδήματος που δεν καταναλώνεται, μπορεί να διατηρηθεί σε μορφή χρήματος και να μην μετατραπεί σε επενδυτικά αγαθά. Οι άνθρωποι επιθυμούν να κρατούν μέρος του εισοδήματος τους σε χρήμα επειδή αντιλαμβάνονται την αβεβαιότητα του κόσμου. Κατά συνέπεια αν οι αποταμιεύσεις είναι μεγαλύτερες των επενδύσεων, θα έχουμε ύφεση και ανεργία. 

Κατά συνέπεια κάποιος, αυτή την διαφορά μεταξύ αποταμιεύσεων και επενδύσεων θα πρέπει να την κλείσει, κάνοντας αυτός αυτή την δαπάνη για να έχουμε πλήρη απασχόληση. Ποιος μπορεί να είναι αυτός αν δεν είναι το επικυρίαρχο Κράτος που εκδίδει το νόμισμα του; 

Άλλη λύση όπως είδαμε δεν υπάρχει. Αυτή που παρουσιάζουν ως λύση, είναι λύση απάτης για τους λαούς, καλή λύση κέρδους για τους τραπεζίτες, και φυσικά ούτε καν για τους βιομηχάνους. 

Τι πρέπει να κάνουμε; 

Είναι προφανές ότι η χώρα θα πρέπει άμεσα να αποχωρήσει από την ΕΕ και την ευρωζώνη, και αυτό θα το κάνει όχι ως μια εχθρική πράξη προς τους Λαούς που θέλουν να μείνουν στην ευρωζώνη, αλλά ως μια πράξη για να προστατευτούν τα συμφέροντα του Ελληνικού Λαού. Άμεσα θα πρέπει να εκδοθεί το νέο Εθνικό Νόμισμα. 

Το εθνικό νόμισμα ανοίγει τον δρόμο για την επαναφορά της Δημοκρατίας στον τόπο, αφού αφήνει το περιθώριο οι οποιεσδήποτε πολιτικές να διατυπωθούν στο Λαό, που αυτές έχουν να κάνουν, επί της ουσίας, με πόσο Κράτος και με πόση Αγορά θα πάμε στην ανάπτυξη με το Εθνικό Νόμισμα ή ακόμα με καθόλου Κράτος και μόνο με Αγορά, ή μόνο με Κράτος και καθόλου Αγορά. Όπου θέλει κάποιο κόμμα τοποθετείται και ο Λαός επιλέγει. 

Ωστόσο η κάθε Κυβέρνηση του Νέου Ελληνικού Κράτος θα πρέπει να έχει τις παρακάτω θεμελιώδεις υποχρεώσεις 

1 Η Κυβέρνηση θα πρέπει να δαπανά έως ότου εξαλειφθεί πλήρως η ανεργία.

2. Η Κυβέρνηση πρέπει να διατηρεί τα επιτόκια σε αυτό το ύψος που συμφέρει την οικονομία.

3. Κάνοντας αυτά η Κυβέρνηση, θα πρέπει να αδιαφορεί για το αν ο προϋπολογισμός της είναι ελλειμματικός όσο και αν είναι μεγάλο το έλλειμμα. Αν πάλι χρειαστεί να είναι πλεονασματικός, αυτό πάλι μπορεί να το κάνει. Οι έννοιες ελλειμματικός ή πλεονασματικός προϋπολογισμός, δεν είναι καλές ή κακές, απλά είναι καταστάσεις για την επίτευξη των στόχων της πλήρους απασχόλησης ανθρώπων, πόρων, παροχής αξιοπρεπών αμοιβών, υψηλής παιδείας, υγείας και ασφάλειας.

Πάνω σε αυτό το πλαίσιο θα οικοδομηθεί το νέο Κράτος, με την επιθυμία του Λαού που εκφράζεται μέσω των πολιτικών κομμάτων. Ας φέρουμε πάλι την Πολιτική στη ζωή μας. 

Σπύρος Στάλιας, Οικονομολόγος Ph.D

spyridonstalias@hotmail.com

Πηγή : http://www.triklopodia.gr