Εκθεση-κόλαφος για το κράτος δικαίου στην Ελλάδα

Τρισάγιο στο σημείο που σκοτώθηκε από σφαίρες
αστυνομικών ο νεαρός ρομά Νίκος Σαμπάνης, τον
Οκτώβριο του 2021

EUROKINISSΙ/ΤΑΤΙΑΝΑ ΜΠΟΛΑΡΗ

Μιχαήλ Άγγελος Κωνσταντόπουλος

Το παρατηρητήριο govwatch επισήμανε περισσότερες από 175 περιπτώσεις παραβιάσεων από το «επιτελικό κράτος» στην έκθεσή του για το 2021. ● Πληθώρα αναφορών για επαναπροωθήσεις, αστυνομική βία-αυθαιρεσία, λογοκρισία-έλεγχο των ΜΜΕ και παρακολουθήσεις. ● Διαχρονικό πρόβλημα η κακή νομοθέτηση με εκπρόθεσμες και άσχετες τροπολογίες.

Τουλάχιστον 175 αναφορές παραβίασης της ορθής λειτουργίας του κράτους δικαίου στη χώρα μας καταγράφονται για το 2021 στην πρώτη έκθεση του παρατηρητηρίου govwatch της ανεξάρτητης μη κερδοσκοπικής πρωτοβουλίας vouliwatch. Η έκθεση χωρίζεται στις ενότητες νομοθετική διαδικασία-κυβερνητική εποπτεία, διαφθορά, τάξη-ασφάλεια και θεμελιώδη δικαιώματα.

Ανάμεσα στις σοβαρότερες αναφορές που καταγράφηκαν από την ομάδα του govwatch συμπεριλαμβάνονται η διεύρυνση του άρθρου 191 του Ποινικού Κώδικα για το αδίκημα της διασποράς ψευδών ειδήσεων, η αδιαφάνεια στη χρηματοδότηση των ΜΜΕ, η λογοκρισία στην ΕΡΤ και η απαγόρευση δημόσιων συναθροίσεων.

Επίσης, η παραβίαση του Κανονισμού για την Προστασία Προσωπικών Δεδομένων (GDPR), η αστυνομική βία, οι παράνομες επαναπροωθήσεις αιτούντων άσυλο στην Τουρκία και, τέλος, οι υποθέσεις παρακολουθήσεων δημοσιογράφων και πολιτικών που κυριαρχούν στην επικαιρότητα των ημερών. Η έκθεση του govwatch έρχεται ως επιβεβαίωση της αντίστοιχης που δημοσιεύτηκε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή τον Ιούλιο στην οποία υπάρχουν συστάσεις σε θέματα όπως η ενίσχυση της δημοκρατίας και της διαφάνειας αλλά και των δικαιωμάτων και της εύρυθμης λειτουργίας των θεσμών.

Τι συνιστά κράτος δικαίου

Η επιστημονική ομάδα του govwatch επισημαίνει αρχικά πως «η αρχή του κράτους δικαίου διασφαλίζει ότι οι (έχοντες) δημόσιες εξουσίες ενεργούν με βάση τους περιορισμούς που θέτει η νομοθεσία, σύμφωνα με τις αξίες της δημοκρατίας και τα θεμελιώδη δικαιώματα, υπό τον έλεγχο ανεξάρτητων και αμερόληπτων δικαστηρίων». Η αρχή του κράτους δικαίου αποτελεί μια ευρύτερη έννοια-ομπρέλα που αποτελείται και περιλαμβάνει πολλές ειδικότερες αρχές, όπως μεταξύ άλλων τις αρχές της αναλογικότητας, της ισότητας, της νομιμότητας, της απαγόρευσης της αυθαιρεσίας των εκτελεστικών εξουσιών, της ασφάλειας του δικαίου, της ανεξαρτησίας της Δικαιοσύνης, του δικαστικού ελέγχου και της αποτελεσματικής δικαστικής προστασίας, της διαφάνειας και του σεβασμού των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.

Ενα χαρακτηριστικό εύρημα της έρευνας του govwatch (μέσω αναφορών που έλαβε από πολίτες, ακτιβιστές, ακαδημαϊκούς, δημοσιογράφους κ.ά.) είναι ότι μέσα στο 2021 καταμετρήθηκαν 102 τροπολογίες (47,2% επί του συνόλου) που η κυβέρνηση κατέθεσε εκπρόθεσμα στα διάφορα νομοσχέδια που ήρθαν προς ψήφιση στη Βουλή. Αυτό συνιστά προφανή παράβαση των κανόνων καλής νομοθέτησης του Συντάγματος αλλά και του Κανονισμού της Βουλής. Πηγές του govwatch σημειώνουν στην «Εφ.Συν.» ότι αυτό δεν αποτελεί πρόβλημα μονάχα της παρούσας κυβέρνησης Ν.Δ. αλλά ένα συστημικό πρόβλημα στην ελληνική πολιτική σκηνή, που κλονίζει την εμπιστοσύνη των πολιτών στους θεσμούς.

