Ανάλυση
Ενώ η καγκελάριος έχει επιβάλει lockdown στη Γερμανία έως τις 20 Δεκεμβρίου, θεωρώντας πως ο μαζικός εμβολιασμός στη χώρα της θα ξεκινήσει στα μέσα του 2021, όλο και περισσότεροι προβλέπουν πως η πανδημία θα διαρκέσει τουλάχιστον έως τις αρχές της Άνοιξης – οπότε προετοιμάζονται για επαναλαμβανόμενα κλειδώματα. Την ίδια στιγμή αρκετοί προειδοποιούν πως μία νέα τραπεζική κρίση στην Ευρώπη είναι προ των πυλών – η οποία ασφαλώς θα θέσει σε δοκιμασία τη σταθερότητα της Ευρωζώνης, πόσο μάλλον σε συνδυασμό με την προβλεπόμενη κρίση χρέους πολλών χωρών της.
Μέχρι σήμερα, ο χρηματοπιστωτικός κλάδος της νομισματικής ένωσης έχει υποστεί μία ήπια κρίση, λόγω της κρατικής στήριξης, των αναπτυξιακών πακέτων και των χαλαρότερων κανόνων αφερεγγυότητας – κάτι που όμως θα αλλάξει το επόμενο έτος, όπως άλλωστε έχει δηλώσει ο αντιπρόεδρος της ΕΚΤ. Ως εκ τούτου, οι τράπεζες της Ευρώπης θα πρέπει να προετοιμαστούν να αντιμετωπίσουν ένα μαζικό κύμα χρεοκοπιών και αθετήσεων πληρωμών – από το οποίο θα πληγούν σοβαρά, όταν σταματήσουν τα μέτρα στήριξης των κρατών με δανεικά χρήματα.
Ήδη πάντως το δεύτερο κύμα της πανδημίας έχει επιδεινώσει ξανά τις οικονομικές προοπτικές, μετά από ένα βραχυπρόθεσμο διάλειμμα αισιοδοξίας – με τις προβλέψεις ύφεσης στην Ευρώπη το 2020 να πλησιάζουν το απαισιόδοξο σενάριο του 10%. Αυτή η ιστορικά άνευ προηγουμένου κατάρρευση του ΑΕΠ στην Ευρωζώνη, συνοδεύεται από μία ταχύτατη άνοδο των χρεών – το επακόλουθο της οποίας θα είναι μία νέα κρίση χρέους.
Συμπερασματικά λοιπόν θα ακολουθήσει μία έντονη τραπεζική κρίση το 2021, σε συνδυασμό με μία επικίνδυνη κρίση χρέους – όταν σε παγκόσμιο επίπεδο τα δημόσια χρέη θα αυξηθούν από το 82% στο 97%, ενώ τα εταιρικά από 89% στο 103%. Οι εταιρίες αξιολόγησης δε προβλέπουν πως τα κόκκινα δάνεια των ευρωπαϊκών τραπεζών θα διπλασιαστούν στο 8,5% περίπου του συνολικού όγκου των επικίνδυνων δανείων – όταν σύμφωνα με την ΕΚΤ υπάρχουν σήμερα επισφαλή δάνεια στους ισολογισμούς των τραπεζών συνολικού ύψους 503 δις €.
Συνεχίζοντας, το βουνό των χρεών που δεν είναι δυνατόν πια να εξυπηρετηθούν εμπρόθεσμα, θα μπορούσε να εκτοξευθεί στα 1,4 τρις € (πηγή) – να τριπλασιασθεί δηλαδή, εάν τυχόν επαληθευθεί το απαισιόδοξο σενάριο, όσον αφορά την ύφεση. Φυσικά δε οι κίνδυνοι δεν είναι οι ίδιοι για όλες τις χώρες της νομισματικής ένωσης – ενώ με βάση τους υπολογισμούς της S&P, η οποία αξιολόγησε την πιστοληπτική ικανότητα των τραπεζικών συστημάτων με μία κλίμακα από το 1 έως 10, η Γερμανία είχε την καλύτερη βαθμολογία (1). Αντίθετα, η Ιταλία έλαβε τη χειρότερη με 6, η Γαλλία και η Ολλανδία με 3, ενώ η Ισπανία με 4 – γεγονός που σημαίνει πως η οικονομική κυριαρχία της Γερμανίας είναι αναμφισβήτητη, συμπεριλαμβάνοντας πλέον και το χρηματοπιστωτικό της κλάδο.
