Το δηλητηριώδες νομισματικό φάρμακο

Στο προηγούμενο σύστημα του κανόνα του χρυσού οι χρεοκοπίες ήταν μεν πολύ πιο απότομες και επώδυνες, αλλά η εξυγίανση σημαντικά γρηγορότερη – ενώ στο σημερινό σύστημα όλα τα προβλήματα αναβάλλονται για το μέλλον και διογκώνονται, με πιθανότερο τελικό αποτέλεσμα την ολοκληρωτική διάλυση του, μέσα από κοινωνικές αναταραχές και λαϊκές εξεγέρσεις, ενδεχομένως με καταστροφικούς πολέμους.

«Το σημερινό οικονομικό σύστημα, μετά την επανάσταση του ακραίου νεοφιλελευθερισμού που δεν έχει καμία σχέση με τη φιλελεύθερη οικονομία της αγοράς, έχει μετεξελιχθεί σε μία σοβιετικού τύπου κεντρικά κατευθυνόμενη οικονομία των ισχυρότερων κεντρικών τραπεζών – λειτουργώντας προς όφελος αποκλειστικά και μόνο των ελίτ του 1%»

Επενδύσεις & Αγορές

Οι ιδιώτες επενδυτές, καθώς επίσης οι μεγάλοι θεσμικοί δεν εμπιστεύονται την άνοδο των αγορών – με αποτέλεσμα να πουλούν τις μετοχές που είχαν αγοράσει στο παρελθόν. Ως εκ τούτου τα χρηματιστήρια θα ακολουθούσαν αρνητική πορεία, αφού οι πωλήσεις των αμερικανικών μετοχών μόνο από τις αρχές του έτους ήταν της τάξης των 10 δις $ – κάτι που όμως δεν συνέβη, επειδή υπήρξαν μεγάλες αγορές από τις ίδιες τις εταιρείες, στα πλαίσια επαναγοράς των ιδίων μετοχών τους, ύψους 22 δις $ ή 30% περισσότερο από την αντίστοιχη περίοδο του προηγουμένου έτους. 

Με την πλευρά των αγοραστών συντάχθηκαν επίσης τα κερδοσκοπικά κεφάλαια (hedge funds, γράφημα) σημειώνοντας πως από το 2009 έως το 2018 οι επιχειρήσεις αγόρασαν δικές τους μετοχές αξίας 381 δις $, ενώ την ίδια χρονική περίοδο οι ιδιώτες επενδυτές πούλησαν μετοχές αξίας 150 δις $ και οι θεσμικοί 200 δις $ – οπότε οι μεγάλοι κερδισμένοι, αλλά και αυτοί που τροφοδότησαν την άνοδο ήταν οι ίδιες οι εισηγμένες, με τα προγράμματα επαναγοράς των μετοχών τους. Πού βρήκαν τα χρήματα; Από τις κεντρικές τράπεζες και μάλιστα σε πάμφθηνες τιμές – με κριτήριο τα μηδενικά βασικά επιτόκια.

Είναι αλήθεια λογική αυτή η εξέλιξη ή υποδηλώνει τη στρέβλωση των αγορών; Δεν είναι η βασική αιτία της δημιουργίας της μεγαλύτερης φούσκας όλων των εποχών στα χρηματιστήρια; Δεν τροφοδοτήθηκε αυτή η φούσκα από τα προγράμματα (QE) των κεντρικών τραπεζών που χρησιμοποιήθηκαν κυρίως από τις μεγάλες εταιρείες; Μπορεί να συνεχίζεται στο διηνεκές αυτή η κατάσταση;

Κατά την άποψη μας πάντως η διαστρέβλωση αυτή θα διαρκέσει αρκετά ακόμη, με την έννοια πως οι ενέργειες των κεντρικών τραπεζών θα γίνονται όλο και πιο καινοτόμες – θα συνεχίσουν να αυτοσχεδιάζουν δηλαδή, αφού η ριζοσπαστική νομισματική πολιτική δημιουργεί την ανάγκη μίας ακόμη πιο ριζοσπαστικής πολιτικής, για να μην καταρρεύσει. Με απλά λόγια χρειάζεται μία συνεχώς μεγαλύτερη «δόση», για να επιτυγχάνεται το ίδιο αποτέλεσμα, η ίδια διέγερση στις αγορές – όπως ακριβώς συμβαίνει με τη χορήγηση ενός φαρμάκου.