Επιπλέον, τα υπουργεία παραβίασαν τους κανόνες του «επιτελικού κράτους» για τη δημόσια διαβούλευση σε τουλάχιστον 27 νομοσχέδια, περιορίζοντας τον χρόνο δημόσιας διαβούλευσης σε διάστημα ακόμα και μικρότερο από το ελάχιστο επιτρεπτό της μιας εβδομάδας. Αξίζει να σημειωθεί ότι με μια «άσχετη» και εκπρόθεσμη τροπολογία τον Μάρτιο του 2021 η κυβέρνηση άλλαξε τον νόμο για την άρση του απορρήτου των επικοινωνιών, απαγορεύοντας στην ανεξάρτητη Αρχή Διασφάλισης του Απορρήτου των Επικοινωνιών (ΑΔΑΕ) τη δυνατότητα να γνωστοποιεί στους πολίτες ότι παρακολουθούνταν από την ΕΥΠ για λόγους εθνικής ασφάλειας ακόμα και στην περίπτωση που το μέτρο έχει πλέον αρθεί. Την «αιτιολόγηση» αυτής της τροπολογίας την παρακολουθούμε καιρό τώρα να τεκταίνεται στον δημόσιο βίο με τις δυσώδεις αποκαλύψεις για την παγίδευση τηλεφώνων δημοσιογράφων και πολιτικών όπως ο Ν. Ανδρουλάκης και ο Χρ. Σπίρτζης.

Στον τομέα της νομοθετικής διαδικασίας και της κυβερνητικής εποπτείας η έκθεση καταγράφει συνολικά 120 παραβιάσεις του κράτους δικαίου. Αναφέροντας μερικά παραδείγματα από αυτά υπενθυμίζουμε: στον τομέα των ΜΜΕ το σημείωμα από τη διοίκηση της ΕΡΤ προς παραγωγούς και δημοσιογράφους με στόχο να αποσιωπήσουν το κορονο-τραπέζι του πρωθυπουργού τον Φεβρουάριο του 2021 στην Ικαρία, στις υποθέσεις δημόσιου συμφέροντος την απαγόρευση εξέτασης δημοσίων υπαλλήλων σε δίκες με διάδικο το ελληνικό Δημόσιο και στη διαφάνεια τη μη δημόσια ανάρτηση των συμβάσεων που υπογράφηκαν με τη Cisco για την τηλεκπαίδευση.

Φωτογραφία από το κορονο-τραπέζι του Κυρ. Μητσοτάκη στην Ικαρία, με δεκάδες συνδαιτυμόνες χωρίς μάσκες, το οποίο αποσιωπήθηκε από κρατικά και φιλοκυβερνητικά ΜΜΕ

Η govwatch καταγράφει 7 δυνητικές περιπτώσεις διαφθοράς που αφορούν την καθυστέρηση και τους ελλιπείς ελέγχους στις δηλώσεις «πόθεν έσχες», αλλά και τις δημόσιες συμβάσεις στη σύσταση της νέας κυβερνητικής επιτροπής για τα μεγάλα έργα άνω των 50 εκατομμυρίων ευρώ, τις απευθείας αναθέσεις της γ.γ. Αντεγκληματικής Πολιτικής και τις κατ’ εξαίρεση διατάξεις στον τρόπο ανάθεσης αντιπλημμυρικών έργων και μελετών σε πυρόπληκτες περιφέρειες για έργα ύψους έως 5 εκατομμυρίων ευρώ.

Στην κατηγορία της τάξης και της ασφάλειας, γίνονται αναφορές για 26 παραβιάσεις του κράτους δικαίου, με την αστυνομική βία που επίσης αποτελεί χρόνιο συστημικό πρόβλημα, όπως μας επισημάνθηκε από ανθρώπους του govwatch, να αφορά το 34% των αναφορών μαζί με συστηματικές παραβιάσεις δικαιωμάτων των κρατουμένων (14 περιπτώσεις). Ενδεικτικά εδώ θα αναφερθούμε στην περίπτωση των επεισοδίων του Μαρτίου του 2021 στη Νέα Σμύρνη όπου άτομο που φέρεται να ήταν αστυνομικός ή υπό την επίβλεψη της αστυνομίας πέταξε μολότοφ προς το μέρος διαδηλωτών.

Η πολύ σοβαρή υπόθεση της δολοφονίας του νεαρού Ρομά Νίκου Σαμπάνη από αστυνομικούς τον Οκτώβριο του 2021 εμπίπτει στην κατηγορία της παραβίασης των θεμελιωδών δικαιωμάτων όπου καταγράφονται συνολικά 22 περιπτώσεις, μεταξύ των οποίων και οι καταγγελίες για επαναπροωθήσεις στα ελληνικά σύνορα. Στην κατηγορία, τέλος, της ελευθερίας σκέψης, συνείδησης και θρησκείας εμπίπτει και η μη συμμόρφωση στη νομιμότητα από το υπουργείο Παιδείας επί της απαλλαγής από τα Θρησκευτικά.

📌 Info: Ολόκληρη η έκθεση είναι διαθέσιμη στο: https://govwatch.gr/reports/etisia-ekthesi-gia-to-krato-dikaioy-stin-ellada/

 

Πηγή : https://www.efsyn.gr