Σπυρίδων Στάλιας : Τα τρία συν ένα μεγάλα ψεύδη της κ. Θάτσερ

Σπυρίδων Στάλιας, Οικονομολόγος PhD

 

Η Μάργκαρετ Θάτσερ είπε τρία μεγάλα ψέματα και άλλο ένα τεράστιο ψέμα, που εν πολλοίς διαμόρφωσαν το μέλλον της Ευρώπης, αφού αυτούσια προϋποτίθενται στην Συνθήκη τους Μάαστριχτ και ενθάρρυναν την Παγκοσμιοποίηση. Αυτά τα τρία συν ένα ψεύδη είναι η πηγή της κακοδαιμονίας που διατρέχει τις σύγχρονες ευρωπαϊκές κοινωνίες.

Ποιά ήσαν αυτά τα ψέματα;

 

Στάλιας : Ιαπωνία: Δημόσιο Χρέος 266% του ΑΕΠ καί δεν τρέχει τίποτα!

Γιατί:  

Το δημόσιο χρέος της Ιαπωνίας είναι το υψηλότερο χρέος που έχει χώρα στον πλανήτη μας.

Θα προσεγγίσει το 2022, σε δολάρια ΗΠΑ, τα 12,2 τρις εκατ. ή το 266% του ΑΕΠ της Ιαπωνίας. 

 

Σπυρίδων Στάλιας, οικονομολόγος Ph.D 

 

Οι αγορές όμως το αντιμετωπίζουν σαν να μην τρέχει τίποτα, σε αντίθεση με τα χρέη των κρατών της ευρωζώνης. Το χρέος της Ιαπωνίας κατά 45% διακατέχεται από την Κεντρική Τράπεζα της Ιαπωνίας και το υπόλοιπο 55% από το κοινό, ασφαλιστικά ταμεία, τράπεζες, άλλα κράτη κτλ. 

 

Τα μυστικά και τα ρίσκα των κεντρικών τραπεζών

Θα μπορούσε να ισχυρισθεί κανείς πως η Fed και όχι μόνο, έχει κάνει λάθος, όσον αφορά τη διάγνωση της ασθένειας του πληθωρισμού – οπότε έχει επιβάλει ένα λανθασμένο φάρμακο, με την έννοια πως ο περιορισμός της ρευστότητας δεν θα επιλύσει το πρόβλημα της προσφοράς. Αντίθετα, αφενός μεν οι ελλείψεις εφοδιασμού θα συνεχίσουν να προκαλούν την άνοδο των τιμών, αφετέρου η περιορισμένη ρευστότητα θα βλάψει τις επενδύσεις – προκαλώντας ακόμη περισσότερες ελλείψεις και τροφοδοτώντας εκ νέου την άνοδο των τιμών. Θα βλάψει επί πλέον την κατανάλωση που αποτελεί το 70% του ΑΕΠ των ανεπτυγμένων οικονομιών, προκαλώντας μαζί με τις μειωμένες επενδύσεις στασιμοπληθωρισμό, στις σημερινές συνθήκες υπερχρέωσης – ενώ θα αυξήσει τα επιτόκια των καταθέσεων, καθώς επίσης των στεγαστικών δανείων, περιορίζοντας ακόμη περισσότερο την ανάπτυξη. Δεν γνωρίζουν όμως τα παραπάνω αυτονόητα οι κεντρικές τράπεζες και κάνουν τόσο μεγάλο λάθος; Προφανώς τα γνωρίζουν – έχουν όμως αφενός μεν μία διαφορετική αποστολή, αφετέρου την επί πλέον γνώση του ότι, αυτό που μετράει στην επιβράδυνση ή στην επιτάχυνση του πληθωρισμού, είναι οι μελλοντικές προσδοκίες των ανθρώπων.

Στάλιας : Η μεγάλη διαφορά, του εκδίδειν και εκδίδεσθαι!

