Η Τουρκία με την πλάτη στον τοίχο

Ένα από τα πολλά αρνητικά στοιχεία των τουρκικών τραπεζών, όπου δεν αποκλείεται ένα bank run, είναι ο υψηλός βαθμός δολαριοποίησης τους – αφού το μερίδιο των καταθέσεων σε ξένο συνάλλαγμα αυξήθηκε από 34% το 2014 στο 49% το 2020, κλιμακώνοντας έτσι τους συναλλαγματικούς κινδύνους για τη χώρα. Ένα μεγάλο μέρος δε αυτών των δολαρίων έχει δαπανηθεί κρυφά από την κυβέρνηση – γεγονός που θα μπορούσε τότε μόνο να διαπιστωθεί, εάν οι καταθέτες ζητούσαν να αποσύρουν τα δολάρια τους από τις τράπεζες και δεν θα υπήρχαν. Με τα συναλλαγματικά αποθέματα τώρα της Τουρκίας στο ναδίρ, με την οικονομία στο «καναβάτσο» και με την υγειονομική κρίση στο ζενίθ, η προσφυγή της στο ΔΝΤ είναι θέμα χρόνου – ενώ όσο πιο πολύ καθυστερεί, τόσο χειρότερα για την οικονομία και για την κυβέρνηση της που βρίσκεται με την πλάτη στον τοίχο. Στα πλαίσια αυτά η Ελλάδα πρέπει να είναι προετοιμασμένη, για ένα στρατιωτικό επεισόδιο με την Τουρκία – αφού ο πρόεδρος της σύντομα δεν θα έχει καμία άλλη λύση για να συσπειρώσει το λαό του και να μην ανατραπεί.

Ανάλυση 

Οι απεγνωσμένες κινήσεις της τουρκικής κυβέρνησης, στην προσπάθεια της να αποφύγει την προσφυγή στο ΔΝΤ (πηγή), συνεχίζονται – με τη μείωση των βραχυπρόθεσμων συμβάσεων παραγώγων που θα μπορούσαν να διαπραγματεύονται οι τράπεζες στο 1% των ιδίων κεφαλαίων τους από 10% προηγουμένως, για τη στήριξη της λίρας που όμως δεν είχε αποτέλεσμα, αφού συνέχισε την καθοδική της πορεία (γράφημα). Η χώρα, παρά το ότι δαπανάει τεράστια ποσά από τα συναλλαγματικά της αποθέματα, δεν φαίνεται να τα καταφέρνει – ενώ τα ΣΔΙΤ που είναι υποχρεωμένη να πληρώνει σε δολάρια, γονατίζουν ακόμη περισσότερο την οικονομία της (πηγή). Εάν βέβαια η ισοτιμία της λίρας, από 6,79 τώρα ως προς το δολάριο υπερβεί το 7, θα προκληθούν τεράστια προβλήματα στο τραπεζικό της σύστημα, χωρίς να αποκλείεται ένα bunk run – οπότε προσπαθεί με νύχια και με δόντια να το αποφύγει.

Η κατάρρευση της τουρκικής λίρας

Την ίδια στιγμή τα κρούσματα από τον COVID-19 αυξήθηκαν στα 61.049 με 1.296 θανάτους – με μία ακόμη απεγνωσμένη κίνηση της κυβέρνησης που κλείδωσε ξαφνικά τα πάντα το Σαββατοκύριακο, με αποτέλεσμα την Παρασκευή το βράδυ να σχηματιστούν τεράστιες ουρές στα Σούπερ Μάρκετ. Όσον αφορά το πακέτο στήριξης λόγω της πανδημίας, ύψους 15 δις $ ή μόλις 2% του ΑΕΠ της που συνεχώς υποχωρεί (γράφημα), είναι σταγόνα στον ωκεανό – πόσο μάλλον με το έλλειμμα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών της να έχει εκτοξευθεί στα 1.230 εκ. $ το Φεβρουάριο, σε σύγκριση με μόλις 117 εκ. $ τον αντίστοιχο μήνα του προηγουμένου έτους. Εν προκειμένω η ελπίδα της είναι μόνο η πτώση της τιμής του πετρελαίου – αφού προβλέπεται μείωση του τουρισμού έως και 80%, άρα πάνω από 20 δις $ λιγότερο τουριστικό συνάλλαγμα. 

Εξέλιξη του ΑΕΠ της Τουρκίας σε δις $

Περαιτέρω, εκτός από το ξεπούλημα των δημοσίων επιχειρήσεων της που έχει εισφέρει στο ΥΠΕΡΤΑΜΕΙΟ της (TWF) στους Κινέζους, εισπράττοντας μέχρι στιγμής ένα ποσόν της τάξης των 5 δις $, σκοπεύει να χρησιμοποιήσει τις κρατικές τράπεζες της για την στήριξη της οικονομίας της – μία ακόμη εξαιρετικά επικίνδυνη κίνηση, αφού η αξιοπιστία του τραπεζικού της συστήματος έχει καταρρακωθεί, το κόστος δανεισμού του είναι πολύ υψηλό, τα χρέη του σε δολάρια πολύ μεγάλα και οι εγγυήσεις του δημοσίου τεράστιες. 