Στα πλαίσια αυτά η αμερικανική κεντρική τράπεζα θα κάνει ότι είναι απαραίτητο για να μη βυθιστεί η οικονομία στην ύφεση – όπως ο πρόεδρος της ΕΚΤ το 2012, για να μη διαλυθεί το ευρώ (το γνωστό «Whatever it takes»). Δηλαδή θα αυξήσει ξανά τη ρευστότητα αγοράζοντας ομόλογα, παρά το ότι ο Ισολογισμός της είναι υπερβολικά διογκωμένος, θα μειώσει τα επιτόκια ακόμη και αν χρειαστεί να υιοθετήσει τα αρνητικά όπως η ΕΚΤ ή η κεντρική τράπεζα της Ελβετίας, θα προβεί σε αγορές μετοχών όπως η Τράπεζα της Ιαπωνίας παρά το ότι έτσι κατέστρεψε την ιαπωνική αγορά ομολόγων ή οτιδήποτε άλλο σκεφθεί.

Οφείλουμε να σημειώσουμε εδώ πως η ΕΚΤ με την πολιτική της κατέστρεψε επίσης την αγορά ομολόγων, την ευρωπαϊκή, αφού είναι αδιανόητο να δανείζεται μία εταιρεία με χαμηλά επιτόκια, όταν η αξιολόγηση της είναι σε κερδοσκοπικά επίπεδα (=σκουπίδια, Junk bonds) – όπως στο παράδειγμα της χρεοκοπημένης «Telecom Italia» που εκδίδει βραχυπρόθεσμα ομόλογα με 0,8%! (ανάλυση). 

Κάτι ανάλογο ισχύει επίσης για την Ελλάδα, στην οποία μειώνεται συνεχώς το επιτόκιο των 5ετών και 10ετών ομολόγων, παρά το ότι είναι η πλέον χρεοκοπημένη χώρα στην παγκόσμια ιστορία, με πιστοληπτική αξιολόγηση τέσσερις βαθμίδες χαμηλότερη από την επενδυτική – γεγονός που συμπεραίνεται αφενός μεν από το ύψος του δημοσίου χρέους της σχεδόν στο 190% του ΑΕΠ της αφετέρου, κυρίως, του κόκκινου ιδιωτικού που μόνο απέναντι στο δημόσιο έχει εκτοξευθεί στα 190,7 δις € (πηγή, εικόνα).

Επομένως σωστά αναφέρεται πως οι τιμές των ομολόγων δεν είναι πλέον ένας δείκτης της πραγματικής τους αξίας, αλλά ένας δείκτης των ενεργειών της κεντρικής τράπεζας – κάτι που ισχύει σε κάποιο βαθμό επίσης για τις μετοχές στα χρηματιστήρια. Το γεγονός δε αυτό ασφαλώς δεν είναι υγιές, ενώ εγκυμονεί πάρα πολλούς κινδύνους – αφού προσφέρει ισχυρά κίνητρα για κερδοσκοπία, με την έννοια πως οδηγεί τις επενδύσεις σε λανθασμένες κατευθύνσεις και προκαλεί την άνοδο των χρεών.

Για παράδειγμα, εάν η Ελλάδα δεν συμμετείχε στο ευρώ, όπου αξιολογήθηκε ως ασφαλής από τις αγορές απλά και μόνο λόγω της συμμετοχής της, δεν θα μειωνόταν τα επιτόκια δανεισμού της και δεν θα αυξανόταν το δημόσιο χρέος της – οπότε δεν θα οδηγούταν στο σημερινό χάος. Κάτι ανάλογο ισχύει για τις Η.Π.Α. που μόνο το δημόσιο χρέος τους έχει εκτοξευθεί από τα 8 τρις $ το 2008 στα 22 τρις $ σήμερα – ενώ τα φοιτητικά δάνεια έχουν υπερβεί το δυσθεώρητο 1,5 τρις $!