Σπυρίδων Στάλιας, οικονομολόγος Ph.D

Ένα κράτος που εκδίδει το δικό του νόμισμα πρώτα δαπανά και μετά φορολογεί και εκδίδει (δανείζεται) ομόλογα.

Η πράξη της φορολογίας δεν έχει δημοσιονομική αιτία, δηλαδή δεν φορολογεί το κράτος για να βρει χρήματα για να δαπανήσει.

Φορολογεί για να διατηρεί της αξία του νομίσματος σταθερή (πληθωρισμός) και για να αναδιανείμει το εθνικό εισόδημα από τους πλούσιους προς τους φτωχούς και έτσι ταυτοχρόνως προστατεύει την συνολική ζήτηση αλλά καί την παραγωγή.

Η πράξη της έκδοσης ομολόγων (χρέος) και πάλι δεν είναι δημοσιονομικού χαρακτήρα, δηλαδή δεν δανείζεται η χώρα το νόμισμα που εκδίδει για να δαπανήσει. Αυτό είναι εντελώς παλαβό, δεν στέκει. Εκδίδει ομόλογα που μετά τα πουλάει και άλλες φορές τα αγοράζει πίσω, για να σταθεροποιεί η Κεντρική Τράπεζα το ύψος του βραχυπρόθεσμου επιτοκίου εκεί που επιθυμεί.

Σπύρος Στάλιας : Δημόσιο Χρέος: Εθνική Αποταμίευση ή Βάρος για τα Παιδιά μας;

Σπύρος Στάλιας, Οικονομολόγος Ph.D

Ναί, γιά τις χώρες της ευρωζώνης αποτελεί δυσβάσταχτο βάρος για τις νέες γενιές.

Αφού δεν εκδίδουμε το δικό μας νόμισμα και είμαστε χρήστες ενός ξένου νομίσματος, του ευρώ, φυσικά οι μέλλουσες γενιές θα πρέπει να ξεσκίζονται στη δουλειά, και από τις εξαγωγές, την φορολογία ή απο νέο δανεισμό να ξεπληρώνουν παλιά χρέη, που δεν θα αποπληρώνονται ποτέ.

Δανεισμός τώρα, σημαίνει οτι αργότερα θα πληρώσουμε τις σημερινές δαπάνες. Ή όπως ακούγεται συνήθως στα μέσα ενημέρωσης: ‘Με τα κρατικά ελλείμματα αφήνουμε χρέος στα παιδιά μας’.

Και όχι μόνο αυτό. Η πληρωμή αργότερα, σημαίνει ότι κατά κάποιο τρόπο το πραγματικό βιοτικό επίπεδο και η γενική ευημερία των παιδιών μας θα μειωθούν στο μέλλον λόγω των ελλειμματικών δαπανών του τώρα.

Στάλιας : Μακριά από τον Κεντρικό Τραπεζίτη και το Πολιτικό Προσωπικό το Πρόβλημα του Πληθωρισμού

Σπύρος Στάλιας, Οικονομολόγος PhD

Αυτοί που θεωρούν τον πληθωρισμό νομισματικό φαινόμενο, και άρα η επίλυση του πρέπει να αφεθεί στην Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ), είναι το ολιγότερο αγράμματοι.

1/ Υποθέτουν ότι η ΕΚΤ ελέγχει την προσφορά χρήματος, ενώ επί της ουσίας η προσφορά χρήματος είναι ενδογενής μεταβλητή και καθορίζεται από την ζήτηση των κρατών της ευρωζώνης, από τους καταναλωτές, τις επιχειρήσεις και από τις εμπορικές τράπεζες, πάντως όχι από την ΕΚΤ. Η ΕΚΤ δεν κάνει τίποτα άλλο παρά να διατηρεί το βραχυχρόνιο επιτόκιο σταθερό γιατί αλλοιώς θα προκαλέσει αστάθεια στη χρηματοδοτική αγορά.

