Νέα Τάξη Πραγμάτων - Γεωπολιτικό «Big Bang» από τους BRICS μέσα από τα νομίσματα και τα εμπορεύματα

Τi επισημαίνει η Mihaela Papa, διευθύντρια έρευνας στο Κέντρο Διεθνών Σπουδών στο Ινστιτούτο Τεχνολογίας της Μασαχουσέτης και συγγραφέας του βιβλίου του 2022: «Can BRICS De-dollarize the Global Financial System?»

 

Βρισκόμαστε σε μια εποχή πρωτοφανών γεωπολιτικών και οικονομικών ανατροπών.
 

Τα αναπτυσσόμενα κράτη που έχουν ενταχθεί στην διευρυμένη ομάδα των BRICS θα δουν την οικονομική τους ολοκλήρωση να ενισχύεται μέσα από την απτή πρόοδο σε καινοτόμες προτάσεις όπως η ανάπτυξη κοινού συστήματος πληρωμών και στο πεδίο των εμπορευμάτων, όπως οι ανταλλαγές σιτηρών για τα μέλη.
 

Τα παραπάνω επισημαίνει η Mihaela Papa, διευθύντρια έρευνας στο Κέντρο Διεθνών Σπουδών στο Ινστιτούτο Τεχνολογίας της Μασαχουσέτης, MIT και συγγραφέας του βιβλίου του 2022: «Can BRICS De-dollarize the Global Financial System?».
 

«Με το διπλασιασμό των μελών της BRICS το 2024, τα νέα μέλη αναμένεται να υποστηρίξουν τις υπάρχουσες πολιτικές των BRICS», επισήμανε σε συνέντευξή της στο Bloomberg News. «Ένα βασικό ερώτημα είναι αν μπορούν να καινοτομήσουν μαζί».
 

Οι BRICS - συμπεριλαμβανομένης της Βραζιλίας, της Ρωσίας, της Ινδίας, της Κίνας και της Νότιας Αφρικής - επεκτάθηκαν τον Ιανουάριο συμπεριλαμβάνοντας το Ιράν, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, την Αιθιοπία και την Αίγυπτο.
 

Η Ρωσία πρόκειται να φιλοξενήσει τη Σύνοδο Κορυφής των BRICS από τις 22 έως τις 24 Οκτωβρίου, μόλις μερικές εβδομάδες πριν από τις προεδρικές εκλογές των ΗΠΑ που είναι κρίσιμες για το μέλλον του Παγκόσμιου Νότου.
 

Οι πολιτικές «America First» του Donald Trump ευθυγραμμίζονται με το όραμα των BRICS για πολυπολικότητα και πολυμερή συνεργασία, επισήμανε η Papa.
 

Η αντιπρόεδρος Kamala Harris πιθανότατα θα συνεχίσει τις πολιτικές της κυβέρνησης Biden, όπως η διεύρυνση όσον αφορά τις οικονομικές σχέσεις και σχέσεις ασφαλείας με τους συμμάχους και το ΝΑΤΟ, την ενίσχυση της G7 και την παγκόσμια ηγεσία σε ζητήματα κλιματικής αλλαγής», είπε.
 

Οι ερωτήσεις του Bloomberg Markets Magazine για τον τρόπο ανακατανομής της παγκόσμιας ισχύος.

Πώς η στρατιωτική επιχείρηση της Ρωσίας στην Ουκρανία και οι επακόλουθες δυσκολίες στην επιβολή της διπλωματικής και οικονομικής της απομόνωσης από την υπό την ηγεσία των ΗΠΑ G7 διαμόρφωσαν την άποψη του Παγκόσμιου Νότου για τους BRICS από τις αρχές του 2022;

Μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, χώρες εκτός των G7 και των BRICS αντιμετώπισαν ένα αβέβαιο γεωπολιτικό περιβάλλον και προσπάθησαν να διαχειριστούν τους αναδυόμενους κινδύνους.
 

Οι βασικές αρχές των BRICS έχουν ευρεία απήχηση στον Παγκόσμιο Νότο.
 

Η ομάδα των BRICS συνδέεται με θετικές οικονομικές και αναπτυξιακές προοπτικές, καθώς και με τη φιλοδοξία του ομίλου να διαφοροποιήσει την παγκόσμια ηγεσία, να προωθήσει την ισομερή ανάπτυξη και να εκσυγχρονίσει τους πολυμερείς θεσμούς.
 