Τα μέτρα που λήφθηκαν δε, όπως η αναβολή πληρωμών στις δημόσιες τράπεζες ή η παράταση δανείων, θα τις επιβαρύνουν ακόμη πιο πολύ – ειδικά αφού τα δάνεια τους αυξήθηκαν κατά 22,7% το 2018 και κατά 19,4% το 2019, έναντι 3,9% και 4,1% των ιδιωτικών τραπεζών, με αποτέλεσμα το μερίδιο των δημοσίων τραπεζών ως προς το συνολικό όγκο των δανείων να αυξηθεί από 30% το 2016 στο 37% το 2019. 

Για τον δανεισμό των ιδιωτών τώρα χρησιμοποιήθηκαν τα ακίνητα ως εγγύηση, όταν ο κατασκευαστικός κλάδος της χώρας υποχώρησε κατά 8,3% σε ετήσια βάση και οι τιμές των ακινήτων μειώθηκαν – οπότε ένα σπάσιμο της φούσκας θα προκαλούσε τεράστια προβλήματα στις τράπεζες. Από την άλλη πλευρά, οι εγγυήσεις που παρείχε στις επιχειρήσεις το κρατικό ταμείο εγγυοδοσίας (KGF), ιδιαίτερα μετά το 2017 για να επιβιώσουν από τη νομισματική κρίση, αυξάνοντας τις δυνατότητες του από 1 δις $ τότε στα 31 δις $, εκτοξεύθηκαν από 760 εκ. $ στα 28 δις $ ή στο 10% του εταιρικού δανεισμού – σε σχέση με το ΑΕΠ από 0,2% στο 6%. 

Υπενθυμίζουμε εδώ πως το Σεπτέμβριο το 2019 η ρυθμιστική αρχή των τραπεζών της Τουρκίας (BRSA) επέτρεψε στις τράπεζες να διαγράψουν κόκκινα δάνεια ύψους 6,67 δις $ – ενώ από το Φεβρουάριο ο δείκτης των μη εξυπηρετούμενων (=κόκκινων) εμπορικών δανείων που αποτελούν το 80% των συνολικών αυξήθηκε στο 6,1%. Θεωρείται βέβαια πως στην πραγματικότητα είναι πολύ υψηλότερος – ενώ ανώτατο στέλεχος της μεγαλύτερης τουρκικής τράπεζας, της ISBANK, προέβλεψε πως τα κόκκινα δάνεια θα αυξηθούν επίσημα στο 7,5% (πηγή). 

Ενδιαφέρον είναι το γεγονός ότι, τα τραπεζικά στελέχη που συναντήθηκαν με το ΔΝΤ και εξέφρασαν τις ανησυχίες τους, απολύθηκαν αμέσως με αίτημα της ρυθμιστικής αρχής (πηγή) – από μία υπηρεσία δηλαδή που θα έπρεπε να είναι ανεξάρτητη από την πολιτική. Αντίθετα όμως, κατέθεσε μήνυση σε τηλεοπτικό παρουσιαστή για διασπορά ψευδών ειδήσεων (πηγή), συνεπικουρούμενη από το πρόεδρο της χώρας – τεκμηριώνοντας πως η Δημοκρατία στην Τουρκία και η ελευθερία του λόγου υπάρχουν μόνο στα χαρτιά. 

Ένα άλλο αρνητικό στοιχείο των τραπεζών είναι ο υψηλός βαθμός δολαριοποίησης τους – αφού το μερίδιο των καταθέσεων σε ξένο συνάλλαγμα αυξήθηκε από 34% το 2014 στο 49% το 2020, κλιμακώνοντας έτσι τους συναλλαγματικούς κινδύνους για τη χώρα. Ένα μεγάλο μέρος δε αυτών των δολαρίων έχει δαπανηθεί κρυφά από την κυβέρνηση – γεγονός που θα μπορούσε τότε μόνο να διαπιστωθεί, εάν οι καταθέτες ζητούσαν να αποσύρουν τα δολάρια τους από τις τράπεζες και δεν θα υπήρχαν. 

Με τα συναλλαγματικά αποθέματα τώρα της Τουρκίας στο ναδίρ, με την οικονομία στο «καναβάτσο» και με την υγειονομική κρίση στο ζενίθ, η προσφυγή της στο ΔΝΤ είναι θέμα χρόνου – ενώ όσο πιο πολύ καθυστερεί, τόσο χειρότερα για την οικονομία και για την κυβέρνηση της που βρίσκεται με την πλάτη στον τοίχο. Στα πλαίσια αυτά η Ελλάδα πρέπει να είναι προετοιμασμένη, για ένα στρατιωτικό επεισόδιο με την Τουρκία – αφού ο πρόεδρος της σύντομα δεν θα έχει καμία άλλη λύση για να συσπειρώσει το λαό του και να μην ανατραπεί.

Πηγή : https://analyst.gr