2/ Οι νεοφιλελεύθεροι φωστήρες υποθέτουν ότι ο πληθωρισμός προέκυψε από την αύξηση της προσφοράς χρήματος, ενώ στην πραγματικότητα όλες οι χώρες του κόσμου εχουν πληθωρισμό μέσω της αύξησης τις τιμής των τροφίμων και της ενέργειας από τα μεγάλα καρτέλ.

Στάλιας : Είκοσι Χρόνια Ευρώ και Δώδεκα Χρόνια Μνημόνια Θρίαμβος ή Τραγωδία

Σπύρος Στάλιας, Οικονομολόγος Ph.D

Στη Μνήμη του Θόδωρου Κατσανέβα

Μέρος Πρώτο

Το υπόδειγμα του ευρώ/Τι είχε προηγηθεί;

Την 1η Ιανουαρίου του 2002, υποτίθεται ότι είχαν υλοποιηθεί οι όλες οι αναγκαίες προϋποθέσεις που όριζε η Συνθήκη του Μάαστριχτ και άλλες ενδιάμεσες, για να κάνει την εμφάνισή του το ευρώ.

Η αποδοχή του κοινού νομίσματος όμως, σήμαινε μια δραστική μεταβολή του μακροοικονομικού και κοινωνικού τοπίου, που έως τότε εκινείτο η Ευρώπη και η Χώρα μας. Ένα σύνολο υποθέσεων, εννοιών, αξιών και πολιτικών πρακτικών υιοθετήθηκαν, που αποτέλεσαν κοινό τόπο θεώρησης της πραγματικότητας. Ένα νέο υπόδειγμα (paradigm) δημιουργήθηκε για να εφαρμοστεί, που προϋπόθετε σχεδόν καθολική πνευματική πειθαρχία, όπως αποδεχόμαστε ένα νόμο της φυσικής, που όλες οι κοινότητες της ευρωζώνης αποδέχτηκαν αυτοβούλως να το μοιράζονται. Έτσι και ο Ελληνικός Λαός αποφάσισε στο μέλλον να συνυπάρξει με τους άλλους Λαούς της ευρωζώνης, υπό το νεοφιλελεύθερο υπόδειγμα του ευρώ.

Σπύρος Στάλιας : Στην Ελλάδα την 1η Ιανουαρίου 2002 προαναγγέλθηκε ένας θάνατος λόγω ηλιθιότητας

Σπύρος Στάλιας, Οικονομολόγος

Όταν η Ελλάδα μπήκε στο ευρώ την 1η Ιανουάριο του 2002 είχε τα εξής οικονομικά δεδομένα:

Από τον παραπάνω πίνακα παρατηρούμε ότι η Ελλάδα στις 31 Δεκεμβρίου του 2001, στις 12 την νύχτα ακριβώς, είχε χρέος 151,8 δις ευρώ, δηλαδή 103,7% του ΑΕΠ, με ΑΕΠ 146,4 δις ευρώ. Από τα 151,8 δις ευρώ που ήταν το συνολικό χρέος της χώρας, μόλις το 37,9 δις ευρώ ήταν σε ξένο νόμισμα, και σε ποσοστό ως προς το ΑΕΠ ήταν 25,88%. Το υπόλοιπο χρέος ήταν σε δραχμές που η χώρα εξέδιδε υπό το δίκαιο της, και άρα το χρέος αυτό ήταν και εθνική αποταμίευση και άνευ κινδύνου, γιατί μια χώρα που εκδίδει το νόμισμα της ποτέ δεν πτωχεύει. Άρα επί της ουσίας το πραγματικό χρέος της χώρας έως τα μεσάνυχτα της 31ης Δεκεμβρίου 2001, ήταν μόλις το 25,88 % του ΑΕΠ ή 37,9 δις ευρώ. Οίκοθεν νοείται ότι εκείνο το χρέος ήταν πλήρως βιώσιμο. Επίσης τι παρατηρούμε από το παραπανω γράφημα; Ότι ο προϋπολογισμός ήταν ελλειμματικός, το ιδιωτικό χρέος ειχε φθάσει τα 95 δις ευρω, πρωτόγνωρο για την Ελλάδα από την εποχή που έγινε κράτος, όπως επίσης ελλειμματικό ηταν και το ισοζύγιο εξωτερικών συναλλαγών.