Οι BRICS έχουν δεσμεύσει ενεργά τις χώρες του Παγκόσμιου Νότου μέσω προσπαθειών προσέγγισης, δίνοντας έμφαση στη μη ιδεολογική και αμοιβαία επωφελή οικονομική συνεργασία.
 

Τα διαπιστευτήρια διαχείρισης κινδύνου εκ μέρους των BRICS έχουν αυξηθεί από τις αρχές του 2022.
 

Οι χώρες στον Παγκόσμιο Νότο έχουν παρατηρήσει το πάγωμα των αποθεμάτων της Ρωσίας ενώ αντιμετωπίζουν τις συνέπειες ενός ισχυρότερου δολαρίου ΗΠΑ.
 

Αυτό οδήγησε πολλούς να αμφισβητήσουν τη μεγάλη τους εξάρτηση από το δολάριο, την οποία οι BRICS επιδιώκουν να αντιμετωπίσουν.
 

Τα κράτη που υποβάλλουν αίτηση για ένταξη στο BRICS αναφέρουν λόγους όπως η ενίσχυση του εμπορίου και της οικονομικής συνεργασίας των κρατών του Νότου, η υποστήριξη της πολυμερούς προσέγγισης και η ενίσχυση του παγκόσμιου ρόλου τους.
 

Ενώ τα μέλη των BRICS έχουν διαφορετικές απόψεις για μεγάλες γεωπολιτικές συγκρούσεις, η αλληλεγγύη τους και η καλλιέργεια μη δυτικών αφηγημάτων αυξάνουν την αντισταθμιστική αξία του ομίλου στο διεθνές προσκήνιο.
 

Αν και η ζήτηση για ένταξη στις BRICS είναι υψηλή, ο σκεπτικισμός για την ιδεολογική τους κατεύθυνση και τα οφέλη αυξάνεται επίσης.
 

Η Αργεντινή έχει αποσυρθεί, η Σαουδική Αραβία είναι αναποφάσιστη, η Ινδονησία δεν είναι έτοιμη και το Μεξικό δεν ενδιαφέρεται.
 

Επιπλέον, οι εσωτερικές ανησυχίες, ιδίως όσον αφορά τα ανθρώπινα δικαιώματα, επισημάνθηκαν από τις συζητήσεις σχετικά με τη φιλοξενία του προέδρου Vladimir Putin για τη σύνοδο κορυφής του Γιοχάνεσμπουργκ το 2023.

Πώς μια δεύτερη προεδρία Trump και οι συνοδευτικές πολιτικές America First θα επηρέαζαν τον όμιλο BRICS και τις προοπτικές του για περαιτέρω επέκταση και συνεργασία;

Η ομάδα των BRICS συνεργάζεται σε πολλά θέματα μέσω στρατηγικών, ομάδων εργασίας και θεσμών, καθιστώντας τη συνεργασία της εσωτερικά καθοδηγούμενη και αυτοενισχυόμενη, ανεξάρτητα από τον επόμενο πρόεδρο των ΗΠΑ.
 

Αν και η ομάδα θα μπορούσε να δεχθεί όλους τους αιτούντες φέτος, έχει σταματήσει την απόδοση της πλήρους ιδιότητας μέλους.
 

Η προεδρία των BRICS της Ρωσίας το 2024 δίνει προτεραιότητα στην ενσωμάτωσh των νέων μελών και στην ενίσχυση του εσωτερικού συντονισμού για την ενίσχυση της συνοχής και της οικονομικής ολοκλήρωσης της ομάδας.
 

Μια δεύτερη προεδρία Putin μπορεί να επιδιώξει να αναβιώσει τις πολιτικές America First που βασίζονται σε ένα πιο στενά καθορισμένο εθνικό συμφέρον.
 

Ωστόσο, το τρέχον ασταθές περιβάλλον εξωτερικής πολιτικής και οι μεγάλες γεωπολιτικές συγκρούσεις καθιστούν πιο δύσκολο να πούμε την οπτική γωνία από τις υπάρχουσες διεθνείς δεσμεύσεις ή τις χαλαρές παγιωμένες οικονομικές πολιτικές.
 