Περαιτέρω, τα χαμηλά επιτόκια αδυνατίζουν την οικονομική δυναμική, όπως γράφεται πολύ σωστά σε μία μελέτη του ΟΟΣΑ από το 2017 – μεταξύ άλλων επειδή επιβραδύνεται η παραγωγικότητα των εργαζομένων, λόγω του ότι οι ζόμπι επιχειρήσεις, οι οποίες έχουν συνεχώς πρόβλημα εξυπηρέτησης των χρεών τους (επίσης τα ζόμπι κράτη), επιβιώνουν για ένα μεγαλύτερο χρονικό διάστημα, από ότι στο παρελθόν.

Απλούστερα, οι ζόμπι εταιρείες εμποδίζουν την ανάπτυξη των υγιών, παραγωγικών επιχειρήσεων, επειδή δυσκολεύουν την είσοδο τους στις αγορές ή την αύξηση του τζίρου και της κερδοφορίας τους – καθώς επίσης λόγω του ότι δεσμεύουν κεφάλαια και εξειδικευμένο προσωπικό.

Εκτός αυτού, τα χαμηλά επιτόκια ενισχύουν τη συγκέντρωση των επιχειρήσεων μέσω εξαγορών και συγχωνεύσεων – με αποτέλεσμα οι πλούσιοι να ευνοούνται περισσότερο από τους φτωχούς. Για αυτόν ακριβώς το λόγο συμπεραίνεται πως μέσω της πολιτικής των κεντρικών τραπεζών εξελίσσεται η μεγαλύτερη μεταφορά πλούτου από τα κάτω προς τα επάνω – εις βάρος δηλαδή του 99% του πληθυσμού και προς όφελος των ελίτ του 1%.

Επίλογος

Ολοκληρώνοντας, δυστυχώς μετά την έξοδο από τον κανόνα του χρυσού, ουσιαστικά το 1971 όταν οι Η.Π.Α. αποσύνδεσαν μονομερώς το δολάριο από το χρυσό, ζούμε σε ένα σύστημα χωρίς κανόνες – στο οποίο τα χρήματα δεν έχουν πλέον κανένα αντίκρισμα και δεν υπάρχουν ασφαλιστικές δικλείδες.

Αντίθετα, κάτω από το σύστημα του κανόνα του χρυσού υπήρχαν κανόνες – αφού όταν μία χώρα είχε ελλείμματα, οπότε εκροή του χρυσού της, αύξανε αυτόματα τα επιτόκια της για να ανακτήσει το χρυσό της, με όλα όσα κάτι τέτοιο συνεπάγεται για την εξυγίανση της οικονομίας της (οι ζόμπι εταιρείες έκλειναν αμέσως αφού δεν μπορούσαν να εξυπηρετήσουν τα χρέη τους με τα υψηλά επιτόκια, η χώρα ανακτούσε τη χαμένη ανταγωνιστικότητα της μέσω της νομισματικής υποτίμησης κοκ.). 

Στο σημερινό σύστημα όλα έχουν σχεδιαστεί έτσι ώστε να αναβάλλεται η αναγνώριση των λαθών και των αποτυχιών – ενώ στο προηγούμενο ήταν αναγκασμένη η κάθε χώρα και η κάθε επιχείρηση να αντιμετωπίσουν άμεσα τα προβλήματα τους. Τότε οι χρεοκοπίες ήταν μεν πολύ πιο απότομες και επώδυνες, αλλά η εξυγίανση σημαντικά γρηγορότερη – ενώ σήμερα τα προβλήματα αναβάλλονται για το μέλλον και διογκώνονται, με πιθανότερο τελικό αποτέλεσμα την ολοκληρωτική διάλυση του συστήματος, μέσα από κοινωνικές αναταραχές και λαϊκές εξεγέρσεις, ενδεχομένως με καταστροφικούς πολέμους.

Πηγή : https://analyst.gr