Ιδού, πού πάει όλη η «σκουπισμένη ρευστότητα» του Νότου!

Ο πόλεμος της Ουκρανίας δεν πρέπει να μας κάνει να ξεχάσουμε τα δώδεκα χρόνια μνημόνια και τη γερμανική οικονομική επικυριαρχία που κατέστρεψαν και συνεχίζουν να καταστρέφουν τη χώρα, με τις κυρώσεις της ΕΕ κατά της Ρωσίας να δυναμιτίζουν τα οικονομικά αδιέξοδα της ευρωζώνης που ο πόλεμος, απλά, τα συγκαλύπτει! Χωρίς καμιά προοπτική τερματισμού της κρίσης, επειδή η καταστροφή συμφέρει τις αγορές. Με τον κίνδυνο του αποπληθωρισμού (πληθωρισμός με ύφεση) προ των πυλών. Αυτές, οι αγορές είναι οι ένοχοι πίσω από την κρίση της ευρωζώνης ίσως και πίσω από τον πόλεμο της Ουκρανίας για να συγκαλύψουν τη μεγάλη ληστεία του Νότου για τη δική τους διάσωση. Παρακάτω οι αποδείξεις.

Η νέα μορφή τυραννίας

Ο αντεπαναστατικός πόλεμος είναι τόσο δόλιος, όσο και αποτελεσματικός – ενώ συνδυάζει το στρατιωτικό τρόπο με τον πολιτικό για πρώτη φορά στην ιστορία και με μία μέθοδο που δεν υπήρχε σε προηγούμενα μοντέλα. Στην ουσία πρόκειται για μία νέα μορφή διακυβέρνησης, για μία νέα μορφή τυραννίας καλύτερα, όπου δεν γίνονται πια σεβαστά τα ανθρώπινα δικαιώματα και οι ατομικές ελευθερίες – μέσω της λογικής ενός προσομοιωμένου αποτρεπτικού κινδύνου.

Σπύρος Στάλιας : Ένα κράτος οικονομικά κυρίαρχο

Σπύρος Στάλιας, Οικονομολόγος Ph.D

Μια χώρα ορίζεται οικονομικά κυρίαρχη όταν:

1. Εκδίδει το δικό της νόμισμα

2. Το κράτος εισπράττει τους φόρους και οποιαδήποτε υποχρέωση των πολιτών στο νόμισμα που η χώρα εκδίδει. Επίσης το κράτος δαπανά στο νόμισμα που η χώρα εκδίδει.

3. Η χώρα εκδίδει ομόλογα τα οποία αποπληρώνει στο νόμισμα που η χώρα εκδίδει.

4. Το νόμισμα της χώρας διακυμαίνεται ελεύθερα στις αγορές χρήματος και κεφαλαίου.

Από την Επιστήμη της Πολιτικής Οικονομίας στην Πολιτική Δράση Σπύρος Στάλιας, Οικονομολόγος Ph.D

Τι γνωρίζουμε από την Οικονομική Ιστορία και από την Πολιτική Οικονομία.

1. Η αυξηση της ζήτησης δεν οδηγεί αναγκαία στην αύξηση των τιμών.

2. Η αύξηση του κατώτερου ονομαστικού μισθού ή η αύξηση του πραγματικού μισθού δεν δημιουργεί ανεργία.

3. Η αύξηση του πραγματικού μισθού δεν αποτελεί αιτία μείωσης των κερδών των εταιρειών.