Σε κάθε περίπτωση, εκτός από τις χρεοκοπίες επιχειρήσεων που προβλέπονται για το 2021, μάλλον δεν θα αποφευχθούν ούτε οι τραπεζικές χρεοκοπίες – ενώ η Ευρωζώνη είναι πολύ άσχημα προετοιμασμένη για μία νέα τραπεζική κρίση, σύμφωνα με μία ανάλυση τριών οργανισμών (πηγή). Με κριτήριο τη συγκεκριμένη μελέτη, η Ευρωζώνη διαθέτει ένα ανεπαρκές θεσμικό και χρηματοπιστωτικό πλαίσιο, το οποίο δεν είναι ικανό να αντιμετωπίσει τους επικείμενους τραπεζικούς θανάτους – χαρακτηρίζοντας το ως «το τοξικό κληροδότημα του Σόιμπλε».
Όπως φαίνεται, η επερχόμενη δίδυμη κρίση που θα επηρεάσει δυσανάλογα τον ευρωπαϊκό νότο της νομισματικής ένωσης, δεν είναι δυνατόν πια να αντιμετωπισθεί με εύκολο τρόπο. Αντίθετα, θα έπρεπε να εφαρμοσθούν οι κανόνες εξυγίανσης των τραπεζών που ο τότε υπουργός οικονομικών της Γερμανίας, ο κ. Σόιμπλε, επέβαλε για πρώτη φορά εναντίον της Κύπρου το 2013 (πηγή) – τους οποίους αργότερα ενσωμάτωσε στο δίκαιο της ΕΕ.
Σύμφωνα με το συγκεκριμένο δίκαιο (Bail-in), οι ομολογιούχοι, οι μέτοχοι και οι πιστωτές θα συμμετέχουν πρώτοι στις απώλειες μίας τράπεζας, ως μέρος της διάσωσης της – ακολουθούμενοι από τους καταθέτες, πριν το κράτος προβεί σε ανάλογες ενέργειες. Με τον τρόπο αυτό, οι καταθέτες θεωρούνται υπεύθυνοι για τις τράπεζες – ενώ ναι μεν τα εθνικά συστήματα ασφάλισης καταθέσεων υποτίθεται πως προστατεύουν τις καταθέσεις έως 100.000 €, αλλά δεν έχει εφαρμοσθεί ποτέ κάτι τέτοιο, ούτε υπάρχουν τα απαιτούμενα χρήματα για να εφαρμοσθεί.
Η ελλιπής ασφάλιση των καταθέσεων πάντως, θα μπορούσε να αποσταθεροποιήσει πολύ γρήγορα το χρηματοπιστωτικό σύστημα της Ευρωζώνης σε μία κρίση, όπως αυτή που προβλέπεται για το 2021 – επειδή θα προκαλούσε τραπεζικές επιθέσεις, δηλαδή μαζικές αναλήψεις χρημάτων, καθώς επίσης τη διαφυγή τους από τα επικίνδυνα τραπεζικά συστήματα της ευρωπαϊκής περιφέρειας προς το Βορά. Ένα τέτοιο ενδεχόμενο θα πυροδοτούσε μία κρίση επιτοκίων που δύσκολα θα ήταν σε θέση να αντιμετωπίσει η ΕΚΤ – όπως αυτή που συνέβη μετά το 2010.
Υπενθυμίζουμε εδώ πως το ευρωπαϊκό ταμείο εξυγίανσης διαθέτει μόλις 42 δις € – ενώ για να καλύπτει το 1% όλων των καταθέσεων των τραπεζών της Ευρωζώνης όπως θα έπρεπε, θα απαιτούνταν 70 δις €. Επί πλέον υπάρχουν τα εθνικά ταμεία εγγύησης που οφείλουν να καλύπτουν το 0,8% όλων των ιδιωτικών καταθέσεων – κάτι που επίσης δεν έχει επιτευχθεί. Επομένως δεν υπάρχουν επαρκή κεφάλαια για τη σταθεροποίηση του χρηματοπιστωτικού συστήματος της Ευρωζώνης – εκτός εάν χρησιμοποιούνταν αυτά του ESM που όμως δεν είναι επιθυμητά από τις χώρες του νότου, επειδή συνοδεύονται με προϋποθέσεις (μνημόνια).
