Το «μυστικό» των κεντρικών τραπεζών

Πάνος Κοσμάς

Η χρηματοπιστωτική σταθερότητα είναι σημαντικότερη από τον πληθωρισμό, αποκαλύπτει το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο και προτείνει αναστολή της αντιπληθωριστικής πολιτικής, αν κινδυνεύσει το χρηματοπιστωτικό σύστημα, και διάσωση ακόμη και του σκιώδους τραπεζικού τομέα, αν χρειαστεί!

 

Η νομισματική πολιτική των κεντρικών τραπεζών απέτυχε και… επισήμως, παρ’ όλο που δεν έχουμε κάποια ρητή δημόσια παραδοχή. Τούτο προκύπτει από την προσεκτική μελέτη της έκθεσης για τη χρηματοπιστωτική σταθερότητα που δημοσιοποίησε το ΔΝΤ την προηγούμενη βδομάδα, στο πλαίσιο της ετήσιας συνόδου του με την παγκόσμια τράπεζα.

 

Οι κεντρικές τράπεζες, που στην πρώτη φάση αύξησης του πληθωρισμού έχασαν αξιοπιστία διακηρύσσοντας ότι είναι προσωρινό φαινόμενο και στη συνέχεια έχτισαν την αξιοπιστία τους πάνω στην επίδειξη συνέπειας στην «επιθετική» αντιπληθωριστική πολιτική (με πρωτοφανή ταχύτητα αύξησης των επιτοκίων), αναγορεύοντας τον πληθωρισμό στο σημαντικότερο όλων των προβλημάτων, τώρα αναγκάζονται να σχετικοποιήσουν τη δέσμευσή τους αυτή, παραδεχόμενες στην πράξη ότι το πρόταγμα της χρηματοπιστωτικής σταθερότητας είναι... «υπερτερότερο».

 

Η αντιπληθωριστική πολιτική δεν θα εγκαταλειφθεί, αλλά μπροστά στο υπέρτερο πρόταγμα της χρηματοπιστωτικής σταθερότητας θα μπορούσε να «προσαρμοστεί» ή και να τεθεί «προσωρινά» εν παρενθέσει. Αυτή η νέα, «αλγεβρική» τοποθέτηση θα απαιτήσει σκληρές προσπάθειες για να γίνει συγκεκριμένη πολιτική και, κυρίως, για να αποφύγουν οι κεντρικές τράπεζες μια καταστροφική κρίση αξιοπιστίας απέναντι στις αγορές.

 

Οι παραδοχές του ΔΝΤ...

 

Οι συστάσεις πολιτικής του ΔΝΤ προς τις νομισματικές αρχές (δηλαδή τις κεντρικές τράπεζες) περιέχονται στο τελευταίο κεφάλαιο της έκθεσής του για τη χρηματοπιστωτική σταθερότητα και βασίζονται σε τρεις θεμελιώδεις παραδοχές:

 

■ Οτι, μετά την πρόσφατη τραπεζική κρίση, οι ανησυχίες για τη χρηματοπιστωτική σταθερότητα παραμένουν –άρα η νομισματική πολιτική έχει το επιπλέον καθήκον να πράττει σύμφωνα με τις ανάγκες και της χρηματοπιστωτικής σταθερότητας.

 

■ Οτι ο πληθωρισμός παραμένει «δυσάρεστα πάνω από τους στόχους» –άρα η αντιπληθωριστική πολιτική πρέπει να συνεχιστεί.

 

■ Οτι η αγορά έχει ενσωματώσει στις προβλέψεις της επιβράδυνσης ή και «πάγωμα» της αυξητικής πορείας των επιτοκίων – =άρα η σχέση με τις προσδοκίες της αγοράς, σε συνθήκες που σιγοκαίει η χρηματοπιστωτική κρίση, απαιτεί σύνεση.

 

Αν προσθέσουμε και την επερχόμενη ύφεση, που μπορεί να διευκολύνει το έργο των κεντρικών τραπεζών για τιθάσευση του πληθωρισμού, αλλά και να «πυροδοτήσει» τη χρηματοπιστωτική κρίση ή και μια κρίση κρατικού χρέους, το τοπίο δεν θα μπορούσε να γίνει πιο περίπλοκο και αντιφατικό.

 

...και οι συστάσεις του

 

Τούτων δοθέντων, το ΔΝΤ προτείνει μια νομισματική πολιτική που κινείται στην «κόψη του ξυραφιού»:

 

■ Η αντιπληθωριστική πολιτική των κεντρικών τραπεζών δεν πρέπει να υποσταλεί, αλλά θα πρέπει πλέον να λάβει υπόψη της και να λαμβάνει μέτρα για τη χρηματοπιστωτική σταθερότητα.