4. Μια μείωση των αποταμιεύσεων δεν οδηγεί στην μείωση των επενδύσεων και ούτε στην επιβράδυνση του ρυθμού ανάπτυξης της οικονομίας.

Στάλιας : Από την οικονομική γνώση στην πολιτική πρακτική

Σπύρος Στάλιας

Ποιά είναι τα θεμελιώδη που γνωρίζουμε.

1. Δεν υπάρχει φυσική οικονομική διαδικασία που εξισώνει τις αποταμιεύσεις με τις επενδύσεις.

2. Η κατανάλωση είναι σχετικώς σταθερή.

3. Οι επενδύσεις είναι απρόβλεπτες και αβέβαιες.

4. Το χρήμα λειτουργεί ως αποθήκη πλούτου.

5. Η συνολική προσφορά και η συνολική ζήτηση ορίζουν το ΑΕΠ.

6. Όταν η συνολική ζήτηση μειωθεί, κατ’ ανάγκη θα μειωθεί και η συνολική προσφορά, έως ότου αποκατασταθεί η ισορροπία μεταξύ προσφοράς και ζήτησης.

7. Η μείωση της ζήτησης συνεπάγετε ύφεση και ανεργία.

Στάλιας : Οι συντάξεις και άλλες ηλιθιότητες

Σπυρίδων Στάλιας, Οικονομολόγος Ph.D

Ποιό είναι το πρόβλημα με τις συντάξεις; Πως μπορούμε να φτιάξουμε ένα πλούσιο ταμείο έτσι ώστε, κάθε απόμαχος της εργασίας να παίρνει μια ικανοποιητική σύνταξη για να ζήσει αξιοπρεπώς την υπόλοιπη ζωή του. ‘Ετσι τίθεται το πρόβλημα, και από εδώ και πέρα πέφτουν διάφορες ιδέες πως αυτό το χρήμα θα μαζευτεί, θα διαχειριστεί και πως θα διανεμηθεί. Το πρόβλημα είναι κατ’ εξοχήν χρηματικό. Το πρόβλημα είναι ο κουμπαράς.

Ας υποθέσουμε λοιπόν για μια στιγμή, έτσι για να κάνουμε το παράδειγμα μας πιο θεατρικό, ότι έρχεται μια στιγμή που 10.999.999 έλληνες είναι συνταξιούχοι, 1 (ένας) δουλεύει, αλλά όλοι οι συνταξιούχοι έχουν ένα ταμείο πλούσιο που μπορεί να καλύπτει για τον καθένα όλες του τις ανάγκες έως το τέλος της ζωής του.

Σπυρίδων Στάλιας : Γιατί έχουν ‘λυσσάξει’ να διαλύσουν Μισθούς και Εργατικό Δίκαιο

Σπυρίδων Στάλιας, Οικονομολόγος Ph.D

Ας αρχίσουμε με την υπόθεση ότι το χρήμα είναι ορισμένο (τόσο είναι) δηλαδή η προσφορά χρήματος είναι ίση με την ζήτηση χρήματος, η αγορά εργασίας είναι σε ισορροπία, η ζήτηση εργασίας από τις επιχειρήσεις είναι ίση με την προσφορά εργασίας από πλευράς εργαζομένων και η αγορά προϊόντων και υπηρεσιών είναι επίσης σε ισορροπία, ότι πωλείται αγοράζεται.

● Τι διαδοχικά θα ακολουθήσει αν εκδηλωθεί στην αγορά προϊόντων και υπηρεσιών μείωση της δαπάνης, όπως έγινε με την κρίση του 2008, και τι αυτόματα θα γίνει για να επανέλθουμε στην πριν την κρίση εποχή, σύμφωνα με το νεοφιλελεύθερο υπόδειγμα του ευρώ.