Μέχρι σήμερα, ο χρηματοπιστωτικός κλάδος της νομισματικής ένωσης έχει υποστεί μία ήπια κρίση, λόγω της κρατικής στήριξης, των αναπτυξιακών πακέτων και των χαλαρότερων κανόνων αφερεγγυότητας – κάτι που όμως θα αλλάξει το επόμενο έτος, όπως άλλωστε έχει δηλώσει ο αντιπρόεδρος της ΕΚΤ. Ως εκ τούτου, οι τράπεζες της Ευρώπης θα πρέπει να προετοιμαστούν να αντιμετωπίσουν ένα μαζικό κύμα χρεοκοπιών και αθετήσεων πληρωμών – από το οποίο θα πληγούν σοβαρά, όταν σταματήσουν τα μέτρα στήριξης των κρατών με δανεικά χρήματα.
Ήδη πάντως το δεύτερο κύμα της πανδημίας έχει επιδεινώσει ξανά τις οικονομικές προοπτικές, μετά από ένα βραχυπρόθεσμο διάλειμμα αισιοδοξίας – με τις προβλέψεις ύφεσης στην Ευρώπη το 2020 να πλησιάζουν το απαισιόδοξο σενάριο του 10%. Αυτή η ιστορικά άνευ προηγουμένου κατάρρευση του ΑΕΠ στην Ευρωζώνη, συνοδεύεται από μία ταχύτατη άνοδο των χρεών – το επακόλουθο της οποίας θα είναι μία νέα κρίση χρέους.
Συμπερασματικά λοιπόν θα ακολουθήσει μία έντονη τραπεζική κρίση το 2021, σε συνδυασμό με μία επικίνδυνη κρίση χρέους – όταν σε παγκόσμιο επίπεδο τα δημόσια χρέη θα αυξηθούν από το 82% στο 97%, ενώ τα εταιρικά από 89% στο 103%. Οι εταιρίες αξιολόγησης δε προβλέπουν πως τα κόκκινα δάνεια των ευρωπαϊκών τραπεζών θα διπλασιαστούν στο 8,5% περίπου του συνολικού όγκου των επικίνδυνων δανείων – όταν σύμφωνα με την ΕΚΤ υπάρχουν σήμερα επισφαλή δάνεια στους ισολογισμούς των τραπεζών συνολικού ύψους 503 δις €.
Συνεχίζοντας, το βουνό των χρεών που δεν είναι δυνατόν πια να εξυπηρετηθούν εμπρόθεσμα, θα μπορούσε να εκτοξευθεί στα 1,4 τρις € (πηγή) – να τριπλασιασθεί δηλαδή, εάν τυχόν επαληθευθεί το απαισιόδοξο σενάριο, όσον αφορά την ύφεση. Φυσικά δε οι κίνδυνοι δεν είναι οι ίδιοι για όλες τις χώρες της νομισματικής ένωσης – ενώ με βάση τους υπολογισμούς της S&P, η οποία αξιολόγησε την πιστοληπτική ικανότητα των τραπεζικών συστημάτων με μία κλίμακα από το 1 έως 10, η Γερμανία είχε την καλύτερη βαθμολογία (1). Αντίθετα, η Ιταλία έλαβε τη χειρότερη με 6, η Γαλλία και η Ολλανδία με 3, ενώ η Ισπανία με 4 – γεγονός που σημαίνει πως η οικονομική κυριαρχία της Γερμανίας είναι αναμφισβήτητη, συμπεριλαμβάνοντας πλέον και το χρηματοπιστωτικό της κλάδο.