Οι πολιτικές «America First» γενικά ευθυγραμμίζονται με το όραμα των BRICS για την προώθηση της πολυπολικότητας , στο πλαίσιο πολυμερούς συνεργασίας με διάφορα κριτήρια και όχι συγρότησης συμμαχικών μπλοκ.

Εάν ο Trump εγκαταλείψει εν μέρι τις παγκόσμιες δεσμεύσεις των ΗΠΑ και αποχωρήσει από τους διεθνείς θεσμούς, το στοίχημα είναι εάν οι BRICS μπορούν να παρέχουν παγκόσμια αγαθά με παγκόσμια κατεύθυνση και θα μεταρρυθμίσουν τους παγκόσμιους θεσμούς.

Οι σημαντικοί ανταγωνισμοί μεταξύ των μελών των BRICS — ιδίως μεταξύ Κίνας και Ινδίας — παραμένουν εμπόδιο για στενότερο συντονισμό.
 

Ποιοι παράγοντες θα μπορούσαν να ωθήσουν τα μέλη των BRICS σε στενότερη συνεργασία και βλέπετε προοπτικές να συμβεί αυτό;

Παρά τις αντιπαλότητες τους, η Κίνα και η Ινδία έχουν εμβαθύνει τη συνεργασία τους μέσω των BRICS.
 

Συνεπιμελήθηκα μια ειδική ενότητα του περιοδικού Global Policy για αυτό το θέμα, το οποίο διαπίστωσε ότι η σύγκρουση της κοιλάδας Galwan το 2020 δεν υπονόμευσε τη λειτουργία της ομάδας λόγω των βασικών αρχών, της λήψης αποφάσεων που βασίζεται στη συναίνεση και των κοινών συμφερόντων, συμπεριλαμβανομένης της Νέας Αναπτυξιακής Τράπεζας.
 

Αν και η σύγκρουση προκάλεσε ένταση στις διμερείς σχέσεις, οι BRICS υιοθέτησαν τη Στρατηγική για την Οικονομική Συνεργασία BRICS έως το 2025 και επιτάχυναν την εφαρμογή της Αντιτρομοκρατικής Στρατηγικής των BRICS αργότερα εκείνο το έτος.
 

Πρόσφατα, η Ινδία υποστήριξε επίσης ατζέντα με προτεραιότητα την Κίνα, όπως η επέκταση των BRICS.
 

Ο Δείκτης Σύγκλισης BRICS αποκάλυψε τη σύγκλιση πολιτικής των κρατών BRICS από το 2009 έως το 2021 στα χρηματοοικονομικά, τη βιομηχανική ανάπτυξη, τη γεωργία, την υγεία, το εμπόριο και την κλιματική αλλαγή.
 

Η στενή συνεργασία εξελίσσεται καθώς κάθε χώρα υπερασπίζεται τα δικά της ζητήματα, οδηγώντας σε σημαντικές συγκλίσεις, όπου οι χώρες υποστηρίζουν η μία τις ατζέντες της άλλης.
 

Παίζουν ρόλο και οι εξωτερικές εξελίξεις: Για παράδειγμα, τα κράτη που αντιμετωπίζουν εντάσεις με τη Δύση έχουν ισχυρό κίνητρο να στραφούν προς τους BRICS και η ομάδα μπορεί να ενθαρρύνει την ευθυγράμμιση στις συλλογικές τους απαντήσεις στις εξωτερικές εξελίξεις.
 

Με τον διπλασιασμό των μελών του BRICS το 2024, τα νέα μέλη αναμένεται να υποστηρίξουν τα υπάρχοντα προγράμματα των BRICS. 

Ένα βασικό ερώτημα είναι εάν μπορούν να καινοτομήσουν μαζί, ιδιαίτερα στην ανάπτυξη ενός μηχανισμού πληρωμών BRICS και της ανταλλαγής σιτηρών, που θα μπορούσαν να κατατείνουν σε μεγαλύτερη οικονομική ολοκλήρωση του μπλοκ.
 

Οι προοπτικές για την ομάδα των G7 και τους BRICS θα επηρεαστούν έντονα από το ποιος θα κερδίσει τις εκλογές στις ΗΠΑ. Ποια σενάρια βλέπετε στην περίπτωση νίκης Trump ή Harris στις 5 Νοεμβρίου;

Τόσο ο Trump όσο και η Harris θα είχαν ως στόχο να αποτρέψουν τις αυξανόμενες εντάσεις που θα μπορούσαν να οδηγήσουν στον Τρίτο Παγκόσμιο Πόλεμο και θα αντιμετωπίσουν τις εμπορικές ανησυχίες και τις προκλήσεις εθνικής ασφάλειας στις σχέσεις ΗΠΑ-Κίνας.
 

H Harris είναι πιθανό να συνεχίσει τις πολιτικές της κυβέρνησης Biden, προσανατολισμένη εκτενώς σε οικονομικές σχέσεις και σχέσεις ασφάλειας με τους συμμάχους και το ΝΑΤΟ, ενισχύοντας το G7 και πρωτοστατώντας σε ζητήματα του κλίματος.
 

Ωστόσο, θα χρειαστεί να ξεκαθαρίσει το δικό της δόγμα για τη δημοκρατία και την προαγωγή των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, ειδικά δεδομένων των προσπαθειών των BRICS να εκπροσωπηθεί η μη δυτική πλειοψηφία και την αυξανόμενη ευθυγράμμισή της με την ένταξη της Γάζας και της Παλαιστίνης στον ΟΗΕ.
 

Η υποστήριξη του Trump για την ομάδα τωνG7 πιθανότατα θα εξαρτηθεί από την αντίληψή του στον χειρισμό μεγάλων γεωπολιτικών συγκρούσεων και την προώθηση της ατζέντας του για το εμπόριο.
 

Σχεδιάζει να εγκαταλείψει την ηγεσία για το κλίμα και πιθανώς να περικόψει τις σχετικές οικονομικές δεσμεύσεις, δίνοντας παράλληλα προτεραιότητα στις διμερείς σχέσεις με τις μεγάλες δυνάμεις και τα νότια σύνορα.
 

Εχει μεγαλύτερη εστίαση στα νομίσματα, ειδικά στο μέλλον του δολαρίου ΗΠΑ και στη χρήση του στις οικονομικές σχέσεις. Έχει επίσης υποστηρίξει για σκληρότερες πολιτικές για το Ιράν, το οποίο είναι πλέον μέλος των BRICS.

Μακροπρόθεσμα, αναμένετε ότι οι ταχύτεροι ρυθμοί αύξησης του πληθυσμού και οικονομικής ανάπτυξης μεταξύ των BRICS στο σύνολό τους σε σχέση με τους G7 θα ενισχύσουν την επιρροή τους στην παγκόσμια σκηνή;

Εν μέσω διαφόρων παγκόσμιων αναπτυξιακών προκλήσεων και κρίσεων, η προθυμία των κρατών να επενδύσουν σε θεσμούς όπως το G-7 και οι BRICS για την προώθηση της διεθνούς συνεργασίας είναι πολλά υποσχόμενη.
 

Για να συγκρίνουμε τη σχετική επιρροή των BRICS και του G7, μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε μια επιχειρηματική αναλογία στην οποία κάθε οντότητα επενδύει στην ποιότητα των προϊόντων, τη διαφοροποίηση, τις στρατηγικές marketing και προσαρμόζεται στις εξελισσόμενες προτιμήσεις των καταναλωτών.
 

Σε αυτό το πλαίσιο, υπάρχει σαφής διαφοροποίηση μεταξύ των δύο όσον αφορά την ένταξη και τους παγκόσμιους κανόνες που προωθούν.
 

Το G7 έχει ενισχυθεί σημαντικά τα τελευταία τέσσερα χρόνια.
 

Ωστόσο, δεν έχει εκσυγχρονίσει τα μέλη της ούτε καινοτομεί τη στρατηγική της θέση για την πολυπολικότητα.
 

Αντίθετα, οι BRICS είναι μια σχετικά νέα ομάδα που αντιμετωπίζει διαφορετικές προκλήσεις.

Ενώ καινοτομεί και επεκτείνεται, η ταχεία ανάπτυξή της έχει ξεπεράσει την ικανότητά του να μεταφράζει αποτελεσματικά την οικονομική ισχύ στην πολιτική επιρροή που απαιτείται για τη μεταρρύθμιση των διεθνών θεσμών.

Πηγή : www.bankingnews.gr