Γιατί θα αποτύχει το "Σχέδιο Ανάκαμψης Ελλάδα 2.0" έστω κι αν ελαχιστοποιηθούν οι μισθοί και καταλυθεί το εργατικό δίκαιο

Με βάση Σχέδιο Ανάκαμψης της Ευρώπης, που πρόσφατα εξαγγέλθηκε, μετά την παταγώδη αποτυχία της ποσοτικής χαλάρωσης (QE), καταρτίστηκαν προγράμματα ανάκαμψης για κάθε χώρα της ευρωζώνης. Το «Σχέδιο Ανάκαμψης Ελλάδα 2.0», που ανακοίνωσε ο πρωθυπουργός, αφορά σε επενδύσεις συνολικού ύψους 57 δισεκατομμυρίων ευρώ, εκ των οποίων 17,8 δισεκατομμύρια ευρώ θα είναι επιδοτήσεις, 12,7 δισεκατομμύρια ευρώ θα είναι δάνεια, όλα αυτά προς το Ελληνικό Κράτος, και τα υπόλοιπα 26,5 δισεκατομμύρια ευρώ, θα προέλθουν από δανεισμό του ιδιωτικού τομέα, ως αποτέλεσμα της επενδυτικής πρωτοβουλίας του κράτους.

Σπύρος Στάλιας, Οικονομολόγος Ph.D

 

Το σύνολο των επενδυτικών κεφαλαίων συνιστά καθαρό δανεισμό για την ελληνική οικονομία και την ελληνική κοινωνία. Ο μεν δανεισμός του κράτους θα αποπληρωθεί, όποτε ορισθεί, από την φορολογία των Ελλήνων εργαζομένων, οι δε λεγόμενες «επιδοτήσεις» θα αποπληρωθούν και πάλι από τους εργαζομένους έως το 2058, αφού προβλέπεται να αυξηθεί κατά 2% του ΑΕΠ, η συνεισφορά της Ελλάδος στον κοινοτικό προϋπολογισμό γι’ αυτό τον σκοπό. Τα δάνεια του ιδιωτικού τομέα θα αποπληρωθούν αν οι επενδύσεις πραγματοποιηθούν και αν τα κέρδη μετά τους φόρους είναι επαρκή γι’ αυτό τον σκοπό.

Στάλιας : Πως λειτουργεί οικονομικά ένα σύγχρονο κυρίαρχο Κράτος

Σπύρος Στάλιας, Οικονομολόγος PhD

Η ανεξαρτησία ενός σύγχρονου κράτους βασίζεται, κατά κυριολεξία, στο γεγονός ότι το κράτος εχει το μονοπώλιο της έκδοσης του νομίσματος της χώρας. Το κράτος είναι ο μοναδικός προμηθευτής του νομίσματος (προσφορά) και απαιτεί, στο νόμισμα που εκδίδει, να πληρώνονται οι φόροι από τους πολίτες που αυτό επιβάλει (ζήτηση).

Κατά συνέπεια το κράτος πρέπει πρώτα να δαπανήσει το νόμισμα του για να μπορέσει μετά ο ιδιωτικος τομέας να το ζητήσει για να πληρώσει τους φόρους που του αναλογούν ή να αγοράσει ομόλογα.

Στάλιας : Γιατί οι επιχορηγήσεις είναι δάνεια.

Σπύρος Στάλιας, Οικονομολόγος PhD 

Το λεφτόδεντρο μπήκε στη ζωή μας. Υπάρχει τέτοιο δέντρο άραγε που να παράγει χρήμα. Υπάρχει κάποιο δέντρο που ο ιδιωτικός τομέας μισθώνοντας άνεργους εργάτες, να το φυτέψει, να το ποτίσει, να το λιπάνει, να το ραντίσει, να το κλαδέψει, και στο τέλος να πάρει τον καρπό που θα είναι το χρήμα; 