Σε κάθε περίπτωση, εκτός από τις χρεοκοπίες επιχειρήσεων που προβλέπονται για το 2021, μάλλον δεν θα αποφευχθούν ούτε οι τραπεζικές χρεοκοπίες – ενώ η Ευρωζώνη είναι πολύ άσχημα προετοιμασμένη για μία νέα τραπεζική κρίση, σύμφωνα με μία ανάλυση τριών οργανισμών (πηγή). Με κριτήριο τη συγκεκριμένη μελέτη, η Ευρωζώνη διαθέτει ένα ανεπαρκές θεσμικό και χρηματοπιστωτικό πλαίσιο, το οποίο δεν είναι ικανό να αντιμετωπίσει τους επικείμενους τραπεζικούς θανάτους – χαρακτηρίζοντας το ως «το τοξικό κληροδότημα του Σόιμπλε».
Όπως φαίνεται, η επερχόμενη δίδυμη κρίση που θα επηρεάσει δυσανάλογα τον ευρωπαϊκό νότο της νομισματικής ένωσης, δεν είναι δυνατόν πια να αντιμετωπισθεί με εύκολο τρόπο. Αντίθετα, θα έπρεπε να εφαρμοσθούν οι κανόνες εξυγίανσης των τραπεζών που ο τότε υπουργός οικονομικών της Γερμανίας, ο κ. Σόιμπλε, επέβαλε για πρώτη φορά εναντίον της Κύπρου το 2013 (πηγή) – τους οποίους αργότερα ενσωμάτωσε στο δίκαιο της ΕΕ.
Σύμφωνα με το συγκεκριμένο δίκαιο (Bail-in), οι ομολογιούχοι, οι μέτοχοι και οι πιστωτές θα συμμετέχουν πρώτοι στις απώλειες μίας τράπεζας, ως μέρος της διάσωσης της – ακολουθούμενοι από τους καταθέτες, πριν το κράτος προβεί σε ανάλογες ενέργειες. Με τον τρόπο αυτό, οι καταθέτες θεωρούνται υπεύθυνοι για τις τράπεζες – ενώ ναι μεν τα εθνικά συστήματα ασφάλισης καταθέσεων υποτίθεται πως προστατεύουν τις καταθέσεις έως 100.000 €, αλλά δεν έχει εφαρμοσθεί ποτέ κάτι τέτοιο, ούτε υπάρχουν τα απαιτούμενα χρήματα για να εφαρμοσθεί.
Η ελλιπής ασφάλιση των καταθέσεων πάντως, θα μπορούσε να αποσταθεροποιήσει πολύ γρήγορα το χρηματοπιστωτικό σύστημα της Ευρωζώνης σε μία κρίση, όπως αυτή που προβλέπεται για το 2021 – επειδή θα προκαλούσε τραπεζικές επιθέσεις, δηλαδή μαζικές αναλήψεις χρημάτων, καθώς επίσης τη διαφυγή τους από τα επικίνδυνα τραπεζικά συστήματα της ευρωπαϊκής περιφέρειας προς το Βορά. Ένα τέτοιο ενδεχόμενο θα πυροδοτούσε μία κρίση επιτοκίων που δύσκολα θα ήταν σε θέση να αντιμετωπίσει η ΕΚΤ – όπως αυτή που συνέβη μετά το 2010.
Υπενθυμίζουμε εδώ πως το ευρωπαϊκό ταμείο εξυγίανσης διαθέτει μόλις 42 δις € – ενώ για να καλύπτει το 1% όλων των καταθέσεων των τραπεζών της Ευρωζώνης όπως θα έπρεπε, θα απαιτούνταν 70 δις €. Επί πλέον υπάρχουν τα εθνικά ταμεία εγγύησης που οφείλουν να καλύπτουν το 0,8% όλων των ιδιωτικών καταθέσεων – κάτι που επίσης δεν έχει επιτευχθεί. Επομένως δεν υπάρχουν επαρκή κεφάλαια για τη σταθεροποίηση του χρηματοπιστωτικού συστήματος της Ευρωζώνης – εκτός εάν χρησιμοποιούνταν αυτά του ESM που όμως δεν είναι επιθυμητά από τις χώρες του νότου, επειδή συνοδεύονται με προϋποθέσεις (μνημόνια).