 

■ Για όσο διάστημα η ισορροπία αυτή είναι εφικτή, οι πολιτικές για τα δύο ζητήματα θα πρέπει να διαχωριστούν: Αντιπληθωριστική πολιτική, από τη μια, αλλά και διαθεσιμότητα εργαλείων παροχής ρευστότητας για να αντιμετωπιστούν νέες εστίες κρίσης στον χρηματοπιστωτική τομέα. Η αντιπληθωριστική πολιτική μπορεί να χρειαστεί να γίνει αντιπληθωριστική και… πληθωριστική ταυτόχρονα.

 

■ «Αν οι οικονομικές πιέσεις ενταθούν σημαντικά και απειλήσουν τη σταθερότητα του χρηματοπιστωτικού συστήματος», λέει έκθεση, αν δηλαδή δεν μπορεί να τηρηθεί η ισορροπία μεταξύ αντιπληθωριστικής πολιτικής και χρηματοπιστωτικής σταθερότητας, τότε η σημαία του αντιπληθωριστικού αγώνα υποστέλλεται και αναδεικνύεται σε κυρίαρχο πρόταγμα η διασφάλιση της χρηματοπιστωτικής σταθερότητας.

 

Και πώς θα εξηγήσουν τότε οι κεντρικές τράπεζες την απόσυρση της δέσμευσής τους για καταπολέμηση του πληθωρισμού;

 

«Σε περίπτωση που οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής πρέπει να προσαρμόσουν τη νομισματική πολιτική για να στηρίξουν τη χρηματοπιστωτική σταθερότητα, θα πρέπει να κοινοποιήσουν την παραμένουσα αποφασιστικότητά τους να επαναφέρουν τον πληθωρισμό στους στόχους, μόλις μειωθεί η οικονομική πίεση»...

 

Σταθερότητα… über alles

 

Οταν, λοιπόν, έρθει η στιγμή για μέτρα προ του κινδύνου χρηματοπιστωτικής κρίσης, τότε δεν θα πρέπει να υπάρξουν δισταγμοί και χρονοτριβή:

 

«Οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής θα πρέπει να ενεργήσουν γρήγορα, για να αποτρέψουν οποιοδήποτε συστημικό γεγονός που μπορεί να επηρεάσει αρνητικά την εμπιστοσύνη της αγοράς στην ανθεκτικότητα του χρηματοπιστωτικού συστήματος». Κάνοντας τι; Παρέχοντας ρευστότητα. Σε ποιους; Οχι μόνο στον επίσημο τραπεζικό τομέα, αλλά στο μη τραπεζικό χρηματοπιστωτικό τομέα, το επονομαζόμενο «σκιώδες τραπεζικό σύστημα».

 

Ενας μόνο περιορισμός τίθεται: οι κεντρικές τράπεζες θα παρεμβαίνουν, για να θεραπεύσουν προβλήματα ρευστότητας και όχι φερεγγυότητας.

 

Διότι «ένα σημαντικό μέρος του κινδύνου πρέπει να παραμείνει στην αγορά, για να ελαχιστοποιηθεί ο ηθικός κίνδυνος».

 

Η θέση αυτή βάζει στο παιχνίδι το γνωστό μας bail-in, δηλαδή την ανάληψη ζημιών (σε περίπτωση τραπεζικής χρεοκοπίας και «εξυγίανσης») από τους μετόχους των τραπεζών, τους κατόχους τραπεζικών ομολόγων και εν τέλει τους κατόχους καταθέσεων πάνω από το ασφαλιζόμενο όριο.

 

Ωστόσο, αυτή η τελευταία διαδικασία είναι που κάνει τη μυρωδιά της κρίσης και αστάθειας ακόμη πιο έντονη…

 

Το σίγουρο είναι ότι η «μυρωδιά» και μόνο χρηματοπιστωτικής κρίσης φρενάρει τον αντιπληθωριστικό ζήλο των κεντρικών τραπεζών. Αυτό σε συνδυασμό με την αναποτελεσματικότητα αυτής της πολιτικής (επειδή ο πληθωρισμός οφείλεται κυρίως σε παράγοντες που συνδέονται με την προσφορά και όχι με τη ζήτηση) οδηγεί μάλλον σε σενάρια όπως αυτά της δεκαετίας του ’80: αλληλοδιάδοχα «κύματα» αυξομείωσης του πληθωρισμού και των επιτοκίων.

 

Πηγή : https://www.efsyn.gr