Ναι μας λένε οι φωστήρες της Κυβέρνησης, αλλά και τα παιδιά του Σύριζα, οι δε δημοσιογράφοι μες στη τρελή χαρά της αμορφωσιάς που τους διακρίνει, θεωρούν αυτονόητο ότι οι επιχορηγήσεις είναι τζάμπα λεφτά που θα έρθουν από την καλη ΕΕ και άρα υπάρχει λεφτόδεντρο. Ας ξεκινήσουμε από τα θεμελιώδη. Το ευρώ για να υπάρξει, έπρεπε κατ’ αρχήν να ικανοποιήσει τους όρους ζήτησης που θα έθεταν οι παγκόσμιοι επενδυτές για να το αποκτήσουν, ως πραγματικό πλούτο στο χαρτοφυλάκιο τους, έναντι του δολαρίου. Θέτοντας ευθύς εξ αρχής όλες οι Συμφωνίες της ΕΕ, αρχής γενομένης από την Συνθήκη του Μάαστριχτ, ως στόχο της ευρωζώνης μηδενικό προσδοκώμενο πληθωρισμό, το ευρώ άμεσα κατέστη αντικείμενο αποθησαυρισμού από τους διεθνείς επενδυτές. Ως προς την προσφορά του ευρώ. 

Stiglitz στο Euronews: Το ευρώ έχει ελαττωματική δομή - Η λιτότητα κατέστρεψε την ελληνική οικονομία

Συνέντευξη στο Euronews του Joesph Stiglitz για την ελληνική οικονομία 

Για την ελληνική οικονομία, το σενάριο επιστροφής στη δραχμή και τη δέσμευση για υψηλά πρωτογενή πλεονάσματα μίλησε ο νομπελίστας οικονομολόγος Joseph Stiglitz σε συνέντευξή του στο euronews.

Ακολουθεί το πλήρες κείμενο της συνέντευξής του στην Έφη Κουτσοκώστα:

Είπατε πρόσφατα ότι γνωρίζατε πως υπήρχε Plan B το 2015, για την επιστροφή της Ελλάδας στο εθνικό της νόμισμα. Μπορείτε να μας πείτε κάτι παραπάνω; Τι προέβλεπε το σχέδιο;

Παραμείνετε προσδεμένοι!

Οι διεθνείς συγκυρίες, όσον αφορά τη ραγδαία μείωση των επιτοκίων με τη στήριξη της ΕΚΤ, διευκολύνουν το βιώσιμο δανεισμό – προαναγγέλλοντας όμως ταυτόχρονα μία παγκόσμια ύφεση, εάν όχι κραχ, απέναντι στην οποία η οικονομία της Ελλάδας είναι μάλλον ανοχύρωτη. Βέβαια, η χώρα μας διαθέτει ένα σημαντικό μαξιλάρι χρηματοδότησης – οπότε είναι θεωρητικά ασφαλής. Εν τούτοις, τα 52,1 δις € νέα δάνεια που θα χρειαστεί στα επόμενα τρία χρόνια, υπό τις καλύτερες δυνατές προϋποθέσεις, δεν είναι καθόλου λίγα – ενώ δύσκολα εμπιστεύεται κανείς μία ουσιαστικά χρεοκοπημένη χώρα, με κατεστραμμένο παραγωγικό ιστό, με εξαθλιωμένα νοικοκυριά, με έντονες μεταναστευτικές πιέσεις, με δημογραφικά προβλήματα, με προβληματικό ασφαλιστικό σύστημα, καθώς επίσης με σημαντικούς γεωπολιτικούς κινδύνους. Επομένως δεν μπορεί να αποκλείσει κανείς τα χειρότερα, ευχόμενος φυσικά τα καλύτερα – χωρίς όμως να λύνει τη ζώνη ασφαλείας, πιστεύοντας ότι πέρασε η καταιγίδα και η Ελλάδα απέφυγε την επόμενη χρεοκοπία της.