Η Ελλάδα
Ενώ τώρα επικρατεί αυτή η σκοτεινή κατάσταση στην Ευρώπη, με πυριτιδαποθήκες πρώτη την Ιταλία, ακολουθούμενη από την Ισπανία και τη Γαλλία, στην Ελλάδα φαίνεται πως θα «κρατικοποιηθεί» η Τράπεζα Πειραιώς – στην οποία απαγορεύθηκε να πληρώσει τους τόκους των μετατρέψιμων ομολόγων της (Coco’s) από τον SSM, ύψους 165 εκ. € (πηγή). Έτσι τα περίπου 2 δις € ομόλογα θα μετατραπούν σε μετοχές που θα αγοράσει το ΤΧΣ, θυγατρική του Υπερταμείου – αυξάνοντας το μερίδιο του από 26,4% στο 61,3%.
Υπενθυμίζοντας εδώ πως από τα 50 δις € που διέθετε αρχικά το ΤΧΣ του έχουν απομείνει μόλις περί τα 5 δις €, σύμφωνα με πληροφορίες από την αγορά η Τράπεζα Πειραιώς θα χρειαστεί ακόμη 1,5 – 2 δις € για να εξυγιανθεί – αν και το διαψεύδει (πηγή). Εκτός αυτού, θεωρείται πως θα προβεί σε κλείσιμο καταστημάτων και σε απολύσεις προσωπικού – ενώ ενδεχομένως θα συγχωνευθεί με την Εθνική. Από 17.000 υπαλλήλους το 2012 πάντως, έχουν μείνει 9.000 και περίπου 500 καταστήματα – από τα οποία λέγεται πως θα κλείσει τα 100.
Επίλογος
Ολοκληρώνοντας, εάν κανείς συνδέσει τις προβλέψεις για την Ευρωζώνη το 2021, με τα οικονομικά μεγέθη της Ελλάδας και με αυτά που προβλέπονται, ασφαλώς δεν θα παραμείνει αισιόδοξος – ούτε ως τραπεζικός καταθέτης, μεταξύ άλλων λόγω του τοξικού κληροδοτήματος του κ. Σόιμπλε. Η απαισιοδοξία βέβαια δεν βοηθάει καθόλου – αφού πάντοτε υπάρχουν λύσεις, ακόμη και στην άκρη του γκρεμού, αρκεί να χρησιμοποιηθεί η τεράστια κρίση ως ευκαιρία, για να επιλυθούν τα συσσωρευμένα προβλήματα του παρελθόντος, από μία κυβέρνηση που θα είναι αποφασισμένη να το κάνει.
Άλλωστε, όπως έχουν επιβεβαιώσει πολυάριθμες μελέτες, σχετικές με το εκ προμελέτης έγκλημα των μνημονίων (ανάλυση) που στην ουσία διέσωσαν τις ευρωπαϊκές τράπεζες καταστρέφοντας την Ελλάδα, πρόσφατα επίσης ο Αμερικανός πρόεδρος Obama στα απομνημονεύματα του, η Ελλάδα έχει κάθε δικαίωμα να ζητήσει αποζημίωση για τα εγκλήματα εις βάρος των Ελλήνων – απαιτώντας για παράδειγμα το άμεσο πάγωμα των πληρωμών τοκοχρεολυσίων, έτσι ώστε να μην είναι υποχρεωμένη να υποτάσσεται στις αγορές, ούτε να διαφεύγουν τόσα χρήματα στο εξωτερικό εμποδίζοντας τη διενέργεια των επενδύσεων που χρειάζεται επειγόντως η οικονομία της.
Εάν όμως αρκεστεί απλά στις ευρωπαϊκές επιδοτήσεις που δεν καλύπτουν ούτε τα ελλείμματα του 2020, συνεχίζοντας να εφαρμόζει την πολιτική των μνημονίων, είναι καταδικασμένη – κάτι που πρέπει να αποφευχθεί, αφού θα ήταν εγκληματικό να κληροδοτήσουμε στα παιδιά μας μία Ελλάδα χρεοκοπημένη που θα μικραίνει συνεχώς, δίνοντας τα ανταλλάγματα που θα της ζητούνται κάθε φορά.
Βασίλης Βιλιάρδος
Πηγή : https://analyst.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου